Samen reden we over de snelweg, dwars door het Nederlandse polderlandschap. Zowel rechts als links, zover het oog reikt, strekken de weilanden zich uit, slechts hier en daar onderbroken door een rijtje wilgenbomen of wat koeien.

‘Nederland is wel heel erg plat. Uw land moet vast het gemakkelijkste deel van de schepping van de wereld zijn geweest’, grapt mijn reisgenoot.

We betreden het gebouw waar we die avond zijn uitgenodigd om vanachter de microfoon onze stem te laten horen. Het gesprek zal gaan over hoe we omgaan met verschillen in onze samenleving – over diversiteit, integratie en inclusiviteit. In het bijzonder over hoe we dit alles hanteren met wederzijds respect, in een maatschappij waar dat respect vaak ontbreekt.

‘Heren, hartelijk welkom. In ons restaurant kunt u aanschuiven om, voordat de avond begint, nog een hapje met ons te eten.’
‘Dank, maar bij uw uitnodiging hadden wij aangegeven dat we koosjer eten.’
‘Ja, ja, dat klopt. Maar we vonden dat wat lastig. Sowieso, alles is vegan, dus iedereen mag dit eten.’

Ik nodig onze gastvrouw uit om even bij ons te komen zitten.

‘Mevrouw, u heeft ons uitgenodigd om te komen eten. Op uw verzoek hebben we daarbij aangegeven wat onze religieuze eetwensen zijn. En nu vertelt u ons dat dat ‘wat lastig’ is? Maar we zitten hier toch niet ergens midden in het weiland? We zitten midden in de grote stad, waar op nog geen tien minuten fietsen volop koosjer eten te verkrijgen is.’

De dame zit met een mond vol tanden. Om te voorkomen dat we met een lege maag blijven zitten, haal ik voor ieder van ons een eigen koosjere krentenbol tevoorschijn.

Mevrouw doet een nieuwe poging. ‘Maar alles is vegan, dat mag toch iedereen eten?’

‘Hier heb je hondenbrokjes, daar moeten jullie het maar mee doen’

We laten het erbij. Over tien minuten worden we op het podium verwacht.

Mijn reisgenoot stoot me lachend aan. ‘Lody, op weg hier naartoe merkte ik op dat Nederland wel erg plat is. Maar ook plat kent zijn dimensies. Deze organisatie nodigt mensen uit, haalt iets in huis om te eten. Het is vegan, dus dat mogen ‘ze’ allemaal eten. Maar wie zijn ‘ze’? Wie zijn ‘we’? Het is alsof ze zeggen: ‘Hier heb je hondenbrokjes, daar moeten jullie het maar mee doen.’’

Het publiek loopt de zaal binnen. Mijn vriend deelt nog een korte anekdote.

‘De Joodse apotheker bij ons in de straat had een feestje te vieren. Hij organiseerde een keurige koosjere receptie. Op een van de tafels stonden doosjes met halal lekkernijen opgestapeld. Een gast vroeg voor wie die waren. ‘Moslims mogen toch ook koosjer eten?’ ‘Ja, dat mag,’ antwoordde de Joodse gastheer. ‘Maar ik wil dat mijn islamitische medewerkers zich óók thuis voelen, met een eigen lekkernij op mijn feestje.’’

De avond over diversiteitsthema’s verloopt zoals de meeste van deze avonden. Buiten is het inmiddels donker.

Op weg naar huis is het platte Nederland opgeslokt door de duisternis.

‘Lody, geen illusies. In deze samenleving, waar iedere verwijzing naar geloof en religie achter de voordeur is verdwenen, rest slechts leegte en een gebrek aan respect. Een plat Nederland.’

Ik knik. ‘Maar weet je, voor de komende maand heb ik alweer meerdere uitnodigingen staan om aan te schuiven bij iftars tijdens de ramadan. En daar weet ik dat mijn koosjere maaltijd tot in de puntjes volgens de Joodse regels is verzorgd door mijn islamitische medeburger. Daar krijg je geen bakje ‘hondenbrokjes’ voorgeschoteld. Daar word je met respect behandeld, zoals dat ooit ook elders in de samenleving gebruikelijk was.’

Voor honderdduizenden van onze medelanders zijn de weken van verdieping en geloofsbeleving weer begonnen. Dit te midden van een maatschappij waar ieder spoor van geloofstradities al lang is vermorzeld onder de wielen van de alsmaar voortrazende 24/7-economie. Dag in, dag uit.

Geloof? Daar doen we allang niet meer aan. En dus, voortvloeiend daaruit, ook niet aan respect voor degenen die dat nog wél hebben.

Lieve mensen, een Ramadan Mubarak. Een gezegende ramadan met veel wederzijds respect.