Met zijn aankondiging dat hij met zijn partij Nieuw Sociaal Contract (NSC) mee zal doen aan de Tweede Kamerverkiezingen heeft Pieter Omtzigt het land opnieuw in zijn greep gekregen. Hij hoefde dit niet eens aan te kondigen in een interview met een grote krant, met daarbij een gelikt campagnefilmpje. Nee, een interview in de lokale krant Tubantia en een simpele maar doeltreffende boodschap waren al genoeg om massale aandacht te genereren. Omtzigt doet mee met de verkiezingen. Het politieke landschap staat op zijn kop.

Sommigen die in hem geloven zien hem daadwerkelijk als een soort verlosser, die ervoor zal zorgen dat alles anders – en dus beter – zal gaan worden. Sceptici wijzen op zijn tekortkomingen en ook op het gegeven dat ook Omtzigt en de zijnen misschien wel eens heel weinig zullen bereiken in politiek Den Haag. Maar interessanter is het om te kijken naar waar Omtzigt precies voor staat. En hoe het komt dat hij mensen van zeer uiteenlopende achtergronden aanspreekt.

Zijn campagneboodschap is helder: beter bestuur en werken aan bestaanszekerheid. Dat is nodig, omdat de middenklasse onder druk staat, Den Haag van crisis naar crisis hobbelt en het vertrouwen van veel burgers in de politiek gedaald is tot het vriespunt. Een nieuwe focus op de kerntaken van onze overheid is dus hard nodig, en daarmee ook het opnieuw definiëren van het sociaal contract tussen overheid en burger.

Omtzigt staat voor hoop voor de velen die zijn afgehaakt. De kiezers die niet meer stemmen, of alleen nog op antipartijen die zich afzetten tegen het establishment maar zelf niet met constructieve voorstellen komen. Bij uitstek is Omtzigt in staat om juist deze kiezers, samen met de kiezers uit de meer gevestigde middenpartijen, aan zich te binden, zoals CDA en PvdA ooit deden.

Het politieke landschap staat op zijn kop

Een partij die deze groepen bijeen brengt en bovendien ook nog eens zowel linkse als rechtse kernthema’s heeft, is broodnodig. De afgelopen decennia is strijd om de macht in Den Haag steevast gegaan tussen conservatief rechts, dat op sociaal-culturele thema’s de strijd won en daarmee ook op sociaaleconomisch terrein haar rechtse agenda kon uit voeren, met alle gevolgen van dien voor de de middenklasse en het precariaat.

Links-progressief Nederland legde het ondanks de populariteit van linkse standpunten op sociaaleconomische thema’s vrijwel steevast af. Het was op sociaal-culturele thema’s niet in staat om meerderheden achter zich te krijgen. Omtzigt lijkt met zijn standpunten over bestaanszekerheid economisch wat meer naar links te neigen, maar sociaal-cultureel, onder andere wat betreft migratie, naar rechts. Tegelijkertijd heeft hij rechtsstatelijkheid en het versterken van het maatschappelijk middenveld hoog in het vaandel. Hiermee zou hij weleens de sleutel tot de macht in handen kunnen hebben, gezien het feit dat zo’n 40 procent van de kiezers tot dit links-conservatieve segment te rekenen valt.

Maar wil hij wel aan de macht komen? Omtzigt zelf gaf aan dat hij ook niet te snel te groot wil worden. Begrijpelijk. LPF- en Forumachtige toestanden – geruzie en Kamerleden die zich afsplitsen – zijn voor NSC natuurlijk het grote doembeeld. Toch zou Omtzigt, omdat het momentum er nu is, de kans die hij krijgt met beide handen moeten aangrijpen.

Oud-politici Henk Kamp (VVD) en Alexander Pechtold (D66) bekritiseerden Omtzigt onlangs, omdat hij nooit regeringsverantwoordelijkheid heeft gedragen. Maar met de sleutels van Den Haag in handen kan hij ook daadwerkelijk wat gaan veranderen voor al die mensen die nu en bij de aankomende verkiezingen hun stem aan hem en NSC zullen geven. Misschien zal Omtzigt toch geen verlosser voor deze kiezers zijn, maar hij belichaamt wel hun hoop dat er nu eindelijk wat kan veranderen in Den Haag, dat de status quo doorbroken wordt en de zittende macht gebroken.

Daarom, vanuit het perspectief van de afgehaakten en het bredere wantrouwen dat veel burgers hebben in politiek en overheid, is het alleen maar te hopen dat Omtzigt en NSC de komende jaren de kans krijgen om daadwerkelijk te realiseren waar zij voor staan.