Vandaag is het een jaar geleden dat Hamas een terreuraanslag pleegde in Israël, waarbij ongeveer 1250 mensen stierven en meer dan 250 gijzelaars naar Gaza werden ontvoerd. Dit markeert ook het beginpunt van de oorlog in Gaza, waar al meer dan 42.000 doden zijn gevallen. Hoe hebben Joodse Nederlanders het afgelopen jaar ervaren?

Mirthe Frese (40), het Amsterdamse 4 en 5 mei comité

‘De pijn die ik voel, is diepe machteloosheid’, vertelt de Amsterdamse Mirthe Frese. ‘Soms kan ik heel erg boos worden over het enorme leed dat op 7 oktober de Israëlische burgers is aangedaan. Ik voel daarnaast ook voornamelijk voor de Palestijnse burgers in Gaza, op de Westbank en nu ook voor de bevolking in Libanon. Het maakt me erg boos hoe onze Nederlandse regering de Israëlische regering blijft steunen en zich niet openlijk uitspreekt voor een staakt-het-vuren.

Eenzaam

‘Ik heb me sinds 7 oktober ook vooral eenzaam gevoeld. Mijn Joodse identiteit is erg belangrijk voor me, maar ik kies geen duidelijke kant in dit conflict, en dan sta je al snel alleen. Ik heb ook gemerkt hoe schadelijk ik de zin ‘wie zwijgt is medeplichtig’ vind. Want wat is zwijgen en wat is je uitspreken? Je kunt heel veel doen door met vrienden en familie te praten, door moeilijke gesprekken te voeren en op zoek te gaan naar verbinding waar die niet is. Dat is soms een stuk ingewikkelder dan op sociale media de hele tijd ‘genocide’ te roepen.

‘Er zijn ook lichtpuntjes. Dat is voor mij Chaja Polak, die het essay Brief in de nacht schreef. Zij is mijn morele kompas. Zij gelooft, net als ik, dat Joden juist vanwege hun geschiedenis een extra verantwoordelijkheid hebben om op te komen voor de onderdrukten. Ik hoop dat zulke geluiden, zoals ook Standing Together en andere vredesbewegingen in Israël, meer momentum krijgen. Zij zijn altijd tegen de bezetting geweest en demonstreren sinds 10 oktober voor een diplomatieke oplossing. Ze zorgen er ook voor dat voedseltransporten daadwerkelijk de grens overkomen. Zulke mensen, die letterlijk met hun voeten in de modder staan, geven mij hoop en daar trek ik me aan op. Dan ga ik niet lopen zeuren over hoe moeilijk het is voor mij.’

Ayala Levinger (48), software-ontwikkelaar

Ayala Levinger is geboren in Israël/Palestina, zoals ze zelf zegt. Sinds 2003 woont ze in Nederland. Toen ze op 7 oktober vorig jaar het nieuws zag, was ze eerst vooral ‘onder de indruk’. ‘Ik dacht dat de blokkade van Gaza, die al 17 jaar duurt, ervoor had gezorgd dat het gebied hermetisch was afgesloten, dat er nooit iemand ongemerkt doorheen zou kunnen breken. Daarna kwamen de berichten over het aantal doden en de ontvoeringen. Daar schrok ik van en ik heb gehuild.

‘In Israël heerst de opvatting dat je alleen om Israëlische slachtoffers mag huilen’

‘Ik las de berichten, maar ik keek niet naar de video’s. Ik hoef niet te kijken om te weten hoe vreselijk deze misdaden waren. Maar mijn moeder nam het me kwalijk. Ze vond dat ik daarmee de gebeurtenis ontkende en praatte twee maanden niet meer met me.

‘Ik ontken niets. Maar ik voel ook het leed van de Palestijnse doden. Ik maak geen verschil tussen bloed en bloed. Elk kind is een kind. In Israël heerst echter de opvatting dat je alleen om Israëlische slachtoffers mag huilen. Door mijn standpunten heb ik veel contacten verloren, ook binnen mijn familie. Ze noemen me een ‘nazi’ omdat ik ook huil voor de Palestijnen.

‘Ja, 7 oktober was verschrikkelijk, maar is inmiddels een jaar geleden. Het geweld duurde slechts één dag. Israël heeft sindsdien, bijna 365 dagen lang, Gaza gebombardeerd. Ik ben op condoleancebezoeken geweest bij Palestijnse vrienden in Nederland. Ze hebben soms meerdere familieleden verloren. De bombardementen in Gaza gaan elke dag door, terwijl de wereld toekijkt.

‘Ik was altijd tegen de blokkade en bezetting van Gaza, en tegen de nederzettingen en apartheid in Israël. Het afgelopen jaar heb ik aan demonstraties meegedaan. Ik wil dat Nederland stopt met het steunen van Israël in deze oorlog. De Israëlische regering schrijft een zeer duister hoofdstuk in de geschiedenis.’

Hilla Dayan (52), docent aan het Amsterdam University College 

Hilla Dayan is geboren in Israël en woont nu ruim twintig jaar in Nederland. ‘Ik draag altijd de zware last van woede en schaamte mee over wat de staat Israël doet. Dit jaar is die last bijzonder zwaar. Ik ervaar een onmogelijke dualiteit in mijn gevoelens. Aan de ene kant begrijp ik de oorlogstrauma’s en de gevoelens van onveiligheid bij Nederlandse Joden en Israëliërs. Aan de andere kant heb ik moeite met de weigering om de catastrofe in Gaza te zien en te erkennen.

‘Het is voor mij onbegrijpelijk hoe mensen hier de Israëlische regering steunen, terwijl het de gijzelaars in de steek laat en onze geliefden in verschrikkelijk gevaar brengt door de grenzeloze oorlog. Tegelijkertijd voel ik dat niet veel mensen in Nederland begrijpen hoe Israël tot dit punt is gekomen en hoe ernstig de situatie is, ook voor de gemiddelde Israëliër. Het is een complex verhaal dat beter en genuanceerder verteld moet worden.

‘Niet veel mensen in Nederland begrijpen hoe Israël tot dit punt is gekomen’

‘Extreemrechts in Israël biedt geen oplossingen; hun visie is een fantasie van macht die haaks staat op de realiteit van de regio. Er is een Arabisch vredesinitiatief, dat een simpele en duidelijke formule biedt: een Palestijnse staat in ruil voor volledige normalisatie en steun aan Israël. Dit zou de haat, achterdocht en vijandschap natuurlijk niet in één klap oplossen, maar het is de enige weg naar de beëindiging van deze wrede oorlog en naar regionale stabiliteit.

‘Om Israëliërs te overtuigen dat dit mogelijk is, hebben we internationale steun nodig voor een alomvattend politiek akkoord. Beëindig de bezetting, nu. Maak het Arabisch vredesinitiatief als uitgangspunt, nu. Pas daarna kunnen we werken aan de fase van waarheid en verzoening. Om deze koers te varen, hebben we Nederland en de rest van de wereld nodig.’