Hoe leven moslims, hindoes en christenen samen in India? Onze correspondent Sara-May Leeflang doet verslag vanuit India.

India telt bijna anderhalf miljard inwoners, onder wie rond de 172 miljoen moslims. Het is na Indonesië en Pakistan het land met de grootste moslimpopulatie ter wereld. De meerderheid van de inwoners hangt het hindoeïsme aan. Ruim twee procent van de bevolking is christelijk. Hoewel er in het noorden conflicten zijn tussen moslims en hindoes, gaat het er in het zuiden veel gemoedelijker aan toe. In de zuidelijke provincies Tamil Nadu, Kerala en Karnataka is er niet veel onrust. Iedereen prijst zich gelukkig in het zuiden te wonen, ver weg van het nationale politieke strijdtoneel in het noorden van het land. Toch zijn er ook christenen die zich niet geaccepteerd voelen in de hindoegeoriënteerde maatschappij.

Volgens Robert (73), christen en gepensioneerd, zijn er in Zuid-India niet veel problemen tussen de religies. Robert geeft in zijn vrije tijd christelijke preken op basisscholen. Volgens hem zijn de problemen groter in het noorden van India, omdat daar problemen gepolitiseerd worden.

Seyd (29), ondernemer en moslim, uit Bangalore beaamt dat. ‘De problemen in Noord-India zijn veel groter. De mensen in het zuiden zijn vreedzaam en liefdevol naar elkaar. Hindoes zijn onze broeders en zusters. Ik heb veel hindoes onder mijn vrienden en zakenpartners. In het noorden hebben mensen van de rechts-nationalistische Bharatiya Janata-Partij veel invloed. Zij organiseren soms rellen. De conflicten zijn uiteindelijk allemaal een politiek spel.’

Het stads- en dorpsgezicht wordt in veel Zuid-Indiase steden bepaald door tempels, moskeeën en kerken. Zo ook in Salem in de provincie Tamil Nadu. Ankit (26), hindoe en geneeskundestudent, woont nu vijf jaar in Salem. Volgens hem focussen de media en de politiek op religieuze verschillen, maar mensen in het dagelijkse leven niet. ‘We zijn allemaal Indiërs en hebben allemaal dezelfde traditionele achtergrond. De media en politiek proberen de verschillen uit te vergroten en de samenleving te polariseren, maar in het gewone leven gaan we vreedzaam met elkaar om.’

Giacomo (36), Italiaans en architect, woont sinds ruim drie jaar in Auroville. Volgens hem zijn er bijna geen conflicten met moslims. ‘Moslims zijn goed geïntegreerd in de maatschappij. Zij voeren handel en hebben vaak goedlopende zaken.’ Eén van de redenen die worden gegeven voor de vreedzame situatie in het zuiden, is dat het door de eeuwen heen gespaard is gebleven van de talloze veroveringsoorlogen.

Lydia (29), politicologe uit Kochi, benadrukt dat de situatie van moslims in elke provincie in India anders is. ‘In Kerala bijvoorbeeld heerst een geringe mate van islamofobie die is aangewakkerd door de politiek. Er wordt een duidelijke hindoeïstische lijn gevolgd. Zo zijn er voorspellingen dat India in 2050 het land is met de grootste moslimpopulatie, nog groter dan Indonesië. Voor sommigen mensen wakkert dat beeld angst aan.’

Manoj (43), hindoe en luchthavenmedewerker uit Kozhikode, wijst erop dat onlangs groot op de voorpagina van de krant The Hindu stond dat zes mensen uit Kerala zich hadden aangesloten bij de terreurgroep IS. Volgens Manoj komt er veel geld naar Kerala vanuit de Verenigde Arabische Emiraten. Zo wonen veel moslims aan de kust en zijn er Arabische restaurants en scholen. ‘Veel Indiase mannen werken in de Emiraten en bouwen hier een groot huis met een dure auto voor de deur.’

In het berggebied Yercaud hoor je om vijf uur in de morgen Allahu akbar uit de luidsprekers van de moskee schalmen. Een halfuur later luiden de kerkklokken en vijf minuten daarna volgt het gezang uit de hindoetempel.

Vijay (34) is katholiek en werkzaam in de toerismesector. Volgens hem wonen veel christenen in de bergen. ‘De Britten en christelijke priesters wilden de hitte ontsnappen en vestigden zich massaal in de berggebieden.’ Hij is blij dat hij in India leeft. ‘Mijn broer is voor werk naar Europa gereisd en was erg blij om weer terug te zijn. India is veel veiliger, zei hij. We hadden een Britse vrouw in ons pension. Zij vertelde ons over de aanslagen in Londen. In Europa lijkt er veel meer aan de hand te zijn. Hier in Yercaud zijn er gelukkig niet zulke problemen.’

Sommige christenen ervaren echter wel problemen met de hindoecultuur. Robert (73), voormalig leraar, voelt zich soms als christen niet gerespecteerd door hindoes. ‘Brahmanen, de hoogste kaste in het land, vragen me naar mijn naam om erachter te komen uit welke kaste ik kom, als ik dan Robert zeg, dan weten ze dat ik katholiek ben en ben ik opeens niet welkom.’ Rond de dertig procent van de inwoners van Tamil Nadu is christelijk. ‘Bij ons mag iedereen in de kerk naast ons zitten, terwijl in het hindoeïsme de laagste kaste, de Sudra’s, ofwel onaanraakbaren, niet welkom zijn in de meeste tempels. Soms wordt hun toegang tot sommige straten verboden, die alleen toegankelijk zijn voor mensen uit de hoge kasten.’

Volgens Robert is het hindoeïsme een prachtige religie, maar zijn er twee grote nadelen, namelijk de wedergeboorte en bijgelovigheid. ‘Door de wedergeboorte wordt de ongelijkheid van de kasten in stand gehouden. Je wordt in een bepaalde kaste geboren en krijgt de daarbij behorende privileges of de nadelen zoals totale armoede. Het kastensysteem rechtvaardigt een onnatuurlijke ongelijkheid. Bijgelovigheid wordt mogelijk gemaakt door de eindeloze rituelen. Daardoor zijn mensen gemakkelijk te manipuleren.’ Volgens hem is er daarom ook weerstand in nationalistische hindoekringen tegenover het christendom. ‘De brahmanen proberen hun machtspositie te behouden door het kastensysteem te handhaven. Ook al is het bij wet verboden. Dat doet de regering bijvoorbeeld door financiële steun te bieden aan de laagste kaste. Daarom willen mensen in deze kaste blijven.’ Volgens Robert spreekt het christendom veel mensen aan, omdat het gelijkwaardigheid verkondigt. ‘In het jaar 52 na Christus kwam de heilige Thomas, apostel van Jezus, aan in Kerala. Destijds aanbaden de mensen de zon, de regen en hun voorvaderen. Maar dit ideaal van universele onvoorwaardelijke liefde sprak hun aan. Mensen bekeerden zich daarom tot het christendom.’

Vincent, (71), christen en boer in een dorpje in Karnataka, vertelt dat hij 22 jaar lang overtuigd hindoe was, maar dat dit veranderde toen zijn moeder op sterven lag. ‘Ik ging elke dag naar de tempel, bestudeerde in mijn vrije tijd de hindoegoden en bad tot mijn favoriete god, Vishnu. Totdat mijn moeder een terminale ziekte kreeg. Het was niet duidelijk hoe lang zij nog te leven had. Opeens kwamen er priesters aan haar bed. Ik verafschuwde die priesters, ik wilde hun niet in mijn huis hebben, maar ik was gek op mijn moeder en zij wilde hun naast haar bed. Wij zagen het christendom als iets van de lage kaste en christenen waren door ellende bekeerd’, vertelt Vincent. ‘Volgens mijn moeder was Jezus anders dan de andere goden. Zij vertelde mij dat ik dit zelf wel zou ontdekken.’ De priesters raadden hem aan de Bijbel te lezen. ‘Dat moest ik stiekem doen, omdat de andere familieleden hindoe waren. Wat me meteen beviel was dat je in de Bijbel overal historische achtergronden vindt. Ik ben geïnteresseerd in geschiedenis en het leek allemaal veel echter dan de verhalen in het hindoeïsme.’ Vincent beschouwt het hindoeïsme als bijgeloof. ‘Als je het hindoeïsme goed bestudeert, dan zie je dat er nergens historische bronnen te vinden zijn. Alles kan gewoon verzonnen zijn. Ik kreeg langzamerhand door dat Jezus anders was.’ Volgens hem gebeurden er vervolgens allerlei wonderen. ‘Mijn broer, een overtuigde hindoe, kreeg visioenen tijdens het bidden waarin Jezus en de engelen discussieerden of zij mijn zieke moeder moesten meenemen naar de hemel. Ook mijn zieke moeder zag de engelen en later sprak ik meerdere keren met God en de duivel.’ Volgens hem waren alle ruim vijfduizend inwoners in zijn dorp hindoe. ‘Ik zag het als mijn missie om de christelijke waarden te verspreiden. Ik begon mensen uit te leggen wat het christendom betekent en wie Jezus is. Veel mensen zijn nu bekeerd tot het christendom, al weten sommigen er niet zo veel van af, zij bidden nu wel tot Jezus.’ Hij heeft ook kritiek op het kastensysteem. ‘Er wordt financiële steun gegeven aan de mensen in de laagste kaste. Daardoor gaan mensen niet aan de slag. Ze worden lui, omdat ze toch wel geld krijgen. Daardoor heb ik moeite om goede werkers te vinden op de boerderij.’

Het christendom is in India bescheiden omarmd. Anna (28), schrijver en yogalerares uit Zuid-Afrika, vertelt dat haar schoonvader als priester dertig jaar geleden naar India vertrok, maar teleurgesteld terugkwam, omdat hindoes niet één god accepteren. ‘Het probleem met hindoes is volgens mijn schoonvader dat ze iedereen accepteren. Hindoes vinden niet alleen Jezus goed, maar ook Krishna, Lord Shiva en Mohammed. Hindoes aanbidden elke god. Ze begrijpen niet waarom ze maar tot één god mogen bidden.’