Een Amerikaanse federale rechtbank oordeelt dat Iran 3,3, miljoen dollar schadevergoeding moet betalen aan vrouwenrechtenactiviste Masih Alinejad, vanwege de detentie van haar broer.

Alireza Alinejad werd in 2019 opgepakt door de Iraanse autoriteiten en daarna twee jaar vastgehouden, vanwege het activisme van zijn zus. Het is nog onduidelijk hoe Iran dit bedrag gaat betalen. Mogelijk via bevroren activa.

Masih Alinejad woont als politieke balling in de Verenigde Staten en is een uitgesproken criticus van het theocratische regime in Teheran. In 2021 deed het Iraanse regime – tevergeefs – een poging om Alinejad te ontvoeren en terug te brengen naar haar vaderland.

Toen in september vorig jaar veel Iraniërs gingen demonstreren tegen het Iraanse regime kreeg Masih Alinejad de wind in de zeilen. Aanleiding van deze protesten was de tragische dood van de 22-jarige Mahsa Amini, die door de Iraanse moraalpolitie dodelijk zou zijn mishandeld omdat ze haar hoofddoek niet op een zedige manier droeg. Alinejad greep de protesten met beide handen aan om haar boodschap – het Iraanse regime is slecht en moet weg, de politieke islam is fout, islamofobie bestaat niet en de hoofddoek is een vorm van vrouwenonderdrukking – te promoten in westerse media.

Behalve in Iran zelf is Masih Alinejad ook in het Westen omstreden. Zo betoogde de Iraans-Amerikaanse wetenschapper Azadeh Nazer Fassihi in haar proefschrift over vrouwenrechten en neo-oriëntalisme dat Alinejad met haar kritiek op de hoofddoek oriëntalistische beelden over de islam versterkte. Ook het Amerikaanse Congreslid Ilhan Omar moet niets van Alinejad hebben. In 2020 deelde de linkse politica een artikel van een Amerikaanse denktank, waarin wordt beweerd dat Alinejad door de Amerikaanse regering werd betaald voor haar werk voor de tv-zender Voice of America (VOA) en Donald Trumps ‘talking points’ zou echoën.

‘Ik heb grote zorgen wat dit nou weer gaat betekenen voor de asielopvang in de stad’, vraagt wethouder Rutger Groot Wassink zich af in een tweegesprek met collega-wethouder Reinier van Dantzig (Wonen) over de val van het kabinet. ‘Het zit muurvast en het is politiek heel ingewikkeld. Ik maak me zorgen of we de komende maanden nog genoeg plekken hebben,’ meldt Groot Wassink aan de Amsterdamse stadszender AT5.

Over de spreidingswet voor asielzoekers werd hard gediscussieerd in Den Haag. Die wet moest de scheve verdeling in asielopvang tussen gemeenten gelijk trekken. Voor een stad als Amsterdam, waar onevenredig veel asielzoekers worden opgevangen, zou dat verlichting betekenen. Maar dat lijkt nu allemaal verder weg.

‘We kijken wat we kunnen doen, maar eigenlijk zou het gewoon beter zijn als het kabinet regie neemt,’ zegt Groot Wassink.

Volgens Van Dantzig moet de woningzoekende Amsterdammer door de val van het kabinet nog langer wachten dan nu het geval is. ‘We hebben al aangekondigd dat de bouwcijfers dit jaar heel laag zullen zijn. We hebben driehonderd startbouwsubsidies nodig en daarbij was het kabinet druk bezig met regulering van middenhuur om woningen betaalbaar te kunnen verhuren.’

Daar komt volgens de wethouders nu pas over een jaar weer uitsluitsel, nadat in november verkiezingen zijn geweest en volgend jaar een kabinet is gevormd.

Tamar Efrati, Joodse studente aan de Universiteit van Amsterdam, voelt zich onveilig. Iemand schreeuwde haar toe: ‘vuile zionist’. Critici wijzen er echter op dat Efrati een pro-Israëlische activist is en bovendien diende in het Israëlische leger.

Efrati is naar eigen zeggen uitgemaakt voor ‘zionist’, toen ze bij een pro-Palestijns protest ging kijken. Zo meldt de Amsterdamse stadszender AT5. Volgens haar staat het incident niet op zichzelf. ‘Ik heb wel vaak gehad dat ik bijvoorbeeld m’n Davidster wegstopte. Het is niet zo dat mensen naar me toekwamen, maar wel dat studenten zich op social media op een bepaalde manier uitten tegen Israël en Joden. Dan staat er ‘een goede Jood is een dode Jood’. Dat wordt dan niet letterlijk tegen mij gezegd, maar dat zijn dan wel mensen die naast me in de collegezaal zitten.’

Nati Banet, student aan de eveneens Amsterdamse Vrije Universiteit, voelt zich juist wel veilig. Hij draagt een keppeltje. Hij begrijpt echter dat het voor andere Joodse anders kan liggen. ‘Ik hoor van andere studenten die geen ketting met een Davidster durven te dragen of geen keppeltje durven te dragen. Dus het is er zeker wel.’

Efrati kreeg echter een krachtig weerwoord. Sibren van Hoeven, verbonden aan de Landelijke Studenten Vakbond, wijst erop dat Efrati een duidelijke ideologische gedrevenheid heeft: Dit is niet gewoon een normale Joodse student’, twittert hij. ‘Dit is een CIDI-activist en oud IDF-soldaat. Het enige wat haar is overkomen is dat ze zionist is genoemd toen ze een confrontatie opzocht bij de pro-Palestinademonstratie. Zionisme is een politieke ideologie, niet een etniciteit.’

Van Hoeven voegt een screenshot toe. Daarop is te zien dat Efrati twee jaar heeft gediend in het Israëlische leger en dat ze bovendien verbonden is geweest aan de jongerenorganisatie van het pro-Israëlische CIDI.

Jaap Hamburger van Een Ander Joods Geluid, beaamt de kritiek op Efrati. ‘De valse en met onmiskenbaar politieke motieven opgeklopte ‘pro-joodse sentimenten’ [zijn] definitief doorgeprikt’, schrijft hij, verwijzend naar een twitterdraadje waarin Efrati wordt bekritiseerd. ‘Die CIDI-ballon loopt sissend leeg. Hier kan de solidariteitsbeweging Palestina – en niet alleen die aan de UvA – voortaan kortheidshalve naar verwijzen. Viva Palestina. Basta.’

Universiteiten reageren

De UvA en VU hebben beiden gereageerd op het onveilige gevoel onder Joodse studenten.

UvA: ‘Naar aanleiding van de demonstratie in het gebouw A een tijdje geleden kwamen enkele brieven binnen – van buiten de UvA, maar bijvoorbeeld ook van een student en een onderzoeker. Deze gingen onder andere over het gevoel dat de oproep tot boycot van Israël en intifada bij hen opriep. Wij hebben daarop persoonlijk gereageerd, en aangegeven dat de UvA de oproep tot een boycot van Israël of Israëlische instituten niet steunt en dat wij goed konden begrijpen dat de leuzen die werden geroepen niet veilig voelden. De beveiliging is opgedragen hier alert op te zijn.’

VU: ‘De VU wil een inclusieve en veilige omgeving voor al haar studenten zijn. Bij spanningen of dreigingen gaan we altijd het gesprek aan. Hiervoor zet het Diversity Office van de VU zich in, maar ook proberen we via debatcentrum 3D de dialoog op campus gaande te houden en ons juist te richten op verbinding tussen verschillende groepen studenten. Het mag duidelijk zijn dat uitsluiting en discriminatie door de VU niet wordt getolereerd.’

De UvA meldt verder dat incidenten tegen Joodse studenten bij hun ‘niet bekend’ zijn.

Salwan Momika, die op 28 juni 2023 een Koran verbrandde voor de grootste moskee van Zweden, is een christelijke vluchteling uit Irak. Volgens het Franse persbureau AFP was Momika actief voor een pro-Iraanse militie.

De 37-jarige extreemrechtse vluchteling vroeg de Zweedse autoriteiten toestemming om een exemplaar van de Koran te verbranden. Omdat dat officieel niet verboden is in Zweden kon de boekverbranding gewoon plaatsvinden. De rechter zei dat een boek verbranden mag, vanwege het recht van vrijheid van meningsuiting.

Momika woont sinds april 2018 in Zweden. Drie jaar later kreeg hij een tijdelijke verblijfsvergunning, die afloopt in april 2024. Op Facebook beschrijft hij zich als een ‘atheïst en verlicht politicus, denker en acteur’. Hij is actief op diverse sociale media, vooral TikTok en Facebook, waarop hij veel video’s heeft geplaatst.

Na 28 juni zijn echter ook oude video’s van Momika opgedoken, die vooral circuleren onder de Iraakse vluchtelingengemeenschap in Zweden. Volgens AFP zijn de video’s authentiek. Momika en andere mannen, allemaal gekleed in zwarte T-shirts, hebben de vlag van de Imam Ali Brigades bij zich, een sjiitische, pro-Iraanse militie in Irak. Momika is lid van de christelijke tak binnen deze brigades. Op een foto, die genomen werd voordat hij naar Irak vluchtte, zien we Momika in zijn kantoor, met op de achtergrond een Aramese vlag. De Arameeërs zijn een christelijke minderheid in Turkije, Syrië en Irak.

De Imam Ali Brigades worden beschuldigd van oorlogsmisdaden en staan sinds 2018 op de Amerikaanse sanctielijst. Momika leidde een gewapende groep in de buitenwijken van Mosul in het jaar 2017. Hij was echter verwikkeld in een machtsstrijd met Ratyan al-Kaldani, een andere christelijke militieleider. Dit leidde ertoe dat Momika Irak uiteindelijk moest verlaten.

Volgens het Iraanse ministerie van Veiligheid is Momika helemaal niet pro-Iran, maar is hij een Israëlische spion, meldt de Arabische, pro-Iraanse nieuwszender Al Mayadeen.

‘Ik ben er echt kapot van’ zegt Ahmed Radwan verslagen over de dreigende huisuitzetting van woningcorporatie De Key. Hij woont er al acht jaar in onderhuur, maar omdat de eigenaar van zijn huis naar het buitenland is verhuist, moet de snackbarhouder ‘Aggie’ in de Jordaan verhuizen.

Radwan is naarstig op zoek naar een woning. De buurt helpt mee voor een oplossing. Zo meldt de Amsterdamse stadszender AT5. ‘Ik heb alles gedaan om een ander huis te vinden’, zegt Radwan in de snackbar met zijn gezin. ‘Ik weet niet wat ik nog meer moet doen. Ik kan zo niet verder.’

Zuur voor Radwan, maar De Key volgt de regels. Het onderverhuren van een sociale huurwoning is namelijk illegaal en strafbaar. Onderhuurders kunnen zich niet beroepen op de huurdersrechten die zelf bij een corporatie ingeschreven staan. Zo kun je je huurwoning uit worden gezet, zonder dat je een andere huurwoning krijgt aangeboden.

De filmmaker Eddy Terstall neemt het op voor de snackbarhouder. ‘Aggie is een keihard werkende Amsterdammer, een vriend van de buurt. En nu dreigt hij uit huis te worden gezet’, zegt hij. ‘In juridisch en bureaucratisch opzicht staat de Key misschien in zijn recht, maar moreel natuurlijk niet. Het belang van de kinderen moet altijd bovenaan staan en ze moeten gewoon kijken wat de echte situatie is’, vindt Terstall.

De Key heeft ook gereageerd op de situatie van Radwan. ‘We begrijpen dat het een moeilijke situatie is voor deze familie. Het gaat echter om onderhuur en onderhuur van sociale huurwoningen is verboden. Onderhuurders hebben dus geen recht op de woning waarin ze wonen, zelfs niet als ze er al lange tijd wonen en hun leven hebben opgebouwd.

Omdat we de situatie van deze bewoners begrijpen, hebben we afgesproken dat zij tot 20 februari 2024 de tijd krijgen om te verhuizen. Dit is zeer uitzonderlijk en verder uitstel is helaas niet mogelijk, want er zijn heel veel mensen die een sociale huurwoningen zoeken in Amsterdam. Het is niet uit te leggen aan mensen die lang op de wachtlijst staan dat zij geen woning krijgen en dit gezin wel. Het spijt ons dat we niet meer kunnen doen voor deze familie. De gemeente bepaalt welke mensen in aanmerking komen voor urgentie, mogelijk kunnen zij iets betekenen voor dit gezin’, aldus De Key.

Honderden mensen bewezen zondag de laatste eer aan dertig nieuw geïdentificeerde slachtoffers van de genocide op Bosnische moslims in Srebrenica.

In de zomer van 1995 werden meer dan zesduizend Bosnische moslimmannen vermoord door het Bosnisch-Servische leger onder leiding van generaal Ratko Mladic. De dertig zullen dinsdag worden begraven, op de 28e verjaardag van de massamoord.

‘Het is verschrikkelijk tragisch dat honderden slachtoffers nog steeds niet gevonden zijn, en dat sommige mensen nog steeds de genocide ontkennen’, zegt Ramiza Gandic tegen de Turkse staatskrant Daily Sabah. Ze is naar de herdenking gekomen om de slachtoffers haar respect te betuigen.

De genocide in Srebrenica was het dieptepunt van de Bosnische Burgeroorlog (1992-1995). Bosnische Serviërs streden tegen Bosnische moslims en wilden een groot Servisch rijk stichten. Daarbij werden etnische zuiveringen en genocide niet geschuwd. De Nederlandse blauwhelmen, onder leiding van overste Thom Karremans, konden de moord op meer dan 6000 Bosnische moslims niet voorkomen.

Op dit moment is Bosnië-Herzegovina een federale republiek. De Bosnische Serviërs genieten in hun eigen Republika Srpska (Servische Republiek) veel autonomie.