16.2 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 250

Iraanse activist dreigt door Turkije naar Iran te worden uitgezet

0

De Koerdisch-Iraanse journalist en activist Amir Kahrizi dreigt door Turkije naar Iran te worden gedeporteerd, schrijft Turkish Minute. Kahrizi werd op 7 mei dit jaar door Griekenland gearresteerd en naar Turkije teruggestuurd. Hij wordt in Iran om politieke redenen vervolgd.

Kahrizi wordt op dit moment vastgehouden in het Agri-deportatiecentrum in Turkije. Zijn vrouw Shala Chorke, die in Zweden woont, roept de Turkse autoriteiten op haar man niet aan Iran over te dragen. Ook doet ze een appèl op internationale organisaties. Ze vreest dat haar man een hoge straf te wachten staat.

De Koerdische journalist verliet tien jaar geleden Iran, omdat hij vanwege zijn activisme werd vervolgd door de Iraanse machthebbers. Kahrizi was actief in de Komala-partij en werkte voor de Zweedse tv-zender ASO Sat.

De Internationale Federatie van Iraanse Vluchtelingen heeft een brief gestuurd aan de Turkse immigratie-autoriteit, het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken, de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR) en Amnesty International. In de brief wordt dringend verzocht om de deportatie van Kahrizi stop te zetten en wordt de vraag gesteld of Turkije van plan is om Amir Kahrizi naar Iran te sturen, waar hij het risico loopt om gemarteld te worden of hetzelfde lot te delen als andere politieke gevangenen die de doodstraf riskeren. Tevens wordt gewezen op de opeenvolgende executies van politieke en religieuze gevangenen in Iran.

Volgens Abdullah Asadi, voorzitter van de Iraanse vluchtelingenfederatie, heeft de Turkse regering nog steeds niet gereageerd op de brief.

Aardbeving Marokko, dorpjes in bergen moeilijk te bereiken

0


Drie dagen na de verwoestende aardbeving in Marokko liggen nog steeds veel mensen onder het puin. Hartverscheurende beelden uit Marokko overspoelen de media. Het dodental staat op dit moment op 2122, wat deze ramp de dodelijkste in Marokko maakt in de afgelopen 60 jaar. Het aantal slachtoffers zal naar alle waarschijnlijkheid nog verder oplopen, vooral omdat veel afgelegen dorpen in het Atlasgebergte nog niet zijn bereikt en er duizenden gewonden zijn gevallen. De vrees is dat de hulp voor hen te laat komt. Zo meldt de Arabische nieuwssite Middle East Eye.  

In Moulay Ibrahim, een dorp 40 km ten zuiden van Marrakesh, hebben bewoners wanhopig geprobeerd hun dierbaren met blote handen uit het puin te redden. Voor velen was dit tevergeefs, maar Hussein Adnaie slaagde erin zijn kinderen levend onder het puin vandaan te halen. ‘Velen kregen helaas de hulp niet die ze nodig hadden en stierven. Ik kon mijn kinderen wel redden en probeer nu kleren voor hen te halen uit het huis’, zegt hij tegen Middle East Eye.

Yassin Noumghar klaagt over een gebrek aan water, voedsel en energie. ‘We hebben alles verloren door de ineenstorting van onze huizen.  De regering moet ons helpen, dat is het enige wat nodig is,’ zegt hij.

Naast het menselijke leed is ook het cultureel erfgoed van Marokko zwaar getroffen. De historische Koutoubia-moskee uit de twaalfde eeuw staat op instorten. De oude delen van Marrakesh, die op de Unesco Werelderfoedlijst staan, zijn ook beschadigd.

Inmiddels komt de internationale hulp op gang. In ieder geval van Spanje, Engeland, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten. Andere landen, zoals Frankrijk, wachten nog op een officieel verzoek van Marokko.

We moeten met Jan en alleman aan de slag voor Marokko

0

Vrijdagavond vond er een verschrikkelijke aardbeving plaats in Marokko. Het dodental ligt op 2000 bij het schrijven van deze column, maar gezien de duizenden gewonden en de vele mensen die nog onder het puin liggen, zal dat het dodencijfer bij publicatie vermoedelijk nog veel hoger liggen. De machteloosheid tegenover Moeder Aarde die weer heeft toegeslagen en het leven van duizenden mensen heeft verwoest, is immens. Ik kan weinig anders doen dan mijn medeleven betuigen aan de nabestaanden. Ik wens onze Marokkaanse broeders en zusters veel geduld en sterkte bij de hulpwerkzaamheden. Ze zullen het nodig hebben.

De Marokkaanse regering treuzelt te veel met hulpverzoeken aan het buitenland. Internationale hulpdiensten die klaarstaan, moeten eerst officieel toestemming krijgen. De Marokkaans-Nederlandse journalist Abdou Bouzerda zei bij Buitenhof dat hij het niet kon verklaren, maar volgens hem ‘is er wel altijd iets getroebleerds in de relatie tussen Marokko, Nederland en andere Europese landen’.

Het verloopt dus nooit soepel. Kennelijk ook niet bij een natuurramp. Zo vond de aardbeving vrijdagavond plaats. Waarom heeft de Marokkaanse koning niet alle zeilen bijgezet, zodat de internationale hulpdiensten meteen aan de slag konden gaan? Heeft hij dan niks geleerd van het gebrekkige optreden van de Turkse regering zeven maanden geleden? En we weten toch al veel langer dat de eerste paar dagen het belangrijkst zijn om de mensen in nood te kunnen redden bij een aardbeving? Alle hulp die daarna komt, is te laat.

Als Turkse Nederlander, die in februari vanuit Nederland een liveblog hield over de verwoestende aardbeving in Turkije, keerden mijn gedachten natuurlijk meteen terug naar de schrik, de pijn en de treurnis van zeven maanden geleden in Turkije en Syrië. Huilende mensen aan de lijn, krankzinnige beelden op televisie en op WhatsApp stroomden toen binnen. Alle hulp van de wereld is niet genoeg om het leed op te vangen op zulke momenten. Juist daarom is alle hulp van de wereld meteen nodig. Ik erger mij daarom aan het teletekstbericht ‘Internationale hulp staat klaar’, dat nu bijna zes uur ongewijzigd is gebleven. Wat is er aan de hand Mohammed VI? Doe wat, in godsnaam.

Terwijl ik me frustreer over de Marokkaanse koning en de Marokkaanse ambtenaren, voel ik ook trots voor de duizenden Marokkaanse Nederlanders die vanuit Nederland iets willen betekenen voor hun land van herkomst. En ja hoor, ik voel de traantjes alweer opkomen. Moge Allah jullie de gezondheid en kracht geven om zoveel mogelijk mensen voor de komende maanden te blijven steunen. En aan ons de taak om de ondersteuners te helpen.

Ja, we moeten met Jan en alleman aan de slag voor Marokko, zoals we dat eerder ook voor Turkije en Syrië hebben gedaan. Het nieuws dat de gemeente Amsterdam ook bij deze aardbeving een symbolisch bedrag van €919.000 (per inwoner een euro) overmaakt aan de slachtoffers in Marokko is hartverwarmend. Ook Rotterdam doet weer mee. Hoe zit het met de rest van de Nederlandse gemeenten? Nederland kan veel meer doen. Een Giro555-actie is op zijn plaats.

A12

0

Gisteren vroeg iemand of ik op een bijeenkomst jongeren kon inspireren. Ik heb ja gezegd.

Nu moet ik daar waarschijnlijk mijn eigen verhaal vertellen. Ik ben geboren in een bergdorpje zonder elektriciteit. Mijn vader de arbeidsmigrant bracht ons naar Nederland. Mijn moeder zorgde goed voor ons. Mijn vader heeft me gemotiveerd te studeren. Ik heb dat gedaan en ben dokter geworden. Dat is mijn verhaal dan. Ik geloof er niks van dat de jongeren van tegenwoordig hier geïnspireerd van raken.

Voor onze vakantie waren we in de vroege ochtend op Schiphol. In de rij van de check-in was een groep jongens voor ons. Zo rond de leeftijd van achttien. Ze waren vrolijk. Zoals jongens onderling altijd vrolijk zijn. Mijn vrouw zei dat sommigen gedronken hadden. Nee, antwoordde ik. Jongens zijn samen altijd zo. Na de check-in gingen we ergens ontbijten. We haalden thee en aten van onze meegenomen broodjes. De groep jongens liep weer langs. Om negen uur in de ochtend hadden ze bier op de dienbladen.

Ik denk dat ik op de bijeenkomst andere jongeren ga treffen. Elke bubbel is anders. Misschien zijn het milieu-activistische jongelui. Ik durf mijn hand ervoor in het vuur te steken dat ze wel milieubewust zijn. Of ze ook meedoen aan blokkades van de A12 weet ik niet.

Toeterend gingen Turkse bruiloftsgasten de Belgische snelweg op. Midden op de snelweg stopten ze de auto´s en gingen ze dansen. Wat mensen tegenwoordig allemaal niet doen voor aandacht op de sociale media. De rechter was ‘not amused’. Ze kregen fikse straffen en een donderpreek dat mensen die misschien met spoed naar het ziekenhuis moesten door de feestvierders belemmerd werden.

De laatste tijd zien we dat milieuactivisten vaker snelwegen blokkeren. Dat is niet minder erg dan wanneer toeterturken dat doen. Activisme zonder extremisme siert de mens.

Tilburgse wethouder Esmah Lahlah nummer twee op lijst GroenLinks/PvdA

0

‘Verenigd Links’ gooit meteen hoge ogen met de Tilburgse wethouder Esmah Lahlah op nummer twee van de conceptkandidatenlijst van GroenLinks-PvdA. Lahlah staat daarmee direct achter lijsttrekker Frans Timmermans en voor Jesse Klaver op nummer drie. Zo meldt NOS.

Lahlah komt uit Helmond en werd in 2018 partijloos wethouder in Tilburg. Ze sloot zich in 2022 aan bij GroenLinks. Als fractievoorzitter behaalde ze bij de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar een grote winst voor de partij.

Ze kreeg landelijke bekendheid toen ze in 2021 als wethouder een maand van een bijstandsuitkering leefde om te ervaren hoe dat is. ‘Een maand is niet genoeg om echt te weten hoe het voelt om van een uitkering te leven, maar lang genoeg om te weten dat het veel te weinig is. Het bedrag moet omhoog’, zei ze destijds.

De combinatie GroenLinks-PvdA staat volgens de laatste Peilingwijzer op 22 tot 26 virtuele zetels in de Tweede Kamer. De verkiezingen zijn op 22 november.

De lijst is een concept en wordt op het gezamenlijke partijcongres officieel vastgesteld. Er bestaat nog een kans dat de volgorde van de kandidaten wordt aangepast.

Parijse school staakt vanwege abaya-verbod

0

De invoering van het verbod op de abaya op Franse scholen gaat niet zonder slag en stoot. Een middelbare school in de Parijse banlieue Seine-Saint-Denis (waar veel mensen uit Afrika en het Midden-Oosten wonen) gaat zelfs staken, inclusief de leraren. Zo meldt de Arabische nieuwszender Al Jazeera.

‘Wij keren ons tegen het islamofobe beleid van de regering’, staat op de verklaring van de stakende school Maurice Ultrillo. Ze roepen op tot een bredere staking vanaf woensdag volgende week. ‘Alle studenten zijn welkom op deze school en we zijn tegen de kledingpolitie. We weigeren om studenten die de abaya dragen te stigmatiseren’, luidt het statement verder.

Volgens de Franse regering schendt de abaya de strikte seculiere wetten in het land. ‘We hebben al maanden geen leraren op onze scholen, er waren ook geen vervangende docenten, maar voor zulke regeltjes hebben ze wel tijd?’, roept een student die de staking ondersteunt voor de camera van een lokale nieuwszender. Ook ouders steunen de demonstratie, die ook de slechte betaling van leraren en bezuinigingen in het budget van scholen adresseert.

‘We staan niet te wachten op ministeries die zich bemoeien met hoe we ons kleden, we hebben bestuurders nodig die ons de middelen geven om goed onderwijs te geven’, aldus een bezorgde ouder.

Inwoners uit Heerenveen protesteren tegen komst azc

0

In Heerenveen komt mogelijk een nieuw asielzoekerscentrum voor 450 tot 600 vluchtelingen. Dat vertelde het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) gisteren tijdens een informatieavond. Boze buurtbewoners protesteerden.

De bijeenkomst in sportcentrum Thialf trok zo’n 750 omwonenden. Verder waren er gemeenteraadsleden, politieagenten en werknemers van het COA aanwezig. Burgemeester Tjeerd van der Zwan was ook van de partij. Hij ging in gesprek met boze buurtbewoners die flyers aan het uitdelen waren.

De boze buurtbewoners hadden zich verenigd in de Stichting Leefbaarheid Rottum, Oudehaske, De Greiden, De Heide e.d., die ‘een eerlijk en transparant proces’ wil. ‘Het vertrouwen is weg. Veel mensen hebben het idee dat de locatie (van het azc) al vaststaat’, zei woordvoerder Marleen Snider tegen Omrop Fryslân. Tegelijkertijd benadrukte ze dat de stichting niet tegen asielzoekers is. ‘Wij willen ze ook helpen, maar dan wel in een kleinschalige vorm.’ De spandoeken van de boze burgers gaven echter een andere indruk. ‘Henk woont nog bij zijn ouders thuis, wanneer krijgt hij een eigen huis?’, stond er op een spandoek te lezen. En op een ander spandoek stond de tekst: ‘Voor starters geen eigen stek, voor asielzoekers altijd plek.’ Het feit dat veel asielzoekers vorig jaar in Ter Apel noodgedwongen buiten moesten slapen, omdat er geen plek voor hen was, is blijkbaar alweer vergeten.

De burgemeester vindt dat er naar de boze burgers geluisterd moet worden. ‘Mensen hebben natuurlijk vragen. ‘Hoe zit het met de veiligheid, hoe komt het met de waarde van mijn huis, wat voor mensen komen er in dat azc?’ Dat zijn allemaal legitieme vragen.’ Wel moeten de verontruste buurtbewoners het bij de feiten houden. ‘Ik hoor ook dat het hier een tweede Ter Apel wordt en dat er minimaal 900 mensen worden opgevangen. Dat is pertinent niet waar.’

Locatiemanager Corine Deekens vertelde dat er tussen de 450 en maximaal 600 mensen worden opgevangen. ‘Veel mensen vinden dat heel veel. Ze zien dat aantal liever verdeeld worden over meerdere kleinschalige locaties. Maar gezien de manier waarop wij gefinancierd worden, is dat gewoon te duur.’

Arabische milities slaags met Koerdische SDF in Noord-Syrië

0

In het noorden van Syrië zijn vorige week gevechten uitgebroken tussen Arabische milities en de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF). Arabieren klagen over ‘jarenlange discriminatie’. Inmiddels heeft de strijd tot tientallen doden geleid.

De gevechten braken uit toen de SDF de Arabische commandant Ahmad al-Khbeil, beter bekend als Abu Khawla, arresteerde vanwege corruptiebeschuldigingen. Maar volgens de Arabische leiders heeft de strijd een diepere oorzaak, vertellen ze aan Al Jazeera. ‘De arrestatie van Abu Khawla is niet de reden achter de opstand. Dat was slechts een vonk voor Arabische stamleden om in actie te komen’, zegt Abu Hassan al-Dairi, een activist uit Deir Az Zor.

Stamleiders vertellen de Arabische nieuwszender dat SDF hen van hun olierijkdommen had beroofd na het verdrijven van IS. Ook zouden de Arabische gebieden worden verwaarloosd, ten gunste van gebieden met een Koerdische meerderheid. De gevechten zouden een gevolg zijn van de discriminatie van Arabieren in de regio door de SDF. Adham, een andere Arabische leider, die vanwege veiligheidsredenen niet met zijn volledige naam genoemd wil worden, zegt dat de Koerden hun beloften hebben gebroken. ‘Het conflict begon met de dominantie van Koerdische troepen over de regio tijdens de oorlog tegen IS. Er werd ons beloofd dat de stamleden, vertegenwoordigd door de Militaire Raad van Deir Az Zor, uiteindelijk de controle zouden herwinnen, maar dat is nooit gebeurd.’

De SDF vertelt ondertussen een ander verhaal. De Koerden discrimineren de Arabieren niet, maar achtergebleven IS-strijders intimideren de lokale Arabieren en verhinderen dat hun gebied tot ontwikkeling komt. Volgens de Koerdische journalist en activist Massoud Akko zijn sommige Arabische stamleiders verantwoordelijk voor het geweld. Zij krijgen bovendien de steun van het Assad-regime en pro-Iraanse milities. ‘De SDF leidt een militaire campagne om deze opstand te beëindigen en zal erin slagen de regio veilig te maken, in samenwerking met de Arabische stammen’, zegt hij tegen Al Jazeera.

‘Smokkelthee’: hoe een Turk en een Koerd elkaar dansend vinden

0

De dansvoorstelling ‘Smokkelthee’ gaat over ongelijkheid en de uitdagingen waar Turkije voor staat. Vandaag is de première in Amsterdam. De Kanttekening spreekt met de Turkse kunstenaar Fatih Genckal, een van de twee makers van de voorstelling.

In het teaserfilmpje van de dansvoorstelling zien we de twee korte, kalende mannen naar elkaar toelopen, begeleidt door de elektronische saz (een populair snaarinstrument onder Koerden en Turken). Ze kijken vervolgens het publiek uitdagend aan en schenken een kopje thee in. De EU-vlag aan de muur valt op, naast de piano, een martial arts beoefenaar en een verward kijkende vrouw, een balletdanseres misschien?Tel daarbij de onderbroken dansjes van de halay en Braziliaanse capoera op, en het blijft een vaag geheel waar men toch naar blijft kijken. Turken en Koerden die hun vleugels naar de wereld uitwerpen? Waar gaat dit over?

Genckal maakte ‘Smokkelthee’ met zijn Koerdische collega Mustafa Zeren. De Engelstalige dansvoorstelling ‘Smokkelthee’ is op 8 september voor het eerst te zien op het Amsterdamse Fringe Festival (AFF). ‘Smokkelthee is een fascinerende verkenning van een creatieve samenwerking te midden van het complexe socio-politieke landschap van Turkije’, staat op de website van het festival. OK, klinkt interessant.

‘In deze betoverende kroniek begint het Turks-Koerdische duo aan een buitengewone reis van creatieve samenwerking, waarbij ze de structurele ongelijkheden en economische uitdagingen in hun thuisland Turkije trotseren’, meldt AFF vervolgens.

Fatih Genckal vertelt over de praktische betekenis van die ongelijkheden en uitdagingen.

Hoe uniek is jullie Koerdisch-Turkse samenwerking in de kunstwereld?

‘Ik kan voornamelijk spreken voor de podiumkunsten in Turkije. Daar probeer ik bewustzijn te creëren: Wat maken we? Hoe? Waarom? En met wie? Die vragen probeer ik in deze voorstelling te beantwoorden vanuit een persoonlijk invalshoek. Bij dit soort samenwerkingen stuit je al snel op structurele belemmeringen en ongelijkheden die we ervaren, maar meestal verkiezen te negeren om te kunnen blijven werken. Toen Mustafa en ik aan deze reis begonnen, waren we ons vaag bewust van een aantal van die ongelijkheden die er in Turkije zijn, maar gaandeweg kwamen we er meer tegen en probeerden we een manier te ontwikkelen om dit met mensen te delen in ons stuk.’

Das best vaag nog, waarom hebben jullie deze voorstelling gemaakt?

‘In het begin was ik erg geïntrigeerd door Mustafa als performer en als persoon. Ik wilde samen met hem laten zien hoe je een hedendaags dansstuk maakt in de huidige omstandigheden van Turkije. Dat is interessant vanwege de verschillende opvoedingen die we hebben gehad, de inspiraties en dromen en de sociale en politieke fundamenten die daaraan ten grondslag liggen. In wezen geven we een artistieke lezing van de kunstscène en van de culturele ervaringen en praktijken in Turkije. En we doen dit aan de hand van onze eigen ervaringen.’

OK, wat zijn concreet de grootste moeilijkheden bij een samenwerking tussen een Turk en een Koerd in Turkije?

‘Ik geloof niet dat er zichtbare belemmeringen zijn, maar het zijn vooral structurele kwesties die samenwerking moeilijk maken. Wat ik bedoel te zeggen is: meestal komt het niet eens in Turken en Koerden op om op deze manier samen te werken omdat ze vrezen dat het misschien te duur is of te veel moeite kost, of omdat ze nog niet eerder met iemand van de ‘andere’ gemeenschap hebben samengewerkt, of omdat ze niet geïnteresseerd zijn om op deze manier samen te werken. Die manier van denken komt niet zomaar uit de lucht vallen. In Turkije  zijn hiervoor veelomvattende politieke en economische verklaringen, waarvan ik vind dat het niet mijn plek is om die als kunstenaar te bediscussiëren.  Wij   stellen, hoe vaag dan ook, onszelf basisvragen over waarom we doen wat we doen.’

Wat zijn de belangrijkste factoren bij het creëren van een omgeving voor een gelijkwaardig gesprek?

‘Een gelijkwaardig gesprek is een vrij sterk en ambitieus doel. Dat is op dit moment misschien nog niet eens wat we nodig hebben. We hopen echt vanaf nul te beginnen en te kijken naar het gesprek dat we op dit moment kunnen voeren. Wat we in dit stuk doen, is aan de hand van onze ervaringen samen de fijne kneepjes en valkuilen verkennen. Een beetje oriënteren dus. Onderweg onthullen we onze blinde vlekken en kwetsbaarheden en laten we de grotere, meer structurele problemen zien die ons ertoe aanzetten ons zo te gedragen.’

Kun je voorbeelden geven van deze structurele problemen die je opgelost wilt zien?

‘Er is traditioneel in Turkije weinig overheidsfinanciering voor de kunsten, zelfs voor kunstinstellingen. In de huidige politieke en economische omstandigheden wordt dit alleen maar erger en worden vooral onafhankelijke kunstenaars steeds meer gemarginaliseerd. Voor onafhankelijke podiumkunstenaars wordt het elke dag moeilijker om controversiële onderwerpen aan te pakken of om te werken met vormen die buiten de Turkse mainstream vallen – niet alleen vanwege de politieke druk, maar ook vanwege de economische levensvatbaarheid.’

Hoe zit het met de Turkse en Koerdische kunstscene in Nederland? Kampt die met soortgelijke problemen, of is er meer ontspannenheid in hoe Koerden en Turken met elkaar omgaan en met elkaar samenwerken?

‘Ik heb de kunstscene in Nederland nog niet meegemaakt. Ik ben benieuwd hoe mensen het stuk hier zullen ontvangen – zowel in de Turkse en de Koerdische gemeenschap, als in de Nederlandse gemeenschap.’

Hoe zit het met Nederland in het algemeen? Wat is goed, wat kan beter?

‘Tot nu toe lijken Nederlandse mensen het stuk te zien als een statement over de Turks-Koerdische relaties. Maar ik geloof dat het daarnaast ook iets zegt over wat het betekent om vandaag de dag een kunstenaar te zijn en hoe het is om hedendaagse dans te creëren in Turkije en daarbuiten. Ik zou graag willen dat we dit aspect, dat volgens mij een universeel publiek aanspreekt, niet missen.’

Wat zegt het jullie dat mensen het stuk graag willen zien als een statement over de Turks-Koerdische betrekkingen?

‘Enerzijds is ons stuk diep verankerd in de Turkse context. Aan de andere kant gaat het over universele vragen over de aard van interculturele samenwerking, wat hedendaagse kunst voor mensen betekent en hoe we als kunstenaars overleven. Als het werk naar het buitenland gaat, bestaat het risico dat het alleen wordt gezien als een statement over een lokale context. Dat is normaal, want mensen lezen slechts een alinea en zien een paar foto’s. Het wordt onze eerste buitenlandse show in Amsterdam – onze Europese première – en we zijn benieuwd hoe mensen op de show zullen reageren.’

De reis naar Marokko

0

Ik zou samen met mijn moeder een mooie reis maken, zo zat het in de planning.

Mijn moeder kwam naar Nederland in 1969. Het jaar daarvoor was mijn vader op de bonnefooi dit land binnengekomen. Hij vertelde ons altijd, heel eerlijk, dat hij naar Nederland was gegaan omdat hij verliefd was op mijn moeder. Hij was verliefd op haar maar kon niet met haar trouwen. Mijn vader kwam uit het noorden van Marokko, ook wel de Rif genoemd, en mijn moeder kwam uit Casablanca. Dit waren, vooral in die tijd, twee verschillende werelden. Mijn vader sprak een andere taal en in het noorden hadden ze in die tijd ook andere gebruiken. Dus de vader van mijn moeder durfde het niet aan om zijn enige dochter aan een man met andere gewoonten over te laten.

Met trots, daar staan de mensen uit de Rif om bekend, maar ook met verdriet, besloot mijn vader de wereld in te gaan, en zo belandde hij in Nederland. Toen hij hier aankwam, ontving hij het bericht dat de vader van mijn moeder was overleden. Hij zag hierdoor de kans om alsnog met mijn moeder te trouwen. Hij ging heel hard werken en een jaar later kwam hij samen met zijn grote liefde in het vliegtuig terug naar Nederland.

Mijn moeder kwam uit een liberaal gezin. Deze waarden had zij van huis uit meegekregen. Maar ze was niet alleen liberaal maar ook nog eens feministisch. Zij wilde alleen naar Nederland op voorwaarde dat zij kon blijven werken. Dat zij zelf beschikking had over het inkomen wat ze verdiende. Mijn vader accepteerde dat. Wij, de kinderen, gingen naar de kinderopvang en mijn beide ouders werkten hard. Mijn moeder haalde al heel vroeg, in de jaren zeventig, een rijbewijs. Ik herinner me nog dat wij met haar reizen naar Marokko maakten in haar Peugeot 104. Ze had een crèmewitte auto en was de enige vrouw bij de grensposten die zonder echtgenoot deze reis maakte. We deden er soms wel een week over, maar goed, daar konden we mijn moeder niet de schuld van geven. Want dit kwam doordat, zoals zij zelf zei, de wegen destijds nog niet optimaal waren.

Ze was niet alleen liberaal maar ook nog eens feministisch

Twee jaar geleden kreeg mijn moeder een herseninfarct. Hierdoor raakte ze halfzijdig verlamd en kon ze niet meer praten. Wij begrepen haar met handgebaren en klanken die ze maakt. Vijfenvijftig jaar nadat zij in Nederland aankwam wilde zij één ding graag nog één keer doen. De reis naar Marokko die wij vroeger altijd maakten nog eens herbeleven.

De bedoeling was dat ik samen met haar in de auto deze reis zou maken. Wij zouden officieel op 10 juli al vertrekken. Maar plots werd mijn moeder overvallen door een vreselijke huiduitslag waardoor we gedwongen werden om onze reis uit te stellen. Na drie weken wist het AMC wat het was en het goed te behandelen. Wij waren blij, want we konden onze reis alsnog maken.

Maar vlak voor ons geplande vertrek op 23 augustus kreeg ze voor de tweede maal een herseninfarct waardoor we opnieuw onze reis moesten uitstellen. Gelukkig is ze er nog, maar na twee keer uitstel zou mijn moeder in het Marokkaans gezegd hebben: ‘Shoudouna rizal el blad’. Wat zoiets betekent als: ‘De geest van Nederland wil mij niet laten gaan, omdat dit land van mij houdt.’ Dat moet het wel zijn ja, ik begrijp de geest van dit land. Na vijfenvijftig jaar moet het ook zeer zeker moeilijk zijn om haar los te laten.