17.9 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 334

Pakistans pijnlijke geschiedenis van vervolging van hindoes en christenen

0

De prijswinnende documentaire The Losing Side (2022) vertelt het verhaal over de gedwongen islam-bekeringen van christelijke en hindoeïstische meisjes en vrouwen in Pakistan. De Pakistaanse staat tolereert praktijken zoals deze gedwongen bekeringen heimelijk. Activisten verzetten zich hier echter juist tegen.

De trailer van de docu begint met een jonge hindoevrouw in een mosgroene sari, te midden van een woestijnvlakte in de Zuid-Pakistaanse provincie Sindh. Ze vertelt dat ze werd ontvoerd toen ze haar huis verliet. Ze pinkt een traan weg.

‘De documentaire is gebaseerd op echte verhalen van slachtoffers van gedwongen bekeringen’, vertelt filmregisseur en activist Jawad Sharif. ‘De meisjes worden ontvoerd en vervolgens uitgehuwelijkt aan islamitische mannen die vaak veel ouder zijn dan de slachtoffers.’

Sharif won met deze documentaire een prijs op het filmfestival van Cannes. Veel van zijn projecten gaan over mensenrechten en onrecht tegen minderheden. In 2011 maakte hij een documentaire over vrouwenrechtenactiviste Malala Yousafzai, die in 2014 de Nobelprijs voor de Vrede won. In 2018 kreeg Sharif een prijs voor zijn film Indus Blues, die laat zien hoe Pakistaanse volksmuzikanten lijden onder maatschappelijke druk en armoede

Nadat Sharif in contact kwam met een aantal slachtoffers van gedwongen bekering, besloot hij een documentaire te maken: ‘Het leed van religieuze minderheden gaat me aan het hart; veel vrienden van mij zijn christelijk of hindoe. Wanneer iemand hen onrecht aandoet, voel ik hun pijn. De vrouwen en meisjes die te zien zijn in de documentaire konden uiteindelijk weglopen van hun ontvoerders, maar ze worden nog steeds door hen lastiggevallen. Hierdoor was het voor hen heel moeilijk om hun verhaal te doen, en wilden ze alleen anoniem in beeld.’

Sharif: ‘In de film spreek ik ook met politici en activisten die een einde willen aan gedwongen bekeringen. Maar er heerst vooral ontkenning omtrent dit probleem en vaak beschuldigen mensen mij ervan westerse propaganda over Pakistan te verspreiden.’

Gedwongen bekeringen

Er zijn jaarlijks terugkerende berichten over gedwongen bekeringen in Pakistan. Slachtoffers zijn hindoe- en christenvrouwen uit de armere sociale klassen. Een groot deel is minderjarig. Soms worden de meisjes en vrouwen dagenlang vastgehouden en verkracht, als ze weigeren om van geloof te veranderen.

Afgelopen week spraken mensenrechtenexperts van de Verenigde Naties zich uit tegen de gedwongen bekeringen tot islam. Ze eisen dat de Pakistaanse regering actie onderneemt. Bovendien blijkt uit een recent VN-onderzoek dat Pakistan heeft gelogen over de omvang van mensenrechtenschendingen en de ernst van gedwongen bekeringen. De Pakistaanse regering werpt tegen dat de aantijgingen over gedwongen bekeringen onderdeel zijn van een lastercampagne georganiseerd door ‘vijanden’ van het land.

‘Wanneer een Pakistaanse rechter een meisje ziet dat tot islam is bekeerd, zal hij dit eerder als een overwinning zien dan als een zaak die moet worden onderzocht’

‘De regering moet een onpartijdig en eerlijk onderzoek instellen naar alle beschuldigingen van gedwongen bekeringen.’ vindt de katholieke Peter Jacob, onderzoeker en directeur van de Pakistaanse organisatie Centre for Social Justice, die de gedwongen bekeringen en het misbruik van de omstreden blasfemiewetten in Pakistan monitort. Afgelopen jaar wilde de Pakistaanse regering het onderzoek van Jacobs en zijn organisatie stopzetten, omdat hij ‘propaganda’ zou verspreiden tegen de Pakistaanse staat.

Jacobs heeft weinig hoop dat de veroordeling van Pakistan door de Verenigde Naties gaat helpen: ‘VN-deskundigen herhalen alleen maar een reeds vastgesteld probleem en benadrukken de noodzaak om een einde te maken aan deze grove schending van de mensenrechten. Lokale en internationale mensenrechteninstanties rapporteren al tientallen jaren over deze schendingen. Wat er nu moet gebeuren is dat de hele bevolking van Pakistan rechtsbescherming en religieuze vrijheden krijgt’.

Pakistaans religieus nationalisme

Gedwongen bekeringen zijn niet een op zichzelf staand probleem, maar onderdeel van een bredere context waarin niet-moslims in Pakistan als ‘de ander’ worden gezien, vertelt hindoe-activist Kapil Dev, die ook te zien is in de documentaire The Losing Side.

‘De Pakistaanse grondwet erkent alleen het islamitische geloof. Het wij-zij-denken – waarbij de moslim als ideale burger wordt gezien en de niet-moslim als buitenstaander – zit verankerd in de grondwet en dus in de mindset van de samenleving’, legt hij uit. De staat erkent het bestaan van een hindoeïstische en christelijke identiteit simpelweg niet. Dit speelt volgens hem een cruciale rol bij het in stand houden van gedwongen bekeringen: ‘Wanneer een Pakistaanse rechter een meisje ziet dat tot islam is bekeerd, zal hij dit eerder als een overwinning zien dan als een zaak die moet worden onderzocht.’

‘Wij activisten hebben zo vaak de autoriteiten aangesproken en gevraagd waarom het bijna altijd minderjarige meisjes zijn die worden weggerukt van hun families, om zich vervolgens binnen enkele dagen bekeren. Waarom vindt deze bekering altijd voorafgaand aan een huwelijk met een veel oudere man plaats? Het is heel duidelijk dat dit geen gezonde zaak is en dat er dwang in het spel is, maar desondanks weigeren veel autoriteiten dit probleem te erkennen, laat staan strafbaar te maken.’

Vervolging religieuze minderheden

‘Dit religieuze nationalisme is inherent aan de oprichting van de Pakistaanse staat en kent een lange geschiedenis’, vertelt de Pakistaanse journalist en beleidsanalist Raza Rumi. In 2014 pleegde een aan de Taliban gelieerde terreurgroep een mislukte aanslag op hem. Daarop verhuisdehij naar de Verenigde Staten.

‘De Pakistaanse staat is gecreëerd op basis van één religieuze identiteit: het land ziet zichzelf als een land voor moslims, niet voor niet-moslims. Vanaf het ontstaan van het land in 1947 begon de vervolging van religieuze minderheden.

Dus op het moment dat de Pakistaanse staat was opgericht, dat was tijdens de partitie tussen India en Pakistan in 1947, begon gelijk de vervolging van de hindoes. Immers, het land Pakistan werd opgericht als tegenhanger van het overwegend hindoeïstische India. Van christenen was er destijds nog geen systematische vervolging.’ legt Rumi uit.

‘We willen bewustzijn creëren over de onderdrukking van christenen en hindoes en hun verhalen van naar de mainstream media brengen’

Het resultaat van deze partitie was een exodus van Pakistaanse hindoes richting India. De hindoes uit de lagere sociale klassen konden het niet veroorloven om te migreren, en bleven daarom achter in Pakistan waar ze jarenlang institutioneel werden gediscrimineerd en slachtoffer werden van bedreigingen,  vertelt Rumi.Het resultaat was een exodus van Pakistaanse hindoes richting India. Hindoes uit de lagere sociale klassen konden het zich niet veroorloven om te emigreren en bleven achter in Pakistan. Daar waren ze volgens Rumi jarenlang slachtoffer van institutionele discriminatie en bedreigingen. De vervolgingen verergerden tijdens de militaire en fundamentalistische dictatuur van Muhammad Zia-ul-Haq, die duurde van 1977 tot 1988. ‘Het regime voerde draconische wetten en regels in om van Pakistan een islamitische staat te maken. Nieuwe Pakistaanse schoolboeken schilderden hindoes af als vijanden van de islamitische samenleving. Scholen gebruiken deze geschiedenisboeken nog steeds.’

De door de Verenigde Staten gefinancierde dictatuur van Zia-ul-Haq koos steeds vaker ook christenen als doelwit van vervolgingen. Het regime gebruikte bestaande blasfemiewetten, die tot dan toe alleen op papier bestonden, om geweld tegen de christelijke bevolking te rechtvaardigen. ‘In de meeste gevallen was er geen sprake van belediging van het geloof, maar misbruikte de staat blasfemiewetgeving om te laten zien dat moslims de baas zijn over de religieuze minderheden’, legt Rumi uit.

Druk op de Pakistaanse autoriteiten

De blasfemiewetten zorgen nog steeds voor ellende. Zo is in 2009 en in 2013 geweld uitgebroken tegen de christelijke gemeenschap, nadat christenen van godslastering waren beschuldigd.

‘Regeringen na die van Zia-ul-Haq waren gematigder en wilden het opnemen voor religieuze minderheden’, vertelt Rumi. ‘Gedwongen bekeringen zijn echter nooit strafbaar gemaakt. Hierdoor laat de Pakistaanse staat dit indirect toe. Ook geweld tegen minderheden blijft onbestraft. Vervolging van religieuze minderheden is daardoor eerder norm, dan uitzondering. Sterker nog: Imran Khan (premier van 2018 tot 2022, red.) zei ooit dat hij de gedwongen bekeringen afkeurt, maar intussen werkte hij juist samen met een radicale geestelijke die verantwoordelijk is voor de ontvoeringen en gedwongen bekeringen van minderjarige hindoemeisjes. In 2015 maakte Khan deze geestelijke lid van zijn politieke partij Tehreek-i-Insaf. Ook de blasfemiewetten en de Pakistaanse geschiedenisboeken, waarin hindoes als een vijand worden beschreven, worden nog steeds gebruikt.’

Filmmaker Sharif heeft een duidelijk doel met zijn documentaire: ‘We willen bewustzijn creëren over de onderdrukking van christenen en hindoes en hun verhalen van naar de mainstream media brengen. Dat is mijn sociale verantwoordelijkheid als filmmaker. Hoe meer internationale druk op Pakistan, hoe groter de kans dat beleidsmakers wetten maken die deze repressie bestraffen.’

Maar activist Dev betwijfelt of alleen internationale druk voldoende is om het leven van religieuze minderheden veiliger te maken. ‘De mindset van de Pakistaanse samenleving moet veranderen. Mensen erkennen niet-moslims nog steeds niet als volwaardige Pakistaanse burgers. Ze zien mij, als hindoe, nog altijd voor een Indiër aan, ook al woon ik in Pakistan.  En ik moet continu mijn loyaliteit aan de islamitische meerderheid bewijzen. Dat is het lot van religieuze minderheden in Pakistan. En dat gaat pas veranderen als Pakistan verandert van een theocratische staat in een seculiere staat die iedere burger respecteert, ongeacht het geloof.’

Jaap Hamburger: ‘Een beetje minder aandacht voor de Holocaust kan ook goed zijn’

0

Bijna een kwart van de Nederlandse jongeren twijfelt aan de Holocaust, stelt een Amerikaans onderzoek. Maar dit onderzoek rammelt aan alle kanten, schrijft RTL Nieuws. Jaap Hamburger van Een Ander Joods Geluid is het daarmee eens.

Volgens Hamburger leidt het onderzoek de aandacht vooral af ‘van het echte probleem: de Israëlische apartheid en bezetting van Palestina’. Dat vertelt hij aan de Kanttekening naar aanleiding van de kritiek die al snel na publicatie van de bevindingen klonk.

Premier Mark Rutte en minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz reageerden woensdag nog geschokt op het onderzoek. Zij baseerden zich daarbij alleen op berichten in de media. Hamburger denkt dat zij zich achter de oren zullen krabben, nu duidelijk is dat het onderzoek wankel is. ‘Het is bijna schokkend om te zien hoe mensen zich op sleeptouw hebben laten nemen door een Amerikaanse lobbyorganisatie.’

De opdrachtgever van het onderzoek blijkt zeer pro-Israël te zijn. Hamburger: ‘Zij hebben een duidelijke agenda, en de uitvoerder deed geen onafhankelijk onderzoek. Ook is het onderzoek slordig gedaan, telefonisch onder ‘jongeren’ tussen de 18 en 40 jaar. Terecht dat statistici kritisch zijn. Want dit is geen wetenschap, dit is politiek.’

Maar is het niet schokkend dat een deel van de Nederlandse jongeren blijkbaar weinig van de Holocaust weet? Hamburger positioneert zich kritisch in deze discussie. ‘Als je de precieze getallen niet weet, en dus niet weet dat tijdens de Holocaust zes miljoen Joden zijn vermoord, betekent dat niet automatisch dat je bagatelliseert. Dit kan ook komen door onwetendheid. Daarnaast gebeurde er, en dat weten veel mensen niet, veel meer dan de moord op zes miljoen Joden. Er werden ook meer dan honderdduizend Roma en Sinti vermoord, en nazi-Duitsland voerde een vernietigingsoorlog tegen de Slavische volkeren. Er zijn miljoenen Polen en Russen omgekomen en leden van andere nationaliteiten, en vergeet niet de nazi-euthanasiecampagne tegen gehandicapten en mensen die leden aan een psychiatrische ziekte.’

Hamburger vindt dat de holocausteducatie in Nederland allang haar doel voorbijgeschoten is. ‘Misschien is een beetje minder zelfs beter, nu. Want te veel aandacht voor de Holocaust leidt tot excessen. Veel categorieën mensen vergelijken nu hun eigen leed met dat van de Joden tijdens de Holocaust, en dat zouden ze niet doen als ze er niet zo veel van wisten. Denk aan de wappies met hun Jodensterren, maar ook de boze boeren.’

Maar hoe moet je dit thema dan wel aanvliegen bij geschiedenis en maatschappijleer? ‘Het is veel vruchtbaarder als je de nadruk legt op mensenrechteneducatie, en het belang van de rule of law’, antwoordt Hamburger. ‘Mensen moeten zich bewust zijn van de risico’s voor de samenleving en voor henzelf, als de mensenrechten en de rule of law niet meer gerespecteerd worden. De Holocaust is een extreme illustratie van hoe het mis kan gaan, maar het is natuurlijk niet het enige voorbeeld. De geschiedenis kent helaas meerdere massamoorden en genocides. Maak holocausteducatie daarom los van die ene gruwelijke genocide, en richt je vooral op het heden en de toekomst, in plaats van dat je voortdurend blijft hangen in het verleden.’

Finland kent militaire exportvergunning Turkije toe

0

Finland gaat weer wapens leveren aan Turkije. Dat is voor het eerst sinds het wapenembargo dat het land, samen met andere Europese landen, tegen Turkije instelde. De Turkse regering steunt toetreding van Finland en Zweden pas als er een einde komt aan dat embargo.

De Finse minister van Defensie kende zaterdag een militaire exportvergunning toe aan Turkije, meldt nieuwssite Middle East Eye. Deze beslissing is een persoonlijk ministerieel besluit van defensieminister Mikko Savola, vertelt hij in Finse krant Helsingin Sanomat.

Volgens de Finse minister van Buitenlandse Zaken, Pekka Haavisto, zal de acceptatie van het NAVO-lidmaatschap van Zweden en Finland waarschijnlijk uitgesteld worden tot na de Turkse presidentsverkiezingen. Haavisto denkt ook dat er een pauze nodig is in de relaties tussen Turkije en de twee Scandinavische landen, omdat het verbranden van een Koran door een Zweedse extreemrechtse activist dit weekend veel woede opriep.

Politicus Li Andersson van de politieke partij Linkse Alliantie stelt dat de Finse regering de kwestie niet heeft besproken. Hij twittert: ‘De Linkse Alliantie steunt geen export van defensiemateriaal naar landen die in oorlog zijn of mensenrechten schenden. In onze opinie zou Finland geen exportvergunning aan Turkije moeten verlenen.’

Libië wil door met oliedeal Turkije, Europa sceptisch

0

De energiedeal tussen Libië en Turkije staat als een huis, zegt de Libische minister van Oliezaken. De rechter in zijn land zette echter eerder deze maand een streep door de overeenkomst. De deal zorgt voor spanningen met Egypte en Griekenland. Ook Europa is tegen.

Nieuwssite Middle East Eye interviewde minister Mohamed Aoun (Oliezaken). Eerder berichtte die site dat de oliedeal die Libië en Egypte in oktober sloten, kan leiden tot spanningen met Griekenland en Egypte. Die beide landen betwisten de rechten van Libië om onder de Middellandse Zee naar fossiele energie te zoeken. Aoun stelt echter dat de deal ‘geen negatieve gevolgen’ heeft voor andere landen.

De Europese Unie is sinds de oorlog in Oekraïne naarstig op zoek naar alternatieve energiebronnen. Olie en gas in het oosten van de Middellandse Zee zijn daarbij voor Europa interessant. Tegelijk waarschuwt de klimaatbeweging dat fossiele energiebronnen nooit een oplossing mogen zijn voor het huidige, acute energieprobleem. Extinction Rebellion voert al jaren actie tegen de winning van olie en gas door landen rond de Middellandse Zee.

De EU is tegen de energiedeal tussen Libië en Turkije, omdat deze in strijd zou zijn met internationale verdragen. Griekenland en Egypte maakten in 2020 eigen, concurrerende afspraken over de winning van gas in de Middellandse Zee. Libië is een olierijk land en heeft ook een grote gasreserve.

Sommige Libische kranten reageren op het interview met Aoun met de mededeling dat hij over de nieuwe energiedeal met Turkije niets te zeggen heeft. De Libische minister van Economie zou daarover gaan. Libische tegenstanders van de overeenkomst denken dat deze het verzoeningsproces in het door oorlog verscheurde land torpedeert. In Libië strijden troepen van veldmaarschalk Khalifa Haftar met de door het Westen erkende regering in hoofdstad Tripoli om de macht in het land.

Eerste ‘gratis supermarkt’ van Nederland opent deuren in Amsterdam Nieuw-West

0

De eerste gratis supermarkt voor arme gezinnen is officieel geopend in Amsterdam Nieuw-West. Burgemeester Femke Halsema hoopt dat het initiatief leidt ‘tot een nieuwe manier van denken over armoede’.

Dat meldt AT5. De man achter het initiatief is de Marokkaans-Nederlandse Abdelhamid Idrissi, die bekend is van de stichting Studiezalen, die Amsterdamse kinderen een plek biedt om huiswerk te maken. ‘Je kan zelf kiezen wat je nodig hebt’, vertelt Idrissi. ‘Men hoeft dus niet veel mee te nemen, er is genoeg.’

AT5 spreekt ook met de buurtbewoner Brahim die van plan is om elke dag naar deze supermarkt te gaan, naar eigen zeggen ‘omdat het keihard nodig is, alles is duur geworden, van energierekening tot boodschappen’.

De ‘gratis supermarkt’ wordt bekostigd door particulieren, zoals de ondernemer Idrissi. Mensen die gebruik maken van het initiatief moeten wel openstaan voor steun van een lifecoach, die hen helpt met hun situatie.

Halsema was bij de opening van de supermarkt aanwezig. Ze noemt de komst van de winkel een revolutie. ‘Als je arm bent in Nederland moet je eigenlijk altijd bewijzen dat je arm bent. In deze supermarkt word je vertrouwd. Je komt hier binnen en je kan hier hele goede producten krijgen. En daarna kan je ook hulp krijgen als je die wil. Dat betekent dat mensen niet door een vernedering hoeven en gewoon hier kunnen komen om een stapje vooruit te worden geholpen.’

Ook Marokko veroordeelt koranontheiliging door Pegida in Den Haag

0

Marokko neemt ‘in de meest krachtige termen‘ afstand van het verscheuren van de Koran door Edwin Wagensveld, voorman van de extreemrechtse anti-islambeweging Pegida. De daad is volgens het land kwetsend voor ‘meer dan een miljard moslims’.

Wagensveld verscheurde zondag in Den Haag een Koran en stampte op de snippers. Een dag eerder had de Zweedse extreemrechtse activist Rasmus Paludan in Stockholm al een Koran verbrand. Dinsdag riep Turkije de Nederlandse ambassadeur op het matje vanwege de Pegida-actie. Een dag later sprak ook Marokko zich uit.

‘Het Koninkrijk Marokko veroordeelt in de meest krachtige termen de acties van een extremist die een kopie van de heilige Koran heeft verscheurd in Den Haag, Nederland, en klaagt deze provocerende daad aan die de heilige symbolen en gevoelens van meer dan een miljard moslims kwetst’, aldus het Twitteraccount van het Marokkaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, Afrikaanse Samenwerking en in het buitenland verblijvende Marokkanen. De verklaring benadrukt ook ‘de noodzaak om de wet toe te passen en krachtig op te treden, om elke aanval op religies en de gevoelens van hun volgelingen te voorkomen’.

Wagensveld voerde zijn actie uit vlakbij het gebouw van de Tweede Kamer in Den Haag. De politie verhinderde dat hij de Koran zou verbranden, maar greep niet in toen hij deze verscheurde. De koranverbranding bij de Turkse ambassade in Zweden leidde tot hevige protesten in de islamitische wereld. Turkije ligt nu dwars bij een eventuele toetreding van het land tot het NAVO-bondgenootschap. ‘Degenen die zulke blasfemie voor onze ambassade toestaan, kunnen niet langer onze steun verwachten’, aldus de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.

Diep, diep de subculturen in… #Plein 40-45, Amsterdam

0

Feitenvrij geschreeuw bepaalt maar al te vaak de toon van het politieke debat, de tv-uitzending, de dag, en ja misschien ook wel de tijdgeest. Maar wie zijn we, waar staan we, en hoe breekbaar, broos of bestendig en betrouwbaar is het Nederland van nu echt? Gijs de Swarte duikt diep, diep de subculturen in, op zoek naar antwoorden op die zo actuele en cruciale vragen. In deel 1 van deze nieuwe serie brengt hij een bezoek aan Plein 40-45 in Amsterdam.

Ramadanmatig…

Uiteindelijk doven ook de uithangborden van de Turkse restaurants, de baklava en koffiezaken, het steakhouse, de avondwinkel en de Febo. En als de flatgebouwen daardoor ontdaan zijn van de in de regen glinsterende kleuren, is Plein 40-45 een gewoon plein in een buitenwijk. Geslapen wordt er, in de donkere kolossen, ter voorbereiding op de werkdag. Vier onder de twintigers stappen nog uit een Uber; gewatteerde jasjes, witte sportschoenen, hoofddoekjes, voorzichtige snorretjes. ‘Later!’, roepen ze bij het afscheid nemen. Een snorretje slaat zijn arm om een hoofddoekje. Het woord ‘knus’ schiet door m’n hoofd. Het regent en het waait wat harder nu. Een frietbakje van de Febo draait zich een slag om in een plas. Het wordt een lange nacht, maar plan is plan. En het plan is hier wat uren te maken.

Plein 40-45 in Amsterdam Nieuw West wordt door politici en de media wel omschreven als no-go area, als getto. En als je daar iets van wil meemaken moet je toch op z’n minst de duivelse uren hebben doorstaan. De nacht is voor het ongedierte staat geschreven, maar het laat zich vooralsnog niet zien.

Niet dat er niets gebeurt is hier. Op m’n telefoon lees ik over een steekpartij een jaar geleden. De eigenaar van een halalrestaurant is er doodgeschoten ‘na een reeks geweldsincidenten’. Een restaurant wordt in verband gebracht met witwaspraktijken. Buurtvaders en -moeders en vertegenwoordigers van moskeeën hebben meerdere malen rellen in de buurt voorkomen. Je kan lang googelen maar zo’n lijstje ga je van het Deventer Marktplein niet vinden.

Maar goed.

De nacht voltrekt zich zonder verdere incidenten, zou de journalist hier noteren. En de ochtend start grauw en grijs als de buitenmuren van het Actionfiliaal. Maar met het klimmen van de uren drijft een voorzichtige lentebelofte het plein op. De tweede koffie gaat al weer rond bij Dirk van den Broek, de Action, Tekbir, gespecialiseerd in damesmode en hoofddoeken, en Golddust, waar u terecht kunt voor een breed op maat gemixt assortiment van heerlijke zowel Europese als Oriëntaalse geuren. De stallen staan. De zon breekt door en het bellen van de trams luidt de kermis van het leven in.

Bij de Turkse bakkerij koop ik een niet echt Franse en dus wat steviger croissant, en loop een rondje over de markt. De waar hier is meer aangevoerd en afgeleverd dan geëtaleerd. Emmers dadels, bakken noten, jutte zakken fel rode, gele en groene kruiden, kartonnen dozen fruit, witlof, kousenband, spruitjes en paksoi. De eerste mensen staan bij de stallen waar je kunt snacken; kebab, loempia’s, grillworst, baklava, bocadillos, haring… Gehoofddoekte vrouwen kijken met een schuine blik naar de jassen, jurken en kaftans die op hangers in de rekken hangen. Handen rommelen door kratten sloten, gereedschap en bestek. Hier geen stroopwafels, mini-piemels van chocola, of houten tulpen. Dit is een gewone-markt-plus. En die plus bestaat uit een welvaart aan diversiteit, door de loop van geschiedenis vanuit de hele wereld hier afgeleverd. ‘Zonder hoogmoed, de beste markt van Nederland’, zet koopman Abdeslam een professionele promotie neer. ‘Gunstig parkeren, standaard een mooie bezetting, en voor elk wat wils. Rommelig? Jazeker. Maar ook uitstekend aan de prijs.’

‘Uitstekend aan de prijs’, hij zegt het. En het is waar.

Abdeslam en Hakim willen graag dat ik de Marokkaanse kaasboer bezoek

Abdeslam doet in hoofddoekjes en die zijn, legt hij uit, niet seizoensgebonden maar ‘een theologisch iets’. In tegenstelling tot de tapijten van Hakim aan de overkant. Hetgeen Hakim, die normaal op de plek van de grillkip staat, beaamt. ‘Het kan altijd beter’, voegt hij daar in mooi koopmans-idioom aan toe. ‘In de zomer is het soms behoorlijk achter de feiten aanlopen.’

Abdeslam en Hakim willen graag dat ik de Marokkaanse kaasboer bezoek, als ’toppunt van integratie’, en als ik echt wil weten waar deze markt over gaat. Ook de kaasboer heet Hakim, Hakim de Kaasboer. Hij ‘staat’ al dertig jaar. Begonnen met houdbare voedingswaar, overgestapt op ‘partijen merkkleding’, daarna speelgoed, lingerie… ‘ging ook failliet’, en vervolgens toetjes als opmaat naar de kaas. ‘Ik heb veel kaasboeren zien komen en gaan’, zegt hij. ‘Maar toen ik begon was het, ‘Hé Hakim doet kaas.’ Allemaal nieuwsgierig. En nog steeds. Kijk maar.’ De zaak is druk en blijft de hele middag druk. Hakim zijn zoon, twee dochters en een vriend werken mee.

Het kaasvak is hem bijgebracht bij de Edah; een Brabantse keten met ooit meer dan honderd filialen in het hele land. ‘Steeds wat nieuws maar altijd ’n goede prijs,’ zegt hij. ‘Dat heb ik daar geleerd.’ Als ik de zaak uitloop, hoor ik een meisje zeggen, ‘Ramadan-matig ben ik wel lekker bezig ja’. Wat ze precies bedoelt weet ik niet, maar op de een of andere manier voegt de formulering generaties en culturen samen.

Hetgeen een goede reden is om eens een boksschool in de Haagse Schilderswijk te bezoeken…

Academische vrijheid onder vuur

0

‘Woke’ is volgens critici een autoritaire linkse stroming, die de samenleving bepaalde progressieve denkbeelden oplegt en andersdenkenden ‘cancelt’. Voorstanders stellen juist dat woke niet bestaat maar een extreemrechtse karikatuur is, of ze vinden dat woke goed is omdat extreemrechts zo fel tegen is.

Aan Amerikaanse universiteiten is de invloed van het woke-denken inmiddels groot. Onder invloed van woke worden kritische docenten ontslagen, literatuurlijsten en curricula ‘gezuiverd’, en zogenoemde safe spaces, veilige ruimtes, gecreëerd.

In Nederland is de situatie minder ernstig, maar dat betekent niet dat we ons geen zorgen hoeven te maken. Ook in ons land rukt woke op. Recent publiceerde Laurens Buijs, docent aan de Universiteit van Amsterdam een noodkreet in universiteitskrant Folia. In zijn opinieartikel waarschuwt hij voor een woke-cultuur bij de afdeling Interdisciplinaire sociale wetenschap die de academische vrijheid bedreigt.

Buijs stelt dat via het diversiteitsbeleid het woke-denken als een Paard van Troje zijn afdeling is binnengehaald. Zelf ervaart Buijs dat wanneer hij kritisch is op bijvoorbeeld de term ‘non-binair’, of onderzoek wil doen naar de rol van de islam bij geweld tegen homo’s. Bij de Universiteit van Amsterdam is hier geen ruimte meer voor. Collega’s behandelen hem steeds vaker als paria.

Het opiniestuk van Buijs leest als een pleidooi voor diversiteit, de ruimte om verschillende standpunten in te nemen. Niks mis mee, zou je denken. Toch kwam er vanuit de universiteit veel weerstand. Studenten en collega’s vielen vooral over zijn kritiek op het ‘non-binair zijn’, waarop de universiteit besloot openlijk afstand van het opinieartikel te nemen. Wel zei het College van Bestuur een onderzoek naar de woke-cultuur bij de afdeling Interdisciplinaire sociale wetenschap toe, omdat Buijs zich beriep op een universitaire klokkenluidersregeling.

Is er nu echt sprake van een oprukkende woke-cultuur aan de Amsterdamse universiteit die daar de academische vrijheid bedreigt? Alleen het onderzoek van de universiteit zelf kan hierover uitsluitsel geven. Maar de eerste geluiden uit de onderwijsinstelling, lijken de opinie van Buijs te bevestigen. Het lijkt erop dat bij de UvA ‘identiteit’ boven alles gaat. Zodra iemand het idee van een genderidentiteit bekritiseert of in twijfel trekt, heeft de persoon in kwestie ‘afgedaan’. Sommige studenten eisen zelfs dat Folia het opiniestuk verwijdert en de universiteit Buijs schorst.

Buijs lijkt vooral een vrijdenker die heersende normen en waarden ter discussie stelt

Nu kun je prima kritiek hebben op het opiniestuk van Buijs, op zijn wetenschappelijke werk, blogs en tweets die regelmatig de bocht uit vliegen, zoals bijvoorbeeld over de complotdenker David Icke. Maar op basis van veel van zijn uitspraken lijkt Buijs vooral een vrijdenker, die heersende normen en waarden ter discussie stelt. De vraag is: welke positie moet een universiteit in dit geval innemen? Mag je een medewerker schorsen of ontslaan, omdat zijn opvattingen afwijken van de norm?

Het is juist de rol van wetenschappers om heersende opvattingen te bevragen. Daarmee brengen ze de wetenschap verder. Moet de universiteit ingrijpen als een wetenschapper zich baseert op onwetenschappelijke ideeën? Dat zou kunnen, maar interessant genoeg zijn het vooral woke-ideologen die de wetenschappelijke methode aanvallen. Denk aan de antropologe Gloria Wekker, die onder andere stelde dat rationaliteit en objectiviteit – zo ongeveer de basis van de wetenschap – eigenlijk niet bestaan en met haar uitspraken hele nieuwe vakgroepen en disciplines heeft geïnspireerd.

Zou, ten slotte, het kwetsen van collega’s of studenten een reden van ontslag kunnen zijn? Als de universiteit daartoe overgaat, dan kunnen we concluderen dat identiteit (in dit geval) prevaleert boven academische vrijheid, en dat waarheidsvinding – de kern van waar wetenschappers mee bezig horen te zijn – ondergeschikt is aan het niet in twijfel trekken van identiteit.

De UvA staat op een tweesprong: kiest de universiteit voor identiteit of voor waarheidsvinding? Vooralsnog lijkt identiteit aan het langste eind te trekken maar de kwestie is zeker nog niet beslecht.

Het is aan de UvA om voor haar kerntaak te staan, waarheidsvinding dus, en goed te luisteren naar critici uit de eigen gelederen die ook recht hebben op een veilige werkplek. Onderzoek zal uitwijzen of Buijs het met zijn aanklacht bij het rechte eind heeft. Maar tot die tijd moet de universiteit aan zijn zijde staan en luisteren naar de zorgen die hij, en vele anderen met hem, hebben.

Een derde van de Britse zorgmedewerkers van kleur heeft last van pesterijen

0

Een op de drie medewerkers van kleur bij de Britse Nationale Gezondheidsdienst (NHS) heeft te maken met racisme of pesterijen, schrijft The Independent.

De afgelopen vijf jaar is het pesten niet afgenomen, aldus een intern onderzoek. Bijna dertig procent van de medewerkers van kleur heeft te maken gehad met pesterijen, tegenover twintig procent van het witte personeel.

Hoewel een kwart van het personeelsbestand van de NHS tegenwoordig uit medewerkers van kleur bestaat, zijn de hoogte functies nog steeds in handen van witte medewerkers. Slechts tien procent van de topfuncties wordt bekleed door mensen van kleur.

Een verpleegster van kleur vertelde The Independent dat ze haar baan moest opzeggen na een gemene treitercampagne tegen haar, terwijl een andere verpleegster, die nu in de particuliere zorg werkt, zei dat ze psychisch enorm is beschadigd als gevolg van de racistische pesterijen.

Equality for Black Nurses, een in 2020 door Neomi Bennett opgerichte ledenorganisatie, bestrijdt racisme bij de NHS. Bennett vertelt dat racisme ervoor zorgt dat verpleegkundigen van kleur worden weggejaagd bij de NHS. ‘Ik zie dag in dag uit de gevolgen van racistische pesterijen en hoe dit verpleegkundigen in het hele Verenigd Koninkrijk treft. Het pesten van zwarte verpleegkundigen heeft een pandemisch niveau bereikt en wordt niet aangepakt.’ Volgens haar is het racisme bij NHS systematisch en diep verankerd in de structuren binnen de organisatie.

‘Hoewel ons laatste gelijkheidsverslag laat zien dat we op sommige gebieden van de NHS vooruitgang hebben geboekt, is het volstrekt onaanvaardbaar dat iemand racisme, discriminatie of vooroordelen op het werk ervaart’, aldus een NHS-woordvoerder. De organisatie zegt ernaar te streven zich op dit de medewerkers van kleur ten goede, maar ook de patiënten.

UvA-docent: ‘Studenten zijn niet woke, ze zijn dapper’

0

Volgens de universitair docent Jaap Kooijman ligt het probleem in het ‘woke-debat’ niet bij de studenten, maar bij ‘hun docenten die niet met kritiek kunnen omgaan’. Dat schrijft hij op OneWorld, waar hij ingaat op de kritiek van wetenschapper Laurens Buijs op de Universiteit van Amsterdam.

‘Door studenten als activistisch weg te zetten, snoer je hun de mond’, zegt hij en geeft een persoonlijk voorbeeld van wat nu volgens hem als ‘woke’ weggezet zou worden.

‘Ik gaf een hoorcollege voor studenten Media & Cultuur over politiek in populaire cultuur. Mijn voorbeeld was de hitsingle ‘K*tmarokkanen??!’ (2002) van rapper Raymzter. Met die titel eigende Raymzter zich een scheldwoord toe, bekend van de uitspraak door toenmalig PvdA-wethouder Rob Oudkerk. In de tussentijd was het al ingeburgerd: in 2005 kwam het zelfs in de Van Dale. Op mijn PowerPoint van het college had ik het hoesje van de single, een parodie op de voorpagina van de ‘wakkere’ krant De Telegraaf, pontificaal afgebeeld. Na afloop kwam een student naar mij toe. ‘Dank voor het mooie hoorcollege, maar beseft u wel dat ik zeker twintig minuten naar een scherm heb moeten staren met daarop in grote letters het woord waarmee ik regelmatig word uitgescholden?’ Nee, dat had ik inderdaad niet beseft. Het was een wijze les die ik nooit ben vergeten. Nu zouden we mijn student ‘woke’ noemen, maar toen vond ik het vooral dapper dat hij mij hierop durfde aan te spreken.’

Kooijman adresseert in het stuk aan dat er ook andere ervaringen zijn, zoals die van zijn collega-docent aan de Universiteit van Amsterdam Laurens Buijs. ‘Hij schrijft dat hem het gevoel wordt gegeven dat hij ‘geen recht van spreken heeft’ in de collegezaal.’ Kooijman citeert Buijs, die schreef: ‘Studenten en collega’s zeggen dat ik met mijn standpunten hun ‘safe space’ schend en zien dat als een ‘microagressie’.’

Kooijman vindt het belangrijk dat docenten hun verantwoordelijkheid tegenover studenten nemen. ‘Door de kritiek van de student als een aanval te zien beperkt hij de ruimte voor discussie, waar hij vervolgens nota bene zijn studente de schuld van geeft.’

Kooijman denkt dat hij zijn ‘enkele student’ die woke is serieus neemt, net zoveel als de andere die de staatsomroep ‘te links’ vindt. ‘Ja, die zijn er ook, maar daar klaagt niemand over’, aldus Kooijman.