‘Houd Lampegat blank’, stond tijdens carnaval te lezen op het Eindhovense stadhuis. Ook projecteerden extreemrechtse radicalen de tekst ‘Alaaf namens blank Nederland’ en de racistische ‘veertien woorden’ op het gebouw.
Tijdens de jaarwisseling zorgde de projectie van vergelijkbare teksten op de Erasmusbrug in Rotterdam voor veel ophef. De teksten in Eindhoven waren, aldus de politie, maandag om half elf in de avond te zien. Het duurde vijf minuten. Het is niet duidelijk of de politie de daders heeft aangehouden.
‘Ik zat bij een plekje vlakbij het Stratumseind toen ik het zag’, vertelt een man aan Omroep Brabant. ‘Het viel volgens mij niet heel veel mensen op, maar wel de politie. Agenten gingen er snel op af.’
De tekst ‘We moeten het voortbestaan van ons volk en een toekomst voor blanke kinderen veiligstellen’ is de Nederlandse vertaling van de zogenoemde ‘veertien woorden’. Deze leus is bedacht door de Amerikaanse racist en terrorist David Eden Lane, die zich vermoedelijk baseerde op een passage uit Mein Kampf (1924) van Adolf Hitler. De extreemrechtse terrorist van Christchurch had die veertien woorden ook geschreven op het geweer, waarmee hij meer dan vijftig moslims heeft vermoord.
Ook White Lives Matter, de organisatie die de verantwoordelijkheid voor de actie op de Erasmusbrug heeft opgeëist, gebruikte de veertien woorden. Het Openbaar Ministerie doet hiernaar strafrechtelijk onderzoek.
Volgens het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zullen er straks weer mensen buiten moeten slapen in Ter Apel, tenzij gemeenten snel asielplekken voor minderjarige alleenreizende asielzoekers beschikbaar stellen.
COA-bestuurder Joeri Kapteijns stelt in het Algemeen Dagblad dat het COA eind dit jaar vijfduizend jongeren moet opvangen. ‘En daarvoor zoeken we de komende maanden nog 2500 plekken. Dat komt neer op vijftig nieuwe locaties, want we vangen bij minderjarigen kleinschalig op.’
De situatie dreigt in maart echt penibel te worden. Mogelijk kampt het COA halverwege die maand al met een tekort aan tweehonderd bedden. Dat komt omdat veel asielzoekers nu tijdelijk in hotels worden opgevangen, en die willen straks weer toeristen ontvangen. Tanno Klijn van voogdijorganisatie Nidos: ‘Dan moet jongeren straks weer op een stoel in de wachtruimte in Ter Apel overnachten.’
Nidos heeft moeite met het vinden van opvanglocaties voor statushouders, vertelt Klijn. Hij zegt dat er nu 145 kinderen op de wachtlijst staan. Elke maand komen daar twintig bij. Hij eist dat gemeenten over de brug komen met eengezinswoningen of woongroepen, waar Nidos vier tot twaalf jonge statushouders in kunnen onderbrengen.
Vorig jaar sprak de rechter uit dat de opvang voor asielzoekers die alleen reizen onmiddellijk moet worden verbeterd, en ook dat mensen niet meer in de crisisnoodopvang mogen worden ondergebracht. Staatssecretaris Eric van der Burg geeft echter aan dat het nog niet lukt met het verbeteren van de opvang. In Ter Apel mogen slechts 55 alleenreizende jongeren worden opgevangen, maar vorige week waren dit er 106.
Israël kreeg in 1948 soevereiniteit, maar Palestina wacht nog steeds op deze erkenning. Bart Wallet, hoogleraar Joodse studies, legt uit waarom.
Er gaat bijna geen dag voorbij zonder nieuws over het Israëlisch-Palestijns conflict. Dit weekend nog demonstreerden tienduizenden Israëliërs tegen plannen van de ultrarechtse regering om de macht van het Hooggerechtshof in te perken. De kans op legalisatie van Joodse nederzettingen op bezet Palestijns grondgebied neemt daardoor toe. Tot groot verdriet van de Palestijnse bevolking en vreugde van de kolonisten. Wat is de oorzaak van de eindeloze strijd tussen Israël en Palestina? Waarom hebben de Palestijnen geen erkende staat? Bart Wallet, hoogleraar Joodse studies (UvA) gaat in zijn antwoord met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis van Israël. Beginpunt is het negentiende-eeuwse zionisme.
Wanneer trokken de eerste zionistische migranten naar Palestina?
‘De eerste verhuizingen naar Palestina vinden al in 1881 plaats. Als de Russische tsaar wordt vermoord, krijgen de Joden de schuld. Er breken pogroms uit waarbij duizenden Joden om het leven komen. Daarnaast heerst er onder deze gemeenschap enorme armoede en achterstelling. Joden mogen maar in een deel van het Russische Rijk wonen, het zogenaamde Vestigingsgebied, en niet in Sint Petersburg of Moskou. In combinatie met de pogroms zorgt dit ervoor dat honderdduizenden Russische Joden geen toekomst meer zien en op de vlucht slaan of emigreren.’
‘Dit is het begin van een enorme emigratiebeweging waarbij uiteindelijk zo’n twee miljoen Joden het Russische Rijk verlaten. De meeste vluchtelingen trekken naar de Verenigde Staten, maar een klein deel reist naar Palestina, dat op dat moment onderdeel is van het Ottomaanse rijk. Deze Joden willen niet langer rondtrekken van land naar land, maar een volk worden als alle andere. Gerespecteerd en met gelijke rechten. Dan is de vorming van een eigen land met autonomie noodzakelijk. Het meest voor de hand liggende land daarvoor was Palestina. In de Thora, het heilige boek van de Joden, wordt dat gebied als het heilige land gezien.’
Begin twintigste eeuw ontstaan in Palestina de kibboetsen, grote collectieve boerderijen, waar mannen en vrouwen samen werken en bijna alles gemeenschappelijk bezit is. Welke visie lag daaraan ten grondslag?
‘De kibboetsiem hangen samen met het linkse profiel van de Joden die naar Palestina trekken. Ze maken in deze periode in Rusland vaak deel uit van socialistische oppositiebewegingen tegen de tsaren. In West-Europa zijn ze veelal actief in de sociaaldemocratie en het communisme. De zionisten willen een Joods thuisland opbouwen, een jüdische Heimstätte. In de kibboetsen brengen ze hun egalitaire ideeën over de ideale samenleving in de praktijk. De grote ideoloog van de zionistische beweging is Theodor Herzl, met zijn boek Der Judenstaat. Hij schetst een sociaalliberaal visioen met rechten voor de arbeidersklasse. De kibboets is de uitdrukking van de utopisch-socialistische dromen van deze zionisten.’
Bart Wallet
Joodse intellectuelen in Europa en Amerika volgen die de eerste stappen richting de vorming van een Joodse staat nauwgezet. Ze bekritiseren het gebrek aan aandacht voor de autochtone Arabische bevolking. Volgens de filosofe Hannah Arendt is het alsof de zionisten denken dat ze zich op de maan hebben gevestigd. Wie wonen er in het gebied, voordat de zionisten arriveren?
‘Het gebied is dan onderdeel van het Ottomaanse Rijk en behoort daarbinnen tot de Groot-Syrische provincie, met Damascus en Beiroet als belangrijkste steden. Daar wonen ook grootgrondbezitters. Op het platteland dat later Palestina wordt, wonen de fellahin, de boerenbevolking. In de steden is de bevolking gemengd: er is een Arabische boven- en middenklasse en er zijn oude Joodse gemeenschappen. De Joden in die steden zijn orthodox gelovig. Ze wonen in de vier heilige steden Hebron, Jeruzalem, Tiberias en Safed om er het heilige gebod uit te voeren: de Thora bestuderen.’
‘De nieuwe groep seculiere socialistische Joodse migranten die binnenkomen, vestigt zich niet in de steden bij die bestaande gemeenschappen. Ze gaan op het platteland wonen, tussen de Arabische boerenbevolking. Zij willen boer worden, contact maken met de grond van het beloofde land. Joden mogen in die tijd in het Russische Rijk en in Europa eigenlijk nooit grond bezitten en daardoor zijn ze dus ook nooit boer. Voor deze pioniers is boeren het belangrijkste onderdeel van de normalisering van het Joodse volk, want ieder normaal volk heeft boeren.’
‘De Volkenbond vindt dat de volken in het Midden-Oosten nog niet zo ver ontwikkeld zijn dat ze al een eigen staat kunnen hebben’
De Eerste Wereldoorlog betekent de ondergang van de grote keizerrijken van de Russen, de Ottomanen en de Habsburgers. Karakteristiek aan die grote imperia is dat ze multi-etnisch zijn. Volkeren met verschillende talen en religies leven samen en worden bijeengehouden door een dynastie.
Wallet: ‘Het einde van die oorlog is een bezegeling van de nationale bewegingen die dan actief zijn in het Midden-Oosten en Europa. Ze krijgen allemaal het lapje grond waar ze vanaf het midden van de negentiende eeuw campagne voor gevoerd hebben. Er verschijnen allerlei nieuwe landen op de wereldkaart: Estland, Letland, en Litouwen. Polen krijgt vorm. De opvatting van de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties, is dat als volken in Europa recht op een eigen land hebben, ze dat in het Midden-Oosten ook hebben.’
De Volkenbond vindt dat de volken in het Midden-Oosten nog niet zo ver ontwikkeld zijn dat ze al een eigen staat kunnen hebben. Ze hebben volgens de bond tijdelijk een ‘senior-natie’ nodig om hen te helpen op eigen benen te staan, vertelt Wallet.
‘Frankrijk krijgt dan het mandaat over Syrië, de Britten over Irak en Palestina. De Volkenbond geeft in diezelfde periode de Britten opdracht om de Joden te helpen een eigen staatsstructuur op te bouwen. Dat lukt, eind jaren dertig is de hele institutionele kant van de Joodse staat klaar. Er is een parlement, onderwijssysteem en een rechtssysteem.’
‘De Britten komen erachter dat er in Palestina naast Joden ook een grote meerderheid van Arabieren woont. Ze besluiten dan om een tweesporenbeleid te volgen. Ze willen die cursus statebuilding niet alleen aan de Joodse maar eigenlijk ook aan de Arabische bevolking aanbieden. Vanaf dat moment wordt er dus al over een ‘tweestatenoplossing’ gesproken. De Joden en Arabieren zijn hier echter helemaal niet zo enthousiast over.’
Een kleine groep Duits-Joodse intellectuelen zoals Martin Buber, Gershom Scholem en de eerder genoemde Hannah Arendt willen een binationale, federale staat waar beide volken in de regering zitten.
‘Ja, deze groep bestaat voor een belangrijk deel uit liberalen. Ze waarschuwen voor het negeren van de rechten van de Palestijnse bevolking en willen aankoersen op een binationale staat. Maar er zijn in die tijd ook andere politieke opvattingen. Er is de ‘maximalistische’ opvatting van één Joodse staat en een vergelijkbare Arabische opvatting van één Arabische staat. In 1947 nemen de Verenigde Naties een Brits voorstel over. Ze besluiten dat er tegelijkertijd twee staten gaan komen, een Joodse en een Arabische.
Van die twee staten wordt in 1948 alleen de Joodse staat opgericht. Dat heeft een praktische reden. Deze staat is al opgetuigd, alles functioneert voor een belangrijk deel, alleen de Britten moeten nog vertrekken. Aan de Arabische kant is er op dat moment nog maar weinig opgebouwd. Er zijn daar nog geen instituties. Dat komt onder meer doordat de Palestijnse nationale beweging veel later op gang is gekomen dan het zionisme. Daar komt bij dat de omliggende Arabische landen helemaal niet voor een zelfstandig Palestina zijn. In de eerste Arabische oorlog blijft de Joodse staat bestaan, maar veroveren Egypte en Jordanië de Arabische gebieden. Zij nemen vervolgens niet het initiatief om een Palestijnse staat op te richten. Jordanië annexeert zelfs het gebied.’
Waarom richten de Palestijnen in reactie daarop niet alsnog die staat op?
‘Dat hebben ze al een paar keer gedaan. Voor de Palestijnen is Palestina een staat. Maar het heeft niet zoveel effect als die staat maar door een beperkt aantal landen wordt erkend. Daar zit één van de bottlenecks. Bovendien: een groot deel van de landen zegt de Palestijnse staat wel te willen erkennen, maar alleen na onderhandeling met Israël. De facto betekent dit dat het proces van de erkenning van de Palestijnse staat is vastgelopen.’
Van wie is het Palestijnse grondgebied met het Britse mandaat nu?
‘Tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967 bezet Israël het grondgebied van de Palestijnen. Het leger trekt zich uiteindelijk terug uit een deel van die gebieden. Daar is het bestuur tegenwoordig in handen van de Palestijnse Autoriteit onder leiding van president Mahmoud Abbas. Feitelijk staat dit gebied echter onder toezicht van Israël.
In 1993 sluiten de Israëlische premier Yitzhak Rabin en de Palestijnse leider Yasser Arafat de Oslo-akkoorden. Ze komen een soort groeimodel overeen, waarbij de Palestijnse Autoriteit geleidelijk steeds meer taken van Israël overneemt. Dat moet de opmaat vormen voor een zelfstandig Palestina naast Israël.
Dit proces loopt echter helemaal mis. Tegenwoordig is er zelfs de rare situatie van twee Palestijnse regeringen. De Palestijnse Autoriteit regeert op de Westbank en is gedwongen tot nauwe samenwerking met Israël omdat dat land het gebied militair bezet houdt. En in Gaza is Hamas aan de macht en hebben noch de Palestijnse Autoriteit noch Israël iets te zeggen. Een gecompliceerde situatie zonder eenduidig Palestijns gezag en zonder een duidelijk draagvlak onder de bevolking.’
Hannah Arendt waarschuwt in de jaren veertig al voor een uitzichtloos Palestijns-Israëlisch conflict. Zij is bang dat Israël weleens een catastrofe voor de Joden kan worden.
‘Hannah Arendt hoopt op een binationale staat, maar dat is op dat moment noch voor de Joden noch voor de Palestijnen een reële optie. De geschiedenis levert een heel gemengd beeld op. Aan de ene kant is de staat Israël voor Joden een thuishaven, die tot op zekere hoogte veiligheid en stabiliteit biedt. Tegelijkertijd is die staat een bezettende macht. Zolang het Palestijnse probleem niet wordt opgelost, is ook de Joodse staat een onaf project. De oplossing van een binationale staat, die de Joods-Duitse intellectuelen voorstonden, zou zomaar de enige manier kunnen zijn om toch tot een vergelijk te komen.’
De Israëlische diplomaat Sharon Bar-li is door de Afrikaanse Unie uit een vergadering gezet, die al in sessie was. Het voorval vond plaats in Ethiopië. Ze zou niet ‘geaccrediteerd’ zijn.
Dat meldt de Arabische nieuwszender Al-Jazeera. In een video is te zien dat beveiligingspersoneel een stomverbaasde Bar-li, met telefoon in de hand (vermoedelijk om het tafereel op te nemen, red.), uit de vergadering begeleiden.
Een woordvoerder van de Afrikaanse Unie meldt dat ze ‘niet uitgenodigd’ was. ‘Het is verwijtbaar dat het individu in kwestie de reglementen heeft geschonden’, aldus de Afrikaanse woordvoerder.
Israël heeft de verwijdering Bar-li veroordeeld en beweert dat ze al een ‘observeerder-status’ heeft. Volgens Israël zitten Zuid-Afrika en Algerije achter het ‘haatincident’. Het land zal in ieder geval de Zuid-Afrikaanse ambassadeur op het matje roepen.
Volgens Clayson Monyela, chef van de Zuid-Afrikaanse diplomaten, is het ongehoord dat Israël ‘al wil komen zitten en observeren’, alvorens de aanvraag voor observeerder-status is goedgekeurd. ‘Dus het gaat niet om Zuid-Afrika of Algerije, het is een principekwestie’, aldus Monyela.
Middle East Eye meldt overigens dat Israël de observeerder-status in 2021 heeft gekregen, maar dat door die toekenning wel meteen een wig ontstond in het Afrikaanse blok van 55 landen. ‘Algerije leidt de diplomatieke inspanningen om die beslissing terug te draaien’, aldus Middle East Eye.
De Palestijnse Autoriteit heeft sinds 2013 een observeerder-status en is er op gebrand dat de Israëlische accreditatie wordt ingetrokken.
De Turkse minister van Defensie, Hulusi Akar, zegt dat ruim tienduizend Syriërs ‘vrijwillig’ zijn teruggekeerd naar Syrië, na de aardbeving van 6 februari.
Akar ontkent dat de aardbeving heeft geleid tot een grote stroom van Syrische vluchtelingen naar Turkije. Het is juist andersom: ‘Na de aardbevingen zijn 10.633 Syriërs vrijwillig teruggekeerd naar hun land.’
In Turkije wonen bijna vier miljoen Syrische vluchtelingen, die gevlucht zijn voor de burgeroorlog en de dictatuur van Bashar al-Assad.
De aardbeving van 6 februari leidde tot het instortten van tienduizenden gebouwen, en meer dan 40.000 doden. In Turkije vrezen veel mensen dat deze aardbeving zal leiden tot een nieuwe stroom Syrische vluchtelingen.
Suriname moet een zakenkabinet krijgen, dat een plan bedenkt om toe te werken naar de verkiezingen van 2025. Dat stelt bestuurskundige Dave Ensberg-Kleijkers. De afgelopen dagen waren er onlusten in het land, waarbij het parlement werd bestormd en winkels geplunderd.
De recente bestorming van het Surinaamse parlement ging gepaard met ongekende en on-Surinaamse vormen van plunderingen, geweld en intimidatie. De autoriteiten waren er behoorlijk door verrast, ondanks dat de onvrede in de samenleving al jarenlang overal te merken en te voelen is. De uit de hand gelopen demonstraties in hoofdstad Paramaribo geven aan dat de huidige politiek-bestuurlijke situatie niet meer te handhaven is. Het maatschappelijk draagvlak en het vertrouwen van burgers in het openbaar bestuur neemt in hoog tempo af. Het is het gevolg van hoge rekeningen, lege magen en begrijpelijke woede, vanwege de corruptie in het land.
En wie langer terugkijkt, ziet dat de basis voor de huidige crisis is gevormd onder de vorige president Desi Bouterse, die na tien jaren een lege staatskas en een disfunctionerend overheidsapparaat achterliet. Zijn opvolger Chan Santokhi staat voor een flinke taak: hoe enerzijds voor structurele hervormingen te zorgen om het land economisch weer aan de praat te krijgen, en anderzijds de maatschappelijke rust en vertrouwen in democratie en politiek te laten wederkeren? Zachte heelmeesters maken stinkende wonen. Daarom is het zaak dat Santokhi van deze crisis een kans maakt om hard in te grijpen. Tien ideeën daarvoor.
1. Benoem een zakenkabinet, met enkel onafhankelijke en deskundige ministers.
Dezelfde mensen die medeverantwoordelijk waren voor het probleem gaan het niet oplossen. In Italië leidde topeconoom Mario Monti als premier eerder zo’n kabinet met enkel ‘partijloze technocraten’. Gezaghebbende Italianen met inhoudelijke expertise, die inhoudelijk leiding konden geven aan hun ministerie. Dit kabinet had als doel ‘Italië weer economisch gezond te maken en het vertrouwen van de financiële markten terug te winnen’. Ook moest dit kabinet het ‘gespannen politieke klimaat weer tot rust brengen’. Dat klinkt als een concept dat zeer van toepassing is op de Surinaamse situatie. Doe dat in combinatie met symbolische maatregelen die het Surinaamse volk kunnen bekoren, zoals een lager salaris voor ministers, minder dienstauto’s en minder dienstreizen.
2. Laat het zakenkabinet tot een masterplan komen voor de periode tot aan de verkiezingen in 2025.
Suriname moet stevig hervormen om duurzaam economisch, financieel en sociaal gezond te worden. Daarvoor is een integraal plan nodig dat verbindingen legt tussen beleidsterreinen, maar ook tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld. Zo’n masterplan heeft oog voor maatregelen op korte en lange termijn. Dit vormt tevens het ‘regeerakkoord’ van het zakenkabinet.
3. Een nieuw sociaal contract tussen overheid en samenleving.
Het vertrouwen van Surinamers in hun democratische rechtsstaat en instituties lijkt minder dan ooit tevoren. Net als in elke ‘relatiecrisis’ is het zaak om expliciete afspraken te maken over wat de samenleving en burgers van de overheid mogen verwachten en vice versa. Daar horen ook beginselen en een code bij die van toepassing zijn op de overheid en op overheidsdienaren. Die moet in heldere en begrijpelijke taal worden vastgelegd, in bijvoorbeeld een ‘Code goed openbaar bestuur’, zoals die in Nederland en in de Europese Unie aanwezig is. De overheid mag op zijn beurt van Surinaamse burgers verwachten dat zij zich als goede burgers gedragen, oftewel belasting betalen en zich aan wet- en regelgeving houden.
4. Versterk positie van de Surinaamse Rekenkamer en laat deze kamer ook expliciet onderzoek doen naar corruptie.
De Rekenkamer van Suriname onderzoekt de inkomsten en uitgaven van de overheid, meer specifiek onderzoekt deze kamer de doelmatig- en rechtmatigheid van overheidsbeleid. De Rekenkamer is onafhankelijk en kan in theorie als onafhankelijke waakhond de overheid (en overheidsdienaren) kritisch onderzoeken. Dergelijke ‘checks and balances’ zijn gezond voor elke democratie. Wat Suriname nu extra nodig heeft, is constant onderzoek naar corruptie en fraude. De Rekenkamer zou die functie op zich kunnen nemen, mits zij over voldoende middelen en expertise kunnen beschikken.
5. Nationaliseer de goudwinning en andere markten.
Beëindig de corrupte goudwinning via frauduleuze goudconcessies. En stop de ernstige milieuverontreiniging die ermee gepaard gaat, die geleid heeft tot ziektes onder mens en dier. Herzie tegelijk alle overige concessies, zorg voor extra regels en stevige controle. Hierbij gaat het om onder meer houtkap, visserij, rijstbouw, casino’s en kansspelen. De huidige werkwijze creëert immers onvoldoende (legale en veilige) banen, zorgt voor te weinig overheidsinkomsten en beschadigt mens en milieu. Neem als overheid de regie, eventueel tijdelijk. Daar waar nationalisatie juridisch onmogelijk is, is het zaak de regulering flink op te schroeven.
6. Laat essentieel werk lonen.
Leraren krijgen hun salaris niet uitbetaald. En als ze het al ontvangen, is het vaak ontoereikend om rekeningen mee te betalen. Zo zijn er meer beroepen die in Suriname niet kostendekkend zijn en tegelijkertijd cruciaal voor de samenleving. Denk bijvoorbeeld ook aan hardwerkende mensen in de gezondheidszorg. Dit soort (semi-)publieke functies zijn onmisbaar voor Suriname en moeten lonen. Is het niet in Surinaamse dollars, dan aangevuld in natura. Geen leraar en geen verpleegkundige moet met honger voor de klas of aan het bed hoeven te staan.
7. Geef jongeren een serieuze stem in de Sociaal Economische Raad van Suriname.
De crisis in Suriname is te groot en te complex om alleen door de overheid te laten oplossen. Werkgevers en werknemers zijn keihard nodig om tot structurele en effectieve maatregelen te komen. De SER kan juist nu, in deze moeilijke tijden, van grote waarde zijn door verbindingen te leggen. In de SER ontbreekt echter nog de frisse, creatieve en onbevangen stem van jonge Surinamers. Van zelfstandige ondernemers tot intelligente studenten. Zij kunnen van grote meerwaarde zijn voor het werk van de SER en daarmee voor de toekomst van Suriname.
8. Verhoog vermogens- en inkomstenbelasting voor rijke Surinamers.
Het is nu te makkelijk voor rijke Surinamers om vermogensbelasting te ontlopen. Bijvoorbeeld door hun bedrijfsinkomsten te ‘doneren’ aan vage stichtingen die vrijgesteld zijn van vermogensbelasting. Controle erop door de Belastingdienst is minimaal. Bovendien betalen de rijkste Surinamers over hun inkomsten maximaal 38% belasting. Het is crisis en daarom moeten de sterkste schouders nu de zwaarste lasten dragen. Verhoog daarom (tijdelijk) de inkomstenbelasting voor de hoogste inkomens, of voeg nog extra schijven toe in het hoogste tarief. Er moet meer geld bij de overheid binnenkomen, zodat het eerlijk kan worden verdeeld onder de bevolking.
9. Sociaal vangnet voor de zwaksten in de samenleving.
Een eerlijke verdeling van overheidsmiddelen vraagt om een verzorgingsstaat die gebaseerd is op solidariteit. Mensen die om welke reden dan ook niet in staat zijn om te werken moeten kunnen terugvallen op een sociaal vangnet. Een basisinkomen of toereikende vorm van uitkering zorgt ervoor dat iedereen in Suriname naar vermogen kan meedoen.
10. Vergroen en verduurzaam de economie.
Suriname omarmt de ‘Sustainable Development Goals’ (SDG’s) van de Verenigde Naties. Dat betekent dat het land ook kan en moet bijdragen aan het vergroenen en verduurzamen van zijn economie. Suriname heeft volop kansen op het gebied van het winnen van bijvoorbeeld zonne-, water- en windenergie. Ook de land- en tuinbouw en verschillende vormen van mijnbouw kunnen verduurzaamd worden. Door daar meer prioriteit aan te geven, ontstaat er ruimte voor buitenlandse investeringen op dit gebied. Suriname zou de kraamkamer kunnen worden van experimentele vormen van duurzame landbouw. Een toevluchtsoord voor bijvoorbeeld boeren die zich in eigen land beknot voelen in hun agrarisch ondernemerschap en een paradijs voor ecologische onderzoekers en academici. Benut die potentie zonder terughoudendheid.
Suriname staat voor grote uitdagingen en president Santokhi staat voor een even grote verantwoordelijkheid. Hij hoeft het echter niet alleen te doen. Vele Surinaamse Nederlanders leven met hem en het land mee en willen als ‘diaspora’ dolgraag hun bijdrage leveren aan de toekomst van Switi Sranan. Dit tienpuntenplan is zo’n bijdrage, maar naast papieren woorden horen ook daden. Hoe kan ik van dienst zijn, president?
Tegen de beroemde Britse acteur en komiek Stephen Fry is een formele klacht ingediend, nadat hij ervan werd beschuldigd tijdens een cricketdiner in Lord’s islamofobe en misogyne grappen te hebben gemaakt.
De 65-jarige Fry maakte, als voorzitter Marylebone Cricket Club, naar verluidt islamofobe en seksistische grappen. Fry zou hebben gesuggereerd dat de vrouwelijke leden van de club het diner aan zich voorbij lieten gaan, omdat ze aan n**ken waren. Ook werd Fry ervan beschuldigd een grap te hebben gemaakt over islamitisch terrorisme.
Een van de aanwezigen heeft de Marylebone Cricket Club verzocht disciplinaire maatregelen tegen Fry te nemen. Hij noemde de opmerkingen, waarvoor Fry vervolgens weigerde zijn excuses aan te bieden, ‘flagrant’.
Andere aanwezigen en de Marylebone Cricket Club zelf betwistten de klacht. Ze beweren dat de seksistische grap verkeerd was begrepen, en dat de islamofobe grap nooit was gemaakt.
Degene die de klacht indiende was Chris Waterman, lid van de Marylebone Cricket Club. Hij beweerde dat Fry zei: ‘Ik had willen zeggen: ‘Goedenavond, dames en heren’, maar er zijn geen vrouwelijke leden aanwezig. Ik neem aan dat ze aan het n**ken zijn.’
Fry verwees volgens Waterman ook naar de Allahakbarries, een amateurcricketteam opgericht door de Peter Pan-auteur J.M. Barrie, en grapte dat de term ‘Allahu Akbar’, zoals die tegenwoordig wordt gebruikt, meestal wordt gevolgd door een luide knal.
Volgens Guy Lavender, CEO van de Marylebone Cricket Club, zijn de beschuldigingen van Waterman ‘feitelijk onjuist’. ‘De aanwezigen genoten van het diner in kwestie en we hebben hierover geen andere klachten van de aanwezigen ontvangen’, zei hij tegen The Times.
Andere aanwezigen beweerden dat Waterman Fry verkeerd had verstaan. Wat hij werkelijk zou hebben gezegd was het volgende: ‘Ik was van plan ‘Goedenavond, dames en heren’ te zeggen, maar er zijn geen vrouwelijke leden aanwezig. Nu kunnen we praten over n**ken.’ Fry zou de spot hebben willen drijven met de ondervertegenwoordiging van vrouwen op de club. Fry zou geen grap over moslims hebben gemaakt.
Volgens de linkse wetenschapper Dick Zijp, die vorige week promoveerde op een proefschrift over humor, zijn grappen over vrouwen en moslims problematisch, want zij zijn achtergestelde groepen. Over witte mannen en christenen mag je van marxistisch geïnspireerde humordeskundige wel grappen maken, want zij zijn geprivilegieerd.
De unie van architecten en ingenieurs van Adiyaman (Zuid-Turkije) haalt fel uit naar de AKP-regering en lokale ambtenaren. Zij zouden jarenlang ‘doof’ zijn geweest voor hun waarschuwingen over ‘grote fouten in de constructie van gebouwen’.
Zo meldt de nieuwssite Middle East Eye. De verwoestende aardbeving heeft aan meer dan 44.000 mensen in Turkije en Syrië het leven gekost. En dat getal neemt elke dag nog toe.
‘De gebouwen werden niet geïnspecteerd, er was geen sprake van statistische metingen en er zijn ook aardbevingsbestendigheids test uitgevoerd. Bovendien was er een bouwamnestie van 2018’, zegty Ufuk Bayir, voorzitter van de architectenunie. Hij vervolgt: ‘Hierdoor kregen meer dan tienduizend illegale gebouwen in Adiyaman een pardon, ondanks alle constructieregels.’ Vooral in de streken Imamaga en Yesilyurt is de verwoesting enorm.
Volgens de Turkse oppositie, de zogenoemde Tafel van Zes coalitiepartijen, heeft de ‘extravagante hebzucht van de bouwsector’ ertoe geleid dat de Turkse natie de fatale rekening heeft moeten betalen. Zo schrijven zij in een persverklaring, waarin ze, ondanks ‘de onkunde van de polariserende regering’, ook de staatsinstituties, NGO’s en internationale organisaties bedanken voor de hulpverlening na de aardbeving.
Vanuit de regering viel de uitspraak van de minister van stedelijke planning Murat Kurum op. ‘In het aardbevingsgebied zal voortaan niet ‘hoger dan vier etages’ worden gebouwd’. Ook zal bij nieuwbouw gelet worden dat het op ‘stevige gronden’ wordt gefundeerd, aldus Kurum.
De Provinciale Statenverkiezingen komen er weer aan en op de rechterflank is het drukker dan ooit. Vier jaar geleden werd Forum voor Democratie de grootste partij en we weten hoe dat is afgelopen. Kiezers die ‘een realistisch en constructief alternatief’ voor de VVD zoeken, een partij die niet de ene na de andere belofte breekt en niet vervalt in het extremisme van de PVV (of erger), kunnen niet meer bij Forum terecht. Misschien wel bij de opvolger? JA21 nam alweer twee jaar geleden een groot aantal politici van Forum over. Zou het een alternatief zijn?
Het lijkt er vooralsnog niet op. Daarom: vijf redenen om beslist niet op de partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga te stemmen.
Les 1: landelijke thema’s
Forum won in 2019 de Provinciale Statenverkiezingen met een landelijk programma over Europa, klimaat en migratie. Deze onderwerpen hadden maar weinig met de provincie te maken. Kijk hoe hard JA21 dezer dagen ageert tegen migratie en u weet dat ook deze partij voor de provinciale verkiezingen met de verkeerde onderwerpen bezig is. Het gaat continu over van alles en nog wat, maar nauwelijks over provinciale thema’s. Leuk dat de partij bijvoorbeeld landelijke wetgeving wil wijzigen om de stikstofcrisis op te lossen, maar de provincies maken die wetgeving niet.
Les 2: onzichtbare kandidaten
Forum won in 2019 met landelijke gezichten en deed nauwelijks moeite provinciale kandidaten aan het grote publiek voor te stellen. Kiezers wisten dus niet of nauwelijks op wie ze stemden. Dat is nu min of meer hetzelfde: provinciale kandidaten van JA21 komen niet of nauwelijks in beeld. De reden daarvoor ligt voor de hand: de kandidaten zijn helemaal niet representatief voor welke bevolkingsgroep dan ook. Het is prima om tegen diversiteitsbeleid te zijn, maar dat bij JA21 vrijwel alleen witte mannen kandidaat zijn en dan ook nog zeer jonge, is het andere uiterste.
Bij JA21 zijn de meest ervaren politici de tent uitgejaagd ten faveure van onervaren nieuwelingen
Les 3: ondemocratische structuur
Forum-kandidaten verdiepten zich nooit in de partijstructuur omdat ze dat niet belangrijk vonden. Zo zwommen ze een fuik in: ze konden de koers van Forum niet wezenlijk beïnvloeden omdat leden sowieso geen invloed hadden op de interne gang van zaken. Leden van JA21 hebben dat ook niet. Nu zult u wellicht denken dat dit bij FvD vooral een probleem was omdat Thierry Baudet een extremistische gek is. Daar heeft u gelijk in, maar JA21 heeft momenteel geen beginselprogramma waar kandidaten op afgerekend kunnen worden. Als het bestuur zo’n programma gaat schrijven, hebben de kandidaten daar niets over te zeggen.
Les 4: extremisme goedpraten
Forum-politici hebben lang het extremisme van hun toenmalige leider verdedigd. Ze praatten het goed, zagen geen problemen, vonden klachten overdreven, wezen op de goede kanten van hun partij en ga zo maar door. Ze hebben op een enkeling na nooit publiekelijk excuses gemaakt voor hun immense misstap. Het doet twijfelen aan het morele oordeelsvermogen van iedereen die naar JA21 overstapte en niet de behoefte voelde de eigen fouten ruiterlijk te erkennen. Als politici in het verleden zo makkelijk meegingen in extremisme en daar niet eens excuses voor aanbieden, doet dat vrezen voor wat ze in de toekomst zullen steunen.
Les 5: geen resultaten boeken
FvD had in 2019 een grote mond over wat er allemaal moest veranderen, maar er werd niets bereikt. Zelfs in de twee provincies waar Forum enige tijd in het bestuur zat – Noord-Brabant en Limburg – is onduidelijk wat de politici van Forum voor verschil maakten. FvD’ers stonden in alle andere provincies direct aan de kant omdat ze onervaren waren en te afwijkende standpunten hadden. U raadt het al: bij JA21 heeft men de meest ervaren politici de tent uitgejaagd ten faveure van onervaren nieuwelingen. U kunt daarmee zelf wel gokken hoeveel verschil JA21 straks bij de provinciale formaties zal gaan maken.
Het is carnaval, het feest van de spot en de omkering. Vooral in het zuiden van het land vieren mensen dit enthousiast. De spot leidt echter soms ook tot racistische karikaturen. Kan dat nog wel, anno 2023? Of moet na Zwarte Piet ook het carnaval op de schop? ‘Je moet humor niet verbieden’, vindt theoloog Frank Bosman.
Tijdens carnaval drijven feestvierders de spot met de maatschappij, maar niet iedereen kan daar om lachen. Zo waren Joodse organisaties in 2019 woedend op de carnavalsvierders in Aalst, vanwege een praalwagen met karikaturale koppen en haakneuzen. Ze vonden dit carnavalsfeest antisemitisch.
Toen hier een jaar later opnieuw maatschappelijke ophef over was, reageerde Jerry Afriyie van Kick Out Zwarte Piet geprikkeld. ‘Maar als het om zwarte mensen gaat, moslims, Aziatische Nederlanders of andere bevolkingsgroep dan is het stil. Dan moeten we niet zeuren. Dan is het niet een ‘smerig karikatuur’, maar een ‘Nederlandse traditie’. We zijn meester in selectieve verontwaardiging. Bah!’
Afriyie wilde ook dat KOZP-activisten in Noord-Brabant het carnaval gingen monitoren op ‘schadelijke stereotyperingen’, maar behalve deze aankondiging ondernam de beweging verder geen actie. De coronapandemie gooide roet in het eten en eiste weldra alle aandacht op.
Inboorling
Nu, drie jaar later, wordt er weer volop carnaval gevierd in Nederland. Van de kritiek van Afriyie hebben verschillende online feestwinkels zich niets aangetrokken. Je kunt verkleed gaan als ‘moslim’, of je kunt als vijftigjarige vrouw met een kort pittig kapsel een poging wagen net zo verleidelijk te zijn als de Arabische prinses Jasmine. Of je zet een Afro of een Turkse fez op je hoofd, of gaat verkleed als Chinese mandarijn. Je kunt je zelfs verkleden als zwarte ‘inboorling’, waarbij Feestwinkel XL deze toelichting schrijft:
Wie zijn kop ga je vandaag weer snellen in je Inboorling Dame Smurfafa kostuum? Wordt het die enorme kerel in zijn Afro & N*g*r kleding of kies je op het Jungle & Afrika feest een slachtoffer van bescheidener omvang. Er loopt bijvoorbeeld een leuke frisse jonge meid in Safari Ontdekker pak rond. Is dat niet iets voor jou?
Cultuurtheoloog Frank Bosman wil liever niet vertellen of hij in het verleden ook racistische incidenten heeft gezien tijdens het carnaval. ‘Ik ben heel bang om hierover met journalisten te praten. Want dan staat het in de krant. En dan breng je mensen misschien op gekke ideeën.’
Frank Bosman in carnavalskostuum (Beeld: Frank Bosman)
Bosman, die graag carnaval viert in een kek kostuum (zie foto’s), is een verklaard tegenstander van het verbieden van uitingen van humor. ‘De vrijheid van meningsuiting is voor mij heilig. Alleen in hoogst uitzonderlijke gevallen kun je iets verbieden. Maar je hoeft natuurlijk niet naar iedereen te luisteren. Mensen met een verwerpelijke mening kunnen genegeerd worden, of worden tegengesproken. En dat kan, als het gaat om humor, ook ludiek. Ik denk dat een ludieke actie, tegen bijvoorbeeld een racistische praalwagen, veel effectiever is. En ook veel leuker.’
Volkscultuur
De Utrechtse wetenschapper Dick Zijp (PhDick op Twitter) denkt wel dat er grenzen zijn aan waar je grappen over kunt maken. Hij promoveerde woensdag op een proefschrift over racisme, islamofobie en andere vormen van discriminatie in het Nederlandse cabaret. Het is volgens hem een goede zaak als er meer bewustwording onder carnavalsvierders ontstaat. ‘In België is er – mede naar aanleiding van de antisemitische poppen in Aalst – een discussie ontstaan over welke humor er door de beugel kan en welke humor niet. Zo’n debat zou ook in Nederland moeten worden gevoerd. Kijk, ik vind niet dat je het carnaval moet verbieden. Maar linkse activisten en anderen kunnen er bijvoorbeeld wel voor kiezen om te protesteren tegen bepaalde uitingen.’
‘De boze fundamentalistische gelovige, de boze activist en de boze boer doen er wijzer aan om de beledigingen te negeren’
Volgens Zijp wordt er de laatste tijd wel morele vooruitgang geboekt. ‘Vanwege de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zijn we heel gevoelig voor antisemitisme. Deze gevoeligheid moeten we ook hebben als het om andere groepen gaat, zoals moslims, zwarte mensen of gehandicapten.’
De onderzoeker benadrukt dat zijn kritiek geen aanval is op de ‘volkscultuur’ in Nederland. ‘De discussie kun je makkelijk framen als kritiek van de hoge heren in Den Haag en de Amsterdamse Grachtengordel op de conservatieve provincie, maar het ligt genuanceerder. Niet alleen in de volkscultuur worden soms kwalijke vooroordelen bevestigd, dat gebeurt ook in het cabaret, dat we zien als een hogere cultuuruiting.’
Onderdrukkers en onderdrukten
Dick Zijp (Beeld: Shira Keller)
In zijn Engelstalige proefschrift Comedians without a Cause levert Zijp stevige kritiek op Hans Teeuwen, die in zijn cabaretvoorstellingen de islam dikwijls op de korrel neemt. ‘Teeuwen zegt dat hij aan religiekritiek doet, maar wat hij feitelijk doet is stereotype beelden over ‘de’ moslim bevestigen, de ander die ‘onverlicht’ is. En daarmee versterkt hij islamofobie in ons land.’
Zijp vertelt dat hij geïnspireerd is door het gedachtegoed van Karl Marx, maar dat hij zich niet als een orthodoxe marxist ziet en ook grappen maakt over deze ideologie. Zijp verdeelt de wereld in onderdrukkers en onderdrukten. Om die reden heeft hij moeite met humor die de ongelijkheid in de samenleving in stand houdt of versterkt. Behalve Teeuwen krijgen ook Theo Maassen en Youp van ’t Hek ervan langs in Zijps proefschrift. ‘Zij zijn berucht vanwege hun nogal vrouwonvriendelijke humor, en maken veel stereotyperende grappen over homo’s en mensen van kleur.’
Met de grappen van Van ’t Hek over christenen heeft de linkse wetenschapper daarentegen geen moeite. ‘Christenen zijn geen achtergestelde groep, moslims wel. Daarnaast hebben veel cabaretiers die grappen maken over het christelijk geloof een christelijke opvoeding genoten. Youp van ’t Hek komt bijvoorbeeld uit een katholiek nest en zet zich af tegen zijn jeugd, de sociale omgeving waar hij vandaan komt. Dat maakt het anders dan grappen over moslims. Zij vormen een vreemde groep, de ander. Daarom voelen grappen over moslims sneller als discriminatie.’
Maar wat als schrijfster en ex-moslima Lale Gül plots besluit om cabaretier te worden en grappen over moslims maakt? ‘Ook als je grappen over je eigen groep maakt, kun je nog steeds vooroordelen over die groep bevestigen’, antwoordt Zijp. Dit is problematisch vindt hij, want moslims vormen een achtergestelde groep. Het hangt volgens hem dus heel erg af van de context, humor is problematisch als achtergestelde groepen worden aangevallen.
Transgenderpoppen
Frank Bosman is voor het principe ‘gelijke monniken, gelijke kappen’, legt hij uit. ‘Het is niet zo dat je de ene groep vrijwaart van kritiek, en de andere groep wel mag bashen. Ik ben een progressieve theoloog, maar zo woke ben ik ook weer niet. Priesters worden sinds mensenheugenis weggezet als kinderneukers, zuipschuiten en smulpapen. Ook tijdens carnaval. Maar als katholiek vind ik niet dat we dit soort humor dan maar moeten verbieden.’
(Beeld: Frank Bosman)
Christenen zijn een minderheidsgroep geworden, vervolgt Bosman, en hebben ook niet zo veel maatschappelijke macht meer als vroeger. ‘Het is niet zo zwart-wit, wie de macht heeft en wie niet. Dat hangt van je perspectief af. Stel, tijdens het carnaval in Oeteldonk (‘s-Hertogenbosch tijdens carnaval, red.) is er dit jaar een praalwagen met twee transgenderpoppen. Transgenderactivisten kunnen dan roepen: ‘We worden belachelijk gemaakt, dat moet verboden worden.’ En in zekere zin hebben ze gelijk, want ze zijn een minderheidsgroep. Maar tegelijkertijd hebben transgenders nu een sterke stem in de politiek, onder andere via BIJ1, GroenLinks en D66. Zijn zij echt machteloos? Dat ligt tegenwoordig veel genuanceerder.’
Bosman vindt het ook problematisch als je boos bent in naam van een ander. ‘Als linkse activisten boos worden omdat er iemand verkleed is als een Arabier in een djellaba, dan is dat in zekere zin ook een vorm van imperialisme. Omdat die activist dan van de veronderstelling uitgaat dan de andere groep onmondig is. Die opstelling is, om eerlijk te zijn, nogal aanmatigend.’
Bosman pleit er ten slotte voor dat we op een andere manier kijken naar beledigen en beledigd worden. ‘Op het moment dat ik mij beledigd laat voelen, geef ik de belediger macht. Sommige beledigers willen die empowerment ook. Je kunt er misschien beter voor kiezen je belediger geen macht te geven, door je niet beledigd te voelen. Katholieken trekken zich, op een handjevol fundamentalisten na, niets aan van alle beledigingen die ze voor hun kiezen krijgen. Natuurlijk kunnen mensen die zeggen zich beledigd te voelen, dreigen met cancelen of erger, en zich hiermee machtig voelen. Maar de boze fundamentalistische gelovige, de boze activist en de boze boer doen er wijzer aan om de beledigingen te negeren. En de belediger niet die empowerment te geven.’
Zijp ziet dit toch echt anders. ‘Humor is niet onschuldig. Humor kan ongelijkheid in stand houden, of zelfs versterken door foute stereotyperingen over minderheden te bevestigen. Dat mogen we niet negeren.’
Linkse versus rechtse humor
Toen Dick Zijp bezig was met zijn proefschrift, viel het hem op dat veel rechtse mensen een hekel hebben aan het cabaret van Claudia de Breij. ‘Dat hebben ze niet alleen vanwege haar uitgesproken linkse meningen, het heeft ook te maken met wie ze is, haar identiteit. Claudia de Breij roept weerstand op, want ze is vrouw en queer. Die weerstand tegen haar komt ook voort uit seksisme en homofobie, al dan niet onbewust.’
Dat linkse cabaretiers zoals De Breij en Freek de Jonge in hun optredens vaak behoorlijk moralistisch kunnen zijn, vindt Zijp niet problematisch. ‘Er zijn ook rechtse cabaretiers die aan het preken zijn. Hans Teeuwen in zijn nieuwste shows bijvoorbeeld. Sowieso moeten cabaretiers altijd balanceren tussen niet te prekerig willen zijn, en toch een boodschap willen hebben. Dat doet kunst ook.’
Linkse cabaretiers kunnen ook ‘problematische grappen’ maken, vindt Zijp. Hij heeft kritiek op een grap van Freek de Jonge over het feminisme. ‘Het is geweldig dat de vrouw haar mond open doet’, zei de cabaretier ooit, ‘maar waarom moet er zo’n putlucht uitkomen?’ Die grap bevestigt volgens de linkse humordeskundige de conservatieve status quo.
Er bestaat volgens Zijp ook goed links-activistisch cabaret. Als voorbeeld noemt hij Alex Klaasen. ‘Hij heeft een aantal hele leuke revueshows gemaakt, waarin wakkere thema’s op een luchtige, niet-prekerige manier worden gebracht.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
