De Turkse president Erdogan zei gisteren dat hij van plan was de grenzen met Griekenland open te houden voor migranten, tenzij de Europese Unie aan alle eisen van Turkije tegemoet komt.
Dankzij de nieuwe vluchtelingencrisis lopen de spanningen tussen Turkije en de EU op. In het bijzonder krijgt de relatie tussen Turkije en Griekenland het zwaar te verduren.
Griekenland probeert zijn grenzen potdicht te houden en iedereen die binnenkomt weer terug te sturen. Erdogan gooit nu olie op het vuur door de wijze waarop de Griekse autoriteiten de migranten behandelden te vergelijken met de nazimisdaden.
‘Er is geen verschil tussen de beelden die komen van de Griekse grens en wat de nazi’s deden’, zei Erdogan. ‘Jullie hebben gezien wat ze vroeger deden in de nazi-kampen.’
Erdogan doelt waarschijnlijk op beelden van migranten die door de Griekse autoriteiten hardhandig zouden zijn behandeld en weer terug over de grens zijn gestuurd. Hierover berichtte bijvoorbeeld RTL-verslaggever Olaf Koens vorige week al:
Ik hoorde de verhalen, nu is er beeld. Dit is wat de Grieken met vluchtelingen en migranten doen die de landgrens bij Pazarkule oversteken. Ze krijgen klappen, worden uitgekleed en zijn geld, papieren en telefoon kwijt. In onderbroek terug naar Turkije. pic.twitter.com/4vI4kcml9B
De Turkse president Erdogan beschuldigt Europa ervan Turkije de zwaarste lasten van de vluchtelingencrisis dragen, een visie die gedeeld wordt door migratiewetenschappers aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Overigens zijn er aanwijzingen dat Turkije zelf actief migranten richting de grens stuurt en dwingt de grens over te gaan.
Antiracisme-activist Jerry Afriyiegaf acte de présence op het Boeckenbal in Zaandam, een alternatief boekenbal met een relatief rechtse line-up. De voorman van Kick Out Zwarte Piet (KOZP) wilde hiermee protesteren tegen racisme in Nederland.
Het boekenweekthema is dit jaar ‘Rebellen en Dwarsdenkers’. Omdat het officiële Boekenbal te politiek-correct en te elitair zou zijn besloten enkele zelfbenoemde rebellen en dwarsdenkers een alternatief boekenbal te organiseren, waar ook controversiële rechtse auteurs welkom waren.
Op de aankondiging van dit Boeckenbal stonden de namen van onder anderen PVV-Kamerlid Martin Bosma, Telegraaf-columnisten Wierd Duk en Rob Hoogland, voormalig Metro-columniste Ebru Umar, blokkeerfriezin Jenny Douwes en AD-columniste Fidan Ekiz, oud-presentator van de talkshow De Nieuwe Maan.
Al deze auteurs hebben – in de ogen van hun linkse criticasters – een rechts, zo niet extreemrechts imago. Zo noemt KOZP-activist ‘Joanne’ hen ‘nazi’s en racisten’.
Joanne en enkele andere KOZP-activisten, waaronder Jerry Afriyie, hadden daarom besloten om dit ‘racistische feestje’ te crashen.
Een ooggetuige vertelt dat het om zes KOZP-activisten ging. ‘Opeens stonden ze voor de deur. Ik dacht: ze komen om te provoceren – misschien om uit de zaal te worden gegooid, zodat ze landelijk nieuws worden. Maar dat gebeurde niet.’
Presentatoren Rob Muntz en Arthur van Amerongen heetten de activisten van harte welkom en vroegen Afriyie om het podium te beklimmen, zegt deze ooggetuige. Volgens hem mocht Afriyie in twee minuten zijn verhaal doen.
‘Dat had Jerry denk ik niet verwacht. Hij hield vervolgens een speech over verbinding, dat we samen één waren, een heel positief verhaal. Hij kreeg hier ook een daverend applaus voor. Ik denk niet hij ook dit niet had verwacht.’
De act van Jerry Afriyie wordt ook op Twitter uitgebreid becommentarieerd. Elik Lettinga van Uitgever Nijgh & van Ditmar en De Arbeiderspers noemt zijn optreden de ‘echte rebellie’.
UPDATE: Afriyie zelf vertelt dat hij er was omdat er veel mensen op de aankondiging stonden die ‘ons werk in een negatief daglicht’ plaatsen. Hij was niet uitgenodigd, maar hij en zijn mede-activisten wilden als ‘rebellen’ wel op dit alternatieve boekenbal van ‘dwarsliggers’ aanwezig zijn en de dialoog aangaan.
De activist had inderdaad niet verwacht dat Van Amerongen en Muntz hem op het podium zouden uitnodigen. Hij vond dit een mooi gebaar en wilde graag spontaan wat zeggen.
Afriyie: ‘Deze mensen, die op Twitter soms heel hard kunnen zijn, zijn in het echt toch anders. Daarom zie ik ook ruimte om nader tot elkaar te komen. Mijn werk doe ik niet omdat ik Nederland haat, maar omdat Nederland veel in zich heeft.’
Correctie: In een eerdere versie van dit bericht stond dat Martin Bosma, Wierd Duk, Rob Hoogland, Ebru Umar, Jenny Douwes en Fidan Ekiz aanwezig waren op het Boeckenbal. Dit klopt niet. Zij stonden allemaal op de aankondiging, maar van deze namen waren enkel Bosma en Umar uiteindelijk ook echt aanwezig.
Sinds zaterdag hangt een enorme reclameposter van 850 vierkante meter in de Oude Haven van Rotterdam. Daarop is een jonge moslima te zien die een ‘halal-snoepje’ eet.
De advertentie is van snoepjesfabrikant Katja, die nu een ‘Ja, alles veggie’-campagne voert. In veel snoepjes zit (varkens)gelatine, waardoor ze niet halal zijn. Ook veganisten willen vanwege deze varkensresten geen snoepjes met gelatine.
Om moslimconsumenten en veganisten tegemoet te komen verkoopt Katja nu al haar snoepjes zonder varkensgelatine.
Op Twitter leidde het snoepje tot enige ophef:
#Halal als #Veggie verkopen. Want Veggie is hip en trendy.
Misselijkmakend 🍬 snoep van #Katja
Twitter over dame met hoofddoek op @katjasnoep poster: ‘awmagawd so sielug een onderdrukte vrouw boehoe Katja snoep jullie stemmen in met vrouwenonderdrukking blablaaa..’
ZE IS EEN FRIKKIN 1. MODEL DUS 2. ZE HEEFT EEN BAAN EN 3. ZE IS TE ZIEN OP EEN FRIKKIN’ TORENHOGE POSTER.
Groot-Brittannië heeft een advertentie verboden waarin een beddenfabrikantde draak steekt met het coronavirus. Dit meldt de Britse krant the Independent.
De opmerkelijke advertentie van beddenfabrikant Vic Smith Beds verscheen vorige maand in een Noord-Londense krant. In de advertentie is een matras te zien met daarop de Britse vlag en een mondkapje. In het bijschrift staat te lezen:
‘British build beds proudly made in the UK. No nasty imports’ (‘Brits vervaardigde bedden, gemaakt in Groot-Brittannië. Geen smerige import’).
Coronavirus-themed advert for British bed that reads ‘no nasty imports’ banned for racist overtoneshttps://t.co/poqaSRDL3r
De Britse advertentiewaakhond heeft nu besloten om de advertentie in de ban te doen, nadat mensen hierover hadden geklaagd.
‘De verwijzing naar ‘smerige import’ kun je waarschijnlijk interpreteren als een negatieve verwijzing naar immigratie en ras, en in het bijzonder een associatie van immigranten met ziekten’, aldus de advertentiewaakhond.
Vic Smith Beds heeft inmiddels op de ophef gereageerd. De advertentie zou geen racistisch oogmerk hebben en het ‘multiculturele personeelsbestand’ van het bedrijf zou niet tegen de advertentie hebben geprotesteerd.
Het Franse Collectief Tegen Islamofobie (CCIF) heeft een tool ontwikkeld om moslimhaat te meten. Op haar Facebookpagina schrijft de organisatie dat de ‘haat-meter’ is ontwikkeld met financiële steun van de Europese Commissie.
De haat-meter is een computertool die automatisch online moslimhaat traceert, analyseert en op die manier wil helpen om moslimhaat te counteren.
De haat-meter heeft een automatische taalverwerker. Deze tool ontdekt algoritmes en patronen en analyseert en visualiseert data. Hierdoor worden alarmsignalen over hate speech en bedreigingen snel geïdentificeerd en gesystematiseerd. Ook kan hierdoor online moslimhaat beter geanalyseerd worden. Zo kan er een beter weerwoord tegen moslimhaat ontwikkeld worden, aldus CCIF.
De uiterst rechtse opiniewebsite Valeurs Actuelles is zeer kritisch over de nieuwe tool. De site zet vraagtekens bij de keuze van woorden en begrippen die CCIF als ‘islamofoob’ ziet. Internetgebruikers die ‘ban islamisme’ of ‘ban sharia’ schrijven vullen ook de CCIF-statistieken, schrijft de website.
Valeurs Actuelles noemt de haatmeter ‘een project dat, ondanks de schijn van vooringenomenheid, minder controversieel zou zijn als het niet zou worden gefinancierd door de Europese Commissie en dus door de belastingbetalers.’
Is Forum voor Democratie een gewone partij waar andere partijen mee in een coalitie kunnen gaan zitten? De ChristenUnie moet maar eens uitleggen waarom niet, het CDA waarom wel.
FvD onderhandelt momenteel over deelname aan een college in Noord-Brabant. Ook het CDA moet deel uit gaan maken van die coalitie. Niet iedereen lijkt er zin in te hebben na het debacle met de gedoogsteun van de PVV tijdens het eerste kabinet-Rutte. Moet het CDA wel met FvD willen samenwerken? Individuele CDA’ers klagen en de afdeling Oisterwijk schreef er een open brief over. De afdeling schrijft:
‘Het CDA staat pal voor haar vier uitgangspunten: gespreide verantwoordelijkheid, gerechtigheid, solidariteit en rentmeesterschap. Als deze kernwaarden als maatlat worden gelegd langs de ideeën van FvD, dan is het duidelijk dat een samenwerking onmogelijk is.’
Sommigen zal deze brief misschien als muziek in de oren klinken, maar een duidelijk argument staat er niet in. De CDA’ers klagen dat FvD landelijk tegen Europa is en daarom is samenwerking niet te verkopen, want Brainport Eindhoven is een internationaal vooraanstaande high tech-regio en er zijn in Brabant allerlei Europese distributiecentra. Ook vinden de CDA’ers, in tegenstelling tot FvD, dat er wél een stikstofprobleem is waar de natuur ernstig onder leidt. Ook ontkent FvD het klimaatprobleem.
Je kunt het op al deze punten met FvD oneens zijn, maar dit zijn geen fundamentele bezwaren tegen samenwerking. Brainport Eindhoven wordt niet opgeheven als FvD in het college zit en over wat meer of minder varkensstallen zijn best compromissen te sluiten. De coalitie moet hooguit nadenken welke gedeputeerde de portefeuille Europese zaken krijgt. Het CDA in Oisterwijk voelt zich kennelijk niet senang bij de toekomstige samenwerking, maar weet niet goed of ze wel een principieel probleem heeft.
Bij de ChristenUnie speelt dit ook. De baas van het wetenschappelijk instituut, Wouter Beekers, meldde in NRC dat samenwerking met FvD niet uitgesloten moet worden. Een verwarrende redenering, aangezien Beekers ook vindt dat Baudet zich bedient van ‘homeopathisch verdund racisme’ en mensen tegenover elkaar zet. Waarom dan het gesprek aangaan?
Recente uitspraken hebben Baudet volgens Beekers wel ‘voorlopig gediskwalificeerd’. Welke uitspraken? Waarom alleen voorlopig? Hoe lang is dat? Het wordt er niet duidelijker op. In een essay schrijft Beekers dat principiële grenzen bewaakt moeten worden. Wat zijn die grenzen? Racisme dus niet?
CDA en CU tonen ons hoe doelredeneringen bij de coalitievorming werken
Ook Gert-Jan Segers – die het oneens is met Beekers – is niet echt helder: samenwerking zou niet geloofwaardig zijn omdat FvD de rechtsstaat ondermijnt, onvoldoende afstand houdt tot racisme en wetenschap in twijfel trekt. Dit lijkt een concrete poging onder woorden te brengen wat het probleem is, maar ook hier resteren vooral vragen.
Waarom mag Baudet wetenschap niet in twijfel trekken? Is wat Baudet zegt dan geen onderdeel van het normale wetenschappelijke debat? Hoe ondermijnt FvD de rechtsstaat precies? Wat maakt FvD racistisch?
Het CDA en de ChristenUnie tonen ons hoe doelredeneringen bij de coalitievorming werken. Sommige politici voelen zich niet prettig bij samenwerking met FvD en dus redeneren zij zo dat ze altijd bij een nee uitkomen. Racisme is een toverwoord: dan hoef je verder niets uit te leggen. Anderen redeneren juist naar samenwerking toe.
Ze hebben het allebei gemakkelijk: in het FvD-programma staan genoeg controversiële dingen waar je bezwaar tegen kunt hebben, maar over diezelfde dingen kun je vaak ook roepen dat er hoognodig eens naar de Baudet-stemmer geluisterd moet worden.
Het gaat natuurlijk niet om de vraag of je het op bepaalde punten eens bent met FvD, maar om wat de partij als potentiële coalitiepartner diskwalificeert. Zijn er onoverbrugbare, principiële problemen, of zijn er alleen maar meningsverschillen?
Alleen als partijen onoverbrugbare conflicten benoemen en aan de hand van concrete voorbeelden kunnen uitleggen, zal ook de achterban van FvD in staat zijn te reflecteren of hun keuze voor de partij van Baudet wel de juiste is. Voorlopig is dit het CDA én ChristenUnie nog niet gelukt.
Terwijl het coronavirus zich verspreidt, doen de meest uiteenlopende theorieën over de oorzaak van het virus dat ook.
Sommige geestelijken hebben hun antwoord klaar: corona is een straf van God. Waar het precies een straf voor is, daar verschillen de meningen nog een tikje over.
Zo stelt de Israëlische rabbi Meir Mazuz dat God de wereld met het coronavirus straf vanwege de Gay Pride. De rabbi zegt dat Arabische landen geen last hebben van het coronavirus omdat zij de Gay Pride verbieden. Overigens is het virus inmiddels opgedoken in de Golfstaten en Marokko.
Rabbi Mazuz is niet de enige geestelijke die saillante uitspraken doet over het coronavirus. De Franse imam Bechir Ben Hassen beweert dat het coronavirus een straf van Allah is voor China, waar de uitbraak begon: in China zitten namelijk meer dan een miljoen islamitische Oeigoeren in heropvoedingskampen.
De Amerikaanse evangelische pastor Steven Andrew heeft maart vanwege corona uitgeroepen tot ‘boetemaand’. Gelovigen moeten volgens hem berouw hebben voor abortus, het geloof in ‘valse goden’ en ‘LHBT-zonden’: alleen dan zou Amerika tegen corona beschermd kunnen worden.
Andrews landgenoot en televisiedominee Jim Bakker ziet het coronavirus als een kans. Hij claimde vorige maand al een geneesmiddel tegen het virus te hebben. Deze ‘Silver Solution’ kost 115 euro en zou binnen 12 uur mensen genezen van het coronavirus. Het middel is niet getest en de Amerikaanse levensmiddelenautoriteit waarschuwt zelfs voor ‘serieuze en levensbedreigende schade’ na inname.
De Duitse arabist Sebastian Maisel (Universiteit van Leipzig) waarschuwt voor het verdwijnen van de Jezidi’s in Syrië. Dit deed hij op een congres in Wenen, waar de Koerdische nieuwssite Kurdistan 24 ook aanwezig was.
De Jezidi-gemeenschap in Turkije is in de jaren negentig al verdwenen. Dit lijkt ook het lot te zijn van de Jezidi’s in Syrië, waarschuwt Maisel. Dit komt volgens hem door de genocide door IS op Jezidi’s in Irak en Syrië, de oorlog in Syrië maar ook door Turkse agressie.
De duizenden jaren oude Jezidi-gemeenschap uit het Syrische Afrin is gevlucht na de Turkse aanval op Afrin van 2018. Pro-Turkse Syrische rebellen zouden daarbij Jezidi-graven en heilige Jezidi-plaatsen hebben ontheiligd. En door de Turkse invasie in noordoost-Syrië van oktober vluchtten honderden Jezidi-families naar de Koerdische gebieden.
De Oostenrijkse antropoloog Thomas Schmidinger (Universiteit van Wenen) vertelt aan Kurdistan 24 dat in Noordoost-Syrië nog maar 15.000 Jezidi’s wonen. Hun dorpen liggen aan de Turkse grens. De Jezidi’s zijn bang dat Turkije ze zal aanvallen omdat Koerdische SDF-strijdkrachten in hun dorpen verblijven.
‘De meerderheid ziet geen toekomst in Syrie’, aldus professor Maisel. Veel Jezidi’s hopen naar Europa te vluchten.
Op staatsbezoek in Indonesië bood Willem-Alexander vanochtend excuses aan voor de Nederlandse wandaden in het voormalige Nederlands-Indië. We spraken met journalist Maurice Swirc, die onderzoek deed naar deze wandaden. Volgens Swirc is het laatste woord hier nog niet over gezegd. ‘Mij lijkt een schadevergoeding een logisch en vanuit moreel oogpunt noodzakelijk vervolg.’
De koning betuigde spijt voor het Nederlandse geweld tijdens de periode vanaf het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid op 17 augustus 1945 tot aan de formele soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949. Volgens een recente telling vielen tijdens het militaire optreden van Nederland aan Indonesische zijde bijna honderdduizend doden, waarbij de onderzoekers zelf opmerken dat dit slechts een ondergrens is van het werkelijke aantal.
‘Voor de geweldsontsporingen van Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen’, zei Willem-Alexander in het paleis van de Indonesische president Joko Widodo. Met die ‘eerdere uitspraken’ doelt hij op uitspraken uit 2005 van toenmalig buitenlandminister Ben Bot.
Bot erkende dat de onafhankelijkheid van Indonesië al in 1945 begon en zei dat Nederland in 1945-1949 ‘aan de verkeerde kant van de geschiedenis’ stond. Ook maakte de Nederlandse regering in 2012 excuses voor de massamoord in Rawagede, waar Nederlandse militairen in 1947 ruim vierhonderd Indonesische mannen executeerde. Maar formele excuses van ons staatshoofd voor het geweld in de periode 1945-1949 zijn een noviteit.
‘Deze woorden van de koning zijn belangrijk,’ reageert Maurice Swirc. De Kanttekening sprak met deze onderzoeksjournalist voor onder meer de Groene Amsterdammer, die ook schreef over Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië. Met een achtergrond als jurist is Swirc gespecialiseerd in staats- en bestuursrecht en in internationale mensenrechten.
Maurice Swirc (Foto: YouTube)
Swirc: ‘Zeker ook vanuit historisch oogpunt is het een betekenisvolle stap. Uiteraard zijn het kabinet en in de eerste plaats premier Mark Rutte verantwoordelijk voor de inhoud van de toespraak van de koning. Zonder twijfel is ieder woord op een weegschaal gelegd.’
Het is nu de vraag of het overbrengen van excuses ook een eerste stap op weg is naar schadevergoeding aan de Indonesische slachtoffers en hun nabestaanden, gaat Swirc verder. Dit gebeurde bijvoorbeeld na 2012, toen Nederland excuses bood voor de wandaden in Rawagede. ‘Mij lijkt dat een logisch en vanuit moreel oogpunt noodzakelijk vervolg.’
Onderbelichte geschiedenis
Het koloniale verleden van Nederland in Indonesië is een gevoelig onderwerp. ‘Dat heb ik meteen gemerkt toen ik mij begon te verdiepen in dit onderbelichte onderdeel van de Nederlandse geschiedenis’, vertelt Swirc.
Op basis van eerder onderzoek concludeerde socioloog Abram de Swaan in 2017 in de Groene Amsterdammer dat Nederlandse oorlogsmisdrijven tussen 1945-1949 structureel voorkwamen, niet incidenteel. Hij betoogde dat ook vervolging van daders moest plaatsvinden: veroordeling, maar zonder oplegging van straf. Vanuit het oogpunt van erkenning en verwerking van het verleden is dat een betekenisvolle stap, aldus De Swaan. De Groene Amsterdammer vroeg vervolgens aan Swirc om te onderzoeken waarom deze misdrijven nooit waren vervolgd en of dat überhaupt nog wel mogelijk was.
Zijn bevindingen beschreef Swirc vorig jaar uitvoerig in tweeartikelen in de Groene Amsterdammer. Hierin verwijst hij onder meer naar De brandende kampongs van generaal Spoor, het baanbrekende proefschrift van historicus Remy Limpach uit 2016. Limpach beschrijft dat het Nederlandse leger zich structureel schuldig maakte aan extreem geweld: ‘van standrechtelijke executies tot gruwelijke martelpraktijken, het plunderen en platbranden van dorpen en het verkrachten van Indonesische vrouwen, onder wie minderjarige meisjes, door Nederlandse militairen, zowel individueel als collectief’.
Limpachs bevindingen vormen het tegendeel van wat in de zogenoemde ‘Excessennota’ werd vastgesteld. Dat onderzoeksrapport werd in opdracht van de Nederlandse regering in 1969 uitgevoerd onder leiding van historicus Cees Fasseur. Het Nederlandse leger had volgens deze nota tussen 1945 en 1949 correct gehandeld in voormalig Nederlands-Indië. Bij enkele uitzonderlijke gevallen, de zogenoemde ‘excessen’, zou het om geweld gaan. ‘Tot op de dag van vandaag is dat het officiële standpunt van de Nederlandse regering’, aldus Swirc.
Onderzoek naar geweld
Voor de Nederlandse overheid was het proefschrift van Limpach de directe aanleiding om geld beschikbaar te stellen voor het onderzoek: ‘Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië, 1945-1950’. Het vier jaar durende onderzoeksprogramma wordt uitgevoerd door het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, het Nederlands Instituut voor Militaire Historie en het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Volgend jaar worden de onderzoeksresultaten gepubliceerd.
Naast vragen over het militaire optreden van Nederland in Indonesië is het onderzoek ook gericht op ‘de chaotische periode voorafgaand aan de grootscheepse militaire inzet’, bekend als de ‘Bersiap’. Tijdens deze periode, vrijwel direct na de Japanse capitulatie in augustus 1945, pleegden Indonesische paramilitairen en bendes geweld tegen (Indische) Nederlanders, Britten, Chinezen en Japanners.
‘Wat mij betreft had het onderzoek zich beter uitsluitend kunnen richten op het militaire optreden van Nederland tussen 1945 en 1949, met daarnaast een schets van de algemene historische context. Een dergelijk onderzoek had binnen veel kortere tijd kunnen worden afgerond,’ vermoedt de journalist. ‘Vaak wordt er verwezen naar de Bersiap-periode om het buitensporige geweld van het Nederlandse leger te rechtvaardigen.’ Maar volgens Swirc is sprake van een complexere historische werkelijkheid.
‘Nederlands-Indië was een land met rassenwetten en had een lange historie als een gewelddadige politiestaat’
Zo speelden economische belangen een veel belangrijkere rol bij de beslissing van de Nederlandse regering om na de Indonesische onafhankelijkheidsverklaring militair in te grijpen in Indonesië, aldus Swirc. Ook zegt hij dat de afgelopen decennia nauwelijks ruimte is geweest voor het verhaal van de Indonesische slachtoffers van het Nederlandse militaire geweld.
Daarbij is het volgens Swirc cruciaal dat de koloniale oorlog in de juiste historische context wordt geplaatst. ‘Nederlands-Indië was een land met rassenwetten en had een lange historie als een gewelddadige politiestaat. Die indringende voorgeschiedenis mag je nooit uit het oog verliezen bij het doen van onderzoek. Het is maar zeer de vraag of dat belangrijke gegeven voldoende in beeld is in de huidige opzet van het onderzoeksprogramma.’
Het valt Swirc ook op dat geen van de onderzoekers een juridische achtergrond heeft. Een dergelijke achtergrond kan volgens hem goed helpen bij het doorgronden en duiden van de vele juridische aspecten van deze geschiedenis.
Nederlandse militairen in Indonesië, 1946 (Foto: Nationaal Archief)
Historische doofpot
In een van zijn artikelen in de Groene Amsterdammerbeschrijft Swirc een politieke en juridische doofpot, die ertoe leidde dat oorlogsmisdaden door het Nederlandse leger jarenlang onderbelicht bleven. Zo liet de Nederlandse regering in 1971 bij de inwerkingtreding van de Verjaringswet bewust de Indische oorlogsmisdaden verjaren. Dat betekende dat het niet meer mogelijk was om rechtszaken aan te spannen tegen oud-militairen die verantwoordelijk waren voor de Indische oorlogsmisdaden in 1945-1949.
Ook de politieke top en opperbevelhebbers van deze oud-militairen konden niet worden vervolgd. Een nogal opmerkelijk gegeven volgens de onderzoeksjournalist, omdat de Verjaringswet juist tot stand was gebracht om oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid nooit meer te laten verjaren. Die wet gold in beginsel voor oorlogsmisdaden die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog waren gepleegd. Maar wat er in voormalig Nederlands-Indië was gebeurd tussen 1945 en 1949 werd bewust buiten de werking van deze wet gelaten. Dat blijkt onder andere uit de archiefstukken over de Verjaringswet in het Nationaal Archief te Den Haag, die Swirc heeft onderzocht.
‘De Verjaringswet betekent al met al dat politieke en militaire leiding van Nederland er met succes voor heeft gezorgd dat men zelf uit beeld is gebleven. Het zijn vooral de veteranen geweest die kritiek hebben gekregen en als oorlogsmisdadigers zijn bestempeld’, zegt Swirc.
‘Op het eerste gezicht lijkt het alsof deze doofpot hen beschermd heeft. Dat is ook wel zo. Maar als je goed kijkt, heeft de Verjaringswet er vooral voor gezorgd dat de hoogste politieke en militaire leiding grotendeels uit beeld gebleven is. Terwijl er kort na de bevrijding van Nederland een bewuste politieke keuze werd gemaakt om een koloniale oorlog te beginnen. Vervolgens besloot de Nederlandse regering om de oorlogsmisdaden niet te vervolgen en ze te laten verjaren. Dat zegt iets over het functioneren van de Nederlandse rechtsstaat.’
Nog meer excuses?
Het lijkt er niet op dat met de excuses van Willem-Alexander de kous helemaal af is. Voordat Indonesië zichzelf onafhankelijk verklaarde was Nederland daar 350 jaar de kolonisator. Verschillende partijen, waaronder de stichting Comité voor de Nederlandse Ereschulden (K.U.K.B.), vinden dat Nederland ook excuses voor deze koloniale overheersing moet bieden. Gisteren bepleitten de SP en GroenLinks nog ‘brede excuses’ voor de eeuwenlange overheersing. Zulke excuses geven volgens deze partijen ‘extra betekenis aan de viering van 75 jaar vrijheid’ in Indonesië.
‘Nederland vervulde de rol van dader. Dat is een indringende waarheid die dwingt tot zelfreflectie’
Ook zien critici het als een gemiste kans dat het koninklijk echtpaar niet een paar maanden heeft gewacht met hun bezoek: dan konden ze namelijk de onafhankelijkheidsviering in augustus meemaken, immers is Indonesië op 17 augustus onafhankelijk verklaard.
‘In de toekomst kijken, betekent ook: samen je vrijheid vieren. 17 Augustus had daarvoor een mooie gelegenheid kunnen zijn. In plaats daarvan proberen ze de gevoeligheden te vermijden’, aldus historica Anne-Lot Hoek. Zij is bezig met een promotieonderzoek naar het verzet tegen de Nederlandse koloniale overheersing op het Indonesische eiland Bali.
Journalist Swirc rept over een pijnlijk proces van zelfreflectie op het koloniale verleden, waar Nederland nu middenin zit. ‘Er valt er natuurlijk nog veel meer te zeggen over het koloniale verleden als geheel. Daarbij is voor de Nederlandse samenleving sprake van een pijnlijk en onontkoombaar proces. Nederlandse regeringen lezen andere landen regelmatig de les over mensenrechten. Als het gaat om de oorlogsmisdaden die toen onder Nederlands gezag zijn gepleegd in Indonesië, vervult Nederland zelf de rol van dader. Dat is een indringende waarheid die dwingt tot zelfreflectie.’
Het offensief van het Assad-regime in Idlib, gesteund door Rusland en Iran, leidde de afgelopen weken tot een ongekende escalatie in de al negen jaar durende Syrische Burgeroorlog. Minimaal 38 Turkse soldaten kwamen om bij een Syrisch-Russisch bombardement. Turkije ging daarna los tegen de troepen van Assad en zijn (niet-Russische) handlangers.
Hoewel de oorlog in Idlib al eerder tot Turkse doden had geleid, knapte er op 27 februari pas echt iets bij Turkije. Niet eerder waren er in Syrië zo veel Turkse doden gevallen in één aanval. Ook bij ons thuis hier in Amsterdam, waar de Turkse tv constant aan staat, sloeg de sfeer om. Ik zag paniek in de ogen van de Turkse experts en nieuwslezers. Ze vroegen zich openlijk af: ‘Hoe heeft dit ons kunnen gebeuren?’ ‘Hoeveel doden zijn er gevallen?’ ‘Wat is Poetin van plan?’
Vanaf Erdogans kant was er in de eerste uren na de aanval niks te horen. Dit, terwijl hij wekenlang constant had gedreigd: ‘Nog één aanval op Turkse doelwitten, en we vallen het regime overal aan’.
Op sociale media waren Assad-aanhangers ondertussen in juichstemming. ‘Eigen schuld dikke bult’, was de teneur in Europa. Had Turkije zich maar niet moeten bemoeien door ‘jihadisten’ en ‘terroristen’ actief te steunen.
Veel mensen gaan mee in dit ‘terroristen-narratief’. Bijna niemand kijkt om naar de honderdduizenden burgerslachtoffers die het genocidale Assad-regime op zijn geweten heeft. Minimaal 600.000 doden, elf miljoen vluchtelingen in binnen- en buitenland, horrorverhalen uit martelkelders, enzovoort. Kennelijk zijn we te islamofoob om de grootste humanitaire catastrofe van de 21ste eeuw zelfstandig te onderkennen.
Enter Erdogan en de vluchtelingenkaart. Als eerste antwoord op de aanval verklaarde een woordvoerder van het Erdogan-regime dat ze de vluchtelingen niet meer zullen tegenhouden aan de Europese grenzen, zoals afgesproken in de deal van maart 2016.
Turkije sleepte de vluchtelingen letterlijk in ons vizier om het ‘humanitaire besef’ dat we nog bezitten eruit te persen. En nog steeds gebeurt er vanuit het Westen niks noemenswaardigs. Niet in Syrië, en ook niet voor de vluchtelingen.
Integendeel: bootjes van vluchtelingen worden lek geprikt en tot zinken gebracht door de Griekse kustwacht. Hierdoor is in ieder geval één Syrisch jongetje van zes verdronken. Mensen worden uitgekleed, in hun onderbroek teruggestuurd en grenswachten hebben zelfs mensen doodgeschoten.
Het is werkelijk te krankzinnig voor woorden. Terwijl Assad en Rusland aan de ene kant burgers kapot bombarderen worden aan de Turks-Griekse grens mensen geweerd, terwijl we internationaal hebben afgesproken zulke mensen te beschermen. Europa’s morele failliet is compleet.
Niets doen bij een volgende escalatie in Idlib betekent de facto acceptatie van genocide
Turkije is in de kwestie Idlib een ander verhaal. Erdogan kon de militaire vernedering niet over zijn kant laten gaan. Op 28 februari begon een gecoördineerde drone-operatie op Syrische doelwitten en hun (niet-Russische) handlangers. Vele tanks, luchtafweersystemen, helikopters, straaljagers en Syrische militairen zijn hierbij ‘geneutraliseerd’. Het is helaas de enige taal die het Assad-regime begrijpt.
En Syriërs in Idlib zijn Turkije dankbaar voor deze escalatie, om een staakt-het-vuren af te dwingen. Die is op 6 maart ingegaan. Maar velen zeggen dat het niet lang zal duren. Turkije staat namelijk, met wat er overgebleven is van de Syrische oppositie, alleen tegenover een monstercoalitie van Rusland, Iran, Syrië en de sjiitische Hezbollah uit Libanon.
Het is in dit verband wellicht cruciaal wat de Koerden gaan doen. Bij de val van Aleppo stonden de Koerdische YPG-strijdkrachten nog aan de kant van Assad. En op Twitter valt op dat vele Koerden die terecht moord en brand schreeuwden toen ze zelf werden aangevallen – door ISIS in 2014, en twee keer door Turkije in Afrin en Ras-ul Ayn – zwijgen, of juist meegaan in het narratief van Rusland en Assad.
Voor dit Koerdische perspectief – ‘De vijand van mijn vijand is mijn vriend’ – valt nog wel enig begrip op te brengen. Voor de Syrische burgers is het veel crucialer wat het Westen gaat doen. Niets doen bij een volgende escalatie in Idlib – waar drie miljoen mensen zijn – betekent een de facto acceptatie van genocide, met alle gevolgen van dien. Niet in de laatste plaats een vluchtelingenstroom, die vele malen groter zal zijn dan die van 2015.
Een diplomatieke oplossing is natuurlijk ideaal. Maar soms moet je geweld gebruiken om de vrede af te dwingen.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
