13.8 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 811

Iznik-tegelambacht brengt Turkse pracht naar noorden

Loïc Michels
-
0
Iznik-tegelambacht brengt Turkse pracht naar noorden
De iconische rode en blauwe kleuren van het Turkse Iznik-tegelwerk sierden in het vroege Ottomaanse tijdperk vele moskeeën en paleizen. En nu, na vierhonderd jaar afwezigheid, is Iznik weer terug. Ook in Nederland, waar de Europese tak van het kwaliteitstegelmerk wordt geleid, lopen particulieren ermee weg: ‘Elke keer als ik er langsloop, ben ik blij dat ik ze heb laten maken.’

Verloren glorie, dat was eeuwenlang het lot van het Iznik-tegelwerk (naar de plaats Iznik, het vroegere Nicea, in de noordwestelijke Turkse provincie Bursa). De keramiek die in de bloeitijd van het Ottomaanse Rijk alle voorname moskeeën en paleizen voorzag van grandeur en pracht, was in de loop der tijd verloren gegaan. Eeuwenlang leek het alsof de Ottomaanse kunst nooit zou terugkeren. Tot in de jaren negentig een Turkse professor, in samenwerking met vier universiteiten en een onderzoeksteam van vijfenveertig man, de kunst weer tot leven wekte. Sindsdien maakt de herboren Iznik wereldwijd een gestage opmars als kwaliteitstegelmerk. Ook in Nederland, van waaruit de Europese tak geleid wordt, verovert Iznik langzaam zijn plek aan de muren én in de harten van mensen. Na vierhonderd jaar afwezigheid lijkt het alsof de tegelkunst in de eenentwintigste eeuw het perfecte moment heeft uitgekozen om terug te keren. De Kanttekening sprak met experts en liefhebbers om de nieuwste stokoude trend in kaart te brengen.

Exclusief vakmanschap

In de rap gentrificerende NDSM-buurt, aan de overzijde van het Amsterdamse IJ, heeft anderhalf jaar geleden een opvallende nieuwkomer de deuren geopend. De Portugese twintiger Salomé Da Silva, voorheen werkzaam in de mode-industrie, houdt in een voormalige autowerkplaats een ruime tegel- en vloerbedekkingsshowroom met de naam Floor Studio NDSM. Met het bureau pontificaal in het midden en her en der tegelpartijen ter bezichtiging, ademt de ruimte kwaliteit en exclusiviteit. ‘Na zes jaar was ik de mode-industrie zat’, zegt Salomé, ‘maar ik wilde wel iets blijven doen met design. Ik zag dat de bestaande tegelwerkplaatsen heel onaantrekkelijk zijn, dus daar besloot ik op in te springen.’ Met kalm zelfvertrouwen legt Da Silva uit wat haar winkel speciaal maakt. Vergis je niet, haar ruime showroom is meer dan slechts een tegelboer. ‘Hier kunnen klanten de tegels fysiek zien, op maat advies krijgen en bovenal geïnspireerd raken.’

Da Silva is naast tegelexpert ook de vertegenwoordiger van Iznik in Europa. ‘Toen ik net met deze winkel begon had ik nog een eyecatcher nodig. Ik had al allemaal basisproducten, maar Iznik is meer dan dat. Het is echt de kers op de taart.’ Gevraagd naar de kracht van Iznik, kan Da Silva het niet laten om een lijst van kwaliteiten op te noemen. ‘Het is echt vakmanschap en het staat in een lange traditie. Omdat ze allemaal met de hand worden geverfd zijn geen twee tegels hetzelfde, maar toch vormen ze samen een geheel. De kleuren zijn heel sterk, omdat ze bijvoorbeeld worden gemaakt met de halfedelsteen rozenkwarts. Daarom is dat rood zó rood.’ Evengoed erkent ze dat kwaliteit niet vrijblijvend is. ‘We verkopen niet heel veel, omdat het prijzig is. Niet iedereen kan zich zulke tegels veroorloven.’

De exclusiviteit van de tegels wordt niet alleen gewaarborgd door de kwaliteit, maar ook door de uitgekiende strategie van het bedrijf. ‘Ik ben het enige verkooppunt in Europa, ondanks de schoonheid van de tegels. Dat is een bewuste keuze – als je je product in veel winkels legt is dat een teken van, weet je…’ Da Silva aarzelt even, ‘… het maakt het minder exclusief.’

Copyright: Rain Knop – Ontwerp: kikiandjoost.com/kiki / Design: www.rianknop.nl / Foto’s: www.phenster.nl

Jazzmuziek

Iedereen die Iznik-tegels bestelt heeft daar zijn eigen redenen voor. ‘Architecten bijvoorbeeld, die zijn dol op Iznik. De tegels zijn heel wendbaar voor je project. Wat je ook wilt, het kan erop geschilderd worden. Er zijn genoeg voorbeelden waar het heel speciaal is geworden. Je hebt voor de rest niks meer nodig, de muur spreekt voor zich.’ Da Silva noemt het voorbeeld van een Iznik-muur die is gemaakt voor de Istanbulse vestiging van de Japanse restaurantketen Wagamama: daar is de aandachtstrekker een grote betegelde voorstelling van een noedelslurpende klant. Daarentegen komen particulieren bij Iznik voor hele verschillende motieven: ze hebben Iznik-tegels gezien op vakantie, of hebben een speciale band met Turkije die ze verwezenlijkt willen zien.

Eén van de ontwerpers die werkt met het nieuwe Iznik is de internationaal gerenommeerde ontwerpster Kiki van Eijk. Voor het Amsterdamse theater Podium Mozaïek ontwierp ze een wanddecoratie met het Turkse tegelwerk. Ze vangt muziek en dans in beeld, met vloeiende bewegingen, ‘en met het gevoel van uitspattinkjes uit bijvoorbeeld de jazzmuziek’.

Mensenwerk

In tegenstelling tot veel andersoortige tegels, die vooral het werk van een computer of een snelle zeefdruk zijn, zegt Van Eijk, is Iznik menselijk. ‘Dat je de mens erin ziet, dat vind ik heel mooi.’

Daarnaast sprak de extreme kwaliteit van Iznik haar aan – ze roemt de diepe kleur van de glazuur, het product van de verfijnde recepturen. ‘Dat is specifiek van hen, daar hebben ze heel lang op gestudeerd.’  Dat was ook een reden voor haar om de rode en blauwe kleuren te gebruiken in haar ontwerp: ‘Deze kleuren zijn wel iconisch voor Iznik.’

Iznik is bij het theater een uitdrukking van zijn multiculturele karakter, stelt Van Eijk: veel verschillende muziek klinkt op het podium, en de directeur heeft een Turkse achtergrond – de stap naar het Turkse Iznik is dan nog maar kort. Interieurdesigner Rian Knop, die het gehele interieur van Podium Mozaïek ontwierp, trekt de parallel breder dan alleen de directeur. Ook de Amsterdamse buurt Bos en Lommer, waar het theater gevestigd is, is multicultureel.  Volgens Knop gaf de ambacht van Iznik de doorslag: de techniek is in staat om de diepe kleuren te gebruiken en doorlopende patronen over verschillende tegels uit te spreiden.

Knop stelt dat juist die ambachtelijke kwaliteit van Iznik de toepassingen beperkt – je kan ze niet overal ophangen. ‘Om deze tegels tot hun recht te laten komen moet je ze daadwerkelijk een podium kunnen bieden. Als ik Iznik ga gebruiken, ga ik echt wat anders doen dan een standaard project.’

Leefbaar

Een andere gelukkige klant van Iznik is huisarts Arzu Milli, die in Zaandam een huisartsenpraktijk houdt. Toen zij en haar collega’s een nieuw pand kochten voor de praktijk, was zij er rotsvast van overtuigd dat Iznik in de gangen moest komen te hangen. Ze was zelfs bereid om helemaal naar Turkije te gaan om het te regelen – maar ze was toch erg blij met de ontdekking van de beschikbaarheid in Nederland.

‘Het gebruik van Iznik is een knipoog naar onze Turkse achtergrond’, zegt Milli. Niet alleen zij, maar ook een aantal andere hulpverleners en veel patiënten hebben een Turkse achtergrond. ‘Degenen die het kennen, weten dat het een verwijzing naar Turkse kunst is.’

‘Wij wilden een leefbare omgeving in het pand creëren en Iznik past helemaal in dat beeld.’ Milli zelf werkt vijf dagen per week, en loopt elk jaar wel duizenden keren langs het keramiek aan de muren. ‘Elke keer als ik er langsloop, ben ik blij dat ik ze heb laten maken.’

Copyright: Arzu Milli – Zaands Medisch Centrum

‘Retro is nu een trend’

Terug in haar studio is Da Silva het zeker eens met de lof op Izniks kwaliteiten, maar ze geeft ook toe dat de kwaliteit alleen niet de populariteit kan verklaren. Het is deel van een bredere opmars van de tegel in Noord-Europa, met een opvallende reden: de komst van vloerverwarming. ‘Tegels isoleren niet goed, dus het is geen logische keuze in een land met strenge winters. Met vloerverwarming wil je echter dat de warmte zich juist verspreidt. Dan zijn tegels een logische keuze – en van tegels op de vloer is het een kleine stap naar andere plekken, zoals op de muur.’

Waar tegels eerder voorbehouden waren aan landen met een warmer klimaat, heeft de voortschrijdende techniek de deuren geopend naar de koudere gebieden. Maar mediterrane tegels hebben het noorden meer te bieden dan alleen warmtegeleiding. Da Silva: ‘Ik heb bijvoorbeeld geïnteresseerden uit Engeland die bij mij uitkwamen, omdat je bij hen simpelweg niet zoveel kleur hebt op de markt. Dan heb je geen andere keuze dan rondkijken, over de grenzen heen.’

Ten slotte geeft Da Silva nog één reden voor de populariteit van Iznik: ‘Al het oude komt nu terug, retro is nu een trend. Tegenwoordig komt er zoveel inspiratie uit vroegere ambachten en stijlen, dat het moeilijk wordt om ze te herkennen’, zegt ze. ‘Wat is nog het verleden, wat is het heden?’

Necirvan Barzani nieuwe president Koerdische Autonome Regio

de Kanttekening
-
0
Necirvan Barzani nieuwe president Koerdische Autonome Regio

Het parlement van Koerdische Autonome Regio in Noord-Irak heeft een nieuwe president gekozen: Neçirvan Barzani. Hij is de neef en schoonzoon van zijn voorganger Mesut Barzani. De Patriottische Unie van Koerdistan (PUK) heeft de verkiezingen geboycot.

Necirvan Barzani kreeg 68 van de 88 stemmen. Het regionale parlement heeft 111 zetels, maar de PUK weigerde om aan de verkiezingen mee te doen.

Tussen 2015 en 2017 was Mesut Barzani president. Hoewel zijn ambtstermijn was verstreken, gaf hij zijn machtspositie niet op. Hij trad pas af na het onafhankelijkheidsreferendum van 2017. Een meerderheid van de kiezers stemde voor onafhankelijkheid, maar die werd internationaal niet erkend en de Koerden verloren hun controle over het olieveld bij Kirkuk.

De situatie in de Koerdische Autonome Regio in Noord-Irak is sowieso precair. Turkije voert weer luchtaanvallen op plekken waar PKK-strijders zouden zitten. De Turkse pro-regeringskrant Daily Sabah schrijft dat Zuidoost-Turkije al jaren last heeft van ‘PKK-terroristen’, die vanuit hun bases in Noord-Irak aanvallen plegen op doelen over de grens. Op maandag 27 mei ging Operatie Klauw van start, met als doel om PKK-bases uit te schakelen. Hierbij zouden volgens een woordvoerder van het leger al negen ‘PKK-terroristen’ zijn gedood. De Koerdische Autonome Regio in Noord-Irak en de Irakese regering zouden te weinig doen om de PKK aan te pakken.

De Koerden hebben geen eigen staat. Er wonen ongeveer dertig miljoen Koerden in het Midden-Oosten. In de landen Iran, Irak, Syrië en Turkije vormen ze een minderheid, maar in de autonome regio’s Iraaks-Koerdistan en  Syrisch-Koerdistan zijn de Koerden in de meerderheid.

Algerijnse mensenrechtenactivist sterft in gevangenis

de Kanttekening
-
0
Algerijnse mensenrechtenactivist sterft in gevangenis

Kamel Eddine Fekhar, een prominente Algerijnse mensenrechtenactivist, is op dinsdag 28 mei overleden als gevolg van een hongerstaking. Fekhar kwam op voor de rechten van de Berbers (Amazigh) in Algerije en streed voor politieke hervormingen in het district Ghardaia. Voor zijn activisme heeft hij meerdere keren in de gevangenis gezeten.

Fekhar studeerde medicijnen en werkte aanvankelijk als arts in Algerijnse ziekenhuizen. Vanwege zijn politieke activiteiten – zijn strijd voor de rechten van de Berbers in Algerije – werd hij ontslagen door de lokale autoriteiten. Ondanks het feit dat de rechter dit ontslag later heeft teruggedraaid, is Fekhar na zijn ontslag gestopt met zijn werk als arts. Hij werd activist voor de Algerijnse Liga voor de Verdediging van de Mensenrechten (LADDH) en werd vanwege zijn activiteiten meerdere malen gearresteerd en gevangen gezet.

In Ghardaia zijn sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw spanningen tussen de Arabieren van de Chaamba-stam en de Mozabieten, een Algerijns Berbervolk. Ze ruziën vooral over land. De conflicten hebben daarnaast ook een religieuze component omdat de Mozabieten het Ibadisme aanhangen, een minderheidsstroming binnen de islam. In juli 2015 vond er in het dal van M’Zab een gewelddadige confrontatie plaats, waarbij 22 doden vielen.

Na deze rellen nam het leger de macht in Ghardaia over en begon mensen te arresteren. Eerst werden 27 internetgebruikers opgepakt die community-pagina’s beheerden waarop gebruikers zaten die zouden oproepen tot geweld. Deze arrestaties leidden tot demonstraties in de Algiers, Oran en Parijs. Ook Kamel Eddine Fekhar werd gearresteerd en belandde voor twee jaar achter de tralies.

In februari en maart dit jaar protesteerden veel Algerijnen tegen president Abdelaziz Bouteflika, die op 2 april besloot zijn ambt neer te leggen. De Algerijnse politie besloot op 31 maart Kamel Eddine Fekhar te arresteren, wegens ‘ondermijnende staatsveiligheid’ en ‘het aanzetten tot rassenhaat’. In protest tegen zijn inhechtenisneming besloot Fekhar in hongerstaking te gaan: zijn gezondheid werd snel slechter. Op dinsdagochtend 28 mei overleed Fekhar in het ziekenhuis Frantz Fanon Blida, liet zijn advocaat Salah Dabouz weten op zijn Facebook-pagina. Fekhar zou door het personeel van de Ghardaia-gevangenis zijn verwaarloosd.

‘Opkomen voor christenen heeft gevolgen voor je carrière’

Ewout Klei
-
0
‘Opkomen voor christenen heeft gevolgen voor je carrière’
In het islamitische Egypte is zo’n tien procent van de bevolking christelijk. De kopten worden niet vervolgd, maar wel gediscrimineerd. Veel moslims vinden dit verkeerd, maar durven zich hier niet tegen uit te spreken.

In januari dit jaar opende de Egyptische president Abdel Fattah el-Sisi een nieuwe kerk in zijn land, een enorme kathedraal die onderdak biedt aan achtduizend bezoekers. Een bijzonder moment, want in het islamitische Egypte heeft de koptische minderheid de facto een dhimmi-status. Christenen krijgen van de overheid bescherming, maar worden op allerlei manieren – formeel en informeel – als tweederangs burgers behandeld.

De Kanttekening sprak met twee deskundigen over de staat van godsdienstvrijheid in Egypte: oud-journalist en Anglicaans priester Jos Strengolt en professor Heleen Murre-van den Berg, bijzonder hoogleraar Oosters christendom aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Daarnaast had de krant contact met de koptische christen M. Salib, die theologie doceert aan een christelijke onderwijsinstelling in Egypte. Is de situatie voor christenen en andere religieuze minderheden verbeterd nu Sisi president is? Hebben christenen in Egypte meer of minder vrijheid dan hun geloofsgenoten in andere islamitische landen? En is er ook sprake (geweest) van geloofsvervolging?

Pesterijtjes en geweld

Jos Strengholt begon zijn carrière als journalist en was jarenlang Midden-Oostencorrespondent, met Egypte als thuisbasis. In de jaren negentig was hij vrijwel elke dag te horen in nieuwsprogramma’s op de Nederlandse radio. Hij heeft in die jaren goede contacten met de koptische christenen opgebouwd en voor hen meerdere projecten opgezet, waaronder een opvangtehuis voor verstandelijk gehandicapte kinderen. Ondertussen werd Strengholt doctor in de theologie en priester in de Anglicaanse Kerk. Elke maand reist hij terug naar Egypte om de kopten te ondersteunen met hun activiteiten, onder andere met een pas opgezette theologische opleiding.

Volgens Strengholt worden koptische christenen op verschillende manieren gediscrimineerd in Egypte. Allereerst is er de formele, legale discriminatie. Die valt op zich wel mee. ‘Christenen zijn formeel gelijk voor de wet, ofschoon de president van Egypte een moslim moet zijn.’ Veel belangrijker is volgens Strengholt de niet-officiële discriminatie. ‘Volgens de Egyptische wet mag je het jodendom, het christendom en de islam niet besmeuren, maar in de praktijk komt de overheid alleen in actie als de islam wordt besmeurd. In de toepassing van de wet wordt de islam bevoordeeld. De discriminatie komt meer vanuit de samenleving dan vanuit de staat.’ Ook zijn er volgens Strengholt veel pesterijtjes. ‘Denk aan het leksteken van autobanden van auto’s van christenen. Mijn koptische vrienden weten dat dit doelbewust gebeurt om christenen te treiteren. En als er ergens in Egypte een kerk staat komt er al snel een moskee naast, die natuurlijk groter is, en tijdens kerkdiensten schalt er een oproep tot gebed door de luidsprekers.’

De mate van discriminatie hangt echter heel erg af van je woonplaats. ‘In Minya bijvoorbeeld, dat zo’n driehonderd kilometer onder Caïro ligt, vinden regelmatig gewelddadige acties plaats. Zo werden in 2013 veel huizen van christenen in de brand gestoken. Maar in de grote steden – Caïro en Alexandrië – komen zulke incidenten nauwelijks voor. Dat heeft alles te maken met de andere manier van samenleven. In kleinere plaatsen zijn de mensen heel communaal en draait alles om oude familiebanden en familievetes. Als een christelijke jongen bijvoorbeeld iets onaardigs zegt tegen een islamitisch meisje dan slaat al gauw de vlam in de pan. In Caïro of Alexandrië gebeurt zoiets niet zo snel, omdat de mensen daar individualistischer zijn.’

Volgens Strengholt kiest de overheid tijdens dit soort conflicten vrijwel altijd partij tegen de christenen. ‘Ik noem even een fictief voorbeeld, dat echter wel model staat voor hoe het vaak gaat. Stel, een huis van christenen wordt in brand gestoken. In plaats van de daders te straffen gaat de overheid met beide partijen praten, waarna de daders ‘sorry’ zeggen en de christenen worden gedwongen de brandstichters te vergeven. De overheid wil geen confrontaties met moslims, simpelweg omdat die nu eenmaal de grote meerderheid vormen. Dus wordt telkens de methode van appeasement van christenen gevolgd: raddraaiers worden doorgaans niet bestraft, christenen zitten met hun afgebrande huis. Christenen tolereren deze behandeling doorgaans, want ze zijn afhankelijk van de overheid, die de christenen echter lang niet altijd beschermd. Maar om de overheid niet tegen zich in het harnas te jagen is de koptische paus bijvoorbeeld erg aardig tegen Sisi en de zijnen. Sommige kopten hebben daar kritiek op en vinden hem een lakei. Maar ik begrijp zijn opstelling wel. De christenen bevinden zich in een kwetsbare positie. De koptische paus wil de overheid, ook al kun je daar niet altijd op bouwen, daarom liever te vriend houden.’

De Koptische Kerk steunde in 2013 de staatsgreep tegen president Morsi, de eerste voorman van de Moslimbroederschap die dit ambt bekleedde. In tegenstelling tot wat je zou verwachten was het Morsi-bewind helemaal niet zo slecht, vertelt Strengholt. ‘Je mag mij citeren: Onder Morsi hadden de kopten het geweldig. Dat kwam niet omdat de Moslimbroederschap zo goed voor christenen was, maar omdat Morsi een tandeloze tijger was. Onder Morsi hebben de christenen veel gebouwen kunnen bouwen, illegaal, want officieel mag dit niet. Christenen moeten normaal altijd toestemming van de overheid krijgen om iets te bouwen, maar de overheid deed onder Morsi helemaal niets. Dit komt omdat het leger – ook toen – veel macht in Egypte heeft. Er was onder Morsi vaak te weinig benzine en de elektriciteit werkte niet altijd, maar deze problemen waren ‘opeens’ verholpen na de geslaagde regimewisseling. Een coup zou ik het niet willen noemen, het leger heeft de macht nooit uit handen gegeven. Onder Sisi is het bewind een stuk repressiever geworden. Veel Egyptenaren kiezen de kant van de winnaars. Zo hebben veel mannen die eerst een baard hadden deze afgeschoren, omdat het nieuwe bewind dit associeert met de Moslimbroederschap en islamitisch radicalisme. Niettemin is het regime wel bang om strenggelovige moslims voor het hoofd te stoten. Een christelijke jongen, die op Facebook een fel bericht tegen de terreurorganisatie IS had geschreven, werd opgepakt en moest de gevangenis in. Hij zou de islam hebben beledigd.’

Strengholt benadrukt ten slotte dat veel moslims in Egypte grote moeite hebben met de discriminatie van christenen. ‘Ze durven zich hiertegen echter niet uit te spreken, uit angst voor de mogelijke consequenties. Ik had een keer een goed gesprek in het vliegtuig met een rijke islamitische man.  Hij vertelde dat hij de discriminatie van kopten in zijn land echt verschrikkelijk vond, maar hier niets tegen kon doen omdat hij dan in de problemen zou komen. Als je je voor christenen uitspreekt heeft dat gevolgen voor je carrière, je zaken, je maatschappelijke positie. Moslims die van mening zijn dat het eigenlijk anders moet houden daarom vaak hun mond.’

Foto: AP

Discriminatie of vervolging?

De observaties van Strengholt worden onderschreven door professor Heleen Murre-van den Berg, die zich gespecialiseerd heeft in het oriëntaals-orthodoxe christendom. ‘Er is in Egypte zeker sprake van religieuze discriminatie van christenen, op allerlei niveaus. Ik zou echter niet willen zeggen – wat sommige westerse christenen doen – dat de kopten in Egypte worden vervolgd. Daarover ben ik heel voorzichtig. Er is geen sprake van een georganiseerde aanval op christenen, om ze tot de islam te laten bekeren of het land uit te zetten. In Syrië en Irak zijn christenen, als gevolg van het oorlogsgeweld en IS, massaal gevlucht. In Egypte zijn christenen op dit moment veel veiliger. Toch is de situatie verre van ideaal. Sisi doet te weinig om christenen te beschermen. Daarnaast worden christenen aangevallen door Al Qaida en andere fundamentalistische organisaties, die daarmee hopen de overheid in verlegenheid te brengen.’

Hoe verdraagzaam is Egypte volgens Murre-van den Berg? ‘Een deel van de Egyptische samenleving is open en tolerant tegenover christenen en van mening dat er een einde moet komen aan de religieuze discriminatie. Deze groep is echter in de minderheid. Dat geldt ook voor de extremisten, die vinden dat de christenen uit Egypte moeten verdwijnen. De overgrote meerderheid van de Egyptenaren accepteert dat er in Egypte christenen zijn, maar vindt dat zij hun plek moeten kennen. Christenen worden gedoogd. Ze zijn niet gelijk aan moslims. Dat er kerken zijn wordt getolereerd, maar als er spanningen zijn kan de stemming ten nadele van christenen omslaan.’ Andere minderheden zijn veel minder zichtbaar in Egypte. ‘Je hebt ook joden, maar die vormen zo’n kleine groep dat ze over het hoofd worden gezien. Bahá’is bijvoorbeeld roepen daarentegen wel maatschappelijke weerstand op, omdat ze worden gezien als afvalligen.’

‘In vergelijking met andere christenen in het Midden-Oosten hebben de kopten het over het algemeen beter’, stelt Murre-van den Berg. ‘Egypte heeft de grootste en homogeenste christelijke bevolkingsgroep. Kopten vormen zo’n vijf tot tien procent van de bevolking en hebben redelijk veel invloed op de Egyptische samenleving. De koptische paus is een belangrijk aanspreekpunt en hij werkt samen met de overheid. In Syrië zijn het nu vooral de verwoestingen als gevolg van de oorlog waardoor het moeilijk voor christenen is om te blijven, al zijn er ook velen die Assad steunen en in de door Assad-gedomineerde gebieden tot op zekere hoogte hun leven van voor de oorlog voortzetten. Uit de gebieden waar IS of gerelateerde groepen hebben huisgehouden zijn de meeste christenen vertrokken, net als in Irak, waar ze na de overwinning op IS maar mondjesmaat naar hun dorpen en steden terugkeren. In Iran zijn christenen, ook volgens de wet, formeel tweederangs burgers en hebben ze minder rechten dan in Egypte. Maar christenen fungeren niet als zondebok, waartegen een boze massa te hoop loopt. De situatie in het streng-islamitische Saoedi-Arabië ten slotte, valt in een andere categorie. Alleen buitenlanders mogen christen zijn en dan ook maar zeer beperkt.’

De hoogleraar is daarom kritisch op het narratief van Open Doors, een orthodox-protestantse organisatie die zich hard zegt te maken voor ‘vervolgde christenen’. ‘De manier waarop ze hun gegevens presenteren wordt door veel krantenlezers geïnterpreteerd als een bevestiging van de tegenstelling christendom versus islam. Het gros van hun gegevens klopt wel, ze verzinnen geen feiten. Maar je kunt niet zeggen dat ‘de islam’ de reden is dat christenen in het Midden-Oosten worden gediscrimineerd. Dat ligt veel complexer. Het verschilt per land, per regio, per individu. Dat christenen wereldwijd vaak gediscrimineerd worden komt bovendien omdat het christendom de grootste godsdienst ter wereld is en veel landen, dankzij het werk van de christelijke missionarissen en zendelingen, een christelijke minderheid hebben. Elke minderheid is gevoelig voor discriminatie. Daarnaast worden christenen vaak geassocieerd, al dan niet terecht, met het Westen. Als een niet-westers land boos is op de Verenigde Staten heeft dit gevolgen voor de christenen in dat land.’

Professor Murre-van den Berg ziet ten slotte wel dat Egypte aan het veranderen is. ‘Er is een groep hoogopgeleide, mondige en progressieve kopten ontstaan, die meer met liberale moslims wil samenwerken. Deze groep protesteerde in 2010 ook tegen Mubarak. De kopten kunnen denk ik in de toekomst een belangrijke rol spelen voor een eventuele democratisering van Egypte. Maar ook de islamitische gemeenschap is aan het veranderen. In januari dit jaar gaf ik een collegereeks over het Syrische christendom aan een protestants seminarie in Caïro. De helft van mijn studenten was moslim en deze studenten stelden mij hele interessante vragen. Ik denk niet dat het koptische christendom zal verdwijnen uit Egypte. Hier zijn geen aanwijzingen voor. Alleen een kleine extremistische minderheid wil dit, de meerderheid van de Egyptenaren is van mening dat de kopten erbij horen. De vraag is alleen: welke ruimte krijgen zij? Officieel is de dhimmi-status afgeschaft, maar in de praktijk bestaat religieuze discriminatie natuurlijk nog steeds.’

Ramadanzoetjes helpen niet tegen negatieve frames

Tayfun Balcik
-
0
Ramadanzoetjes helpen niet tegen negatieve frames

In het artikel ‘Moeten media positieve en negatieve aandacht voor de islam balanceren?’ (vorige week in de Kanttekening) doet publicist Gert Jan Geling uitspraken over moslims en ‘de islam’ die weinig corresponderen met de mediawerkelijkheid omtrent deze groepen. Geling verwijst naar mijn rapport Moslims in Nederlandse kranten, waaruit blijkt dat de vier grootste kranten van Nederland vooral negatief over moslims schrijven én dat er een positieve correlatie is tussen moslimbetrokkenheid bij de nieuwsproductie en genuanceerde berichtgeving over moslims. Hiertegenover plaatst Geling het onderzoek van Aalt Smienk, waarin staat dat positieve en negatieve aandacht voor de islam in de media elkaar in redelijke mate afwisselen. Ook is Geling ervan overtuigd dat de media ‘geen anti-islamitische bias’ hebben, maar dat negatieve berichtgeving een mediawet is. Tevens zou er ‘veel’ en ‘positieve’ aandacht zijn voor de ramadan en ‘de islam’ in mainstream media, die we als ‘goedmakertje’ kunnen beschouwen voor de doorgaans overmatige negatieve berichtgeving.

Hoewel ik het optimisme van Geling waardeer, spreken de cijfers anders. Ik heb voor deze gastcolumn de proef op de som genomen en onderzocht wat de Volkskrant tijdens de ramadan voor positiefs heeft bericht. Van 6 mei 2019 (start ramadan) tot 18 mei 2019 zijn er 123 berichten verschenen in de Volkskrant die direct of indirect over ‘de moslims’ en ‘de islam’ gaan. Hiervan zijn 67 berichten (54,5 procent) negatief, 32 (26 procent) neutraal en 24 (19,5 procent) positief of ‘pro-divers’. Bij negatief nieuws domineert berichtgeving over ‘moslimterreur’ met een percentage van 22,8 procent. Daarmee is terreur nog steeds het nummer één onderwerp waarmee moslims en ‘de islam’ worden geassocieerd. Vervolgens komen onderwerpen als multicultureel onbehagen, integratie, vrouwenonderdrukking en ongewenste moslimimmigratie aan bod als terugkerende onderwerpen.

Bij positieve en pro-diverse berichtgeving draait het om nieuws waarbij bijvoorbeeld discriminatie van moslims wordt aangekaart, en inderdaad soms ook berichtgeving over de ramadan. Over de ramadan zijn er in de Volkskrant welgeteld vier berichten verschenen. Twee positieve berichten: een column van Ibtihal Jadib waarin de ramadan als ‘gezelligste maand’ wordt beschreven en de feestelijke deelname van de koning bij een buurtiftar. Deze berichten werden echter tenietgedaan door (1) een weinig sympathiek stuk van columnist Arthur van Amerongen, waarin het niet-vasten en de losbandigheid van Saoediërs met prostituees in Puerto Banús (Spanje) provocatief wordt voorgesteld als ‘verlichte Europese islam’ en (2) het bericht dat moskeeën beveiligd worden tijdens de ramadan, wat niet zozeer een negatief frame is van de Volkskrant, maar wel een herinnering aan het feit dat de ramadan in Nederland niet alleen maar positiviteit oproept in de maatschappij.

Met andere woorden: negatieve berichtgeving over ‘de moslims’ en ‘de islam’ is een structureel probleem in mainstream media. Deze problemen kunnen niet met ramandanzoetjes worden opgelost. Een fundamentele discussie over de islambias en dubbele maat met betrekking tot ‘terreurberichtgeving’ dient gevoerd te worden. Zie bijvoorbeeld hoe moordverdachte Thijs H. werd neergezet als ‘leuk’, terwijl de dader van de aanslag in Utrecht, Gökmen T., al na een paar uur een ‘terrorist’ werd genoemd. En in de berichtgeving over de mishandelde Syriërs in Enschede viel op dat er werd gesproken over een ‘Enschedese volkswijk’, met eenzijdig en veel aandacht voor mensen die vooral kwijt willen dat ze ‘geen racisten’ zijn. Dit terwijl buurten met een hoge concentratie van mensen met een migratieachtergrond in soortgelijke verhalen vooral opduiken als ‘probleemwijken’.

Al met al is er nog een lange weg te gaan om tot feitelijke, genuanceerde berichtgeving te komen, berichtgeving die wél bijdraagt aan meer wederzijds begrip tussen bevolkingsgroepen en niet leidt tot meer stigmatisering. Dat lukt veel beter met moslims binnen redacties, en daar schort het nog steeds aan. Hier de kille cijfers: aan de productie van de 123 berichten over moslims en de islam in de Volkskrant, hebben in totaal 108 mensen gewerkt als nieuwsmaker. Daarbij waren slechts zes nieuwsmakers met een moslimachtergrond betrokken, dat is een moslimaandeel van niet eens zes procent. De discussie over moslims anno 2019 is helaas nog steeds een witte aangelegenheid. Wie weet is er al meer verandering bij de volgende ramadan. Ik houd het in ieder geval bij.

‘Dat mensen nu ageren tegen de islam is volstrekt arbitrair’

Arnout Maat
-
2
‘Dat mensen nu ageren tegen de islam is volstrekt arbitrair’
Het zijn niet zozeer slechte economische omstandigheden of zorgen hierover die mensen naar populistisch-rechts drijven, stelt socioloog Jonathan Mijs (London School of Economics). Nee: het is de vermarkting van de maatschappij, de toenemende ongelijkheid en de daaruit ontstane segregatie van leefwerelden, die een ‘meritocratische afrekening’ met minderheden teweegbrengt. ‘Om hun eigenwaarde hoog te houden, gaan slechtverdienende blanke Nederlanders zich verheven voelen boven nieuwe Nederlanders.’

Nu de kruitdampen van de economische crisis zijn opgetrokken, waart het rechts-populistische spook in vrijwel de gehele westerse wereld rond. Terwijl in landen als de Verenigde Staten, Italië en Oostenrijk al rechts-populisten aan de macht zijn, kloppen elders nieuwe uitdagers ongeduldig op de deur. Eind april was ook Spanje aan de beurt. Bij de parlementsverkiezingen sleepte het radicaal-rechtse Vox, dat een muur om Spanje wil bouwen en criminele immigranten wil deporteren, vanuit het niets tien procent van de stemmen in de wacht. En op Nederlandse bodem haalden rechts-populisten nog nooit zoveel stemmen als bij de afgelopen verkiezingen voor de Provinciale Staten, met name door de grote zetelwinst van Forum voor Democratie.

Valt de rechts-populistische opmars nog te stoppen? Laten we ons in elk geval niet langer blindstaren op het idee dat we enkel te maken hebben met een product van de economische crisis, stelt socioloog Jonathan Mijs. Hij is wetenschappelijk onderzoeker aan de London School of Economics en tevens verbonden aan Harvard University. In een nieuw onderzoek zet hij samen met co-auteur Noam Gidron uiteen dat, in tegenstelling tot wat altijd werd gedacht, verslechteringen in de bestaanszekerheid van mensen niet bijdragen tot de opkomst van rechts-populistische partijen. De Kanttekening sprak met Mijs over de resultaten van zijn nieuwe onderzoek, en vroeg hem ook waar we dan wél de oorzaak van de rechts-populistische Zeitgeist moeten zoeken.

It isn’t the economy, stupid

Het algemeen geaccepteerde idee dat rechts-populisme en economische malaise hand-in-hand gaan is nooit compleet uit de lucht komen vallen, zegt Mijs. ‘Die gedachte gaat ver terug. Onder historici geldt de crisis van de jaren dertig als een van de verklarende factoren voor de opkomst van Adolf Hitler. En in recente jaren hebben onderzoekers in kaart gebracht dat rechts-populistische partijen het extra goed doen in gebieden die economisch hard zijn getroffen, zoals de Amerikaanse Rustbelt, Noord-Engeland of Wallonië. Maar om dat te koppelen aan de conclusie dat individuele kiezers vanwege hun economische achteruitgang gemotiveerd worden om rechts-populistisch te stemmen, dat zijn nogal een paar analytische stappen verder.’

Wat heeft Mijs dan gedaan om die stappen te overbruggen? Hij legt uit: ‘Onze onderzoeksvraag was of een daling van het inkomen wérkelijk verklaart dat mensen rechts-populistisch stemmen. Om daarachter te komen gebruikte ik een representatief panel van ongeveer achtduizend Nederlanders, gevolgd tussen 2007 (het jaar voordat de wereldwijde crisis uitbrak, red.) en 2015. Ik heb gekeken naar hoe het inkomen en de politieke opvattingen van deze Nederlanders door de tijd heen veranderden. Wat bleek: de mensen die door de crisis werden geraakt, stonden helemaal niet opeens sympathieker tegenover rechts-populistische standpunten.’

Maar als er geen ‘harde’ materiële omstandigheden zijn die mensen naar radicaal rechts drijven, zou dit dan niet alsnog kunnen door hun zorgen over hun economische positie of over de stand van de Nederlandse economie? Mijs antwoordt ontkennend: ‘In het onderzoek keken we ook of mensen meer begrip krijgen voor rechts-populisme omdat dat ze bang zijn dat het slechter met de economie zal gaan, omdat inkomensverlies om de hoek schuilt of omdat ze werkeloosheid ervaren. Maar ook bij al deze kwesties was er geen causaal verband met een sterkere aantrekking tot rechts-populistische ideeën.’

Ongelijkheid, segregatie en zondebokken

Zowel de harde economische werkelijkheid als de zorgen die mensen hierover hebben volgens Mijs’ en Gidrons onderzoek dus niet tot een voorkeur voor rechts-populistische standpunten leiden, zoals minder immigratie en een harde opstelling tegenover de islam. Kunnen we de opkomst van rechts-populistische partijen dan niet beter toerekenen aan zuiver culturele zorgen, die hier in Nederland al sinds Pim Fortuyn, dus al vóór de economische crisis, op de agenda staan? Mijs onderkent dat er in de wetenschappelijke literatuur heus wel rekening wordt gehouden met culturele motivaties om op rechts-populistische partijen te stemmen. Maar wat hem betreft is de diepere kern van het probleem de ‘paradox van ongelijkheid’, zoals hij dat noemt.

Mijs zet uiteen waar die paradox uit bestaat: ‘De afgelopen veertig jaar zijn de inkomensongelijkheid en de vermogensongelijkheid in het Westen sterk gestegen. Die toenemende ongelijkheid is gepaard gegaan met een scheiding van klassen. Zie bijvoorbeeld de verschillende leefwerelden binnen en buiten de ring van Amsterdam, de segregatie op scholen. We werken steeds meer enkel nog met mensen die hetzelfde opleidingsniveau hebben. Hetzelfde geldt voor onze vriendengroepen, de partners die we kiezen, de mensen die we tegenkomen, onze social media bubbles. We vergelijken onszelf constant binnen onze cocon, met mensen die economisch ongeveer gelijk zijn. Zo zien we de maatschappij als gelijker dan die eigenlijk is. Een maatschappij waarin mensen hun succes te danken hebben aan hun eigen inspanningen.’ Daardoor staan we meer veroordelend tegenover groepen die het ‘minder’ doen, aldus Mijs. ‘Uit eerder onderzoek dat ik deed blijkt tevens dat naarmate de vermarkting van de samenleving toeneemt, er meer behoefte is om zondebokken aan te wijzen. In het Westen zijn het vooral niet-westerse migranten, moslims, waar naar wordt gekeken.’

Maar waar komt die behoefte naar het aanwijzen van zondebokken dan precies vandaan? Mijs: ‘We zien in Nederland dat moslimmannen als groep het op allerlei meetbare manieren minder goed doen: op de arbeidsmarkt, in het onderwijs en in de criminaliteitscijfers. In onze meritocratische ingestelde maatschappij zijn we geneigd te denken: ‘Die zullen het wel verdiend hebben.’’ En er speelt volgens Mijs nog een ander element mee dat is veroorzaakt door dit ‘meritocratische marktdenken’. ‘Mensen die onderaan de economische ladder staan hebben omgekeerd het gevoel dat hun medeburgers naar hen kijken als verliezers, als mensen die in onze ‘marktmaatschappij’ verkeerde keuzes hebben gemaakt. Dat komt omdat er ook werkelijk minder ruimte voor solidariteit en medeleven is met deze ‘verliezers’, die geïsoleerd staan in onze gesegregeerde samenleving. Dan wordt het lastiger om met je ondergeschikte positie om te gaan. Ook voor slechtverdienende blanke Nederlanders is het de vraag waar ze dan nog hun zelfwaarde vandaan kunnen halen. Dan kijkt een deel naar boven, naar de elite: die hebben ‘schuld’, zijn ‘corrupt’. Anderzijds kijken ze opzij, naar nieuwe Nederlanders: mensen die veelal in dezelfde slechte situatie zitten, maar waar ze vanwege hun cultuur, ideologie en religie geen verbintenis mee voelen. Om hun eigenwaarde hoog te houden, gaan deze blanke Nederlanders zich verheven voelen boven nieuwe Nederlanders, hebben ze een ‘betere’ cultuur.’

De rol van politieke partijen

Jonathan Mijs biedt daarmee een sociologisch perspectief op de sociaaleconomische voedingsbodem voor rechtspopulisme: het zijn niet zozeer slechte economische omstandigheden of zorgen hierover die mensen naar populistisch-rechts drijven. Nee: het is de vermarkting van de maatschappij, de toenemende ongelijkheid en de daaruit ontstane segregatie van leefwerelden, die een meritocratische afrekening met minderheden teweegbrengt. Geeft deze sociologische analyse dan ook een diepere verklaring voor het feit dat mensen in culturele termen ageren tegen de islam en moslims? Mijs kan er kort over zijn: ‘Dat mensen zich nu afzetten tegen de islam is volstrekt arbitrair. Stel dat de nieuwkomers vooral hindoes waren, of Afrikaanse evangelisten. Dan hadden we dezelfde dynamiek meegemaakt – mits we dan ook weer partijen hadden die dit sentiment verder zouden voeden.’

Want dat laatste is volgens Mijs een vereiste voor de opkomst van het rechts-populisme. Dat zulke partijen het ressentiment tegen nieuwkomers verder opstoken staat voor hem als een paal boven water. ‘Sinds Fortuyn en Wilders wordt de geschiedenis herschreven. Rechts-populistische partijen werpen zich op als hoeders van de Verlichting, vrouwen, homo’s, joden; als beschermers van een gefingeerde ‘joods-christelijke cultuur’. Dat slaat aan, omdat mensen spanningen waarnemen op straat, tussen wat ze als gewoon beschouwen en de tradities en culturen die een grote groep nieuwkomers introduceren. Dat schuurt. Het is voor veel mensen fijn om dat proces niet aan te gaan, maar om te zeggen: ‘Wij hoeven ons niet aan te passen, wij hebben hogere waarden – zij zijn de barbaren’. En die erosie van solidariteit wordt nog eens versterkt door het meritocratische marktdenken, waarin er überhaupt geen plaats meer is voor medeleven. Rechts-populisten bieden daarmee een simpele oplossing, maar simpele oplossingen zijn vaak niet de beste. De grote meerderheid van alle migranten doet het gewoon goed – beter dan de verwachtingen, eigenlijk.’

Wat betreft die simpele oplossingen vanuit de politiek ziet Mijs het niet zo snel goedkomen. Hij bemerkt een verschuiving in de Nederlandse politiek, waarin ook CDA en VVD zich steeds meer bedienen van populistische strategieën. ‘Een voorbeeld: het idee van ‘de hardwerkende Nederlander’, waar al het beleid aan getoetst zou moeten worden. Alsof wat je economisch toevoegt gelijkstaat aan wat je bijdraagt aan de maatschappij. CDA en VVD gebruiken daarmee een beeldvorm die tegelijkertijd neoliberaal én populistisch is: het gaat over ‘wij, die hard werken’ versus ‘de uitvreters’, maar ook versus ‘de uitbuiters die onze cultuur niet accepteren’, of ‘de elites die misbruik maken van hun status en positie en het volk daarmee schaden – en eigenlijk ook niet hard werken’. Doelt Mijs daarmee op uitspraken zoals de ‘witte wijn sippende elite’, zoals Rutte een paar maanden geleden in Buitenhof zei? Mijs knikt bevestigend: ‘Absurd – alsof Rutte zelf niet tot de elite behoort!’

Een vicieuze cirkel

Wat moet er dan gebeuren om alsnog de angel uit de voedingsbodem voor het rechts-populisme te behalen? Het is in Mijs’ ogen zaak om de ‘paradox van ongelijkheid’ te tackelen. ‘Dat doen we door in te zien dat de ongelijkheid in het Westen sterk is gegroeid en nog altijd groeit, ook in Nederland. Ook zien we onze maatschappij als meritocratischer, als rechtvaardiger dan deze in werkelijkheid is.’ En het is nu net dat meritocratische denken dat het aanpakken van ongelijkheid en segregatie in de weg zit, stelt Mijs. Zo zitten we in een vicieuze cirkel, waarbij minderheden steeds meer de klos worden: ‘Uit mijn onderzoek blijkt dat ongelijkheid scheidslijnen vergroot en meritocratische veroordeling versterkt.’ Mijs denkt niet dat hier op korte termijn iets aan gaat veranderen. ‘Er zijn nog maar weinig voorgestelde alternatieven en utopieën’. Hij ziet in de politiek nog maar één duidelijk ideaalbeeld naar voren komen: ‘Het verleden. Forum voor Democratie scoort daar nu mee. Maar het is een geïdealiseerd beeld van een romantisch verleden, een verleden dat er nooit was.’

Paul Cliteur moet nu kleur bekennen

Thomas von der Dunk
-
0
Paul Cliteur moet nu kleur bekennen

De Leidse hoogleraar Paul Cliteur is recent door zijn eigen rector magnificus Carel Stolker op het matje geroepen. Zo mag het natuurlijk niet heten – het heette dat Stolker graag met Cliteur ‘in gesprek gaat’ – want anders komt natuurlijk direct weer het vaste trollenleger met een apologie op Sint-Thierry uit het riool gekropen. Toch komen Stolkers uitspraken in zijn interview voor BNR natuurlijk wel daar op neer.

Voor zo’n gesprek is ook alle reden, sinds Cliteur op de kieslijst voor de Eerste Kamer is gekomen, en bovendien na Baudets dolksteek in de rug van Henk Otten als voorlopig ‘woordvoerder’ voor de aanstaande FvD-fractie aldaar optreedt. Of dat ook betekent dat hij straks fractievoorzitter wordt, en zo ja, hoeveel senatoren hij dan gaat aanvoeren, is onduidelijk. Misschien dat hij daarvoor momenteel inderdaad op Baudets rol staat, maar het zou natuurlijk ook heel goed zomaar een ander kunnen worden. In personeel opzicht zit er dezer dagen nogal wat beweging in die partij, zullen we maar zeggen. En dan steekt er snel weer een volgende dolk in iemands rug, die eerder nog om zijn verdiensten de hemel in was geprezen.

Over de duurzaamheid van een en ander kan dus met recht twijfel bestaan, maar de nieuwe politieke loopbaan van Cliteur betekent dat hij ook op de opvattingen van de partijleider van zijn club aanspreekbaar wordt. En die dragen regelmatig nogal een dubieus karakter. Op zich valt dat allemaal binnen de vrijheid van meningsuiting. Of Cliteur de recente reactionaire uitspraken van Baudet over vrouwen onderschrijft, of diens boreale flauwekul, of inzake Poetins Rusland Baudets bijna naar landverraad neigende opvattingen deelt, is zijn zaak (en die van zijn kiezers), niet die van zijn academische werkgever.

Dat geldt ook voor Baudets pretentie om de ‘westerse beschaving’ te willen redden en dan vervolgens in liefst drie verschillende gremia uitgerekend Annabel Nanninga in te zetten. Als ik vroeger met een van haar schreeuwerige schrijfsels werd geconfronteerd, schoot mij althans altijd spontaan die fameuze uitspraak van Mahatma Gandhi te binnen: westerse beschaving, dat zou een goed idee zijn!

Hiermee moet Cliteur zelf maar in het reine zien te komen. Maar sommige van Baudets uitspraken houden wél direct verband met de wereld waarin Cliteur beroepshalve verkeert. Dat betreft drie dingen. Allereerst de manier waarop Baudet de universiteiten in zijn boreale borrelspeech na de Statenverkiezingen zeer generiek als ondermijners van de samenleving demoniseerde. Aangezien het hier én zijn werkgever én zijn collega’s betreffen, mag men van Cliteur verlangen dat hij hiervan duidelijk afstand neemt. Politiek brengt verantwoordelijkheid met zich mee; het gaat hier bij Baudet niet om particulier columnistengebabbel, maar om de opinie van de voorman van een partij waarvoor Cliteur zelf nu een functie vervult. Dat maakt Cliteur ook aanspreekbaar op opvattingen van Baudet die niet met de grondslagen van de wetenschapsbeoefening te rijmen zijn.

Het tweede punt, waarover Cliteur nodig – en dat zou ook de journalistiek eens voor zijn rekening mogen nemen – een aantal indringende vragen gesteld moeten worden, betreft het klimaatveranderingsvraagstuk. Verschillen over de juiste oplossing daarvan, of over het prijskaartje dat we daaraan moeten hangen, is volstrekt legitiem. Maar daar gaat het nu bij Baudet niet om. Om het meest geborneerde deel van het electoraat te behagen trekt hij, ofschoon zelf een onwetende leek, de klimaatverandering en de rol van de mens in twijfel. Hij zet zo nagenoeg iedereen die werkzaam is in de natuurwetenschap als oplichters en dilettanten – ‘klimaatgekkies’ – weg, terwijl er over klimaatverandering onder wetenschappers juist een grote consensus bestaat.

Baudet heeft zich inmiddels tot een academische charlatan ontwikkeld, ondanks zijn doctorstitel. Daarom heeft hij dan ook  terecht geen emplooi gevonden aan een universiteit. Cliteur heeft dat wel en zijn deskundigheid op zijn eígen vakgebied staat nu niet ter discussie. Maar men mag wel van hem weten hoe hij ten opzichte van Baudets ‘natuurwetenschappelijke’ opvattingen staat, zoals die zich vertalen in de standpunten van de partij waarvoor hij nu politiek vertegenwoordiger is. Als hij die namelijk onderschrijft, is dat ronduit beledigend voor de wetenschap en zijn collega’s in de bèta-hoek, die op dit terrein toch duizend maal meer deskundig zijn dan Baudet. Als hij hier voor het evidente obscurantisme van Baudet kiest, is de vraag gewettigd wat hij dan nog aan de Universiteit Leiden doet. Als ik Stolker was, zou ik ook niet vergeten hem díe vraag te stellen.

En dan is er, ten derde, de heksenjacht die Baudet met zijn geplande ‘meldpunt voor linkse leraren’ in het onderwijs ontketenen wil. Ook dat is, net als Baudets beschimping van de universiteiten, een rechtstreekse aanval op de integriteit van andersdenkenden. Het past naadloos bij de handelswijze van alle andere autoritaire alt-right-agitatoren op dit moment, zoals Donald Trump, Jair Bolsonaro en Viktor Orban, die weinig met onafhankelijke denkers op hebben en iedereen die niet voor hen opzij gaat grootscheeps belasteren en van leugens betichten, terwijl zij juist zelf als geen ander in leugens grossieren. Ook Baudet kan, zoals FvD-spijtoptanten vrijwel unisono weten te melden, niet met tegenspraak overweg. In zijn narcistische universum draait, net als bij Trump, alles om hemzelf.

De geschiedenis leert dat vrijwel elke autocraat in spe altijd begint met het verdacht maken van de pers en de intelligentsia. Ofschoon ik tot nu toe weinig aanleiding heb om Cliteur, die zich juist altijd als een pleitvoerder van het vrije woord opwierp, zelf van dat soort neigingen te verdenken, brengt zijn keuze voor Baudet hem wel in die buurt. Dus mag men van hem verlangen dat hij zich, nu hij Eerste Kamerlid is, in dat opzicht publiekelijk van deze door Baudet geïnitieerde heksenjacht distantieert. En dan graag in heldere taal, die elke onduidelijkheid daaromtrent uitsluit, en niet in baudetiaanse homeopathische verdunning.

Moeten media gebalanceerd berichten over de islam?

Gert Jan Geling
-
1
Moeten media gebalanceerd berichten over de islam?
Gert Jan Geling is publicist, kernlid van de denktank Liberales en onderzoeker aan het Leids Universitair Centrum voor de Studie van Islam en Samenleving (LUCIS), dat verbonden is aan de Universiteit Leiden.

De ramadan is een periode die ik persoonlijk gezien eigenlijk nooit kan vergeten. Dankzij de sociale media word ik er namelijk altijd aan herinnerd wanneer hij begint. Dit is voor een belangrijk deel te danken aan de moslims in mijn omgeving, voor wie de ramadan logischerwijs een belangrijke periode is. Maar niet alleen moslims besteden veel aandacht aan de ramadan. Ook de media zorgen er tegenwoordig voor dat we niet meer om deze periode heen kunnen.

Kranten, televisie en ook diverse online media besteden uitgebreid aandacht aan de ramadan. Vaak is het bij uitstek een periode waarin de islam, die doorgaans in de optiek van velen negatief wordt belicht, eens uitgebreid op positieve wijze benaderd wordt. Gewone moslims krijgen een podium en media geven een inkijkje in het leven van islamitische families gedurende de vastenmaand.

Vanzelfsprekend zijn er dan velen in ons land die weer aanstoot nemen aan de positieve aandacht voor moslims en de islam tijdens deze maand. Vaak zien dergelijke mensen zichzelf het liefst in hun eigen gelijk bevestigd. Om die reden trekken ze perspectieven die afwijken van hun eigen denken erg slecht. Maar met positieve aandacht hoeft op zich niet veel mis te zijn. Zeker in een tijd waarin de islam en moslims geregeld negatief in het nieuws komen, is het goed wanneer ook de andere kant van de realiteit in beeld wordt gebracht.

Dit alles vormt een mooie aanleiding om eens kritisch te kijken naar de wijze waarop moslims en de islam door de media worden geportretteerd. Onderzoeken hiernaar laten een wisselend beeld zien. Sommige onderzoekers stellen dat de media de islam vaak op negatieve wijze belichten. Recentelijk kwam historicus Tayfun Balcik met het onderzoek Moslims in Nederlandse kranten, waarin hij concludeerde dat de vier grootste Nederlandse kranten – de Telegraaf, de Volkskrant, het AD en het NRC – voornamelijk negatief over moslims berichten, met de Telegraaf als koploper. Sociaal en cutureel antropoloog Aalt Smienk, die bezig is met een promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam over dit onderwerp, is daarentegen van mening dat positieve en negatieve aandacht voor de islam elkaar in redelijke mate afwisselen in de zogenoemde mainstream media.

Hoe zij tegen deze kwestie aankijken wordt uiteraard ook bepaald door hun eigen overtuiging. Degenen die zich op positieve wijze verhouden tot de islam zullen zich vaker storen aan negatieve aandacht voor deze religie, terwijl diegene die er juist negatief over zijn eerder getriggerd worden wanneer er weer positieve aandacht is. Met andere woorden: de media kunnen het toch nooit goed doen in de ogen van anderen. Ze doen er daarom beter aan een eigen koers te varen.

Moeten media dan altijd maar het midden vinden? Moeten ze altijd positieve en negatieve aandacht voor de islam balanceren? Niet zozeer. Media hebben als taak de realiteit zo goed mogelijk onder de aandacht te brengen. Als deze positief of negatief is, dan is dat wat het is – en dus ook wat je te zien, te lezen of te horen krijgt. Logischerwijs krijgen zaken die negatief zijn meer aandacht dan zaken die positief zijn. Dat komt niet door een anti-islamitische bias, maar het is een oude mediawet dat juist datgene wat afwijkt van het normale nieuws is. Vaak is het negatieve dan nieuws. Goed nieuws is vaak geen nieuws.

Maar dit is niet het hele verhaal. Media dienen rekening te houden met het feit dat negatieve beelden leiden tot negatieve beeldvorming. Dit is een ontwikkeling die we in Nederland al geruime tijd waarnemen. Positieve aandacht voor de islam tijdens de ramadan lijkt, met deze context in het achterhoofd, een soort goedmakertje te zijn – een stukje compensatie. Media lijken zich schuldig te voelen over al het negatieve nieuws dat ze normaal brengen over de islam. Door positief over de ramadan te berichten kopen de media hun schuld af.

Positieve beeldvorming kan heel goed zijn, mits de media bij de werkelijkheid blijven en deze zo eerlijk mogelijk weergeven. Positieve beeldvorming over de islam tijdens de ramadan weerlegt ook de stelling van diegenen die betogen dat de Nederlandse media alleen maar negatief over de islam zijn. Daarnaast brengt het die mensen die echt geloven dat de islam alleen maar slecht is hopelijk ook een stukje realiteitszin bij. De ramadan biedt mensen die oprechte interesse hebben in anderen immers een leuk kijkje in de keuken – letterlijk! – van de gemiddelde moslim in Nederland. Dat is een perspectief dat je niet iedere dag meekrijgt. In dit opzicht is aandacht voor de ramadan in de Nederlandse media ook zeker iets verrijkends.

 

Turks Britse advocaat: ‘Turkije wil ons schrik aanjagen’

Ewout Klei
-
0
Turks Britse advocaat: ‘Turkije wil ons schrik aanjagen’
Turks Britse advocaat Özcan Keles werd op maandag 20 mei in Londen gearresteerd omdat Turkije om zijn uitlevering vroeg. Later is hij op borgtocht vrijgelaten. Keles is in England actief voor de Gülenbeweging, die door Turkije verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte coup tegen Erdogan van 15 juli 2016. Hij moet een proces voeren, om zijn uitlevering te voorkomen. De Kanttekening sprak met Keles over de situatie waarin hij zich nu bevindt. ‘Turkije wil ons schrik aanjagen. De regering hoopt dat Turken in Groot-Brittannië, die kritiek hebben op Erdogan, hierdoor hun mond zullen houden.’

Özcan Keles deelde op sociale media kritische berichten over de mislukte coup en over de Turkse president Erdogan. Dit was voor Turkije reden om zijn uitlevering te eisen. De advocaat zou terroristische propaganda bedrijven. Als Keles wordt uitgeleverd, wordt hij mogelijk voor tien jaar in de gevangenis opgesloten.

Turkije heeft na de vermeende couppoging zo’n vijftigduizend mensen opgesloten en meer dan honderddertigduizend mensen ontslagen vanwege hun al dan niet vermeende banden met de Gülenbeweging. Keles ontkent betrokken te zijn bij terroristische activiteiten.

Advocate Hannah Raphael, die Keles juridisch bijstaat, vertelde aan de Britse krant The Guardian dat andere Europese landen Keles wellicht nooit zouden hebben gearresteerd: ‘In andere Europese rechtsgebieden zijn dit soort zaken nooit van de grond gekomen, wellicht omdat de autoriteiten het standpunt huldigen dat ze beledigend zijn en dat deze grens niet zou moeten worden overschreden.’

Maar hoe kijkt Keles zelf aan tegen deze zaak en de situatie waarin hij zich bevindt? ‘Het is echt een hele stressvolle situatie’, vertelt hij aan de telefoon. ‘Turkije wil dat Groot-Brittannië mij uitlevert. Normaal is het zo bij een aanklacht dat de aanklager moet beargumenteren waarom iemand opgepakt moet worden. Maar bij uitleveringszaken is het net andersom. Ik moet aantonen dat mijn mensenrechten worden geschonden.’

De wetgeving met betrekking tot uitlevering in Groot-Brittannië anders is dan in andere landen. In West-Europa en in de Verenigde Staten worden uitleveringsverzoeken als eerste behandeld door de politieke autoriteiten. Als zij van mening zijn dat deze aanvraag niet deugt – bijvoorbeeld omdat het land dat om uitlevering vraagt mensen om politieke redenen vervolgt, mensen geen eerlijk proces geeft en/of mensen martelt – dan wordt het verzoek meteen afgewezen. In Groot-Brittannië gaan uitleveringsverzoeken daarentegen meteen naar de rechter. Ook onrechtvaardige uitleveringsverzoeken worden dus behandeld. Keles: ‘Groot-Brittannië beschouwt Turkije officieel nog steeds als een ‘categorie 2-land’. Dat betekent dat Turkije vertrouwd wordt en een Turks verzoek om uitlevering serieus in behandeling wordt genomen. Maar ik heb alle vertrouwen in de Britse rechtspraak.’

Niet de eerste keer

Het is niet de eerste keer dat Turkije bij Groot-Brittannië aanklopt om politieke tegenstanders over te dragen. In 2017 bezocht de toenmalige minister-president Binali Yildirim Groot-Brittannië. Hij drong er bij zijn collega Theresa May op aan om gevluchte zakenmensen en activisten uit te leveren, omdat zij lid zouden zijn van een terroristische organisatie, waarmee Turkije de Gülenbeweging bedoelt. Maar tot dusverre is er nog niemand aan de Turkse autoriteiten toevertrouwd. Een half jaar geleden oordeelde een Britse rechtbank dat de zakenman Akin Ipek niet naar Turkije uitgeleverd mocht worden. Ook hij werd door Turkije verdacht betrokken te zijn bij de coup van 15 juli. Keles: ‘Normaal zorgt zo’n rechtszaak voor een precedent, dat een soortgelijk uitleveringsverzoek in de toekomst meteen wordt afgewezen. Maar dat is helaas niet het geval. Turkije blijft daarom dit soort uitleveringsverzoeken doen. Turkije wil ons schrik aanjagen. De regering hoopt dat Turken in Groot-Brittannië, die kritiek hebben op Erdogan, hierdoor hun mond zullen houden.’

Hoe voelt Keles zich nu? ‘Het feit dat ik gearresteerd ben en nu in de cel zit heeft natuurlijk wel impact. Ik heb mijn riem en mijn stropdas moeten afgeven. En deze arrestatie blijft gewoon in mijn CV staan. Natuurlijk ben ik onschuldig en ik kan het allemaal uitleggen, maar deze arrestatie heeft mij voor het leven getekend en blijft mij altijd achtervolgen.’ Ook voor de familie van Keles is het zwaar. ‘Mijn vrouw en kinderen maken zich zorgen.’

Keles kan over de rechtszaak zelf niets zeggen, om zijn zaak niet in gevaar te brengen. Wel benadrukt Keles dat hij niet moedwillig de confrontatie met de Turkse regering heeft opgezocht. ‘In 2016, na de coup, ben ik door Britse parlementariërs bevraagd over Turkije tijdens een hearing voor de Vaste commissie Buitenlandse Zaken van het Lagerhuis. Maar ik heb toen nauwelijks met de media gepraat. Ook aan deze zaak wil ik weinig ruchtbaarheid geven. Wel zal ik mij vanzelfsprekend verdedigen, ik moet mij verdedigen tijdens mijn rechtszaak, anders word ik uitgezet. Maar ik ben een eenvoudige student, die bezig is met een promotieonderzoek naar de mensenrechten.’

Over de toekomst van Turkije wil Keles wel praten. ‘Ik heb geen idee welke kant Turkije op zal gaan, maar ik heb wel een mening over welke kant het land op moet gaan. Turkije moet de mensenrechten weer respecteren, een democratische rechtsstaat worden, waar ook minderheden gelijke rechten hebben. Maar ik maak mij zorgen. Er is een internationale beweging richting autoritarisme en politieke leugens. Turkije staat hierin niet alleen. Hongarije en Rusland hebben ook repressieve regimes die voor post-truth politics kiezen en in West-Europa rukken populistische partijen op die precies hetzelfde willen. We moeten, juist nu, voor de waarheid staan.’

Etnische doelgroepen-awards: noodzaak voorbij?

Anne-Rose Hermer
-
0
Etnische doelgroepen-awards: noodzaak voorbij?
De Kleurrijke Top 100, de Etnische Zakenvrouw van het Jaar. Een deel van de multiculturele jongeren loopt er niet warm voor. Maar anderen beschouwen dit soort awards als een methode om op een positieve manier op te vallen, of vinden het juist harder nodig dan ooit.

Kees Vrijdag werkte jaren bij de Rotterdamse Kamer van Koophandel en stond bekend als ‘mister netwerk’. Hij is een bruggenbouwer in hart en nieren, voor wie samenwerking hoog in het vaandel staat. Natuurlijk kent hij Maritza Russel, de voorzitter en oprichtster van de EZVN, de organisatie die bepaalt wie de Etnische Zakenvrouw van het Jaar is. ‘Ieder jaar wordt tijdens een galadiner bekend gemaakt wie de Etnische Zakenvrouw van het Jaar is. Daar ben ik ook weleens bij geweest. Het verliep heel professioneel. Iedereen had zich opgedoft en zag er uit om door een ringetje te halen. Maar of het bijdraagt tot acceptie en integratie? Ik weet het niet. Maritza Russel vindt positieve discriminatie nog steeds nodig, want wat haar betreft is de doelgroep nog ondervertegenwoordigd. In mijn beleving gaat het om een vermeende achterstand en kan de EZVN eigenlijk ophouden. Neem de multiculturele federatie PRIO, die zich ook richt op ondernemers. Zij zien zichzelf niet als etnisch, maar als internationaal. Er zijn mensen met allerlei etnische achtergronden bij aangesloten.’

Rotterdam bestaat voor meer dan 50 procent uit andere culturen. Daarom vindt Vrijdag het belangrijk dat er gemeenschappelijke netwerken ontstaan. Bovendien is er voor sommige mensen nog een bezwaar. ‘Een ondernemer vertelde me dat hij was benaderd om zichzelf te nomineren voor een etnische business award. Hij wist eigenlijk niet of hij dat wel wilde. Toen hij hoorde dat hij daarvoor een financiële bijdrage aan moest leveren, hield het voor hem op.’

‘Waarom geen Zakenvrouw van het Jaar?’

De Rotterdamse radiomaakster en presentatrice Natasja Morales is al jaren de grote motor achter Chica Radio en het radioprogramma Chicks and the City, een programma voor en door meiden waarin ze maatschappelijke problemen bespreekbaar maken. Chicks and the City is jaren uitgezonden onder de paraplu van onder andere Fun X en RTV Rijnmond. Sinds oktober 2018 is er gekozen voor een podcast. ‘We zijn verhuisd naar het domein van de jongeren,’ grinnikt Morales.

Het multiculturele radiomeidenteam vormt een afspiegeling van de Rotterdamse bevolking, maar hun achtergronden zijn niet altijd zo makkelijk. Daar weet Morales alles van. ‘Mijn vader komt van Curaçao, mijn moeder is Nederlands. Ik ben opgegroeid in het Rotterdamse Oude Westen, wat destijds als achterbuurt werd beschouwd vanwege drugsproblemen. In combinatie met een lastig thuisfront had dit tot gevolg dat het niet zo vanzelfsprekend was om kansen te krijgen om me te ontwikkelen. Maar je moet kansen nemen om ze te krijgen én je moet kansen herkennen. Dit probeer ik de meiden van Chicks and the City ook te leren. Ik heb echt de behoefte om meiden verder te helpen die uit dezelfde situatie komen als ik destijds. Mijn eigen jeugd is mijn inspiratiebron geweest om Chica Radio en Chicks and the City op te richten. Maar bovenal wil ik er zijn voor meiden uit alle lagen van de bevolking. Ik richt me beslist niet uitsluitend op probleemgevallen. Bovendien had ik weinig rolmodellen om me heen. Ik probeer te laten zien dat je je vrouwtje kunt staan. Zo is destijds Chicks and the City ontstaan. Op deze manier kan ik de meiden steunen.’

Morales werkt veel met jonge meiden en ziet wat er in hun leven speelt. ‘Jongeren van tegenwoordig zijn erg geïntegreerd en werken vanzelf veel samen. Vanuit hun oogpunt zijn die speciale awards passé.’ Morales vindt het goed dat de EVZN er is, de organisatie achter de Etnische Zakenvrouw van het Jaar. Toch vraagt ze zich af of dit soort awards nog wel matchen met de huidige maatschappij. ‘Waarom zou ik Etnische Zakenvrouw van het Jaar moeten worden? Waarom geen Zakenvrouw van het Jaar? Wat maakt iemand bijzonder? Zoek het in een bepaalde categorie. Neem bijvoorbeeld ‘Doorzetter van het Jaar’ of ‘Bijzondere talenten van het Jaar’. Op die manier wordt niemand vergeten. Dat heb ik liever dan positieve discriminatie. Of wat dacht je van een prijs voor bruggenbouwers? Mensen zoals Nathalie van Huêt en Kees Vrijdag, die laten zien dat het anders kan. Diversiteit binnen witte bolwerken krijgen is ook een optie.’

Een andere award, de Kleurrijke Top 100, is volgens Morales een betere omschrijving. Het gaat immers om álle denkbare tinten. ‘Ik richt me ook op álle meiden. Dat je een witte tint hebt, betekent niet dat je het makkelijk hebt. Ik had nooit gedacht dat ik me ooit zou bewegen in de kringen waarin ik me nu bevind. In het begin was dit gevoelsmatig best even wennen vanwege mijn achtergrond, maar nu ben ik me er van bewust dat ik er bij hoor!’

‘Niet of-of, maar en-en’

 Farid Darkaoui is bedrijfsingenieur, oprichter van Zaken Expert en voorzitter van de Federatie PRIO, ontstaan uit diverse netwerken zoals die van Caraïbische, Chinese, Turkse, Surinaamse en Marokkaanse ondernemers. In totaal vertegenwoordigt de federatie circa 5.000 ondernemers. Er is geen jaarlijkse award, maar een grote netwerkbijeenkomst waar iedere ondernemer welkom is. Wat Darkaoui betreft is er wat netwerken betreft geen sprake van of-of, maar en-en. ‘We zijn een belangenorganisatie volgens een intercultureel principe, met standpunten die leven bij Rotterdammers van andere culturen. Teams die bij de gemeente werken zijn vaak geen afspiegeling van de samenleving. Een tijd geleden was ik op het hoofdkantoor van Google in Silicon Valley. Daar zagen we een multiculturele samenstelling van het personeel. In Nederland zie je vaak dat de uitvoerende laag gemêleerd is, maar de top van datzelfde bedrijf juist erg wit. Die hoort ook divers te zijn.’

Een veelgehoord excuus hiervoor is: ‘We kunnen ze niet vinden.’ Wat Darkaoui betreft betekent dit dat de zoektocht niet goed verloopt. Er wordt volgens hem alleen gezocht in het eigen witte netwerk. ‘Een ander argument is dat men niet alleen op basis van diversiteit iemand wil aannemen. Natuurlijk is kwaliteit het belangrijkste, maar zoek dan in de juiste netwerken. Als je talent nooit een kans geeft, dan blijf je de verkeerde antwoorden verzinnen. Bekijk een benoeming niet alleen vanuit sociaal perspectief, maar ook als businesscase. Neem de Dragons, een organisatie van Chinese ondernemers. Als je zaken wilt gaan doen met China, dan is dit de juiste toegangspoort. Gaat het om expansie naar Turkije? Zoek contact met een Turks ondernemersnetwerk.’

‘Niets voor betaald’

 Darkaoui kijkt wel positief aan tegen awards zoals De Etnische Zakenvrouw van het Jaar en vooral De Kleurrijke Top 100, maar niet omdat hij zelf in laatstgenoemde staat. ‘Dergelijke awards en een lijst zoals De Kleurrijke Top 100 leggen talent bloot. Het is een springplank voor hun carrière, ook omdat ze op die manier opvallen. Veel plekken hebben diversiteit nodig, bijvoorbeeld waar beleid wordt gemaakt. Beleidsmakers bekijken de zaken vanuit hun eigen, meestal witte achtergrond. Daarom probeert PRIO niet alleen om bruggen te slaan naar andere netwerken, maar ook een andere visie te laten zien om zo het plaatje compleet te maken.’ Ten slotte wil Darkaoui benadrukken geen cent te hebben betaald voor zijn plek in De Kleurrijke Top 100. ‘Zoiets moet gebeuren op basis van talent.’

‘Ik zou willen dat het niet meer nodig was’

 Lexter Woodley is headhunter en doet onderzoek aan de University of London naar verschillen tussen man en vrouw. Hiervoor won ze onlangs in Londen The People’s Choice Award, omdat het publiek vond dat ze van de dertien kandidaten aan het interessantste onderzoek werkt. ‘Ik ben opgegroeid in Nederland, maar mijn familie is Engelstalig. Op latere leeftijd heb ik een paar jaar in Engeland gewoond, maar ik ben zeker geen Brit, spreek niet als een Brit, denk niet als een Brit en toch heb ik een prijs gewonnen. ‘Op de vraag of awards waarbij etniciteit centraal staat moeten blijven bestaan, reageert ze om te beginnen met een persoonlijke wens. ‘Ik zou willen dat het niet meer nodig is. Ik zou willen dat we zien dat dit overbodig is. Voor partijen die ‘underdog’ zijn, zoals vrouwen en mensen met een ander kleurtje, zijn deze awards juist een steuntje in de rug. Het onderstreept, ondersteunt en viert je waarde.’ Ze wijst op de quote van Haile Selassie, door Bob Marley verwerkt in zijn nummer War: ‘Until the colour of a man’s skin is of no more significance than the colour of his eyes.’ Pas als deze wens is uitgekomen, hebben we volgens Woodley geen speciale awards meer nodig. Als headhunter weet Woodley dat mensen aan de top vaak mensen zoeken die op hen lijken. Dit zijn in de praktijk meestal blanke, oudere mannen. ‘Door deze speciale awards komen er kandidaten in de belangstelling die op een bepaalde manier ook op hen lijken.’

 Woodley doet onderzoek naar vrouwen op hoge posten die meer verdienen dan hun mannelijke partner. Uit onderzoeken, vooral gedaan in de VS, blijkt dat een deel van die partners hierdoor minder presteert in de slaapkamer en sneller overspel pleegt. Ook blijkt dat beide partners elkaar compenseren in het uitvoeren van huishoudelijke taken (vrouwen doen meer, mannen doen minder) naar gelang de vrouw meer verdient. Hoe zit dat in Nederland en Engeland? Hoe wordt hiermee omgegaan? Het onderzoek is nu halverwege, maar alleen al uit het winnen van de People’s Choice Award blijkt dat verschillen tussen mannen en vrouwen een onderwerp is dat nog steeds op belangstelling kan rekenen. Ook als het gaat om etniciteit. ‘Stel dat er een award komt voor Beste Witte Zakenvrouw. Dat kun je niet maken. De award voor Etnische Zakenvrouw van het Jaar geeft aan dat er nog veel te winnen is.’

‘We doen véél meer dan die award!’

 Maritza Russel, voorzitter en oprichter van de EZVN, de Etnische Zakenvrouw van het Jaar, benadrukt direct dat haar organisatie veel meer doet dan één keer per jaar een award. ‘Wij bieden een platform van rolmodellen om de jeugd te inspireren en een mentor te bieden. Wij hangen dat niet aan de grote klok, maar we vinden dat we dit, waar nodig, moeten doen. Veel talentvolle jonge vrouwen met een goede opleiding hebben vaak geen ouders met een groot netwerk waarop ze kunnen terugvallen. Veel journalisten blijven over onze werkzaamheden en de award vragen of het nog steeds nodig is. Já, het blijft nodig.’

Tijdens het jaarlijkse gala van de EVZN worden drie kandidaten naar voren geschoven in drie categorieën: zakenvrouw, manager en ondernemer. Die laatste award is voor jonge ambitieuze ondernemers die een innovatief concept hebben bedacht met een ambitieus groeipotentieel. In 2018 werd de prijs gewonnen door schoenenontwerpster Zeynep Dag, die inmiddels ontwerpen heeft gemaakt voor Jennifer Lopez en Beyoncé. Russel: ‘Etnische jeugd is op zoek naar rolmodellen. Daarom hebben wij voor het tweede jaar ons succesvolle mentorproject The future is female. Vier keer per jaar organiseren wij bijeenkomsten voor honderd leerlingen. Er zijn zoveel succesverhalen.’

‘Ze zijn er niet’

 De EZVN heeft een databank samengesteld met talentvolle etnische vrouwen van wie desgevraagd het CV wordt verstrekt voor beschikbare posities. Raden van Toezicht, beleidsorganen, overal wordt beweerd dat ze geen geschikte etnische kandidaten kunnen vinden. Of ze beweren glashard dat ‘ze er niet zijn’. Dat laatste vindt Russel het ergste.

‘Natuurlijk zijn ze er! Absoluut. Er is zoveel talent, zelfs ik ken ze niet allemaal. Gelukkig wordt er steeds meer een beroep gedaan op onze databank met talenten. Jonge etnische talenten zien zichzelf als Nederlands totdat ze te maken krijgen met arbeidsdiscriminatie. Het gevolg is dat vooral vrouwen vaak noodgedwongen ZZP’er worden. Dat betreur ik, want ik heb liever dat ze zich kunnen inzetten voor de BV Nederland. Daar waar je woont, moet je een bijdrage leveren. Bovendien is het belangrijk om mee te praten met beleidsmakers. De Onderwijsraad, de Gezondheidsraad, dáár kun je invloed uitoefenen, dáárin moeten etnische minderheden een stem hebben.’

Voor een cultuuromslag moet je een lange adem hebben, stelt Russel: ‘Op dit moment werkt de Sociaal-Economische Raad (SER) aan een adviesnota over diversiteit. Op verzoek van minister Ingrid van Engelshoven van Emancipatie is onze organisatie één van de gesprekspartners. Diversiteit onder beleidsmakers is ver te zoeken. Daarom is onze aanwezigheid extra van belang. Tijdens het kabinet met de PVV (Rutte I, 2010-2012, red.) werden heel veel inspraakorganen wegbezuinigd. Dat voelen we nog altijd. Juist daarom zijn onze activiteiten zo belangrijk, net als ons jaarlijkse feestje.’

 

 

 

 

1...810811812...906Pagina 811 van 906

Over ons

de Kanttekening is een onafhankelijke en emancipatoire mediaorganisatie. Onze kernwaarden zijn: vrij, moedig en inclusief.

Over menu

© 2017 de Kanttekening B.V. Alle rechten voorbehouden.

Gebruiksvoorwaarden | Privacy statement | Adverteren & contact