Helaas moeten we het hier weer hebben over Mark Rutte. Na veertien jaar premierschap – dat Nederlandse record wilde hij per se op zijn naam zetten – blies hij in de zomer van 2023 zijn laatste kabinet over een non-issue op. Het lijkt inmiddels een eeuwigheid terug.

Bij zijn aftreden verklaarde Rutte geen politieke ambities meer te koesteren, zeker geen internationale. Het bleek niet waar. Of het toen al een bewuste leugen was, dan wel hij nadien onder druk van buitenaf van gedachten veranderde: al snel was hij kandidaat secretaris-generaal van de NAVO. Het zal het vertrouwen van kiezers in de eerlijkheid van politici niet hebben versterkt.

Dat was in alle opzichten een merkwaardige keus. In oorlogstijd – en daarin bevindt zich de NAVO sinds het begin van de militaire steunverlening aan Oekraïne na Poetins overval – heeft een militair bondgenootschap behoefte aan een krachtdadige leider, die de moed heeft om desnoods tegen grote weerstand noodzakelijke beslissingen door te drukken, en zich niet door lieden met een grote mond – buiten en binnen eigen kring – laat koeioneren.

Nu, als Rutte in die veertien jaar Torentje iets niet was, dan wel een krachtdadig leider, die de moed had om desnoods tegen grote weerstand noodzakelijke beslissingen door te drukken. Integendeel: slechts eenmaal durfde hij, met veel excuses omkleed, zijn achterban te trotseren: bij de verlaging van de maximumsnelheid. Maar verder? Zwarte Piet was nu eenmaal zwart, aldus zijn mantra. Pas toen de meeste Nederlanders daarover anders gingen denken, draaide hij bij.

Is dat de man die nu Poetin moet trotseren – en straks Trump? Met defensie had hij als premier niets op. Sterker: daar werd op het idiote af op bezuinigd, want conform de toenmalige tijdgeest genoot verlaging van het begrotingstekort tezamen met verlaging van de belastingen topprioriteit. Van het leger bleef zo niets over.

Het was alsof ik de Britse premier Chamberlain tegen de Tsjechische president Benes hoorde

En nu staat Rutte, met kilo’s boter op zijn hoofd, vooraan met krijgshaftige taal en de (op zich terechte) oproep snel het defensiebudget te verhogen. Mark kun je om een boodschap sturen, heet het. Letterlijk. Om elke boodschap namelijk, ongeacht wat hij vroeger vond.

Een van de redenen dat men bij de NAVO in 2023 voor Rutte heeft gekozen, zou zijn dat hij met Trump wist om te gaan, mocht die de verkiezingen winnen. En dat brengt mij op de actualiteit, waardoor wij het hier helaas weer over Rutte moeten hebben.

In eigen land is Trump al gewend dat iedereen deemoedig zijn voeten kust – ook menig voormalige criticaster binnen zijn eigen partij. Alle grote techmiljardairs zijn na zijn verkiezingszege als een blad aan een boom omgedraaid en bedelen om zijn gunsten – Mark Zuckerberg vooraan. Allemaal capituleren ze voor deze narcistische bullebak.

Zo ontstaan dictaturen: omdat iedereen die tegenspel zou kunnen bieden dit omwille van persoonlijk kortetermijnbelang nalaat, en aan ‘de anderen’ overlaat. Maar er zijn geen ‘anderen’ als iedereen dat doet.

Trump, die getuige zijn misdadige Gaza-project eveneens de hele wereld als passieve handelswaar van een projectontwikkelaar beschouwt, heeft nu partij voor Poetin gekozen. In het verlengde daarvan heeft hij Zelensky openlijk, voor het oog van de camera’s – ‘want dit is goede televisie’, zo verklaarde hij – op ongekend schofterige en proleterige wijze behandeld. Ook Zelensky, die met ongelooflijke moed voor het voortbestaan van zijn land vecht, moest door de knieën.

Wat was de reactie van Rutte op die vernedering van Zelensky? Je houdt het niet voor mogelijk: het was blaming the victim. Het slachtoffer moest het goedmaken. Het was een totaal ruggengraatloos meebuigen met de macht: Mark Rutte als onze eigen Mark Zuckerberg.

Een paar citaten: ‘Trump was denk ik niet uit op ruzie’. ‘Wat ik Zelensky verteld heb, is dat we respect moeten hebben voor wat Trump tot nu toe heeft gedaan’. Hij is ervan overtuigd dat ook Trump graag ‘blijvende vrede’ wil. Zelensky moet nu ‘een manier vinden om de relatie met Trump te herstellen’.

Het was alsof ik de Britse premier Chamberlain tegen de Tsjechische president Benes hoorde over Hitler, nadat die in München een deel van zijn land had afgepakt: ‘Peace for our time’. Dit zijn van die momenten, waarop politici moeten bewijzen wat zij werkelijk waard zijn. In het geval van Rutte weten we nu het antwoord: niets.