Een bedelverbod en een campagne om dakloosheid tegen te gaan. In een week tijd laat de gemeente Eindhoven deze twee op het eerste gezicht tegenstrijdige geluiden horen.

Pal achter de brug waar ik overheen rijd als ik mijn weekboodschappen doe, staat een groot gebouw. Het gebouw is breed en prominent aanwezig in de wijk, waardoor het zich uitstekend leent voor campagnevoering.

In de maanden september en oktober hing er een poster van de Netflix-crimeserie Undercover, nu hangt er een campagneposter met de tekst ‘Iedereen onderdak nu’. Op deze poster staan foto’s van bekende Eindhovenaren, vooral politici en ondernemers. Geen daklozen dus. Het onderschrift luidt: ‘Ongelooflijk dat er in deze stad van technologie toch zoveel mensen op straat leven’.  Los van het feit dat ik de verbinding tussen technologie en dakloosheid niet begrijp, komen er ook een hoop andere vragen bij mij op.

In een poging antwoord te krijgen op die vragen bezoek ik bij thuiskomst de website van de campagne. De organisatie achter de campagne blijkt een start-up te zijn. Het desbetreffend bedrijf wordt gesubsidieerd door de gemeente en een van de grootste woningcorporaties in de stad. Het doel? Geld inzamelen om de start-up mogelijk te maken. Wat de start-up dan doet tegen dakloosheid? Dakloze mensen opleiden tot barista’s, zodat ze middels werk zelfredzaam worden.

Om te kunnen werken, moet iemand zich in een staat van welzijn bevinden

Nu hoef je mij niet uit te leggen dat dagbesteding een aanzienlijk positief effect kan hebben in het leven van mensen. Vier jaar lang heb ik als re-integratiecoach gewerkt in verschillende gemeenten in Noord-Brabant. Ja, werk zorgt voor invulling, het gevoel ertoe te doen en het draagt bij aan het verrijken van je sociale leven. Maar om te kunnen werken, moet iemand zich in een staat van welzijn bevinden. Je kunt alleen plannen maken voor de langere termijn als de zorgen die je over morgen hebt niet van levensbelang zijn. Mensen die niet weten waar ze de volgende dag slapen ontsnappen daar niet aan. Een opleiding, in een functie die voor jou gekozen wordt, staat in mijn ogen wel erg ver van het statement ‘iedereen onderdak nu’. En klinkt eerder als ‘iedereen aan het werk nu’.

Stadschoreograaf Cody Hostenbach schreef op OneWorld over de ervaring met zijn vader, die zelf dakloos werd. ‘Je hebt plotseling geen huis meer, geen dak boven je hoofd, maar ook geen veilig thuis vanwaar je aan een zeker bestaan kunt werken. Ga dan maar eens rustig naar je werk, of een nieuwe baan zoeken, als je geen vaste slaap-en woonplek hebt’

In datzelfde artikel schrijft Hostenbach dat hij verbaasd is over de shock die politici zeggen te voelen wanneer ze geconfronteerd worden met de harde cijfers: het aantal mensen zonder dak boven hun hoofd stijgt aanzienlijk. Dat aantal is sinds 2000 verdubbeld. Mensen tussen de achttien en dertig jaar en mensen met een migratieachtergrond lopen een groter risico, meldt het artikel.

Maar terug naar Eindhoven. We hebben daar dus een gesubsidieerde start-up, waarmee donaties worden opgehaald om dakloosheid tegen te gaan. Maar in feite gaat het om het plan om een bedrijfje op te starten waar goedkope arbeidskrachten ingezet worden.

Het verdienmodel richt zich dan op preventie van allerlei problemen waar dakloze mensen mogelijk tegen aanlopen, omdat ze kwetsbaar zijn. Dat hun sociaaleconomische positie verbetert wanneer ze werken, lijkt me duidelijk. Maar ik lees nergens dat het donatiegeld daar naartoe gaat. Het geld gaat onder andere naar begeleidingskosten, zo lees ik op de website.

Het blijft tenenkrommend dat er mensen zijn die denken te weten waar kwetsbare groepen behoefte aan hebben, zonder die mensen voorop te stellen. Gelukkig heb ik een dak boven mijn hoofd, maar ik ken iemand in mijn directe omgeving die dat privilege niet heeft. Waar ik voor pleit is om instanties die zich al jaren inzetten voor dakloze mensen, zoals Kdet Eindhoven, ook aandacht te schenken.

Wat we zeker niet mogen vergeten is dat de gemeente Eindhoven voor een bedelverbod heeft gestemd. De politici die op de campagneposters staan hebben daar ook voor gestemd. Dakloze mensen mogen andere mensen in de stad niet meer vragen voor een euro, voor een warm kopje koffie. Om daar recht op te hebben moet je blijkbaar eerst zelf een barista zijn.