De afgelopen maanden stond voor Marokkanen in het teken van de protesten en onrust in het noorden van het land. Heeft dat effect gehad op het vakantiegedrag van Marokkaanse Nederlanders?

De onrust in de Rif, een achtergestelde regio in het noorden van Marokko, begon vorig jaar in oktober nadat in al-Hoceima visverkoper Mohsin Fikri werd geplet in een vuilniswagen toen hij zijn handelswaar dat in beslag was genomen door de politie, wilde redden. Sindsdien zijn tienduizenden Marokkanen de straat opgegaan voor meer rechten en voorzieningen. De Marokkaanse regering vreesde dat met de komst van Europese Marokkanen de protesten verder uit de hand kon lopen. Aan de andere kant zou de onrust ook kunnen betekenen dat veel Marokkanen, ook uit Nederland, hun vakantieplannen voor de zomer zouden gaan aanpassen.

De Kanttekening sprak daarover meerdere Marokkaanse Nederlanders die deze zomer op vakantie zijn gegaan naar Marokko en Aziz el-Kaddouri, onderzoeker van De EtnoBarometer, een onafhankelijk onderzoeksbureau dat regelmatig de mening van Nederlanders met een migratieachtergrond peilt. De vakantiegangers stellen allen dat de onrust in Noord-Marokko geen effect heeft gehad op hun vakantiegedrag. ‘Marokko is geen oorlogsgebied ofzo, er zijn wat meer controles, maar heel mijn familie en al mijn vrienden vieren ook gewoon dit jaar weer hun vakantie in Marokko’, zegt Fatima uit Rotterdam. Kaddouri beaamt dat. ‘De onrust in het land heeft op Marokko als vakantieland weinig invloed gehad. Uit ons onderzoek blijkt dat zo’n tien procent van de Marokkaanse Nederlanders daardoor niet naar Marokko is gegaan voor de zomervakantie of pas later is gegaan. Naar mijn mening is dat percentage te verwaarlozen.’ Het gevoel van onveiligheid, geen zin hebben in de demonstraties en de angst voor een verscherpt optreden van de overheid waren volgens Kaddouri bepalend voor de mensen die niet gingen. Kaddouri zegt dat wanneer er specifiek wordt gekeken naar het gebied waar de protesten plaatsvonden, namelijk in het noorden van het land, die groep van afhakers wel vele malen groter is. ‘Het vermoeden is dat rond de dertig procent van de mensen die daar normaal gesproken op vakantie gingen, dit jaar niet zijn geweest of pas later zullen gaan. Daar is een wezenlijk verschil te merken.’ Een grote meerderheid van Marokkaanse Nederlanders komt oorspronkelijk uit het Rif-gebied en hebben daar familie. Jaarlijks gaan meer dan 150.000 Marokkaanse Nederlanders op vakantie.

Van Marokkaanse Nederlanders die juist naar Marokko zouden gaan om deel te nemen aan de protesten is volgens Kaddouri weinig van terecht gekomen. ‘Van de circa 250.000 Marokkaanse Nederlanders zijn misschien een stuk of twintig of dertig bewust daarheen gegaan om mee te doen aan de protesten. Dat valt echt reuze mee. Ik ken veel mensen die van te voren hebben gezegd dat ze hoe dan ook in Marokko zouden zijn voor de geplande mega-demonstratie op 20 juli. Toen ik later vroeg hoe Marokko was heb ik begrepen dat velen alsnog niet zijn gegaan, omdat ze bang waren gearresteerd te worden.’ Volgens Kaddouri is het ook niet vreemd dat het aantal Marokkaans-Nederlandse demonstranten zo laag bleef. ‘Aan de ene kant heb je te maken met de afstand. Het is niet even een dagje vrij nemen om mee te demonstreren, je moet het echt combineren met je vakantie. Daarnaast is het een vrij dure grap en er schuilen daar natuurlijk ook gevaren. Het is niet zonder risico om in Marokko te gaan protesteren en dat weten veel Marokkaanse Nederlanders ook.’

Volgens Kaddouri is er ook een verschil te zien tussen het vakantiegedrag van jongeren en ouderen die naar Marokko zijn gegaan. ‘Veel jongeren kozen ervoor om naar kustplaatsen te gaan waar het wel rustig is en hebben bepaalde gebieden vaker ontweken. Je gaat nu niet voor je lol naar al-Hoceima, want het is er heel onaangenaam. Veel controles, het gevoel van onveiligheid, je vakantiegevoel is heel snel verdwenen.’ Maar ouderen doen dat volgens hem in mindere maten. ‘Die nemen het risico en blijven als oplossing weg uit de kern van de onrust.’

Er werd voor de zomer ook een oproep gedaan om juist niet op zomervakantie te gaan naar Marokko om op die manier de regering financiële schade toe te brengen. ‘Dat heeft totaal geen effect gehad’, meent Kaddouri. ‘Mensen hebben daar familie en bezittingen. Dus je kunt niet zomaar zeggen ‘een paar jaar geen Marokko’. Het is niet alleen een vakantieland dat ze kunnen negeren.’ Toch zijn er wel Marokkaanse Nederlanders die een ander vakantieland uitkiezen. Zo is Turkije volgens het onderzoek van De Etnobarometer wel heel erg populair. ‘Turkije staat op de tweede plaats na Marokko onder Marokkaanse Nederlanders als vakantiebestemming. Eén op de tien gaat naar Turkije op vakantie. Dat komt doordat Turkije redelijk vergelijkbaar is met Marokko, maar zonder al dat gezeur erbij. Het eten is halal, mensen zijn halal in de omgang, de prijzen zijn redelijk goedkoop en je hoeft je niet veel aan te passen.’ Zelfs het feit dat de noodtoestand nog altijd van kracht is in Turkije, zou Marokkaanse Nederlanders niet afschrikken om een paar weekjes te boeken. ‘Als de overheid een negatief reisadvies geeft zie je normaal dat mensen minder geneigd zijn om naar een land te gaan, maar bij Marokkaanse Nederlanders zie je dat duidelijk niet. Het is net alsof ze gewend zijn in risicogebieden hun vakantie te vieren, als je uit de Rif komt ben je niet anders gewend.’