Hoe het voelt om in de stad te wonen met de duurste parkeerplaatsen? In de binnenstad wordt een inpandige garageplek voor een half miljoen te koop aangeboden. De wijk waar ik woon was tot voor kort een parkeerparadijs. Maar dat is sinds kort ook niet meer, de prijzen zijn opgeschroefd.

Er was een tijd dat je zowat overal in Amsterdam gratis kon parkeren. Die tijd is voorbij. U kunt me niet betrappen op nostalgie want dat vrij parkeren leidde ook tot enorme overlast. Een stad met minder voertuigen is mij lief. U vraagt zich af waarom ik dit allemaal schrijf. Ik ben tot het inzicht gekomen dat mobiliteit de sleutel tot succes is. Mobiliteit is het nieuwe goud. Je bent waar je komt. Wie een auto heeft verruimt zijn bewegingsruimte enorm. Maar de fatbike is de werkelijke motor van vooruitgang.

In mijn wijk word ik links en rechts ingehaald door Marokkaanse meisjes op opgevoerde fatbikes. De snelheid van het voertuig heeft ook hun brutaliteit opgevoerd. Soms worden ze achterna gezeten door een jongen op een fatbike. Soms worden ze achterna gezeten door een heel peloton fatbikes. Niks nieuws onder de zon. Een keer riepen twee fatbikende pubers keihard ‘boe!’, toen ze me passeerden. Ik was aan het hardlopen en schrok me rot. Zij lachen. Ze zorgen ook voor gevaarlijke verkeerssituaties omdat ze gebruik maken van de fietspaden. Reden te over om deze fatbikes hardgrondig te haten. Maar ik hoorde laatst iets dat mijn blik op deze zwarte monsters deed kantelen. Ik was weer eens aan het hardlopen en er was weer eens een fatbike die me inhaalde. Bij het passeren hoorde ik het meisje dat achterop zat tegen de bestuurder zeggen: ‘We kunnen de stad in.’ Dat bleef hangen.

Als ik nu al die meisjes op fatbikes zie dan zie ik vooral vrijgevochtenheid

Het is bekend dat Nederlandse moslims een hardgrondige afkeer hebben van fietsen. Het is maar heel zelden dat ik een moslima op een tweewieler zie. Maar de fatbike is en masse omarmd. Ik liet de woorden van het meisje op me inwerken. In dat zinnetje zat een enorme belofte verpakt. Wat ze met het openbaar vervoer veel minder snel zouden doen, deden ze nu wel: zich toegang verschaffen tot de binnenstad. Is dat dan zo’n grote zaak? Dat is het wel. Ik kom vaak in de grachtengordel. Of in Zuid. Of de Rivierenbuurt. Of de Pijp. Dat zijn de witte bastions van deze gesegregeerde stad, en steeds meer door de enorm toegenomen huizenprijzen. Daar zal je niet zoveel Amsterdammers met een niet-westerse achtergrond zien, op de Marokkaanse schoonmaaksters na dan. Nederlanders met wie ik in contact kwam na een lezing begonnen vaak over hun Marokkaanse schoonmaakster. Maar ook die tijd is voorbij, schoonmaken is geen strikt Marokkaanse aangelegenheid meer. Iedereen is tegenwoordig schoonmaker.

De fatbike stelt jonge mensen in staat om de barrières die tussen de wijken liggen te overbruggen. Ze kunnen langer van huis wegblijven zonder vervelende vragen te moeten beantwoorden. Als ik nu al die meisjes op fatbikes zie dan zie ik vooral vrijgevochtenheid. Baas over eigen wielen. Niemand kan ons tegenhouden. De Marokkaanse fotograaf Hassan Hajjaj heeft een prachtige serie gemaakt van de brommervrouwen van Marrakech. Ze staan dan heel stoer, gesluierd, met de brommer in de hand. Hell’s Angels. Ze stralen de trots uit van mensen die weten dat de wereld aan hun voeten ligt – deze vrouwen. Hassan Hajjaj zou Amsterdam moeten bezoeken.

Waar de jeugd wint aan mobiliteit, verliezen de oudere allochtonen. Die gaan er graag op uit met de wagen, bijvoorbeeld om in het stadspark te barbecueën. Maar wanneer je aan parkeerkosten enkele tientjes kwijt bent dan vergaat je de lust tot grillen.

‘Geen 4 mei voor mij’, was een indrukwekkende en tegelijk provocerende leus van een paar jaar terug.

Christa Wongsodikromo, die een Surinaams-Javaanse achtergrond heeft, plaatste het bericht een paar dagen voor de 4 mei-herdenking in 2016. Ze wees, terecht, op een ongemakkelijk onderdeel van de herdenking op de Dam. Immers, ook Nederlandse soldaten in koloniale oorlogen worden dan herdacht. Hebben deze militairen dan net als verzetsstrijders van de Tweede Wereldoorlog ook gevochten voor ‘onze vrijheid’?

Je moet van goeden huize komen om die vraag positief te beantwoorden. En dan heb je het nog steeds bij het verkeerde eind. Wat krom is valt nou eenmaal niet recht te praten. Wongsodikromo en vele anderen met haar hebben dat goed gezien.

‘Feiten zijn gewoon feiten’, zei ze in een interview met de EO vorig jaar. ‘Nederland wist wat het was om bezet te worden en heeft na de bevrijding nog een oorlog gevoerd, dat is hypocriet. Nederland was 5 mei bevrijd, maar Indonesië was op dat moment niet vrij. Waarom zou ik vieren dat mijn eigen familie dan nog niet eens in vrijheid leefde?’

Tja, kom daar maar eens tussen.

Genoeg Nederlanders die dat overigens wel doen hoor. En het wrange is dat het niet alleen nationalistische PVV’ers en andere ‘patriottisch’ ingestelde Nederlanders zijn die hun neus ophalen voor terechte kritiek van Nederlanders van kleur. Nee, ook de gemiddelde, ‘nuchtere’ Nederlander wordt witheet als je aan 4 mei komt.

Ik heb dat nooit begrepen. We zijn toch het land van polderen, vergaderen en samen door één deur kunnen?

Wat krom is, valt nou eenmaal niet recht te praten

Al lang niet meer kennelijk. Nederlanders doen me in toenemende mate aan nationalistische Turken denken. Zij ontvlammen ook in woede als er aan Turkse heilige huisjes wordt gemorreld.

Toch is het al jaren bekend dat al die nationale feest- en rouwdagen toe zijn aan een update. De kritiek verstomt niet, die wordt alleen maar luider. Het moet inclusiever, representatiever. De 4 mei-herdenking dient een afspiegeling te worden van de veranderende Nederlandse maatschappij. En iedereen die aan het Nederlanderschap wordt toegevoegd geeft de herdenking weer een eigen kleurtje en accent mee. Daar moet ruimte voor komen.

Witte Nederlanders moeten zich aanpassen aan de multiculturele realiteit dus. Het is namelijk een schande dat we ieder jaar weer ook daders herdenken. Het is daarnaast volkomen misplaatst om van biculturele Nederlanders te verwachten dat het herdenken van deze oorlogsmisdadigers een teken van integratie en verbinding is. Je vraagt een Palestijn toch ook niet om 14 mei mee te vieren, de dag dat de staat Israël in 1948 werd opgericht? Voor Palestijnen is het ontstaan van de staat Israël een nakba, een catastrofe die, ieder jaar op 15 mei wordt herdacht.

Nee, een nuchter mens vraagt dat niet aan zijn medemens. Zo nuchter zijn we dus niet in Nederland, Israël of Turkije. In het laatste land moeten Koerden bijvoorbeeld op 10 november een minuut stilstaan voor Kemal Atatürk, de grondlegger van de nationalistische Turkse staat. Hij heeft Koerden gedeporteerd, geassimileerd en zelfs een genocide op hen gepleegd in Dersim in 1937-1938.

Als de status quo van ons verwacht dat we ook onderdrukkers eren met twee minuten stilte, dan geloof ik oprecht in het nut van mensen die op een waardige manier protesteren tegen foute elementen binnen herdenkingen. In een vrij land, moet daar ruimte voor zijn. Van Israël en zeker van Turkije weten we dat het geen vrije landen zijn. Maar gaat Nederland niet ook die kant op? Ik vrees van wel, met de PVV als grootste partij en Kamermoties om het demonstratierecht in te perken.

Toch ga ik niet demonstreren op 4 mei. Als Nederlander met een Turkse achtergrond is het nog steeds mijn plaats niet om mijn Turks-Nederlandse vinger op zere witte plekken te leggen in de Nederlandse geschiedenis. Al helemaal als er nog genoeg open, historische Turkse wonden zijn. Al die Turkse ‘Free Palestine’-roeptoeters vind ik daarom net zo hypocriet als witte Nederlanders die op 4 mei oorlogsmisdadigers herdenken. Eerst je eigen huis schoonmaken, Turk.