Veel Turken zijn boos op Netflix en de Amerikaanse docuserie Pepsi, Where’s My Jet, die sinds enkele weken op de streamingdienst te zien is. De serie toont een kaart waarop Armenië deels is gelokaliseerd in het oosten van waar normaliter Turkije ligt.
De gewraakte afbeelding komt voor in de eerste aflevering. Het oosten van Turkije wordt als Armeens grondgebied gepresenteerd, meldt de Turkse krant Yeni Safak.
En dat is tegen het zere been van Turken – daarbinnen. Yeni Safak, een regeringsgezinde krant, noemt de kaart ‘schandalig’.
Armeense media hebben de ophef ook opgepikt en reppen over de kaart van ‘historisch Armenië’.
Veel Armeniërs verlangen terug naar dit ‘oude Armenië’, dat verloren ging tijdens de Armeense genocide. In 1915 verdreef en vermoordde het Jong-Turkse regime honderdduizenden Armeense burgers van het Ottomaanse Rijk. Vorige week promoveerde de Turkse historica Aysenur Korkmaz aan de Universiteit van Amsterdam op dit onderwerp.
De docuserie Pepsi, Where’s My Jet gaat over een Amerikaanse student die meedoet aan een spaaractie van het colamerk Pepsi. Een Pepdi-commercial meldde dat je bij zeven miljoen punten zelfs een vliegtuig kon winnen, wat omgerekend 700.000 dollar bleek. De student benaderde investeerders en kocht samen met hen voor zeven miljoen punten aan Pepsi. Maar Pepsi, geconfronteerd met deze verwoede spaaractie, beweerde dat de reclame-opmerkingen over de jet een grap waren. De rechter stelde Pepsi in het gelijk.
De Syrische dictator Bashar al-Assad heeft een Turks verzoek voor dialoog afgeslagen. Dit meldt de Turkse nieuwssite Duvarop basis van anonieme bronnen. Turkije is al een tijdje bezig om de banden met het Assad-regime aan te halen, waarmee het al meer dan tien jaar op vijandige voet staat.
Assad is bepaald geen fan van Erdogan, die nog altijd de rebellen steunt die Assad hebben geprobeerd omver te werpen. Maar zo’n ontmoeting met Assad zou Erdogan goed uitkomen voor de verkiezingen van volgend jaar, geven de bronnen als reden voor Assads vermeende weigering.
Erdogan voelt electorale druk om de miljoenen Syriërs in Turkije weer terug te sturen en daarover een deal te maken met Assad. ‘Er kan geen wrok zijn in politiek’, zei Erdogan vorige week over een mogelijke ontmoeting met Assad. Erdogan lijkt alsnog zijn verlies te nemen. Maar Erdogan wil ook tot een deal met Assad komen over een grondoperatie tegen de Koerden in Noord-Syrië, meldt Duvar.
Syrië wordt ook door steunpilaar Rusland, die goede banden onderhoudt met de Erdogan-regering, onder druk gezet om tot een vergelijk met Turkije te komen. Maar Syrië wil daar dus helemaal niet aan meewerken, meldt Duvar.
Experts verklaarden al eerder tegen de Kanttekening dat het Syrische regime daar helemaal geen trek in heeft. De gevluchte Syriërs behoren allemaal tot de soennitische achterban van oppositiegroepen die Assad liever kwijt dan rijk is.
Engeland mag zich na de 3-0 overwinning op Senegal van gisteravond opmaken voor een knetterende kwartfinale tegen Frankijk op het WK in Qatar. Na afloop sprak een Israëlisch tv-zender met Engelse fans en dat leverde ook vuurwerk op, zo is te zien in een video die vandaag viral gaat.
De verslaggever vroeg het uitzinnige groepje fans of ze denken dat Engeland het WK gaat winnen, waarop de supporters enthousiast bevestigend antwoordden. Terwijl de verslaggever nog een vraag wilde stellen, schreeuwde een van de supporters ‘Maar nog belangrijker is: free Palestine!’
Daarna zei de interviewer het alleen nog over voetbal te willen hebben, maar de groep liep alweer weg. Daarop trok de interviewer een van de fans er nog even bij, om het alsnog over voetbal te hebben.
Maar zijn leed was al geschied. De video, waarop te zien is hoe het goede gemoed van de verslaggever al snel overslaat naar puur ongemak, wordt begroet met veel (leed)vermaak door met name Arabische en islamitische socialmediagebruikers.
Eerder zei een Saoedische fan tegen een Israëlische tv-verslaggever dat hij ‘hier niet welkom’ is. Ook weigeren sommige Arabische fans interviews met Israëlische journalisten. Een journalist werd zelfs uit zijn taxi gezet nadat hij aangaf uit Israël te komen.
Terwijl de OneLove-band in Qatar verboden is, omdat die wegens de nadruk op acceptatie van homoseksualiteit grievend zou zijn voor het streng-islamitische land, zwaaien veel fans met de Palestijnse vlag. Ook droegen Qatarese functionarissen een band die solidariteit met de Palestijnen uitdrukt.
De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken heeft Israël gewaarschuwd dat de Verenigde Staten zullen strijden tegen nieuwe nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Dat zei Blinken dit weekend tijdens een toespraak voor de Amerikaanse lobbygroep J Street, die zich inzet voor een tweestatenoplossing. Dit meldt het ANP.
Amerika zal zich, in de woorden van Blinken (foto), ‘verzetten tegen elke actie van Israël die de tweestatenoplossing in gevaar brengt. Elke vorm van uitbreiding van nederzettingen, annexatie van de Westelijke Jordaanoever, verstoring van de status quo van heilige plaatsen, vernieling en uitzetting zullen we tegenwerken’.
De recente winnaar van de Israëlische verkiezingen is Benjamin Natanyahu. De verwachting is dat hij een ultrarechtse coalitie gaat vormen met nationalistische en religieuze partijen. Doe partijen zijn voorstander voor de uitbreiding van Joodse nederzettingen aan de Westelijke Jordaanoever.
Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) heeft drie artikelen verwijderd van de eigen website. In de artikelen werd de Palestijnse NGO Al-Haq in verband gebracht met terrorisme.
Vorige week deed Al-Haq aangifte deed tegen de pro-Israëlische organisatie wegens smaad en laster. Al-Haq heeft ook een sommatie naar het CIDI gestuurd, om binnen zeven dagen de drie artikelen te verwijderen. Dit heeft het CIDI nu, zonder hier verdere ruchtbaarheid aan te geven, gedaan.
Het gaat om drie artikelen (opgeslagen in het web-archief: 1, 2 en 3) uit mei en juni. Ook gerelateerde tweets en facebookberichten zijn verwijderd.
Al-Haq is één van de zeven Palestijnse NGO’s die in 2021 door Israël op de terreurlijst zijn gezet, omdat ze banden zouden hebben met het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP). Alle zeven NGO’s ontkennen deze banden.
De Europese Unie besloot aanvankelijk de subsidie aan Al-Haq te bevriezen, maar kwam hierop terug toen na onderzoek bleek dat terreurbanden niet konden worden aangetoond.
Al-Haq stelde dat het CIDI met de drie gewraakte artikelen bijdraagt aan het ‘delegitimeren’ van het maatschappelijk middenveld in de Palestijnse gebieden. Twee van de drie artikelen bevatten bovendien foto’s van PFLP-strijders.
Al-Haq: ‘Deze redactionele keuze getuigt op zichzelf van het opzettelijke voornemen (…) van het CIDI om de reputatie en geloofwaardigheid van Al-Haq in Nederland en daarbuiten ernstig te schaden.’
Tegen de Kanttekening wil adjunct-directeur Naomi Mestrum van het CIDI nog niet veel zeggen over het verwijderen van de artikelen: ‘We zijn nog volop hiermee bezig. We kunnen hier geen inhoudelijke uitspraak over doen. We nemen dit heel serieus. We gaan er goed naar kijken, met onze advocaat. Volgende week wellicht weten we meer.’
In een eerdere versie van dit artikel stond dat Nederland in 2021 de subsidie aan Al-Haq had bevroren. Dit is onjuist – het betreft hier de Europese Unie – en is aangepast.
Na anderhalve eeuw worstelen is het dan zo ver. 19 december gaat het gebeuren. Zeven kabinetsleden vliegen naar alle delen van het koninkrijk om excuses te maken voor het slavernijverleden. Aruba, Bonaire, Curacao, Sint-Eustatius, Saba en Sint-Maarten worden naast Suriname aangedaan. De minister-president gaat hetzelfde in Nederland doen.
Wie zijn deze ministers en staatssecretarissen die deze historische stap uit naam van ons land gaan zetten? Wie gaan er schuld belijden tegenover hen, voor wie wij uit commercieel belang geen betere titel wilden bedenken dan ‘kroesvee’? Wie stapt op het vliegtuig om ootmoedig het hoofd te buigen en politieke spijt te betuigen op die plek waar gezinnen van vaders, moeders en kinderen voor altijd uit elkaar werden gerukt, om ons burgers hier in Nederland rijk te maken met koffie, cacao en rietsuiker?
Een van hen is mevrouw Alexandra van Huffelen. In de vorige kabinetsperiode werd zij speciaal aangetrokken als staatssecretaris om de toeslagenaffaire, institutioneel racisme, op te lossen. Maar de affaire werd niet opgelost. De regering waar zij deel van was, viel juist over dit rassenhaat-dossier. Het lukte haar niet er een streep onder te zetten. Zo nam zij de verantwoordelijkheid voor de gevolgen van het nog voortdurende institutioneel racisme mee in haar politieke graf.
Hoe oprecht zijn de Nederlandse excuses, als uitgerekend Van Huffelen deze moet aanbieden? Het zijn krokodillentranen. De slachtoffers van de toeslagenaffaire lijden nog steeds. Kinderen die gedwongen uit huis zijn geplaatst zijn nog steeds niet teruggekeerd naar hun ouders.
Wat excellentie Van Huffelen gaat doen op Curacao wordt door haar collega Marnix van Rij op Sint-Eustatius gedaan. Maar ook hij heeft diezelfde politieke boter, zo u wilt rietsuiker, op zijn hoofd. Hij is immers staatssecretaris van Financiën, het departement waar zich die afschuwelijke onopgeloste toeslagenaffaire onder zijn toezicht nog steeds afspeelt.
In de hoofdstad van Suriname, Paramaribo, wordt er mea culpa uitgesproken door minister Franc Weerwind van Rechtsbescherming. Mogelijk een betere keuze dan de twee hierboven genoemde bewindslieden. Alleen: Weerwinds eigen familiegeschiedenis is er een van slavernij. En zo ontstaat de bizarre situatie dat het slachtoffer excuses aanbiedt voor wat daders hem hebben aangedaan.
Ja, wie moet het dan doen? Misschien onze minister Dennis Wiersma? De minister die onderzoek wil doen naar weekendscholen, discriminerend gericht op moslims, een onderzoek bovendien dat in strijd is met de grondwet die vrijheid van godsdienst en onderwijs garandeert?
Nee, dit geworstel alleen al toont hoe weinig inzicht bestaat bij die mensen die met deze excuusopdracht op het vliegtuig richting de plek van slavernijschaamte worden gestuurd.
Weinig inzicht bij de kabinetslieden in het vliegtuig. En na 19 december: ijzige stilte
En wat gebeurt er na deze worsteling? De Nederlandse maatschappij weet niet eens om te gaan met de weerslag van het slavernijverleden, de discriminatie op de arbeidsmarkt. De overheid doet nog steeds zaken met arbeidsbureaus die gegadigden met een ‘Nederlandse’ naam een baan prefereren boven sollicitanten met ‘buitenlandse’ namen.
‘Ach, meneer Van de Kamp, u moet weten dat ook wij op het departement met dit probleem van het zakendoen met deze uitzendbureaus en hun discriminatie worstelen’, werd mij gezegd tijdens een gesprek met ambtenaren. ‘Maar wat gebeurt er dan op het departement ná dat worstelen?’ Daarop kwam geen antwoord.
19 december. En daarna blijft het ijzig stil. Nederland zal met net zoveel racisme, uitsluiting, discriminatie en littekens van de slavernij te maken krijgen als de afgelopen eeuwen.
Hoe incompetent en schaamteloos kunnen wij zijn tegenover hen die al zo lang wachten op échte genoegdoening, genoegdoening voor het feit dat zij ooit vastgeketend als slaven werden overgebracht naar ‘de West’ om te worden uitgebuit en vernederd?
Een opmerkelijke wissel tijdens de WK-wedstrijd Canada-Marokko van gisteren – niet in het veld, maar bij de Turkse staatzender TRT. Commentator Alper Bakircigil werd in de rust vervangen. De reden: Bakircigil noemde de naam van Hakan Sükür, gelauwerd oud-voetballer maar vijand van het Erdogan-regime.
Dat Marokko-speler Hakim Ziyech al in de vierde minuut een fout van de Canadese keeper afstrafte en 1-0 scoorde, was reden voor Bakircigil om de kijker aan een historisch feitje te herinneren. Namelijk dat het vroegste doelpunt ooit op een WK gescoord is door een Turk: Sükür in 2002. Na 11 seconden vond hij toen het net in de troostfinale tegen Zuid-Korea, de stuntploeg van Guus Hiddink.
Na de rust van de wedstrijd hoorde de kijker ineens het stemgeluid van een heel andere commentator. Hoogst opmerkelijk, omdat commentators in tegenstelling tot spelers nooit worden gewisseld tijdens de wedstrijd. De stem van Bakircigil is zelfs helemaal geknipt uit de latere samenvattingen van de wedstrijd op TRT.
Bakircigils verwijdering heeft te maken met het noemen van Sükür. De superspits is topscorer aller tijden voor Turkije (51 goals) en Galatasaray (288 goals), dat hij in 2000 naar de UEFA Cup-winst schoot. Toch is Sükür inmiddels omstreden in Turkije en is alleen al het uitspreken van zijn naam in feit verboden. En dat heeft alles te maken met zijn leven na het voetbal.
Sükür werd in 2011 parlementariër voor Erdogans AKP. Maar hij verliet die partij in 2013 vanwege een corruptieschandaal rond de Erdogan-familie. Erdogan hield de Gülenbeweging, waar Sükür mee wordt geassocieerd, hiervoor verantwoordelijk. Sükür vluchtte in 2015 al naar Amerika. Na de couppoging in 2016, die Erdogan toeschrijft aan de Gülenbeweging, zijn al Sükürs bezittingen geconfisqueerd. De reden: hij zou de Gülenbeweging financieel steunen.
Onlangs sprakde Kanttekening Sükür, woonachtig in Los Angeles, over zijn voetballeven, zijn vlucht uit Turkije en zijn strijd met het Erdogan-regime. ‘Ik had zoveel opgebouwd en geïnvesteerd in mijn land. En dat is mij in één klap door zo’n fascistische horde afgenomen.
Een meerderheid in de Arnhemse gemeenteraad vindt dat een nieuwe moskee gebouwd mag worden op het industrieterrein aan de Westvoortsedijk, melden lokale media. Na twintig jaar heeft de Ayasofya-moskee in Arnhem een geschikte plek gevonden.
Al in 2002 wilde de Ayasofya-moskee verhuizen uit het centrum, maar ving bot omdat de beoogde plek een andere bestemming kreeg. Ook in 2010, 2014, 2015 en 2017 kreeg de moskee nee te horen toen het naar een andere locatie wilde gaan. Maar nu heeft de moskee eindelijk een vrij plekje gevonden aan de Westervoortsedijk.
De Stichting Arnhemse Bedrijventerreinen is teleurgesteld. De stichting hoopte dat op deze plek nieuwe bedrijven gevestigd konden worden. De moskee heeft volgens de stichting niet goed gezocht naar alternatieven, maar gewacht op een wethouder die bereid was om bedrijfsruimte op te offeren. Maar volgens wethouder Cathelijne Bouwkamp is gekozen voor het maatschappelijk belang.
Het is nog niet duidelijk wanneer de nieuwe moskee er zal komen. Volgende week stemt de gemeenteraad formeel over het bestemmingsplan. Tegen het besluit om de moskee te vestigen aan de Westervoortsedijk is nog beroep mogelijk.
Afgelopen jaar is veel te doen geweest over het zogenaamde ‘wokisme’. De term ‘woke’ werd in het verleden veelal gebruikt door antiracisme-activisten, maar tegenstanders vinden deze vorm van activisme dogmatisch en intolerant tegenover afwijkende stemmen. Intussen bestaat in linkse kringen het idee dat de term gekaapt is door rechts om activisme in een negatief daglicht te plaatsen. Zo zei politiek psycholoog Lisanne Wichgers op NPO Radio 1: ‘In mijn optiek bestaat woke niet (…). Zolang we geen heldere definitie hebben (…) is een fatsoenlijk debat onmogelijk.’ Historicus en publicist Coen de Jong is het daarmee niet eens. Hij wil dat het debat over ‘woke’ gevoerd wordt en schreef hierover een kritisch boek: Wokeland. Volgens De Jong krijgt ‘woke’ steeds meer grip op de Nederlandse samenleving.
Beeld: Blauwburgwal
Wat vindt u van de linkse kritiek dat ‘woke’ eigenlijk een extreemrechts frame is?
‘De term ‘woke’ wordt in de Verenigde Staten al heel lang gebruikt, maar recent vooral als het gaat over de strijd tegen onrecht en racisme. Woke zou je kunnen omschrijven als de strijd rond onrecht dat gerelateerd is aan iemands huidskleur – denk aan wit privilege, het dekoloniseren van musea en universiteiten, enzovoort. Vroeger noemden veel mensen die activistisch waren zichzelf woke, maar nu willen ze van dit label af, vanwege de negatieve associatie. Daarom schrijft socialisme.nu, het orgaan van de radicaal-linkse Internationale Socialisten, dat de term ‘woke’ een rechts trucje is – een extreemrechts trucje zelfs – om de strijd tegen racisme verdacht te maken.
‘De behoefte van Wichgers en anderen aan een goede definitie snap ik wel, maar over neoliberalisme en populisme hebben we ook geen sluitende definities. Dit belet mensen niet om eindeloos en vol waardeoordelen erover te praten. We kunnen dus ook over woke praten.’
‘Woke’ is voor de een vorm van ‘wakker zijn’, je bewust zijn van racisme en sociaal onrecht, voor de ander komt het eerder neer op ‘ideologisch gedram’.
‘Er zijn ook linkse mensen die kritisch daarover zijn, zoals Natascha Weezel laatst in een column in het Parool, en ook filmmaker Eddy Terstall…’
Terstall, die bij Vrij Links zit: een seculier-linkse club die door sommige linkse mensen wordt gezien als rechts, zo niet extreemrechts.
‘Dat is dan weer typisch. Eddy Terstall is gewoon lid van de Partij van de Arbeid.’
U bent kritisch over een slavernijmuseum. Waarom?
‘Ik ben niet tegen een onderzoek naar het Nederlandse slavernijverleden, of tegen aandacht voor dit thema. Maar ik heb wel kritiek op de wijze waarop dit Nederlandse slavernijmuseum tot stand is gekomen. Het is een Amsterdams initiatief, waarvoor in de rest van Nederland veel minder draagvlak bestaat. Maar het moet van Amsterdam wel een nationaal museum worden. Daarnaast is het belangrijk hoe de geschiedenis verteld wordt. Ik ben tegen een ideologisch museum.’
Hoe bedoelt u dat?
‘De mensen die betrokken worden bij dit museum worden uit een kleine poel gerekruteerd. Ze komen allemaal vanuit één ideologische richting. Er is geen ruimte voor andere geluiden, zoals die van historicus Piet Emmer. Daarnaast vindt het nieuwe museum het ook heel belangrijk om te laten zien hoe de slavernij doorwerkt in het heden, en doet dat op een ideologische manier. Terwijl het veel genuanceerder is om de geschiedenis van de trans-Atlantische slavernij in te bedden in het hele slavernijverleden.’
U bedoelt dat het museum ook aandacht moet besteden aan, bijvoorbeeld, de Arabische slavernij in Oost-Afrika?
‘Wel, ik ben niet tegen een museum dat de focus heeft op de trans-Atlantische slavenhandel. Maar vertel het verhaal genuanceerd, contextueel, niet activistisch en puur op het heden gericht. Er moet ruimte zijn voor verschillende historische perspectieven.
‘Die ruimte is er wel als het gaat over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, daarover denken we veel historischer. Bij het slavernijverleden hebben veel mensen de neiging om het ook vooral over het heden te hebben.’
Over dit heden gesproken: hoe kijkt u naar het debat over Zwarte Piet?
‘Het is een typische symbooldiscussie, die geleid heeft tot een symbooloverwinning van woke. Je moet woke zien als een voorhoede. Oud-minister Johan Remkes sprak over een culturele voorhoede uit de Randstad. Je ziet nu dat de grote steden Zwarte Piet hebben afgeschaft, doordat de gemeenten – onder druk van activisten – Sinterklaascomités dicteerden te stoppen met Zwarte Piet. Vaak zijn deze comités ook afhankelijk van gemeentesubsidies, dus zij hebben geen andere keus dan zich aan te passen.
‘Veel mensen schikken zich naar woke. Niet omdat ze achter erachter staan, maar omdat dit moet volgens de subsidievoorwaarden’
‘Het debat over Zwarte Piet is heel gevoelig. Ik twijfelde ook of ik het wel moest behandelen in mijn boek, omdat het anders misschien alleen nog maar over Zwarte Piet zou gaan en niet over mijn boek zelf. Uiteindelijk heb ik er toch voor gekozen om de discussie te behandelen in mijn boek. Zonder mij overigens voor of tegen Zwarte Piet uit te spreken, omdat ik de dynamiek wilde analyseren. Ik laat zien hoe een radicale voorhoede ervoor zorgt dat Nederland in dit opzicht verandert.’
En wat is die dynamiek?
‘Je ziet bijvoorbeeld dat alleen de uitersten alle aandacht krijgen. Mensen die openlijk voor Zwarte Piet zijn, die vind je alleen in de uiterst rechtse hoek, die van de PVV, en daar willen veel mensen zich absoluut niet mee associëren. Ook omdat hun steun voor Zwarte Piet niet zelden met openlijk racisme gepaard gaat. Maar het is interessant om te zien dat actiegroep Kick Out Zwarte Piet uit was op racistische reacties. Want daarmee konden ze laten zien: ‘Zie je wel, als je voor Zwarte Piet bent, dan ben je een racist.’ Volgens een opiniepeiling van EenVandaag uit 2021 is een meerderheid in Nederland nog steeds voor Zwarte Piet, maar de voorstanders zwijgen omdat ze de discussie hierover zo zat zijn en niet voor racist uitgemaakt willen worden.’
Had u niet beter een wetenschappelijk boek kunnen schrijven? Nu bereikt u vooral mensen die het met u eens zijn.
‘Het fenomeen woke wilde ik goed beschrijven, maar tegelijkertijd wilde ik een publieksboek maken en mijn eigen standpunt ook in het boek zetten. Je mag toch een kritisch boek schrijven over een fenomeen dat absurde trekken heeft?’
Hoe gevaarlijk acht u ‘woke’?
‘Gevaarlijk is een groot woord. Er vindt geen bloedige revolutie of iets dergelijks plaats. Maar woke is wel polariserend. Woke is ongezellig. Woke zorgt ervoor dat mensen zuur tegen elkaar doen.’
En hoe invloedrijk is ‘woke’?
‘Je kunt hier op twee manieren naar kijken. Als je naar de mensen – heel weinig – en de clubjes – heel klein – kijkt, dan valt het wel mee met die invloed. Daarnaast heeft woke invloed op maar een beperkt aantal politieke dossiers, waaronder de discussie over de slavernij en over racisme bij de politie. En toch: de NPO, de creatieve sector, de universiteiten, zij laten zich heel erg moreel sturen door de woke-ideologie. Veel mensen passen zich aan. Niet omdat ze achter de woke-uitgangspunten staan, maar omdat dit moet volgens de subsidievoorwaarden. Je moet divers zijn, inclusief, en Black Lives Matter steunen.’
Dat moet?
Historicus James Kennedy steunde, in de hoedanigheid van decaan van het University College Utrecht, de Black Lives Matter-beweging. Hij vond dit vanzelfsprekend, of hij is ertoe aangezet. Je kunt je als wetenschapper voor heel veel onderwerpen uitspreken. Maar het zijn nu vaak de woke-onderwerpen waarover men zich uitspreekt. Hieruit blijkt, mede, de grote morele invloed van woke.’
‘Politici, journalisten én instituties voelen de druk van de op emotie spelende documentaires van onder andere Sunny Bergman, vol anekdotisch bewijs, subjectieve verhalen en quasiwetenschappelijke experimenten. Ook hebben woke-opvattingen de afgelopen jaren mede bepaald welke beelden, vlaggen en symbolen we in Nederland wel of juist niet gebruiken. Het martelaarschap van de overleden Afro-Amerikaanse George Floyd is onomstreden, maar na de dood van de Iraanse Masha Amini die streed tegen het dragen van de hoofddoek in Iran klonken overal weer waarschuwingen tegen ‘islamofobie’.’
Hoe verhouden ‘woke’ en islam zich tot elkaar?
‘Woke en islam hangen in zoverre samen, dat moslims gezien worden als slachtoffer. Moslims zijn slachtoffer van de witte bovenlaag, vinden woke activisten, en ze vormen een kwetsbare groep. Progressieve partijen als GroenLinks en D66 werken daarom soms samen met Denk, en hebben ook samengewerkt met (de voormalige islamitische partij, red.) Nida. Net als moslimpartijen voert woke actie voor de hoofddoek. Maar met rechtse christenen heeft woke weer helemaal niks.’
‘Woke en islam hangen in zoverre samen, dat moslims gezien worden als slachtoffer’
Bestaat er zoiets als ‘woke islamisme’, een term die gemunt is door de Italiaans-Amerikaanse islamisme-expert Lorenzo Vidino?
‘Vidino heeft het begin van een internationale trend ontwaard. Hij ziet dat bepaalde sterk islamitische groepen een beweging richting woke hebben gemaakt. Deze moslimgroepen gebruiken begrippen als tolerantie en inclusie, en ze downplayen het conservatieve moslimstandpunt over LGBTQIA+. Maar het is een lastig bondgenootschap. Moskeeën hebben helemaal niets met LHBTQIA+. Zo weigerden Amsterdamse moskeeën een steunverklaring voor LHBTQIA+ te ondertekenen, waar GroenLinks-burgemeester Femke Halsema zich zo hard voor had gemaakt.’
Trouw-columnist Emine Ugur, die een hoofddoek draagt, is een uitgesproken voorstander van LHBTQIA+-rechten.
‘Zij is in ieder geval iemand die goed ligt in de woke-hoek. En ze combineert dit met duidelijke islamitische standpunten. Zo had Ugur felle kritiek op mensen die de gebeurtenissen in Iran zouden gebruiken als stok om de islam en de hijab aan te vallen.’
Moslims zijn in de wereld van ‘woke’ vaak de onderdrukten, niet de onderdrukkers.
‘Je doet alsof dit iets vanzelfsprekends is, maar dat is het niet. Er zijn ook vrouwen die de hoofddoek af doen en zeggen dat het vrouwenonderdrukking is. Maar ik geloof wel dat een vrouw een hoofddoek kan dragen én voor vrouwenrechten kan opkomen. Neem bijvoorbeeld Shirin Musa van Femmes For Freedom.’
Shirin Musa ligt slecht bij linkse feministen als Anja Meulenbelt en Hassnae Bouazza…
‘Wat is er mis met Musa? Ze verzet zich tegen concrete misstanden.’
Ze sprak ooit op een bijeenkomst van Forum-jongeren en zette met een wethouder van Leefbaar Rotterdam een posteractie op touw, met op die posters een gesluierde moslima zoenend met een joodse man. Dat werd door veel moslims als beledigend ervaren.
‘Dat is ook weer zoiets. Woke maakt constant mensen verdacht, telkens weer die guilt by association. In het geval van Musa is dat ook een smoesje om het maar niet te hoeven hebben over de problemen die in islamitische kring spelen. Het gaat bij woke activisten heel ver. Ook als je met de VVD hebt samengewerkt ben je al fout.’
De VVD zou een racistische partij zijn, Mark Rutte een racist. Ik hoorde laatst iemand zeggen dat er geen principieel verschil is tussen enerzijds PVV en FvD en anderzijds VVD en CDA.
‘Dát is het gepolariseerde denken van woke. Iedereen krijgt het label goed of fout. Volgens sociologieprofessor Willem Schinkel, die samen met emeritus professor Gloria Wekker auteur is van het beginselprogramma van BIJ1, is iedereen rechts van de linkse GroenLinks-wethouder Rutger Groot Wassink een fascist.’
Welke rol spelen Joden in het verhaal van ‘woke’? Slachtoffers, of juist onderdrukkers?
‘De Joden in het heden zijn – volgens woke – helemaal geen slachtoffers, maar zitten tegen de witte groep aan. Ze worden soms zelfs als daders gezien. De zionisten. De staat Israël.
‘Bij woke zie je desinteresse voor het thema antisemitisme als een moslim of extreemlinks zich hier schuldig aan maakt. Pas als Thierry Baudet het doet, springt iedereen erop. Antisemitisme door moslims wordt ontkend of gebagatelliseerd.
‘Daarnaast merk je, onder sommige zwarte activisten, een zekere jaloezie over 4 en 5 mei. Waarom krijgt de Holocaust zoveel aandacht, en de slavernij niet? De [zwarte Amerikaanse actrice] Whoopi Goldberg zei dat de Holocaust niks te maken had met ras. Het was ‘whites against whites’. Hier was – terecht – veel verontwaardiging over, maar wat ze zegt leeft breder. Dat de Joden ook slachtoffer kunnen zijn, en moslims dader, past niet in het eendimensionale denken van woke.’
‘Bij woke zie je desinteresse voor antisemitisme door moslims of extreemlinks. Pas als Baudet het doet, springt iedereen erop’
Volgens linkse critici worden er nauwelijks mensen ‘gecanceld’ door ‘woke’ – dat zou een frame van rechts zijn. Kunt u voorbeelden noemen van niet-linkse mensen die daadwerkelijk gecanceld zijn vanwege hun niet-linkse mening of kritiek op woke?
‘Cancelen is niet het hoofdthema van mijn boek, maar kritiek vanuit de woke-hoek heeft wel gevolgen voor mensen. Presentatoren die zich kritisch uiten over woke of over moslims, zoals Fidan Ekiz, krijgen veel kritiek over zich heen. En aan hun stoelpoten wordt gezaagd.
‘Misschien is cancelen niet het juiste woord, maar gaat het om een call out–culture. ‘Je bent verantwoordelijk voor wat je zegt, en moet de consequenties daarvan dragen’, vinden veel linkse mensen. J.K. Rowling is niet gecanceld in die zin dat de boeken van Harry Potter niet meer mogen worden verkocht. Ze schrijft nog en is in leven. Maar ze is in het transgenderdebat heel persistent en haatdragend bejegend door woke-activisten, die haar transhaat proberen aan te wrijven. Ze wordt geïsoleerd. Acteurs nemen afstand van haar.’
En de Meilandjes, waarvan moeder Erica in opspraak kwam vanwege uitspraken over de islam en de hoofddoek?
‘Zij zijn ook niet letterlijk gecanceld, ze mogen nog op tv komen. Maar omdat er veel ophef was over de uitspraken van Erica Meiland raakte dochter Maxime Meiland sponsors kwijt, omdat ze geen afstand nam van de uitspraken van haar moeder. Verplicht afstand moeten nemen van opvattingen van je ouders gaat in tegen essentiële burgerrechten. Die call out-culture heeft financiële gevolgen voor mensen. Ze kunnen niet meer zo vrij meer zijn in het uiten van hun mening.’
Politici en journalisten, ook ikzelf, worden niet zelden bedreigd vanuit extreemrechtse hoek. Maar volgens u is er sprake van selectieve verontwaardiging over beledigingen en bedreigingen. Hoezo?
‘Vanuit de wokehoek is de selectieve verontwaardiging er. Ik ben van mening dat alle bedreigingen even vervelend zijn. Maar wat ik opvallend vind: we zijn inmiddels gewend dat Geert Wilders al jaren wordt bedreigd. Daarover is nog nauwelijks ophef. Ook over Ebru Umar (die in 2016 vastzat in Turkije, red.) was er nauwelijks ophef. Wel over de zwarte journaliste Clarice Gargard en Sylvana Simons. Bij progressieven bestaat er de neiging om dit veel erger te vinden. Simons zelf framet veel dingen al snel als ‘onveilig’. Bijvoorbeeld een debatje met Ockje Tellegen van de VVD. Simons voelde zich ook ‘onveilig’ door de aanwezigheid van Forum voor Democratie in het parlement. Zij en anderen betrekken het thema onveiligheid alleen op zichzelf, alsof alleen woke bedreigd zou worden.’
Maar iemand als Gargard wordt veel harder aangevallen, omdat ze vrouw is en zwart. Ik krijg niet te horen dat ik verkracht moet worden, of gelyncht.
‘Dat klopt. Maar bedreigingen maken niettemin onderdeel uit van de trend dat iedereen belaagd wordt die zijn hoofd boven het maaiveld uitsteekt. Daarnaast kijkt woke ook naar de zender. Voor Akwasi, die twee jaar terug dreigde als Zwarte Piet verklede mensen in elkaar te zullen schoppen, bestaat in progressieve kringen meer begrip dan voor de zogenoemde blokkeerfriezen. De rechters veroordeelden enkele blokkeerfriezen tot boetes, Akwasi werd niet vervolgd voor zijn opruiende uitspraken en voor het bedreigen van een EO-journalist (Hans van der Steeg, van wie de rapper twee jaar geleden na een kritische vraag bij een interview op Radio 1 zijn laptops afpakte en dwong hun interviewopname te wissen, red.).’
Maar de 21-jarige Mila van den B. wel. Zij werd in 2019 tot een werkstraf van honderd uur veroordeeld voor het bedreigen van FvD-voorman Thierry Baudet. Ze zong ‘Als je Thierry dood wil schieten, zeg dan paf’. U noemt haar niet in uw boek. Maakt u zich niet schuldig aan selectieve verontwaardiging?
‘Dat is inderdaad een forse straf. In mijn boek heb ik alleen gekeken naar wat er rond woke gebeurt, niet rond Baudet. Er is een bepaalde willekeur, zo lijkt het. In de zaak tegen de bedreigers van Simons en Gargard wilde de rechter een voorbeeld stellen, denk ik.’
De conclusie van uw boek is dat een radicaal-linkse voorhoede grip heeft gekregen op de Nederlandse samenleving. Maar had populistisch rechts na 2001 niet ook buitengewoon veel invloed op onze samenleving?
‘Er valt veel over te zeggen over populistisch rechts, maar daar gaat mijn boek niet over. Ik schrijf in dit boek niet over rechts, of over populisme, maar over woke. Ik vind de kritiek ook te gemakkelijk: ‘Het moet over rechts gaan, niet over woke.’ Natuurlijk wil links het over iets anders hebben. Maar als links dat wil, dan gaat rechts dat natuurlijk ook doen. Als links begint over de bankenfraude, dan zal rechts zeggen dat het debat over uitkeringsfraude moet gaan. Wat ik met andere woorden wil zeggen: de discussie proberen naar een ander onderwerp te verplaatsen dat belangrijker zou zijn, is geen valide argument.’
Heeft u ook iets positiefs te zeggen over ‘woke’?
‘Ik heb best wel bewondering, soms, voor de woke voorhoede. Ze opereren slim, ze krijgen op hun terrein veel voor elkaar. Dat dwingt, daar moet ik eerlijk over zijn, wel respect af. Al hadden ze natuurlijk nooit succes kunnen hebben zonder de steun van politici van met name D66 en GroenLinks.’
Israël heeft felle kritiek op Netflix en de film Farha, die sinds kort bij de streamingdienst te zien is. De film toont hoe een Palestijns gezin wordt vermoord tijdens de zogenoemde Nakba, de etnische zuiveringen van 1948 door zionistische milities. Israël spreekt over ‘het creëren van een vals verhaal’.
De film is bedoeld ‘om op te hitsen tegen Israëlische soldaten’, aldus de Israëlische minister van Financiën, die de subsidie voor vertoning in een theater in Jaffa wil intrekken. De Israëlische minister van Cultuur voegt toe dat Farha ‘leugens en laster’ afbeeldt en dat het tonen ervan in een Israëlisch theater ‘een schande is’.
Farha, een productie uit Jordanië, gaat over de ervaringen van een veertienjarig meisje tijdens de Nakba. Ze wordt opgesloten door haar vader en wordt daarna getuige van de moord op haar hele familie – inclusief twee kleine kinderen en een baby – wat ze ziet door een kier in de deur van de voorraadkast.
Critici zien een overeenkomst tussen de rol van dit meisje en met de Joodse Anne Frank. Hoewel de filmmaker Darin J. Sallam aangeeft dat dit niet bewust zo gekozen is, ziet ze wel overeenkomsten in de traumatische gebeurtenissen die beide tienermeisjes hebben meegemaakt.
Israël is boos ook boos op de Verenigde Naties, dat woensdag een een resolutie heeft goedgekeurd om de 75e verjaardag van de Nakba te herdenken.
90 landen stemden voor de resolutie, 30 landen – waaronder vrijwel de gehele Europese Unie – stemden tegen, 47 onthielden zich van stemming. Nu de motie is aangenomen, zal op komende 15 mei, de 75e verjaardag van de Nakba, worden herdacht tijdens de Algemene Vergadering van de VN.
1948 staat in de ogen van Israël voor de strijd die leidde tot de oprichting van de staat Israël. De Israëlische ambassadeur bij de VN vroeg de afgevaardigden: ‘Wat zou u zeggen als de internationale gemeenschap de vestiging van uw land als een ramp zou vieren? Wat een schande.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
