Midden-Oostenexpert Steven Cook is bang dat het coronavirus verschrikkelijk zal huishouden in de Arabische landen en Turkije.
Niet alleen is de gezondheidszorg er niet zo goed als in Europa of Amerika, maar ook de leiders van deze landen helpen met het faciliteren van een ware ramp. Dat schrijft de Amerikaanse politicoloog in een alarmerend artikel voor Foreign Policy.
Neem nu de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en zijn Egyptische collega Abdel-Fattah al-Sisi. Erdogan en Sisi zijn gezworen vijanden. De Turkse president steunt de Egyptische Moslimbroederschap, die dankzij de coup van Sisi in 2013 juist aan de kant werd gezet. Maar wat betreft de coronacrisis hanteren ze precies dezelfde aanpak – of beter gezegd: een gebrek daaraan, aldus Cook.
De politicoloog zegt dat beide leiders het probleem van corona in hun land volledig downplayen. Egypte geeft aan dat er nog geen tweehonderd coronabesmetting zouden zijn, terwijl onderzoekers aan de universiteit van Toronto stellen dat het er inmiddels al meer dan 20.000 moeten zijn.
De Egyptische president wil het toerisme niet schaden, zegt Cook. Egypte heeft dan wel moskeeën en universiteiten gesloten en evenementen verboden, maar volgens de politicoloog zijn deze maatregelen too little, too late.
Cook stelt dat hetzelfde probleem geldt voor Turkije. Ook daar doet de overheid nu een beroep op social distancing en zijn scholen, uitgaansgelegenheden en moskeeën gesloten, maar worden de officiële besmettingscijfers laag gehouden.
Tevens is Erdogan relatief stil over de hele situatie, terwijl hij normaal niet de beroerdste is om zich op te werpen als leider. ‘Dit is een man die meer bezorgd is om de schuld te krijgen van zieken en doden dan bezorgd om de veiligheid en gezondheid van zijn volk’, schrijft Cook.
Leiders als Erdogan en Sisi lak hebben totaal lak aan de rechten van het volk dat ze behoren te dienen, stelt Cook. Ze geven volgens hem niet zoveel om een mensenleven meer of minder. ‘Sisi en Erdogan zijn niet uniek, maar illustratief voor de extra moeilijkheden die mensen in het Midden-Oosten zullen meemaken.’
Cook ziet nog een bijkomend nadeel: door de ‘respectloze manier’ waarop ze zelf worden behandeld bezitten de volkeren in het Midden-Oosten weinig sociale cohesie. Dit, terwijl de ervaring laat zien dat die gezamenlijkheid een voorwaarde is om het virus in te perken.
‘De volslagen minachting die de leiders koesteren voor hun volk en de daarmee samenhangende wreedheid waarmee veel mensen in het Midden-Oosten zijn behandeld, heeft – individueel en collectief – de basale menselijkheid in de vorm van een basisgemeenschap, die nodig is voor mensen om het [coronavirus] het hoofd te bieden en te overleven, ondermijnd’, waarschuwt hij. ‘Dit is een recipe for disaster van het soort waar we met ons verstand niet bij kunnen.’
Volgens Europese experts zou Duitsland meer actie moeten ondernemen tegen online xenofobie, in het bijzonder moslimhaat. De politie zou zich niet bewust zijn van dit probleem, schrijft Deutsche Welle.
Een constante stroom van extreemrechtse islamofobe en xenofobe retoriek heeft impact op het politieke discours, menen experts. Dat staat in een nieuw rapport van de antiracismecommissie van de Raad van Europa, de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI). Politie en inlichtingendiensten zouden te weinig doen tegen online haat en discriminatie.
Hoewel het rapport nu is uitgebracht, was het in juni vorig jaar afgerond. Om die reden zijn de terroristische aanslagen in Halle (oktober 2019) en Hanau (februari dit jaar) niet meegenomen. Toch rept het rapport over een ‘hoog niveau’ van moslimhaat in Duitsland. Moslims zouden de meest getroffen religieuze groep in Duitsland zijn.
De rapporteurs verwijzen naar de wekelijkse Pegida-demonstraties in Dresden en naar de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland. Met name Der Flügel, de rechtervleugel van AfD die gegroepeerd is rond de Thüringse AfD-voorzitter Björn Höcke, en Junge Alternative, de jongerenorganisatie van AfD, zijn volgens de rapporteurs gevaarlijk.
Volgens de Duitse overheid vertonen beide organisaties ongrondwettelijke neigingen. Een paar dagen geleden spraken de inlichtingendiensten van een ‘extreemrechtse onderneming tegen de vrije democratische grondslag’ van Duitsland. De Flügel moest door de inlichtingendiensten in de gaten worden gehouden.
Marokko is begonnen om de Marokkaanse bevolking te vragen thuis te blijven en zo de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Dat kan op vrij dwingende toon gaan, zo blijkt uit beelden van het Marokkaanse nieuwsmedium Alash TV.
De Marokkaanse regering heeft nog niet officieel de noodtoestand uitgeroepen en een avondklok ingesteld. Maar op beelden van Alash TV is te zien hoe hulptroepen in Casablanca inwoners manen om naar binnen te gaan. ‘Ga naar binnen, zodat we de verspreiding van het virus kunnen tegengaan.’
Gisteren vroeg Marokko haar inwoners al om zoveel mogelijk binnen te blijven. Eerder sloot Marokko alle moskeeën, scholen, horeca en sportfaciliteiten en schrapte het alle internationale vluchten.
Er zijn officieel 54 Marokkanen besmet met het coronavirus. Twee mensen zijn inmiddels overleden. Marokko zegt 1.640 bedden voor intensieve zorg klaar te hebben staan. Het land heeft een bevolking van meer dan 36 miljoen.
Waar wetenschappers denken dat de corona-uitbraak is begonnen door een ongelukkige overdracht van het virus via een vleermuis op een Chinees, zetten sommigen daar vraagtekens bij.
Eerder zetten wij enkele geestelijken op een rij die met afwijkende verklaringen komen. Maar zij zijn lang niet de enigen die het oneens zijn met wat de wetenschap vertelt. Ook uiterst rechtse Amerikanen zijn bedreven in het verspreiden van uiteenlopende theorieën over het coronavirus, schrijft the New York Times.
Zo twitterde Bernard Kerik, voormalig hoofd van de politie van New York en een fervente Trump-aanhanger: ‘Waarom heb ik het gevoel dat deze hysterie is geschapen om het land te destabiliseren, en de ongeëvenaarde en historische economische successen van president Trump te vernietigen?’
De National Rifle Association was woedend op burgemeester Deborah Frank Feinen van het stadje Champaign in de staat Illinois. Champaign had namelijk de noodtoestand uitgeroepen. Volgens de schietclub zouden ‘anti-schietextremisten’ het Amerikaanse grondrecht om wapens te dragen willen ondermijnen.
The New York Times noemt ook de evangelische voorganger Rodney Howard-Browne. Deze voorganger preekte onlangs dat tegenstanders van de natiestaat de Wereldgezondheidsorganisatie gebruiken om de nationale staten te ondermijnen. ‘Er zullen gedwongen inentingen zijn’, met als doel ‘zo veel mogelijk mensen te doden’.
Eerder wilden ‘ze’ hun zogenaamde snode plannetjes tevergeefs verwezenlijken via een roep om internationale klimaatmaatregelen, aldus Howard-Browne. Hij is een goede bekende van Trump en was zelfs in het Witte Huis om met de president te bidden.
Ook volgens de NGO Open Democracy gebruiken radicaal-rechtse politieke commentatoren de coronacrisis om complottheorieën, nepnieuws en vreemdelingenhaat te verspreiden. Open Democracy is de organisatie van de Hongaars-Amerikaanse miljardair en filantroop George Soros.
Zo denkt de radicaal-rechtse commentator Josh Bernstein dat de uitbraak van COVID-19 in Amerika eigenlijk een samenwerking is tussen de Democraten en de Chinezen, rapporteert Open Democracy. Bernstein ziet een gedeelde motivatie bij de zowel de Democratische Partij als China: voorkomen dat Trump zijn rallies kan houden en wordt herkozen als president van de Verenigde Staten.
Open Democracy wijst op nog een theorie in omloop waarin het virus wordt gezien als methode om Trump te stoppen. Volgens de zogeheten ‘QAnon’-theorie, in beweging gebracht door verschillende social media-gebruikers, zitten niet de Democraten of de Chinezen achter het virus, maar Bill Gates.
Dat zit zo: Trump zou eigenlijk door het leger naar voren zijn geschoven om de natie te redden van een geheim genootschap van, jawel, pedofiele Satanisten waarin ook het steenrijke Microsoft-icoon zich zou begeven.
Allemaal onzin, aldus Open Democracy: ‘Deze complottheorieën wijzen naar angsten die typisch zijn voor rechts wat betreft globalisering, multiculturalisme en het geloof in overheidssamenzweringen op de schaal van een ‘Nieuwe Wereldorde.’
Volgens de Amerikaanse religiewetenschapper Rose Aslan (California Lutheran University) helpt de islamitische rituele reiniging, de wudu, tegen het coronavirus. Dit schrijft zij op de academische website the Conversation.
Volgens de islamitische wet moeten moslims ritueel rein zijn voordat ze mogen bidden. Eerst moeten de handen worden gewassen, dan de mond, neus, het gezicht, het haar, de oren, en ten slotte de enkels en voeten.
Omdat het gebed dagelijks vijf maal gebeurt, moet de wudu ook vijf maal worden uitgevoerd. Aslan stelt dan ook deze praktijk het belang van goede hygiëne benadrukt en kan helpen tegen het oplopen van het coronavirus.
‘Terwijl men handgel, handschoenen en maskers loop te hamsteren, blijft basishygiëne de beste manier om de verspreiding van corona en andere virussen te voorkomen’, aldus de religiewetenschapper.
Aslan, zelf ook moslim, plaatst één kleine kanttekening: ze raadt moslims hun handen ook met zeep te wassen.
Denk en Nida Rotterdam slaan alarm om het coronavirus: dit brengt namelijk de eeuwige grafrust voor moslims in gevaar, zo waarschuwen deze partijen.
Vanwege inreisverboden is het niet langer mogelijk om moslims die in Nederland zijn overleden te begraven in Turkije en Marokko. In islamitische landen worden graven niet na verloop van tijd geruimd, wat in Nederland wel het geval is.
De Rotterdamse fracties van Denk en Nida zijn ongerust over de corona-crisis. Zij vinden dat burgemeester Ahmed Aboutaleb de eeuwige grafrust van moslims in Rotterdam moet garanderen. In Nederland wordt nu nog slechts in Almere eeuwige grafrust gegarandeerd.
Nida-raadslid Bas van Noppen stelt voor om islamitische overledenen tijdelijk te begraven op gemeentelijke begraafplaatsen. Dan kunnen ze later worden herbegraven in een graf met eeuwige grafrust of in Turkije of Marokko, op kosten van de gemeente.
Sinds 2010 hebben alle Caraïbische eilanden binnen het Koninkrijk der Nederlanden een eigen status. Maar voor Arubanen is 18 maart nog steeds de dag waarop de Status Aparte wordt gevierd. Met deze aparte status had Aruba sinds 1986 lange tijd een uitzonderingspositie binnen de Nederlandse Antillen.
De Nederlandse Antillen bestaan al bijna tien jaar niet meer. De eilanden Saba, Bonaire en St. Eustasius zijn sinds 10 oktober 2010 bijzonder gemeenten van Nederland. St. Maarten en Curaçao zijn, net zoals Aruba, zelfstandige landen geworden binnen het koninkrijk. Met de keuze van deze twee eilanden vormt Aruba als zelfstandig land binnen het koninkrijk geen uitzondering meer. Toch wordt 18 maart, de dag dat Aruba haar Status Aparte verwierf, nog steeds gevoeld als een bijzondere dag.
Ieder jaar wordt de 18e maart – Dia di Himno y Bandera (Dag van het Volkslied en de Vlag) – door veel Arubanen gevierd als de lang bevochten ‘onafhankelijkheid’ van het eiland. Maar waarom wilde het kleine eiland Aruba eigenlijk zo graag een aparte status binnen de Nederlandse Antillen? En hoe is het zo ver gekomen?
Oranjestad, Aruba (Foto: Pixabay)
Arubaanse onvrede
Jurist Aubrich Bakhuis is geboren in Apeldoorn en heeft een Arubaanse moeder en een vader uit Curaçao. Hij promoveerde deze maand aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam op de verhouding tussen Nederland en de voormalige koloniën in de Caraïbische gebied. Zijn proefschrift is voor een aanzienlijk deel gewijd aan de Arubaanse weg naar autonomie. Een weg die al lang voor de Tweede Wereldoorlog begon.
Bakhuis: ‘Waar ik tijdens mijn onderzoek achter kwam was dat ‘autonomie’ in de Arubaanse context iets wezenlijk anders betekende dan voor de andere eilanden binnen de Antillen. En om dit te begrijpen moeten we eigenlijk teruggaan naar het jaar 1922.’
1922 is een bijzonder jaar in de geschiedenis van Aruba. Een Nederlandse grondwetswijziging bepaalde dat de Nederlandse Antillen vanaf toen niet meer werden bestuurd vanuit Den Haag. ‘Het is ook het moment dat de overzeese gebieden geen koloniën meer werden genoemd. Zowel in Indonesië, Suriname als de Nederlandse Antillen groeide het politieke bewustzijn’, vertelt Bakhuis.
Het dekolonisatieproces, dat – niet alleen in Nederland – langzaam in gang werd ingezet in de jaren twintig, leidde in 1936 tot een volgende grote stap. De Nederlandse Antillen kregen een eigen volksvertegenwoordiging, deels aangewezen, deels gekozen.
Bakhuis: ‘Echt democratisch kun je deze volksvertegenwoordiging, de Staten van de Nederlandse Antillen, op dat moment nog niet noemen, maar dat veranderde met de Grondwetsherziening van 1948. Toen kwam er een echt gekozen vertegenwoordiging voor de Nederlandse Antillen.’
De jurist ziet de periode die daarop volgt als een interim-situatie, ingegeven door de bloedige onafhankelijkheidsoorlog tussen Nederland en Indonesische nationalisten. Maar het is eigenlijk al vanaf het prille begin van de nieuwe staatkundige verhoudingen dat het Antilliaanse verband begint te knellen voor Aruba.
‘De zetelverdeling binnen de Staten van de Nederlandse Antillen was gebaseerd op het aantal inwoners van de afzonderlijke eilanden. Van de 22 zetels in totaal lag de zetelverhouding Aruba-Curaçao op 8 tegen 12. De 2 resterende zetels waren voor de andere eilanden. En wat je dan ziet is dat al in 1948 een Arubaanse ‘seperacion’-beweging begint op te komen.’
Arubaans zelfbewustzijn
De vraag waarom juist Aruba zich wilde losmaken binnen de Nederlandse Antillen heeft Bakhuis niet specifiek onderzocht in zijn proefschrift, al heeft hij daar wel ideeën over. ‘De verschillende eilanden binnen de Nederlandse Antillen kennen natuurlijk een andere geschiedenis. Dat heeft in de loop der eeuwen ook geleid tot verschillende bevolkingssamenstellingen.’
Omdat Aruba vanwege haar droge rotsbodem ongeschikt was voor grote, lucratieve slavenplantages ontwikkelt het zich anders dan bijvoorbeeld het grotere en groenere Curaçao, maar ook anders dan nog kleinere eilanden als Saba en St. Eustasius.
‘De Tweede Wereldoorlog werkte als katalysator in de strijd voor Arubaans zelfbestuur’
Bakhuis: ‘Op Aruba ontwikkelt zich relatief vroeg, eigenlijk parallel aan Curaçao, een politieke volwassenheid. Dat komt door de olieraffinaderij die begin twintigste eeuw op Aruba wordt gevestigd. Deze industrie brengt het eiland tot een snelle economische groei. Met deze welvaart komt niet alleen het onderwijs tot bloei, maar ook een politiek bewustzijn en de kritische blik op de bestaande koninkrijksverhoudingen.’
Tijdens de Tweede Wereldoorlog krijgt Aruba een grote rol in de brandstofvoorziening voor de geallieerden. ‘Een kwart van alle aardolie die tijdens de oorlog werd gebruikt in de strijd tegen de As-mogendheden werd geraffineerd op Curaçao en Aruba. De economie was daar dus echt booming in die jaren. Aruba had zelfs een begrotingsoverschot. In het licht van dit economische zelfbewustzijn stak het steeds meer dat Willemstad, de hoofdstad van Curaçao, politiek-bestuurlijk dominant was en bleef ten opzichte het kleine eiland. De Tweede Wereldoorlog werkte in die zin wel als katalysator in de strijd voor Arubaans zelfbestuur.’
De Arubaanse Status Aparte
Desondanks viel er wat betreft bestuurlijke hervorming tot in de jaren zeventig weinig te halen voor de Arubanen. Met de Grondwetswijziging van 1950-1951 komt er een einde aan de interim-regeling van 1948 en krijgen de eilanden zelfbestuur. Daarna bleef het lange tijd stil, op een paar conflicten binnen de Staten van de Nederlandse Antillen na.
Bakhuis: ‘In de jaren zeventig ontstaat met Arubaanse politici als Betico Croes en Henny Eman weer een opleving in het streven naar Arubaanse onafhankelijkheid – of beter gezegd: men wil loskomen van Curaçao en een directe bestuursband met Nederland.’
Het zou de onafhankelijkheid van Suriname (1975) zijn die leidt tot een echte crisis binnen de Nederlandse Antillen. ‘Eind jaren zeventig komt het tot een conflict, een coalitie-crisis binnen de Staten van de Nederlandse Antillen’, zegt Bakhuis daarover. ‘Aruba zag de ontwikkelingen in Suriname en de manier waarop de onafhankelijkheid daar steeds meer uitmondde in politieke onrust. Het eiland werd bang dat een eventuele onafhankelijkheidsbeweging op de Antillen zou leiden tot een politiek-bestuurlijke overheersing vanuit Curaçao.’
De Commissie Biesheuvel: twee scenario’s
Volgens de overlevering duikt het begrip status aparte, Papiaments voor ‘aparte status’, voor het eerst op als slogan van betogers tijdens een politieke manifestatie van de Arubaanse politieke partij Movimiento Electoral di Pueblo (MEP) op 18 maart 1973.
Betico Kroes tijdens een toespraak in 1982 (Foto: Nationaal Archief)
Onder leiding van Betico Croes (foto), voorman van de linkse volkspartij MEP, groeit de Arubaanse roep om een aparte status binnen de Nederlandse Antillen. In 1982 komt er een rapport uit van de Commissie-Biesheuvel, dat de weg vrijmaakt voor de lang gewenste autonomie van het eiland. De commissie had de opdracht om te onderzoeken wat de gevolgen zouden zijn van een Arubaanse onafhankelijkheid en hoe de weg hiertoe zou moeten worden bewandeld.
Bakhuis: ‘De conclusie was dat er grofweg twee scenario’s waren. Enerzijds een Status Aparte, waarbij Aruba een uitzonderingspositie kreeg binnen het Koninkrijk, maar wel onderdeel bleef van het Statuut en de Nederlandse Rechtsorde. Arubanen behielden dan de Nederlandse nationaliteit en buitenlands beleid viel ook nog binnen de verantwoordelijkheid van het Nederlandse ministerie. Anderzijds een directe onafhankelijkheid, waarmee Aruba direct volledig onafhankelijk zou zijn en een geassocieerd gebied zou worden van het Koninkrijk. Arubaanse burgers zouden dan ook geen koninkrijksburgers meer zijn, een Arubaans paspoort krijgen en een eigen ministerie van Buitenlandse Zaken optuigen.’
Aruba kiest uiteindelijk niet voor directe onafhankelijkheid, maar voor de Status Aparte. Op 1 januari 1986 wordt de Status Aparte van Aruba een feit, het sluitstuk op een jarenlange strijd voor een losmaking uit de Nederlandse Antillen. De voorwaarde die Nederland hieraan stelt is dat het eiland in de jaren daarna zou toewerken naar een echte onafhankelijkheid, met 1996 als streefjaar. Die onafhankelijkheid zou er nooit komen.
‘Veel Arubanen wilden destijds eigenlijk vooral uit het Antilliaanse verband, maar helemaal niet per se onafhankelijk worden van Nederland’, aldus Bakhuis. ‘De politici van de MEP wisten dat heel goed toen ze in 1986 de toezegging deden aan de Nederlandse regering om toe te werken naar onafhankelijkheid. Misschien wisten ze het in Nederland ook wel, maar men kon op dat moment geen samenwerking weigeren. Nederlands was gebonden aan het Zelfbeschikkingsrecht uit het Handvest van de VN.’ Al in 1994 werd duidelijk dat Aruba niet klaar was voor een onafhankelijkheid en ook dat men het eigenlijk ook niet wilde.
10-10-10 en de gevolgen voor Aruba
Het einde van de aparte positie van Aruba binnen het koninkrijk dient zich aan met de grondwetsherziening van 10 oktober 2010. De Nederlandse Antillen werden op 10-10-10 officieel ontbonden. Alle eilanden mochten kiezen uit een aantal opties waarmee ze verbonden konden blijven met Nederland. Sommige eilanden kozen ervoor om provincies te worden van Nederland. St. Maarten en Curaçao kiezen in 2010 voor een constructie waarbij de eilanden – in grote lijnen – dezelfde rechten krijgen als Aruba.
Wel zijn er volgens Bakhuis belangrijke verschillen: ‘Het pakket is wel iets anders dan dat van Aruba: Nederland biedt St. Maarten en Curaçao bijvoorbeeld bepaalde waarborgen, zoals hulp bij schuldsanering, maar eist in ruil daarvoor ook extra financieel toezicht.’
‘Een economie die alleen draait op toerisme is kwetsbaar tijdens een economische crisis – of, zoals nu, een pandemie’
Voor Aruba veranderde er formeel niets op 10-10-10. De regering ontvangt geen begrotingssteun uit de Nederlandse staatskas en het eiland wordt nog steeds bestuurd door een eigen minister-president. De gouverneur vertegenwoordigt de Nederlandse Koning als staatshoofd op Aruba en wordt ook benoemd door de koning. Net zoals de koning in Nederland staat de gouverneur formeel aan het hoofd van de Arubaanse regering, maar hij is geen lid van het kabinet. Alleen: op het moment dat de gouverneur een instructie krijgt vanuit de minister Den Haag vervalt zijn rol als landsorgaan voor Aruba en wordt hij officieel Koninkrijksorgaan. Een ingewikkelde rol met twee petten.
Naast de gouverneur en de Arubaanse kabinet, kent Aruba ook nog een gevolmachtigd minister die Aruba vertegenwoordigt in Nederland en Europa. Deze staatskundige structuur en verhouding met Nederland is ook gekozen door Curaçao en St. Maarten.
Toch ziet Bakhuis dat het opheffen van de Nederlandse Antillen de verhoudingen binnen het koninkrijksrelaties heeft veranderd. ‘Juist door de versplintering van de oude staatkundige structuur tussen Nederland en overzeese rijksdelen is er een scherpere Nederlandse focus gekomen op het bestuur op de eilanden. Aruba lag lang buiten het vizier van Den Haag. Het eiland kreeg na de Status Aparte geen begrotingssteun meer vanuit Nederland. Aruba dopt in die zin zijn eigen boontjes. Maar iedereen herinnert zich nog de rel uit 2014 waarbij de Arubaanse minister-president Henny Eman in hongerstaking ging naar aanleiding van een Nederlandse interventie in de financiële huishouding van Aruba.’
De toenmalige gouverneur van Aruba, die hoofd van de regering was, kreeg vanuit Nederland een aanwijzing om de Arubaanse landsbegroting niet aan te nemen. Bakhuis: ‘Kijk je naar de financiële kant, dan was er zeker wel iets te zeggen over de Arubaanse begroting van 2014. Maar de vraag was ook: is de staatsschuld van Aruba eigenlijk wel een Nederlandse aangelegenheid? Naar mijn inzicht was en is dit een kwestie die juridisch op het randje is. In mijn proefschrift ga ik daar ook dieper op in.’
Hoe verder?
Eén van de conclusies uit het proefschrift van Bakhuis is dat de Arubaanse Status Aparte van 1986 sinds 2010 in een ander licht is komen te staan: ‘Er is vanuit Nederland weer meer aandacht voor deugdelijkheid van bestuur in de overzeese rijksdelen. Ik denk dat de interventies vanuit Nederland de eilanden wel vooruit kunnen helpen, maar er zitten weeffouten in de juridische uitvoering van de interventies waardoor de ergernis vanuit de eilanden ook weer begrijpelijk is.”
Bakhuis: ‘We moeten nadenken over het instrumentarium voor toezicht en de onvermijdelijke hulp en bijstand aan de overzeese rijksdelen. Er moet rechtsgelijkheid zijn binnen een koninkrijk. Dat betekent dat je solidair moet zijn, ook al ligt een rijksdeel aan de andere kant van de oceaan. Als je in Europees Nederland de regel invoert dat een bewoner binnen acht minuten moet worden kunnen opgehaald door een ambulance, dan is dat duurder in Texel dan in Amsterdam. En misschien ook op Aruba of Curaçao. Maar dat zou niet moeten uitmaken.
Toch moet Aruba volgens Bakhuis accepteren dat het gewoonweg te klein is om alles alleen te kunnen. ‘De omvang maakt ze kwetsbaar voor grote vluchtelingenstromen uit Venezuela. Je ziet daarnaast dat een economie die eigenlijk alleen maar draait op toerisme kwetsbaar is tijdens een economische crisis – of, zoals nu, een pandemie.’
Hoe kijken Arubanen in Nederland naar 18 maart en naar hun eiland? We vroegen het aan: Jonathan Garcia, IT-recruiter
‘Ik ben geboren en getogen op Aruba in 1986, het jaar dat Aruba haar Status Aparte verkreeg. Ik ben opgegroeid met de vlag en het volkslied en gezegde ‘Orguyoso di nos pida baranca’ – ‘trots op onze rots’. Voor ons is het fijn geweest dat we sinds 1986 beslissingen kunnen nemen in ons eigen huis. Die autonomie is wel belangrijk voor de Arubanen. Net zoals een zekere mate van patriottisme typerend is voor de Arubaan.
Ik ben terechtgekomen in Nederland vanwege mijn opleiding International Business Management Studies. Door in Nederland te zijn leer ik Aruba nog meer waarderen en heb ik veel goede herinneringen aan het eiland: wandelingen in de natuur, de cunucu (het Arubaanse platteland, red.), de stranden en de openhartige mensen. De cultuur – van optimisme, openheid, barmhartigheid, mensen helpen – heeft me gevormd als persoon. Aruba is een prachtig eiland, maar als je alle natuurelementen weghaalt is de mens het belangrijkste.
Het eiland heeft sinds de sluiting van de olieraffinaderij in de jaren tachtig een eenzijdige economie die drijft op toerisme, dus is het cruciaal hoe wij als mensen zijn. Die gastvrijheid zit echter in onze volksaard.
Mijn moeder komt uit Venezuela en mijn vader is Nederlands. Die cultuurmix is ook wel typisch Arubaans. De Arubaanse mengcultuur zie je ook terug in onze volksmuziek en onze traditionele instrumenten, die een Zuid-Amerikaanse, maar ook Afrikaanse oorsprong hebben.
Ik heb het in Nederland goed naar mijn zin als ondernemer, maar wil wel echt terug om iets te betekenen voor het eiland. Op Aruba hebben we een jonge economie en een jonge regering, maar er zijn veel kansen voor professionals die nu in Nederland zitten. Op managementniveau is er genoeg werk binnen accountancy, horeca, toerisme, medische sector en niet te vergeten de IT.
De regeringen in Aruba hebben veel geïnvesteerd in het verduurzamen van het eiland. Denk aan windmolens, zonnepanelen, de infrastructuur en renovaties in de stad en van het vliegveld. Ik keek mijn ogen uit toen ik er na twee jaar terug was.’
Hoe kijken Arubanen in Nederland naar 18 maart en naar hun eiland? We vroegen het aan: Elizabeth Rose, zorgondernemer
‘Ik ben geboren in de Dominicaanse Republiek, waar mijn moeder vandaan komt, maar getogen op Aruba, Santa Cruz. De Arubaanse cultuur heb ik mijzelf helemaal eigen gemaakt: de liefde voor de indianen, het natuurpark Arikok. Ik heb funchi – een maïsgerecht – leren eten en pambati – platgeslagen brood met saus en vis –, heerlijk!
Ik voel mij verbonden met Aruba, maar heb er mijn identiteit wel moeten zoeken als puber. Hoeveel verschillende culturen er ook zijn, wie echte Arubaan is – en wie niet – is wel belangrijk op het eiland. Dat Arubaanse patriottisme komt uit het verleden. We hebben altijd moeten vechten voor onze identiteit, want we werden lange tijd overruled door Curaçao.
Ik was heel jong toen Aruba haar Status Aparte kreeg. Ik ben van 1979. maar wat ik me wel kan herinneren was alle commotie rondom de verkiezingen toen – de MEP van Betico Croes, auto’s met gele vlaggen. Heel Santa Cruz was voor de MEP. Zij hadden gevochten voor ons zelfbestuur. En Aruba kreeg een eigen vlag en een eigen volkslied – ‘Aruba dushi tera’.
In 2005 ben ik naar Nederland gekomen, ik was toen 25. Je studeert en dan moet je naar Nederland om jezelf verder te specialiseren, in mijn geval verpleegkunde aan het LUMC. Dat gaat nu iets anders. Er is op het eiland betere scholing en veel jonge Arubanen gaan nu ook naar Amerika of Costa Rica.
Ik kreeg hier een baan een man en een huisje en kinderen. Maar de heimwee blijft. Vooral als de zon schijnt denk je aan Aruba. Aan vroeger. Zondag gingen altijd naar Mango Halto – een strand –, naar de Chinees – Quihi Inn – en dan softijs eten bij Pastelería Estrella in Santa Cruz.
Wat ik van mijn familie hoor is dat de welvaart er nog steeds is, maar dat mensen soms toch minder goed rondkomen. De prijzen voor voedsel en wonen stijgen door toenemende accijns. Maar de overheid heft die belastingen om het gat te vullen in de begroting. Als je kijkt naar hoe Aruba vooruit is gegaan de laatste jaren qua infrastructuur, nieuwe wegen, investeringen in groene energie, dan is het niet gek dat er geld nodig is. Ik denk dat we daar heel veel profijt van kunnen halen.
De Arubaanse gemeenschap in Nederland is een beetje verspreid. Je komt elkaar wel tegen op familiefeestjes, of met nieuwjaar. Maar eigenlijk is een echte gemeenschap nauwelijks zichtbaar – totdat er ergens een Arubaans feest is. Dan komen we uit alle hoeken van Nederland. Eten, dansen…’
Het Genootschap Nederland-Aruba zou een bijeenkomst hebben gehouden in Nieuwspoort met een lezing door prof. dr. Raymond Gradus, voorzitter van het College Aruba financieel toezicht. Vanwege de corona-crisis is deze bijeenkomst verplaatst naar 1 juli.
Het Genootschap Nederland-Aruba is in 1997 opgericht en heeft tot doel om de banden tussen Aruba en Nederland te versterken. Het bestuur en de leden willen vanuit hun affiniteit met het eiland ook de belangstelling voor Aruba stimuleren. In 2017 vierde het Genootschap zijn twintigjarig bestaan en publiceerde het een boek over de balans van dertig jaar Status Aparte van Aruba.
Nico van Grieken, voorzitter van het Genootschap Nederland-Aruba maakte voor het eerst kennis met Aruba in de jaren zestig door de verhalen van een Arubaanse student in Den Haag. Later, in 1983-1984, schreef hij voor Elsevier diverse politieke en sociaaleconomische artikelen over Aruba en Curaçao. In de jaren negentig begon Van Grieken, na acht jaar bij het VNO te hebben gewerkt, in de Public Affairs. Een Arubaanse relatie stelde hem voor het land Aruba te adviseren bij de verbetering van de reputatie van het eiland.
Van Grieken: ‘In die tijd 1995 werd Aruba in de Nederlandse pers echt beschreven als een boeveneiland. Er deugde volgens de kranten niks, witwassen, criminelen. Frits Bolkestein, een VVD-kamerlid dat nog nooit eerder op Aruba was geweest, noemde het eiland in de 24 uur dat hij er was een roversnest. Nu gebeuren er in ieder land dingen die het daglicht niet kunnen verdragen dus ook op Aruba. Onafhankelijk van elkaar hebben Henk Timmer, een Nederlandse ondernemer die zijn hart ook aan het eiland had verpand, en ik toen besloten dat wij iets wilden doen om dit doorgeslagen negatieve beeld van het eiland een tegenwicht te geven. En zo is eigenlijk het Genootschap ontstaan.’
Nico van Grieken (links) overhandigt Henk Timmer – erelid en oud-penningmeester Genootschap Nederland-Aruba – het jubileumboek ‘Aruba, balans van dertig jaar Status Aparte’ , dat het Genootschap Nederlands-Aruba uitbracht ter viering van zijn 20-jarig bestaan (Foto: Genootschap Nederland-Aruba)
Vorig jaar zat Aruba op een begrotingstekort van 1,5 procent, aldus Henk Timmer: ‘En dit jaar werken ze misschien toe naar een tekort van 0,5 procent. Daarna moeten er natuurlijk overschotten komen.’ Volgens Timmer is het primaire streven van politieke partijen op Aruba om de welvaart van de bevolking op peil te houden. Dat kan al snel leiden tot een situatie waarin er meer wordt uitgegeven dan er binnenkomt.
‘De regering-Eman heeft tijdens de wereldwijde crisis van 2008 die voor Aruba een krimp opleverde van het toerisme gekozen om niet te bezuinigen en meer te investeren. Daardoor is de staatsschuld in die jaren wel opgelopen. Maar het IMF heeft Aruba nog steeds niet afgewaardeerd.’
Volgens Timmer was die investering wel nodig, want er was veel achterstallig onderhoud in de infrastructuur. ‘Omdat veel projecten publiek-privaat georganiseerd waren, lopen ze ook nog wel door. Er is in ieder geval geen stijgende werkloosheid. En omdat Amerika na de crisis zijn zaakjes redelijk snel op orde had zie je op Aruba, dat voor het toerisme afhankelijk is van de Amerikaanse conjunctuur, ook een stabiele economische groei.’
Oeigoeren uit China die zijn gevlucht naar Istanbul voelen zich niet langer veilig. China oefent druk uit op Turkije om deze Oeigoeren op te pakken, meldt de Amerikaanse website National Public Radio (NPR).
Veel Oeigoeren beschouwen Turkije als een land dat voor hun rechten opkomt. Oeigoeren spreken ook een Turkse taal en zijn soennitische moslims. Ze worden, net als de Azeri en de Turkmenen, als een Turks broedervolk gezien.
Maar het is de vraag of het vertrouwen van de Oeigoeren in de Turkse overheid terecht is. De afgelopen maanden zijn Oeigoeren opgepakt en naar deportatiecentra gestuurd zonder uitleg, meldt NPR op basis van interviews.
NPR sprak onder andere met Abdurehim Parach, een 44-jarige Oeigoer die vorig jaar in Istanbul werd gearresteerd en gedwongen werd om een bekentenis te ondertekenen.
‘Bij het politiebureau probeerden ze mij een bekentenis te laten ondertekenen, waarin stond dat ik een terrorist was. Ze sloegen mij, maar ik wilde niet tekenen. Daarop stuurden ze mij naar een deportatiecentrum.’
Drie maanden later werd Parach opeens vrijgelaten, zonder opgave van redenen. Hem werd verteld geen kritiek te leveren op China. Volgens Parach zaten tenminste nog twintig andere Oeigoeren opgesloten in dit centrum.
Een andere Oeigoerse activist vertelde NPR dat er tenminste tweehonderd Oeigoeren op deze manier zijn aangepakt door de Turkse regering. Hij vermoedt dat China betrokken is bij de Turkse operaties tegen Oeigoerse vluchtelingen als Parach.
Volgens mensenrechtenorganisaties oefent China druk uit op verschillende islamitische landen om Oeigoerse vluchtelingen aan te pakken. Ook Pakistan, Egypte en Kazachstan zouden door China onder druk zijn gezet.
Hoewel de Turkse publieke opinie de Oeigoeren steunt is de Turkse regering meer geneigd om China tevreden te houden, zegt mensenrechtenorganisatie Amnesty tegen NPR. Dit komt door zijn streven naar sterke economische banden met China, meldde het Turkse mediumAhval eerder.
China houdt naar schatting meer dan een miljoen Oeigoeren vast in ‘heropvoedingskampen’ in de westelijke regio Xinjiang. In deze kampen worden de Oeigoeren onderworpen aan een streng regime. Voormalige gevangenen hebben verteld dat ze gedwongen werden om varkensvlees te eten – een zonde volgens de islam – ‘politieke lessen’ te volgen en communistische liederen te zingen.
De Marokkaanse overheid heeft vanwege het oprukkende coronavirus besloten om de moskeeën tijdelijk te sluiten. Salafistische predikers protesteren tegen de maatregel.
Zondag al plaatste salafistische sjeik Abou Naim een video op Facebook waarin hij een beroep deed aan de geestelijke autoriteiten in Marokko.
‘Het is een schandaal’, zegt hij. ‘De epidemie is niet op een dusdanig gevaarlijk niveau dat de sluiting van moskeeën vergt. Het sluiten van moskeeën is geen noodzaak en ik waarschuw het ministerie en de instellingen tegen deze maatregel. Het land dat zijn moskeeën sluit, doet afstand van zijn religie. Veracht de moskee niet, anders zal God je straffen.’
In plaats van de moskeeën te sluiten moeten volgens Naim de autoriteiten kansspelen, de verkoop van alcohol en losbandigheid aanpakken: deze praktijken zouden voor de werkelijke verspreiding van het coronavirus zorgen, aldus de salafistische sjeik.
De Marokkaanse salafist Hassan El Kettani wil ook dat de moskeeën open blijven. Op zijn Facebookpagina zegt hij dat veel islamitische geestelijken zich laten leiden door ‘de westerse, seculiere en materialistische cultuur, die de mens tot een handelswaar heeft gemaakt dat we niet durven te beschadigen’.
El Kettani stelt dat in de tijd van de profeet Mohammed de pest voorkwam, maar dat Mohammed nooit toestemming heeft gegeven voor het sluiten van moskeeën of het opschorten van het gezamenlijke gebed. Wel raadde de profeet het af om naar door de pest getroffen landen te reizen en adviseerde Mohammed contact met getroffenen te vermijden, zegt hij.
Een andere Marokkaanse salafist, Omar Haddouchi, was het eens met de mening van zijn ‘broeder’. ‘Ten tijde van de pest sloten onze voorouders de moskeeën niet’, schrijft Haddouchi op zijn Facebookpagina. Mannen, vrouwen en kinderen zouden ten tijde van de pest juist hun toevlucht zoeken in moskeeën, in plaats van deze te sluiten.
Donald Trump zorgt voor veel commotie omdat hij gisteravond tweette dat het coronavirus een ‘Chinees virus’ is. De uitlatingen van de Amerikaanse president kunnen leiden tot een hetze tegen Aziatische Amerikanen, vrezen critici.
De tweet volgde op een toespraak van Trump, waarin hij vertelde dat de Verenigde Staten misschien op een economische recessie afstevenen. Hij riep het Amerikaanse volk op fysiek afstand tot elkaar te houden.
In de gewraakte tweet schreef Trump: ‘De Verenigde Staten zullen krachtig die bedrijfstakken ondersteunen, zoals de luchtvaartmaatschappijen en anderen die in het bijzonder worden geraakt door het Chinese virus. We zullen hier sterker uitkomen dan ooit tevoren!’
The United States will be powerfully supporting those industries, like Airlines and others, that are particularly affected by the Chinese Virus. We will be stronger than ever before!
Ook de New Yorkse burgemeester Bill de Blasio is fel ‘Onze Aziatisch-Amerikaanse gemeenschappen, mensen die jij dient, lijden nu al. Het laatste wat ze nodig hebben is dat je aanzet tot nog meer onverdraagzaamheid’, twittert hij.
If you’re looking for someone to pin this crisis on, try the guy who made up a phony Google website or promised testing kits that he STILL hasn’t delivered.
Our Asian-American communities — people YOU serve — are already suffering. They don’t need you fueling more bigotry. https://t.co/jjcO7treC2
En China zelf? Dat reageert fel op Trump. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken van China stelt dat Amerika eerst haar eigen straatje maar moet schoonvegen. ‘We roepen Amerika op om te stoppen met wijzen naar China. De eerste prioriteit is dat wel als internationale gemeenschap samenwerken om dit virus te bestrijden.’
Op dit moment krijgt Trump binnenlands veel kritiek om zijn corona-aanpak, of beter gezegd het gebrek daaraan: critici vinden dat hij te weinig en te laat reageert.
Vorige week noemde Trump COVID-19 al een ‘buitenlands virus’. Volgens sommige Amerikaanse historici wakkerde de Amerikaanse president hiermee vreemdelingenhaat aan. Nu het coronavirus de Verenigde Staten heeft bereikt zijn er in ieder geval meer racistische incidenten tegen Aziatische Amerikanen, meldt NBC News.
De Centers for Disease Control en Prevention (CDC), het Amerikaanse RIVM, zei eerder dat het omschrijven van het coronavirus als ‘Chinees’ inhoudelijk onjuist en in potentie gevaarlijk is. Hierdoor zouden racistische associaties tussen China en het virus kunnen worden gemaakt.
Op dit moment kent Amerika ongeveer gemelde 3.500 coronagevallen. Het werkelijke aantal ligt vermoedelijk vele malen hoger, ook omdat er te weinig testen zijn in het land.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
