De Winti-religie wordt door Surinaamse kerken als een ‘valse godsdienst’ afgeschilderd. Afro-theoloog Kenneth Vers Babel vindt dit onterecht en schreef er een boek over.
Geestelijk verzorger en Afro-theoloog Kenneth Vers Babel hoorde als kind al dat alleen de christelijke God bestond. Andere godsdiensten, zoals de Winti-religie, werden als ‘vals’ beschouwd. Dit vonden zowel blanke mensen als de zwarte Surinaamse gemeenschap waarin hij opgroeide.
Vers Babel ging dit onderzoeken en concludeert dat de Winti-religie net zo veel respect verdient als het christendom. Zijn bevindingen schreef hij op in het boek: Keduampon, Onvolprezen God in Winti-religie. Onderdrukte Afro-religieuze identiteit in een gesluierd monotheïsme. Met deze studie wil hij de donkere Nederlander voorlichten.
Het Winti-geloof is een Afro-Surinaamse religie waarin Winti’s (natuurgeesten) een belangrijke rol spelen. De letterlijke vertaling van ‘Winti’ is ‘wind’.
Het Winti-geloof draait om drie dingen: 1) Het geloof in de schepper Anana Keduaman Keduampon; 2) het geloof in natuurgeesten, de eerder genoemde Winti; 3) het vereren van de overleden voorouders. In het geloof spelen daarnaast magische rituelen, natuurgeneeskracht, medicijnmannen, dromen en geesten een rol.
Winti is voornamelijk afkomstig van de afstammelingen van de Ewe-Fon-, de Fante-Akan- en de West-Bantu-koninkrijken in West-Afrika.
Geen afgoderij
Vers Babels missie: het bewust maken van Surinaamse Nederlanders, zodat zij de Afrikaanse religie en de cultuur van hun voorouders leren waarderen. Hij wil laten zien dat de godsdienst van de Afrikaanse voorouders van donkere Nederlanders net zo geloofwaardig is als de christelijke religie.
Vers Babel is geboren in Paramaribo maar woont nu in Nederland. Hij is christelijk opgevoed. De Afro-religieuze identiteit was echter nooit verdwenen, niet in zijn huishouden en ook niet in Suriname zelf. De religie moest in het verleden onderdrukt worden, omdat de vroegste missionarissen in Afrika en de christelijke kerk in Suriname deze ‘afgoderij’ niet wilden hebben.
‘Ik ben gedoopt, ging naar catechismusles en bezocht elke zondag de kerk. Tijdens die bijeenkomsten werd mij voorgehouden dat Winti niet bestond en dat als ik me daarmee zou inlaten ik naar de hel zou gaan.’
Toch bevredigde enkel het christendom Vers Babel niet. ‘Ik vond er geen antwoord op al mijn vragen.’ En bovendien: ‘Via mijn ouders nam ik al op jonge leeftijd kennis van Winti. Het was toch niet iets van de hel als mijn ouders zich hiermee inlieten en mij er ook bij betrokken? Ze zouden er dan immers voor zorgen dat ik de kans misliep om in ‘de hemel’ te komen.’
Zo ontstond zijn interesse in Winti. Het was voor hem geen onzin en afgoderij, maar de religie die de Afrikaanse voorouders van Surinaamse Nederlanders meenamen toen ze als gevolg van de Trans-Atlantische slavenhandel van hun vrijheid werden beroofd en naar Suriname werden overgebracht.
‘Mijn levensdoel is mensen betrouwbare kennis van de Winti-religie bij te brengen’
Vers Babel studeerde theologie en religieuze studies aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij schreef verscheidene columns in Afromagazine over de uit Afrika afkomstige religies en de Surinamers in Suriname. En nu is er zijn boek: Keduampon, onvolprezen God in Winti-religie. Onderdrukte Afro-religieuze identiteit in een gesluierd monotheïsme. Hiervoor is Vers Babel op zoek gegaan naar Keduampon, de God in de Winti-cultuur.
Wat Vers Babel daarnaast belangrijk vindt aan dit boek is dat hij er ‘Winti-therapie’ mee aanbiedt. ‘Mijn levensdoel is mensen betrouwbare kennis over Keduampon en de Winti-religie bij te brengen, zodat zij hun eigen levensdoel kunnen behalen, gelukkiger kunnen zijn en wij gezamenlijk kunnen bijdragen aan een betere wereld.’
Mental slavery
Ook op andere gebieden pakt Vers Babel door. Onlangs hield hij een Winti-lezing in Amsterdam, waarin hij zwarte pastoors en predikanten van ‘brainwashing en indoctrinatie’ beschuldigde. ‘Mijn werk is nog lang niet af’, vertelt de missionaris van de Winti-religie. ‘Nog altijd krijgen Surinamers een vertekend beeld over de godsdienst van hun voorouders voorgeschoteld tijdens de zondagsdiensten in de christelijke kerken in Suriname. Zij hebben nog een laatste stukje ‘mental slavery’ en zitten nog steeds vast aan de ketenen van het christelijk godsconcept.’
Idealiter zou Vers Babel willen dat eigenlijk de gehele Nederlandse samenleving kennisnam van de Afro-Surinaamse religie en dat mensen hiervoor ook enige waardering zouden kunnen opbrengen. Maar wellicht is dat een brug te ver, denkt hij. Daarom wil hij het vooralsnog beperken tot het geven van voorlichting.
In zijn beroep van geestelijk verzorger verleent Vers Babel hulp aan mensen die problemen ondervinden in het leven en adviseert hij hen. ‘Dat kan in situaties van leven en dood zijn, bij afscheid en verlies, of bijvoorbeeld bij ethische vraagstukken.’ Een geestelijk verzorger is deskundig in het omgaan met levensvragen, spiritualiteit, zingeving en het maken van ethische afwegingen.
‘Er bestaan geen ‘Goden’, er is maar één daarvan’
Vers Babel is behalve auteur ook directeur van stichting Paradigma, Spiritual Counseling Consultation & Coaching in Zaandam. Dit centrum doet aan maatschappelijk werk en biedt coaching en mediation aan.
Mediation kan bijvoorbeeld bestaan uit het bemiddelen bij vermeende ‘etnische profilering’. Dan stuurt de stichting aan op een gesprek tussen iemand die zich gediscrimineerd voelt of ongelijk behandeld is door zijn of haar afkomst door de politie. ‘Voor alle cliënten in mijn praktijk ga ik op zoek naar wat de personen kracht en inspiratie geeft. Ik sluit aan bij hun levensverhaal en levensbeschouwelijke achtergrond.’
In dit werk gebruikt hij de grondslagen van Winti, andere traditionele West-Afrikaanse religies en ook de grote wereldgodsdiensten. ‘Het komt voor dat levensvragen of problemen waar cliënten mee te maken hebben teruggaan op de Afrikaanse voorouder-religie. Dan heb ik het er met hen over en begeleid ze er in.’
Gods werk
Als hij zijn eigen leven een cijfer moet geven dan is dat een acht, vertelt Vers Babel. ‘Ik ben goed bezig, omdat ik Gods werk verricht. Ik werk aan mijn levensdoel, heb voldoening in wat ik doe en zet mij in om de wereld een stukje beter te maken.’ Toch is er nog ruimte voor verbetering. ‘Ik heb nog veel te leren en ik stel mij daarom ook heel leergierig op. Ik zoek steeds naar leermomenten uit levensgebeurtenissen. Er valt altijd wel iets te oogsten.’
Vers Babel erkent dat er meer dan alleen één religie kan zijn. Op de vraag in welke Goden hij gelooft, antwoordt hij echter: ‘Er bestaan geen ‘Goden’, er is maar één daarvan. Eén Opperwezen, Ultieme Realiteit of Universele Ziel.’
