De nieuwe Turkse invasie in Syrië zet veel kwaad bloed in Nederland. Niet alleen bij de Koerdische Nederlanders, die lijdzaam toezien hoe zij opnieuw door de Amerikanen verraden zijn, waardoor hun broeders en zusters in Syrië gebombardeerd worden of moeten vluchten. Maar ook bij veel Turkse Nederlanders, die Erdogan en deze invasie steunen en vinden dat Nederland en de Nederlandse media zich eenzijdig verhouden tot dit conflict.

Vanuit het Turkse perspectief bezien is dit geen aanval tegen de Koerden, geen internationaalrechtelijk onwettige invasie in Koerdisch gebied, maar zelfverdediging. Zelfverdediging tegen terrorisme. En die terroristen, dat zijn de Syrisch-Koerdische PYD-partij en YPG-milities en de Turks-Koerdische strijders van de PKK.

In dit narratief is de Turkse invasie gericht op het neutraliseren van de YPG en PYD en het vormen van een veiligheidscorridor waarmee terrorisme in Turkije door Koerdische groeperingen voorkomen kan worden. Op het eerste gezicht een legitiem argument, zou je zeggen. Want laten we wel wezen: de PKK is ook een organisatie die wel degelijk de nodige terroristische aanslagen heeft gepleegd in Turkije en daarmee geclassificeerd kan worden in de categorie etno-separatistisch terrorisme.

Een belangrijk kenmerk van deze categorie terreurorganisaties is dat het terrorisme primair nationaal gericht is. De PKK zet terreur in als wapen in de vrijheidsstrijd van een volk dat met onderdrukking te maken heeft. In het Midden-Oosten bevinden zich weinig vergelijkbare organisaties. De meeste terreurorganisaties hebben een religieus karakter. Wel zijn er bijvoorbeeld islamistische terreurorganisaties, zoals Hezbollah en Hamas, die hun terreur richten tegen een bezettende macht, namelijk de staat Israël.

En dat brengt ons bij een interessante vergelijking. Want in hoeverre is de PKK de Koerdische evenknie van het Libanese Hezbollah en het Palestijnse Hamas? Hezbollah ontstond in de jaren tachtig van de vorige eeuw vanwege de Israëlische invasie in het zuiden van Libanon en de onderdrukking van de sjiietische bevolking aldaar. Hamas is het product van de Israelische bezetting van Palestina en de onderdrukking van de Palestijnen.

Turkije bestaat als staat sinds 1923, de PKK werd in 1978 opgericht. De PKK is het product van decennialange Turkse onderdrukking van de Koerdische bevolking, gecombineerd met de wens van het Koerdische volk tot nationale zelfbeschikking. Koerden verlangen naar een eigen staat, of in ieder geval autonomie, zodat ze niet langer afhankelijk zijn van andere volken die hen in het verleden altijd onderdrukt hebben.

Turkije wil voorkomen dat er een Koerdische staat komt

Je zou misschien denken dat de Turken, die honderd jaar geleden een vrijheidsstrijd voerden tegen de koloniale machten en tegen Griekenland, begrip zouden hebben voor de Koerdische positie. Maar niets is minder waar. Want Turkije onderdrukt nog steeds de Koerden. Het Turkse nationalisme wordt in tijden van oorlog en invasie krachtiger. Als Israël Libanon of de Gazastrook straks aanvalt met het beroep op zelfverdediging, dan gaan veel Turken – geheel terecht – de straat op om tegen dit geweld te protesteren. Maar als Turkije precies hetzelfde doet bij de Koerden, dan mag het opeens wél.

Om u uit de droom te helpen: ‘Operatie Vredesbron’ gaat helemaal niet om de Turkse veiligheid. De achterliggende oorzaak van de Turkse inval is het decennialange conflict met de Koerden en geopolitieke belangen. Turkije wil voorkomen dat er een Koerdische staat komt, of een ring van autonome Koerdische regio’s rondom Turkije. Want Turkije is als de dood dat Koerdische successen in de regio het separatisme onder de eigen Koerdische bevolking verder zullen aanwakkeren.

De afgelopen jaren heeft Turkije keihard en met grof geweld de Koerden in eigen land onderdrukt. Ook de vredelievende pro-Koerdische HDP, die sterk is in het zuidoosten van Turkije, is hier slachtoffer van geworden. Democratisch verkozen HDP-burgemeesters worden afgezet en vervangen door zetmannen van Erdogan. Veel HDP-politici zitten in de gevangenis, waaronder HDP-leider Selahattin Demirtas.

Wil Turkije écht veiligheid, dan moet het land het roer 180 graden draaien en investeren in een duurzame vrede. Dit betekent onderhandelingen met de PKK, zelfbeschikking voor de Turkse Koerden, vrede en veiligheid in Koerdische gebieden in buurlanden. Alleen dit kan de vrede en stabiliteit brengen waarnaar zovelen in de regio verlangen.

Uiteraard is Erdogan hiertoe niet bereid en hij krijgt hiervoor brede steun: ook de seculiere oppositiepartij CHP steunt ‘Operatie Vredesbron’. De Koerden betalen hiervoor opnieuw de bloedige prijs.

En veel Turkse Nederlanders zullen zich onbegrepen blijven voelen. Maar zolang zij niet bereid zijn om zich in het Koerdische perspectief te verplaatsen, dan zullen ze inderdaad ook van weinigen begrip krijgen.

Wat betekent het voor het Midden-Oosten dat de Amerikanen een kleine drie jaar geleden een instabiele idioot tot president hebben gekozen, wiens belangrijkste politieke drijfveren bestaan uit een narcistische megalomane geldingsdrang en de intentie om alle successen van zijn voorganger ongedaan te maken? Dat Trump internationaal democraten schoffeert en autocraten omarmt, en daarmee de eerst aangewezen partners van de Verenigde Staten van zich vervreemdt, begint langzaamaan een vast patroon op te leveren.

Vergelijk zijn botte bejegening van Trudeau en Merkel – of van de Denen, die hun afwijzing van de verlangde verkoop van Groenland op een kinderlijke reactie kwam te staan – met die van Bolsonaro en Poetin, die hij op een mondiale top eens schertsend toevoegde dat hij hem om de omgang met kritische persmuskieten benijdde. Vastgoedbaas Trump beschouwt het Witte Huis min of meer als zijn persoonlijk eigendom.

De Saoedische kroonprins komt weg met een barbaarse moord op een journalist. Volgens Trump was dat weliswaar niet zo netjes van diens land, maar zaken gaan voor: het mocht de lucratieve miljardenverkoop van wapens aan Ryad niet hinderen, waarmee de Amerikanen zich medeverantwoordelijk maken aan de slachting die het Saoedisch regime onder de burgerbevolking van Jemen aanricht. Het zijn slechts de – al dan niet door de Houthi dan wel door Iran – zwaar beschadigde Arabische olie-installaties die aantonen dat de Saoedi’s minder onkwetsbaar zijn dan zij eerst meenden, en hen nu mogelijk tot inbinden dwingt, mede omdat de Golfstaten op dit punt niet meer in het gelid willen blijven lopen.

Ook ten aanzien van het Onheilige Land is Trumps bijdrage vooreerst een rampzalige. Terwijl van het door zijn schoonzoon beloofde allesomvattende vredesakkoord zelfs nog niet eens de minimale contouren zichtbaar zijn, heeft de onvoorwaardelijke steun van Trump aan Netanyahu ervoor gezorgd dat die, in het kader van zijn poging de Israëlische verkiezingen te winnen, niet alleen nieuwe nederzettingsuitbreidingen heeft aangekondigd, maar ook de formele annexatie van grote stukken Palestijns gebied. Al eerder had die de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem voor elkaar weten te krijgen, plus de Amerikaanse erkenning – in strijd met het volkenrecht – van de verheffing van een ongedeeld Jeruzalem tot hoofdstad van Israël.

Een tweede vast patroon: de impulsiviteit van veel van Trumps beslissingen, deels dwars tegen die van al zijn zelfstandig denkende raadgevers in, die dan ook stuk voor stuk na verloop van tijd hun biezen pakken, tot de brave meelopers en spreekbuispoppen overblijven. Types als de minister van Buitenlandse Zaken Pompeo – of de Amerikaanse ambassadeur in Den Haag, Pete Hoekstra, die ondanks het debiteren van evidente kwaadwillige kletskoek over het land waar hij gestationeerd werd, gewoon aanblijven kon.

Infantiele impulsiviteit kenmerkt vooral Trumps bejegening van vijanden, zowel echte als vermeende, zowel buitenlandse als binnenlandse. Denk aan zijn twittergescheld aan het adres van degenen die de impeachment-procedure opstartten, dat zelfs sommige Republikeinse senatoren plaatsvervangende schaamte bezorgde – en dat wil bij die over het algemeen volslagen kritiekloze schapen wat zeggen.

Op dit Witte Huis kan niemand bouwen

Die impulsiviteit kenmerkte ook Trumps omgang met de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un: na eerst letterlijk met hel en verdoemenis gedreigd te hebben, veranderde kleine raketman plotseling in een goedwillende vriend, met wie The Donald de grootste deal aller tijden zou sluiten. De ongerijmdheid van die claim, gezien het feit dat hij precies datzelfde al voor tal van andere deals had beweerd, ontging Trump kennelijk. Die grootste deal aller tijden blijft intussen nog steeds uit.

Dan Iran: er valt zeer veel op het land aan te merken, maar op het terrein van de atoomdeal had het zich, volgens alle objectieve VN-waarnemingen, keurig aan de afspraken gehouden. Toch moest en zou die deal van Trump kapot, want alles wat Obama bereikt had moest en zou kapot. Het is zijn grote obsessie sinds Obama als president eens op een diner met Trump de spot gedreven had.

Gevolg nu: geweldige escalatie, want dat Teheran de in dit geval volkomen ongerechtvaardigde Amerikaanse sancties onbeantwoord zou slikken, viel te voorzien. Een en ander heeft intussen al een pre-oorlogssituatie teweeggebracht, waarbij, als die oorlog inderdaad uit mocht breken, Europa er verstandig aan doet geen partij te kiezen: alle ellende hebben de Amerikanen zich dan zélf op de hals gehaald. Terecht houdt iedereen het Amerikaanse verzoek om Europese militaire betrokkenheid op afstand. Alleen de Britten overwegen mee te doen, maar die worden sinds een paar maanden geregeerd door een al even destructieve idioot.

Trump had een paar maanden geleden Teheran al met een militaire superreactie op het Iraanse opereren in de Straat van Hormuz gedreigd, maar zag daar uiteindelijk vanaf, omdat dat volgens hem zoveel doden niet waard was. Op zich terecht, maar eerst dreigen en dan terugschrikken voor de uitvoering van het dreigement is een gevaarlijke vorm van wispelturigheid. Iran weet nu: we kunnen ons veel veroorloven, want uiteindelijk zet Washington niet door.

Hetzelfde gevaarlijke terugkrabbelen zagen we afgelopen dagen ten aanzien van Syrië: Trump kondigde met veel poeha terugtrekking van de Amerikaanse troepen aan, en geeft daarbij Turkije bijna expliciet de vrije hand tegen de Koerden – tot dusverre de beste bondgenoot van de VS. Maar ja, wel eentje uit Obama’s tijd.

Gevolg: Erdogan kondigt inderdaad aan Noord-Syrië binnen te rukken, de Koerden voelen zich terecht verraden, en IS ademt op. Als dan ook in Washington bijna iedereen over Trumps voornemen valt, krabbelt die prompt weer terug. Maar de schade in de regio is al aangericht: op dit Witte Huis kan niemand bouwen.