19.8 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 198

Jongeren vertellen over migratie over zee

Anne-Rose Hermer
-
0
Jongeren vertellen over migratie over zee

Een tentoonstelling in het Rotterdamse Maritiem Museum gaat over migratie over zee en de aankomst in Nederland. Wat zorgt er na die lange zeereis voor dat je ergens thuis bent? En wat is thuis eigenlijk?

Ruim veertig jongeren van kleur reageerden enthousiast op de oproep van het Maritiem Museum in Rotterdam. Uiteindelijk bleven er tien over om hun familieverhaal te vertellen. Ze komen onder andere uit Indonesië, Marokko, Kaapverdië, Kenia, Eritrea en Suriname.

Wanneer voel je je ergens thuis? ‘Mijn familie heeft overal waar ze arriveerden eerst een altaar gemaakt’, vermeldt een maker bij zijn gerealiseerde altaar. Dan krijgt dat altaar ineens een andere betekenis.

Om mee te doen aan deze tentoonstelling verdiepten de jonge makers zich in hun achtergronden, bijvoorbeeld door (groot)ouders of andere familieleden te interviewen. Of om iets te doen met hun eigen ervaringen.

‘Mijn familie maakte overal waar ze arriveerden eerst een altaar’

Filmon Brhane Tewelde, afkomstig uit Eritrea, was niet in staat om zelf zijn verhaal te vertellen. Daarom interviewde hij een vriend die vergelijkbare vluchtervaringen heeft en door de Sahara reizen moest. Tot overmaat van ramp gingen de mensensmokkelaars er op een dag vandoor en lieten hen achter in de Sahara zonder eten en drinken. Ze keerden wel terug. Het lukte de groep vluchtelingen om de Libische kust te bereiken, maar onderweg naar het vaste land begaf de motor van zijn rubberbootje het. Gelukkig kwam de redding net op tijd. Hij eindigt zijn verhaal met een prachtige opmerking: ‘Of je hier in Nederland gelukkig wordt, hangt af van de keuzes die je zelf maakt.’

Beeld: Anne-Rose Hermer

Als je een migratieachtergrond hebt, waar ben je dan thuis? Voor de 17-jarige Thierry Lorenzo Sofiani betekent thuis Sao Vicente, het Kaapverdische eiland waar zijn moeder vandaan komt en een bekende zangeres was. Ze emigreerde in de jaren zeventig naar Nederland. Volgens Thierry is hij ‘de zoon van’. Voor deze tentoonstelling maakte hij een lied met een videoclip erbij, met beelden uit Rotterdam en Sao Vicente. Hij is de jongste deelnemer aan de tentoonstelling. De oudste is 27.

Nina Nussy heeft een aantal ronddraaiende pilaren gemaakt met daarop hoogtepunten en ook dieptepunten uit het verleden en het heden rond de Molukken. Een specerijenkaart uit 1572, maar ook een uit de periode dat Johan Manusama minister-president van de republiek der Zuid-Molukken in ballingschap was. De treinkaping bij De Punt in 1977 komt eveneens aan bod.

Het is echt de moeite waard om daar even de tijd voor te nemen, maar dat geldt in principe voor het werk van alle makers. Naast hun eigen werk mochten ze allemaal iets uit het depot van het museum kiezen, of een ander object dat bij hun verhaal past. In het midden van de tentoonstelling staan de meeste voorwerpen opgesteld. Het servies lijkt een gewoon servies, totdat je als bezoeker ziet dat dit de kopjes zijn waaruit Filmon en zijn vriend drinken. Om maar iets te noemen. Je kunt alle voorwerpen op het plateau het beste na afloop bekijken, want pas dan snap je de context ook.

Siuli Ko, programmamaker bij het Maritiem Museum, heeft de tien makers begeleid tijdens de voorbereidingen. ‘Van de ruim 40 kandidaten vielen er een heleboel af omdat ze geen migratieachtergrond over zee hadden. Uiteindelijk bleef er een goede mix over. Niet iedere deelnemer had creatieve ervaring, maar ze hebben zich allemaal ontpopt tot makers.’

Alle makers hebben een ander pad afgelegd. Daarnaast hebben ze alle tien een andere achtergrond en een ander verhaal. ‘In het jaar voorafgaand aan de tentoonstelling zijn ze vijf keer lang bij elkaar geweest. Tijdens enkele van die bijeenkomsten waren er ervaringsdeskundigen aanwezig om hen te coachen, zoals Halima Özen.’ Haar vader was een van de eerste Marokkaanse gastarbeiders. Halima is in de geschiedenis van de gastarbeiders gedoken en heeft er een rondreizende tentoonstelling van gemaakt en een theaterstuk. Een andere coach was Sven Peetoom, die een Indische achtergrond heeft.

‘Er lag voor de deelnemers geen vooropgezet plan klaar. Ze hadden de vrijheid om hun eigen keuzes te maken. Voor enkele makers was dit aanleiding om zich meer te verdiepen in hun achtergrond. Bij de Molukse makers viel op dat ze heel veel over hun geschiedenis weten. En als de makers hier geboren zijn betekent dit niet automatisch dat ze zich welkom voelen of durven wortelen.’

Het Indische zwijgen
Lara Daams is een van de twee deelnemers met een Indonesische achtergrond. Ze heeft grootouders die uit Indonesië komen, toentertijd de kolonie Nederlands-Indië. ‘Ik heb meegedaan omdat ik het een mooie kans vond om mijn verhaal en werk te tonen’, vertelt ze. Haar volgende stap is om een reis naar Indonesië te maken.

Alle makers mochten een object kiezen uit het depot. Daams koos voor een omvangrijk schilderij waarop een markt in Nederlands-Indië is te zien. ‘Het sprak me aan omdat het zo groot is, maar ook vanwege de kritische blik van een vrouw die je op de voorgrond ziet. Bijna gespiegeld. Ze kijkt alsof ze wil dat je gaat nadenken. Over het feit dat we deze expositie hebben. Over het koloniale verleden.’

De inzending van Daams bestaat uit een video met een interview met haar Indische grootouders en een soort staande kijkdoos, waarop foto’s uit heden en verleden te zien zijn van haar familie. ‘Het is mijn geschiedenis. Voor mij is het herkenning. Op de foto’s kun je ook zien welke familieleden een meer Europese achtergrond hebben en welke meer Javaans.’

‘Veel mensen uit Nederlands-Indië wilden niet over hun verleden praten’

Sommige makers moesten echt in hun eigen geschiedenis duiken, maar Daams had al vaak met haar Indische grootouders gepraat. Ze is deels bij hen opgegroeid. ‘Mijn eerste project op de HKU, (Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, red.), was Selemat Djalang. Dat betekent goede reis, maar ook goede reis naar het hiernamaals. En het verwijst naar de Tweede Wereldoorlog, naar de Jappenkampen, de kampen waar na de Tweede Wereldoorlog Indische mensen met Europees bloed moesten verblijven en de Bersiap (de gewelddadige periode na de Japanse capitulatie in 1946, red.).’

Daams vindt dat Jip Dresia, de andere maker met een Indische achtergrond, ook een mooie inbreng heeft. Zij interviewde haar oma over de schijnbaar eenvoudige integratie van mensen uit Nederlands-Indië. Dat is een illusie, vertelt Daams, maar dit werd niet besproken als gevolg van het Indische zwijgen. Veel mensen uit het voormalige Nederlands-Indië wilden liever niet over hun verleden praten.

Marokkaanse pannenkoek
Ten slotte is er het verhaal van Dunya Zita. Zij heeft een Marokkaanse vader en een Nederlandse moeder. Ze is niet tweetalig opgevoed, haar ouders spraken Nederlands met haar. Als kind ging ze tijdens de vakanties naar het land van haar vader. ‘Ik kon met mijn neefjes en nichtjes spelen zonder taal nodig te hebben, maar naarmate ik ouder werd begon ik een gedeelde taal steeds meer te missen’, vertelt ze.

Zita ging in gesprek met haar familie in Nederland en reisde ze naar  Marokko om een korte documentaire te maken. Dit is haar eerste documentaire. Ze nam vrijwel alle taken op zich: van regie tot camerawerk en van geluid tot en met montage.

Een heel mooie scène speelt zich af in de keuken, waar ze zonder woorden een msemen maken, een Marokkaanse pannenkoek. Het is ontroerend om te zien hoe lief haar familie haar dat uitlegt. ‘Ik had het eigenlijk gefilmd, zodat ik het thuis zelf kon maken. Tijdens de montage besefte ik echter hoe verhalend dit fragment is. Er schijnt licht op iets dat de grenzen van taal overstijgt.’

Cassettebandjes met een boodschap
Als persoonlijk voorwerp koos ze voor een cassetterecorder en wat cassettebandjes. ‘De eerste migranten uit Marokko en bijvoorbeeld Kaapverdië stuurden elkaar cassettebandjes met daarop boodschappen, zoals hoe het thuis ging. Voor dit project heb ik mijn vader geïnterviewd. Hij begon al gauw over de cassettebandjes. Dit was, zo vertelde hij mij, voor hem een belangrijke manier om zijn stem te kunnen laten horen aan zijn familie in Marokko. Veel migrantenfamilies zullen dit herkennen.’

Zita is tevreden over het eindresultaat en over de tentoonstelling in het algemeen, besluit ze. ‘Iedereen koos voor een andere vorm, een ander verhaal. Hierdoor wordt de gelaagdheid die aan migratie verbonden is duidelijk zichtbaar.’

Wie naar de tentoonstelling gaat, doet er goed aan om de complete documentaire van Zita te bekijken. Alleen al voor de mooie beelden van Marokko. Verankerd?! is te zien tot en met het voorjaar 2025 in het Maritiem Museum.

India: intrekken autonomie Jammu en Kashmir was wettig

de Kanttekening
-
0
India: intrekken autonomie Jammu en Kashmir was wettig

Volgens het Indiase gerechtshof heeft de Indiase regering haar bevoegdheden niet overschreden toen zij in augustus 2019 de autonomie van de deelstaat Jammu en Kashmir besloot in te trekken. Dit schrijft de Britse krant the Guardian.

De Indiase rechter heeft geoordeeld dat de Indiase regering wettig handelde toen ze besloot om de speciale status van de deelstaat Jammu en Kashmir in te trekken en onder directe controle van Delhi te plaatsen. De hindoe-nationalistische regering van premier Narendra Modi deed dit bij presidentieel bevel, zonder overleg met de – in meerderheid islamitische – bevolking van Jammu en Kashmir.

Een kleine zeventig jaar lang regelde artikel 370 de speciale status van Jammu en Kashmir. Toen Delhi besloot de speciale status van de deelstaat in te trekken volgden ook andere repressieve maatregelen: de arrestatie van lokale politici, het afsluiten van het internet voor 18 maanden en het instellen van een avondklok. Veel lokale politici staan nog steeds onder huisarrest.

De kwestie Kashmir speelde echter al voor 1947, het jaar dat India onafhankelijk werd. India en Pakistan betwistten het gebied, waar moslims in de meerderheid zijn. India slaagde erin het grootste deel van Jammu en Kashmir in handen te krijgen, een klein deel van het gebied hoort nu bij Pakistan. In de jaren negentig kwamen pro-Pakistaanse Kashmiri in opstand tegen India. Sindsdien is het onrustig in het gebied.

De uitspraak van het hooggerechtshof is een grote overwinning voor de hindoe-nationalistische Bharatiya Janata-partij (BJP) van Modi, die jarenlang pleitte voor het intrekken van artikel 370.

Verzet tegen Kerstman in Zuidoost-Turkije

de Kanttekening
-
0
Verzet tegen Kerstman in Zuidoost-Turkije

Christenen in Zuidoost-Turkije worden belemmerd in het vieren van het kerstfeest. Volgens de Assyrisch-Turkse parlementariër George Aslan uit Mardin zijn ze slachtoffer van ‘institutionele discriminatie’. Hij wil opheldering van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Onderwijs. Zo meldt de Turks-Armeense krant Agos.

‘Haatuitingen en haatmisdrijven tegen christenen in Turkije nemen ieder jaar weer toe rond kerst en nieuwjaar’, merkt Aslan op. Hij is vooral geërgerd over een whatsappbericht dat vanuit het stadsbestuur in Mardin naar scholen zou zijn verzonden.

‘Vrienden, nieuwjaar is weer aanstaande. Het nageslacht van de moordenaar, barbaar en bloedige persoon die Kerstman heet wil, nu er op islamitisch grondgebied slachtingen plaatsvinden, op onze scholen kerst vieren. We moeten van tevoren al onze instituties waarschuwen: we willen geen enkel kerstevenement zien’, zou in het bericht staan.

Volgens Aslan worden mensen die in Mardin kerst vieren, op de eerste plaats de Assyrische gemeenschap, tot doelwit gemaakt en beledigd. Dat is in strijd met het Turkse strafrecht, benadrukt de ambtenaar.

Hij wil weten of het ministerie op de hoogte is van deze discriminerende berichten, of er al een onderzoek gaande is, of het stadsbestuur zal worden gedwongen op te stappen en wat het ministerie doet of wil gaan doen om haatuitingen tegen minderheden tegen te gaan.

Een verontrustend scenario

Lody van de Kamp
-
0
Een verontrustend scenario

Met een geweldige kracht stort het nieuws over Oekraïne en Rusland, over Gaza en Israël, over ons nieuwsconsumenten heen. De heftigheid van die berichten is zo massaal, dat ik me zo nu en dan dwing om mijn nieuwsgaring te beperken. Met daarbij de nauwkeurige afweging om het meest belangrijke natuurlijk niet over het hoofd te zien.

Er is één nieuwsitem waarvan ik zeker weet dat ik daar geen detail van mag missen. Dat is de nasleep van de verkiezingen hier ons land.

Aan de hand van het nieuws hierover ontwikkelt zich in mijn hoofd een verontrustend scenario.

Eerst die bijna twee en een half miljoen burgers die er voor zorgden dat een partij die alle facetten van uitsluiting hoog in haar rood-wit-blauwe vaandel heeft staan als winnaar uit de verkiezingen kwam. Geen Europese Unie, geen steun aan Oekraïne, geen klimaatzorgen, geen moskeeën, korans of religieuze kledij.

Dit stemvolk zorgde ervoor dat de PVV met 37 zetels de grootste partij in de Tweede Kamer werd. Onder hen bevinden zich veel scholieren en studenten, jongeren bij wie alleen al vanwege hun geboortedatum en mogelijk ook vanwege de gebrekkige geschiedenislessen op school het nodige historisch besef ontbreekt.

En dan de leider van die club zelf. 37 is geen meerderheid die groot genoeg is om alleen het land te gaan regeren. Mijnheer Wilders moet op zoek naar regeringspartners. Om die te krijgen zette hij wel heel veel van zijn ‘uitsluitsels’ in de koelkast. Zijn explosieve uitspraken over de islam en zijn beschrijving van de Tweede Kamer als ‘nepparlement’ bewaart hij voorlopig even een paar graden boven nul.

En ja hoor, zijn toekomstige maatjes – VVD, BBB en NSC – stappen braaf hand in hand de kamer binnen van verkenner Ronald Plaskerk. Het eerste ‘nee’ tegen PVV, van vlak vóór de verkiezingen, werd na het sluiten van de stemlokalen een ‘misschien toch wel’. En nu is het al bijna een volmondig ‘ja’ geworden.

Stel nou dat dit rechtse formatiefeest doorgaat. Dan staan ons land sombere tijden te wachten. In het Torentje staat immers die overvolle koelkast met abjecte ideeën die gekoeld lang goed blijven. De regering is gevormd, de coalitie en oppositie gaan aan de slag. Maar dan gaat de deur van de PVV-koelkast op een kiertje.

Zijn toekomstige maatjes stappen braaf de kamer binnen van verkenner Ronald Plaskerk

Het eerste stapje op weg naar Nexit. En de coalitiepartners die dat niet wilden? Ja, maar voor zo’n enkel stapje laat je de regering niet vallen.

Er komt meer tevoorschijn. Minder hulp aan Oekraïne. Dat wil zeggen, een ruggensteuntje voor de Russen. Dat ligt gevoelig, maar goed, we zitten nu eenmaal samen achter die regeringstafel. Dan moet je maar wat slikken. Ik hoor het ze allemaal zeggen. En ach, een stukje van de miljoenen of miljarden die dat dan weer oplevert – die mogen BBB, NCS en VVD als beloning dan voor hun eigen speeltjes gebruiken.

Langzamerhand gaat de koelkast helemaal open. Het blikje met PVV-DNA komt op tafel. Geen hoofddoeken meer achter het loket. Een moskee op slot. Al ‘die lui’, waarvan de PVV vindt dat ze hier niet thuishoren, die moeten de grens over.

En zo verdwijnt de zo geroemde rechtsstatelijkheid van vóór de verkiezingen in het vriesvak. Wilders warmt zijn inmiddels gekoelde ‘nep-parlement’ op, om deze als warme hap te serveren aan zijn coalitiepartners.

Mocht dit allemaal zo uitpakken, hopelijk zit er dan een krachtige oppositie die deze koelkast met alles wat daar aan PVV-erfgoed inzit zo snel mogelijk het Torentje uitsmijt, zo de Hofvijver in.

Gebeurt dat niet, dan kan het zomaar eens zijn dat onze democratie aan dit verkiezingsavontuur zelfs geen nep-parlement overhoudt.

De les van de geschiedenis.

PVV-stemmers bereid koranverbod ‘op te geven’ voor rechts kabinet

de Kanttekening
-
0
PVV-stemmers bereid koranverbod ‘op te geven’ voor rechts kabinet

PVV-stemmers zijn bereid om partijpunten als een verbod op de Koran, moskeeën en islamitische scholen te laten varen als dat een rechtse coalitie mogelijk maakt. Dat blijkt uit een onderzoek van het RTL Nieuwspanel.

Ook een referendum over een vertrek van Nederland uit de EU (Nexit) en het opheffen van steun aan Oekraïne is de PVV-achterban bereid in te wisselen voor een rechts kabinet.

Op sociale media wordt met hoon gereageerd op deze compromisbereidheid. ‘Het respecteren van de grondrechten van anderen is geen prestatie waar je iets voor terug dient te krijgen. Het zou een basisvoorwaarde moeten zijn om überhaupt mee te mogen doen’, reageert politicoloog en docent bestuurskunde Luuk de Cock (Universiteit Leiden) op X. ‘De grondwet als handelswaar’, merkt het Rotterdamse wijkraadslid Roelant Siekman op.

In het onderzoek van RTL zijn tweeduizend PVV-stemmers meegenomen. Slechts 11 procent wil dat de PVV bij onderhandelingen vasthoudt aan een koran- en moskeeverbod. 84 procent vindt dat Wilders dat mag laten vallen. Over andere punten uit het verkiezingsprogramma van de PVV is de achterban minder toegeeflijk. Zo wil 91 procent dat partijleider Geert Wilders vasthoudt aan het uit- of vastzetten van illegale asielzoekers. Bijna driekwart van de PVV-achterban (70 procent) wil dat er een algehele asielstop komt.

Deze week zal informateur Ronald Plasterk verslag doen van zijn verkenning voor een mogelijke coalitie tussen de VVD, PVV, NSC en BBB. 

 

Commotie over islamkritiek oud-SGP-leider Van der Staaij

de Kanttekening
-
0
Commotie over islamkritiek oud-SGP-leider Van der Staaij

In een interview met EW Magazine stelde Kees van der Staaij onlangs dat de islam ‘een duistere, gewelddadige kant heeft die haaks staat op christelijke opvattingen’. Deze uitspraken van de voormalige SGP-leider roepen op X veel negatieve reacties op.

Kees van der Staaij (55) was van 1998 tot 2023 Tweede Kamerlid voor de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP), een fundamentalistische christelijke partij die sinds 1922 altijd met twee of drie zetels in het Nederlandse parlement heeft gezeten. De SGP vindt dat politiek genormeerd moet zijn naar de regels uit de Bijbel. Zo is de SGP voor een verbod op abortus, euthanasie en het homohuwelijk en voor de herinvoering van de doodstraf. 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde partijleider G.H. Kersten met de Duitsers. Hij werd verweten soms antisemitisch te handelen, waardoor hij na 1945 niet mocht terugkeren in het parlement. Tegenwoordig presenteert de SGP zich als een ‘vriend van Israël’. Zo liet de nieuwe SGP-leider Chris Stoffer onlangs het Israëlische volkslied op de radio draaien. Daarentegen lijkt de islam nu het mikpunt van kritiek te zijn geworden voor de SGP. 

‘De westerse samenleving, cultuur en rechtsstaat zijn geworteld in de christelijke traditie, niet in de islamitische’, staat er te lezen op de SGP-website. ‘In de wetgeving en in het publieke domein dient de overheid daarom de aanwezigheid van de islam zoveel mogelijk te beperken.’

In EW Magazine verdedigt Van der Staaij dit standpunt. ‘De islam heeft een duistere, gewelddadige kant die haaks staat op christelijke opvattingen, en speelt een donkere rol bij de terreur van Hamas en andere conflicten in het Midden-Oosten. De islam gunt christenen ook weinig ruimte.’

Op sociale media reageren meerdere mensen geagiteerd op de uitspraken van Van der Staaij. ‘Islam slecht = wij goed’, zegt schrijver Abdelkader Benali, hiermee de domme schapen van George Orwells Animal Farm parafraserend: ‘Vier poten goed, twee poten slecht’.

‘Op welke christelijke opvattingen staat die vermeende duistere kant van de islam haaks?’, vraagt antropoloog en islamdeskundige Martijn de Koning zich af. ‘Het is, in meerdere opzichten, witwassen van het christendom, superioriteitsclaims en hiërarchisch wij-zij denken. Onder Van der Staaij heeft SGP een expliciet islamofoob racistische koers ingeslagen.’

Classicus Miko Flohr, verbonden aan de Universiteit Leiden, verwijt Van der Staaij ‘oriëntalisme’, omdat hij de islam in stereotype beelden en gans anders dan het ‘superieure’ christendom voorstelt. ‘Hoe kun je met droge ogen ‘christelijke opvattingen’ contrasteren met een ‘duistere, gewelddadige kant’? Heb je dan enig besef van de rol van overwegend christelijke Europeanen in de wereldgeschiedenis van de laatste vijf eeuwen? Ik verbaas me echt hogelijk over de manier waarop Europeanen nog steeds collectief lijken te ontkennen hoe dit continent, en diens cultuur van superioriteitsdenken, de wereld hebben geschapen waarin wij nu leven, en vaak direct aan de basis staan van ernstige militaire conflicten.’ 

Abdellah Dami, de woordvoerder van Denk, gaat nog een stapje verder: ‘Ongelooflijk. Europese ‘christenen’ hebben de Holocaust georganiseerd, het Joodse volk werd gedemoniseerd, ontmenselijkt, gruweldaden verricht. En nu verwijt Van der Staaij de moslims wat zijn ‘eigen’ gemeenschap gedaan heeft? Hypocriet en kwaadaardig.’ 

Ook anderen wijzen op de intolerantie van het christendom. ‘De kruisvaarders, de reconquista, kolonialisme en imperialisme. Vanaf de 11de eeuw tot in de 20ste eeuw waren het toch echt christenen die hun ‘duistere en gewelddadige kant´ tentoonspreidden over grote delen van de wereld’, stelt iemand op social media. En een ander schrijft: ‘Gelukkig dat christenen heel anders zijn. Die gunnen iedereen zijn of haar ruimte. Die hebben er geen enkele behoefte aan om hun geloof/ideeën op te dringen aan anderen. Daarom mogen vrouwen achter het aanrecht, bepalen christelijke mannen dat jij geen abortus mag.’  

Trouw-columniste Emine Ugur begrijpt dat mensen in een reflex schieten en wijzen op de duistere kanten van het christendom. ‘Die reflex is sterk’, schrijft ze. ‘Voor je het weet ga je helemaal terug naar de kruistochten en zit je de ene groep gelovigen zwart te maken om uitspraken over een andere groep gelovigen te ontkrachten.’ Maar dit is volgens haar niet de juiste weg. ‘Tegenover elke Kees van der Staaij ken ik tien christenen die er totaal anders over denken.’ Haar conclusie: ‘Laat je niet voor het karretje spannen van deze verdeeldheidzaaiende uitspraken.’

Mijn hoop op vrede in Gaza is vervlogen

Ahlam Benali
-
0
Mijn hoop op vrede in Gaza is vervlogen

Publicist Ahlam Benali slaat de feestelijkheden deze maand over. De oorlog in de Gazastrook drukt te zwaar op haar gemoed.  

De feestdagen komen eraan. Iedereen heeft weer de beste wensen voor het nieuwe jaar. Ook is december de maand waarin mijn verjaardag valt, die ik graag met plezier vier. Het is de maand met de kortste dag en de langste koude nachten. Een maand van afsluiten en opnieuw beginnen. Maar toch moet mij van het hart dat ik dit jaar niet als gewoonlijk kan afsluiten.

Wij groeien op met het leed van de Palestijnen. Mijn ouders eerst, toen ik, nu ook mijn kinderen. Wij zien al jarenlang op de televisie heftige beelden binnenkomen in onze huiskamer.

Op 30 september 2000 werd ik voor het eerst blootgesteld aan schokkende beelden uit Palestina. Nooit zal ik het beeld vergeten van een Palestijnse vader en zijn huilende zoontje Mohammed al-Dura. Zij probeerden achter een ton dekking te zoeken voor een hevige schietpartij tussen het Israëlische leger en Palestijnse burgers in de Gazastrook. Met zwaaiende armen, probeerde de vader duidelijk te maken dat hij en zijn zoon in veiligheid gebracht moesten worden. Helaas zag ik aan het einde van de video dat Mohammed in elkaar zakte op de schoot van zijn vader. Hij was doodgeschoten.

De wereld kijkt 75 jaar toe hoe Israël de Palestijnen onderdrukt. Hoe Israël Palestijnse kinderen arresteert en zonder proces voor lange jaren opsluit. UNICEF regelt bij een acute situatie opvang voor kinderen die op de vlucht zijn en dat er onderwijs kan worden blijven gegeven. Maar helaas kan UNICEF niet helpen in Gaza.

Het geweld in de Gazastrook sinds 7 oktober is mij niet in de koude kleren gaan zitten. Met pijn in mijn hart kijk ik opnieuw naar de beelden van vandaag. Op brute wijze worden de 1,9 miljoen Palestijnen in Gaza opnieuw onderdrukt, vernederd en vermoord.

Hoe kunnen wij in een wereld leven waarin humanitaire grenzen zo overduidelijk worden overschreden?

De Verenigde Staten steunde afgelopen vrijdag tijdens de vergadering van de VN- Veiligheidsraad het humanitaire staakt-het-vuren opnieuw niet. Er is een veelomvattend gat ontstaan, waarin de humaniteit voor de Palestijnen volledig verloren is geraakt.

Vrede tussen Israël en Palestina lijkt ver weg. Vroeger was ik nog hoopvol. Maar vandaag is die hoop verdwenen onder het puin.

Hoe kan het dat Israël ongestraft een beleid mag voeren van apartheid tegen de Palestijnen? Het volk systematisch kan onderdrukken en overheersen? Ook onteigent Israël illegaal land en krijgen Palestijnen drastische bewegingsbeperkingen opgelegd. Het is echt afschuwelijk dat Israël hier mee weg blijft komen.

Hoe kan ik straks iedereen een gelukkig nieuwjaar wensen, terwijl ik denk aan de Palestijnse journalisten, artsen, docenten en jonge mannen die worden ontkleed, geblinddoekt, gemarteld, vernederd en ontvoerd?

De foto’s van de geblinddoekte mannen gaan razendsnel op de socials. De mannen worden omringd door gewapende militairen op een plaats die op een zandafgraving lijkt. Hun lot is onbekend. Is er geen enkele wet die deze Palestijnen beschermt?

Hoe kunnen wij leven in een wereld waarin humanitaire grenzen zo overduidelijk worden overschreden?

Hoe kan ik mijn geboortedag vieren terwijl de Palestijnse kinderen op een brute wijze het leven laten? Ik sla dit jaar graag over, want ik ben echt in de rouw. Ook kan ik het jaar niet knallend afsluiten. Dit omdat het in deze koude maand bommen regent op Gaza.

Alevieten in Turkije eisen seculier onderwijs en fatsoenlijk bestaan

de Kanttekening
-
0
Alevieten in Turkije eisen seculier onderwijs en fatsoenlijk bestaan

Op zondag 10 december, op de Internationale Dag van de Mensenrechten, demonstreerden alevieten in Istanbul voor een fatsoenlijk bestaan, seculier onderwijs en onafhankelijke rechtspraak in Turkije. Zo meldt de Turkse nieuwssite Duvar.

Alevitische organisaties, gesteund door seculiere (CHP) en pro-Koerdische politici (HDP), beschuldigen de regering van machtsmisbruik tegen minderheden. De alevieten vormen een religieuze minderheid in Turkije, waar de soenitische islam de dominante religieuze stroming is. Ook kleinere, linkse groeperingen waren van de partij in de demonstratie voor een ‘democratisch Turkije’, zoals de Turkse Arbeiderspartij.

De voorzitter van de alevitische Federatie, Mustafa Arslan, denkt dat er onder het meer dan twintigjarige bestuur van Erdogan dagelijks een vorm van ‘Turkse sharia-wetgeving’ wordt doorgevoerd, tegen de republikeinse principes in. De alevitische organisaties eisen dat het onderwijssysteem in Turkije ‘seculier’ en ‘wetenschappelijk’ wordt.

‘Dit land is van ons, we zullen het niet overlaten aan racisten, autocraten en xenofoben’, aldus Arslan.

Alevieten maken ongeveer 15 tot 25 procent uit van de Turkse bevolking. De Turkse regering weigert al jaren alevitische gebedshuizen (cemevi) als zodanig te erkennen, waardoor ze geen staatsfinanciering ontvangen zoals moskeeën die krijgen. De cemevi zouden volgens de AKP geen religieuze, maar een ‘culturele entiteiten’ zijn.

Syriër opgepakt voor misdaden in eigen land

de Kanttekening
-
0
Syriër opgepakt voor misdaden in eigen land

De politie heeft vrijdag in het Gelderse dorpje Druten een 55-jarige Syrische man opgepakt die verdacht wordt van ‘misdaden tegen de menselijkheid’ in Syrië.

De man wordt met name verdacht van seksueel geweld en martelingen, aldus het Openbaar Ministerie. ‘Het is voor het eerst dat iemand in Nederland van dit zware misdrijf wordt beschuldigd.’

De verdachte zou tussen 2013 en 2014 aan het hoofd hebben gestaan van de verhoorafdeling van de National Defense Forces (NDF), een pro-regeringsmilitie, in de Syrische stad Salamiyah. In 2021 kwam hij naar Nederland, waar hij een tijdelijke asielvergunning kreeg. Vorig jaar verhuisde hij met zijn gezin naar Druten.

Het Team Internationale Misdrijven (TIM) kreeg hem kort na aankomst in Nederland in het vizier. Dit gebeurde dankzij een tip dat een persoon met een vergelijkbare naam hoofdverhoorder was geweest bij de NDF in Salamiyah. Vandaag wordt de verdachte voorgeleid bij de rechter-commissaris.

Een Joodse activist voor Palestina: het verhaal van Benji de Levie

Ewout Klei
-
0
Een Joodse activist voor Palestina: het verhaal van Benji de Levie

Hij demonstreerde in de jaren zestig in zijn eentje tegen de Vietnamoorlog voor het Amerikaanse consulaat in Rotterdam en organiseerde onlangs in diezelfde stad een grote pro-Palestijnse demonstratie. Wie is Benji de Levie? En welke rol speelt zijn Joodse achtergrond in zijn pro-Palestijnse activisme?

Benji de Levie (76) is al jaren actief voor de Palestijnse zaak, onder andere voor het Nederlands Palestina Komitee, Rotterdam voor Gaza en DocP. Ook was hij actief voor de Vietnambeweging, de anti-apartheidsbeweging (tegen de apartheid in Zuid-Afrika) en verleende hij steun aan de linkse krachten in El Salvador (het Front Farabundo Martí voor Nationale Bevrijding, FMLN). In november organiseerde hij de grote Palestinademonstratie in Rotterdam. De Kanttekening ging in gesprek met deze ‘Keith Richards van de linkse beweging’. Wat beweegt hem? Hoe denkt hij over Israël en Hamas? En wat hebben zijn familiegeschiedenis en de Palestijnse zaak met elkaar te maken?

Activist

‘Mijn eerste demonstratie als anarchist was een eenmansdemonstratie tegen de Vietnamoorlog voor het Amerikaanse consulaat in Rotterdam’, vertelt De Levie. ‘Die duurde nog geen 15 minuten. Ik had een bord bij me, waarop ik de Amerikaanse president vergeleek met een zekere Duitse politicus uit de jaren 1933-1945, en dat werd niet bepaald op prijs gesteld.’

In 1967 werd De Levie zich voor het eerst bewust van de Palestijnse zaak. ‘Ik was toen net van school gegaan en werkte in Engeland. Het was de tijd van de Zesdaagse Oorlog en de daaropvolgende bezetting van Gaza en de Westelijke Jordaanoever. In Nederland was iedereen pro-Israël, maar in Engeland hoorde je ook andere geluiden.’

Enkele jaren later, in 1969-1970, maakte hij een reis door Palestina en kreeg toen een beter beeld van het gebied. Terug in Nederland volgde De Levie Palestina wel, maar hield zich bezig met andere kwesties: de anti-apartheidsbeweging tegen de Zuid-Afrikaanse regering en de beweging die solidair was met El Salvador.

Inspectieteam DocP bij supermarkt, om te kijken of er ook producten zijn uit de bezette gebieden © Benji de Levie

‘Pas medio jaren tachtig, een jaar of twee voor de Eerste Intifada, heb ik mij echt op de Palestijnse kwestie gestort. Samen met anderen en het Komitee Marokkaanse Arbeiders Nederland (KMAN, red.) richtte ik het Nederland Palestina Komitee opnieuw op in Rotterdam. Ik ben daar 30 jaar actief voor geweest, waarvan 15 jaar in het landelijk bestuur. Later nam ik samen met Sonja Zimmerman het initiatief voor de Nederlandse afdeling van de BDS-beweging (BDS staat voor Boycot, Desinvesteringen en Sancties), onder de naam DocP. Het doel was dat DocP de tegenhanger van het Centrum Informatie Documentatie Israël (CIDI) zou worden, met betaalde krachten. We hoopten met deze naam ook subsidies binnen te halen. Maar dat is helaas niet gelukt. Onze ambities waren te groot. We hebben we de naam DocP laten varen en nu is het gewoon BDS Nederland. BDS zit tegenwoordig op de actiemodus en organiseert veel demonstraties. Het Nederlands Palestina Komitee deed dat vroeger ook wel, maar houdt zich nu vooral bezig met documentatie en het uitgeven van een blad.’

‘Ons doel was een stedenband tussen Rotterdam en Gaza. Beide steden zijn havensteden’

Op dit moment is Benji de Levie actief voor de Stichting Palestina en Rotterdam voor Gaza. Die laatste club heeft geen bestuur, geen vaste organisatie, maar wel twee coördinatoren, legt De Levie uit. Hijzelf was dat een tijdje samen met Ineke Palm. ‘Het begon als een samenwerkingsverband tussen het Palestina Komitee Rotterdam en de Socialistische Partij Rotterdam. Ons doel was een stedenband tussen Rotterdam en Gaza. Beide steden zijn havensteden. En ze hebben beide geleden onder een bombardement. De hele linkerflank van de gemeenteraad steunde dit aanvankelijk, maar burgemeester Ivo Opstelten (VVD) stak hier een stokje voor, door twee PvdA-raadsleden om te praten. Daarom ging het feest helaas niet door. Maar hoewel er nooit formele banden kwamen, ondersteunen we – via Stichting Palestina – humanitaire projecten.’

Helaas heeft De Levie geen archief, vertelt hij. ‘Het Nederlands Palestina Komitee heeft veel materiaal naar het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam gebracht, maar het Rotterdamse archief zit daar niet bij. Ik was aanvankelijk de enige die alles bijhield, in mappen. Daarna gooide ik die weg en zette ik alles op de computer, maar toen die crashte was alles weg. Doodzonde. Maar de belangrijke informatie zit gelukkig nog wel in mijn hoofd.’

Op dit moment is De Levie niet actief voor een politieke partij. In 1971 werd hij lid van de Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP), een van de voorlopers van GroenLinks. ‘Aanvankelijk was ik als anarchist tegen verkiezingen. Ik had me in laten sluiten in een jongerencentrum en ’s nachts illegaal een paar duizend pamfletten gestencild, met de tekst ‘Wie stemt verliest zijn stem’. Het was een strafbaar feit, maar nu verjaard, dus ik kan je dit vertellen. Ik koos uiteindelijk toch voor de PSP omdat ik mij realiseerde dat politieke samenwerking helpt om echt iets te bereiken. Ik heb voor de PSP veel bestuurswerk gedaan en daarna ook voor GroenLinks. Zo was ik de eerste voorzitter van GroenLinks Rotterdam. In 1996 besloot ik mijn lidmaatschap op te zeggen, toen de partij te gematigd werd, een soort D66, en geen duidelijk geluid meer liet horen tegen de NAVO.’ Tegenwoordig stemt De Levie BIJ1, waar veel Palestina-activisten lid van zijn, onder andere Dorien Bal van BDS Nederland. ‘Maar helaas is BIJ1 nu niet meer in de Kamer vertegenwoordigd.’ De Levie noemt Denk een goede samenwerkingspartij op het gebied van Palestina, maar de partij is verder ‘te conservatief’.

Hamas

Hoe kijkt De Levie aan tegen Hamas? Hij stoort zich aan het feit dat Hamas in het Nederlandse discours meteen als een terroristische organisatie wordt bestempeld. ‘Het etiket terroristische organisatie is niet gebaseerd op objectieve criteria. De Koerdische Arbeiderspartij PKK wordt terroristisch genoemd, omdat Turkije dat zo graag wil. Alles heeft te maken met politieke machtsverhoudingen. Dat gezegd hebbende is Hamas een organisatie die ook terrorisme bedrijft. Want wat op 7 oktober dit jaar gebeurde was terrorisme. Het was zwaar geweld tegen non-combattanten. Natuurlijk moet je deze actie zien in de context van 75 jaar Israëlische bezetting, maar tegelijkertijd had Hamas het niet op deze manier moeten doen. Interessant is de Palestijnse reactie op 7 oktober. Mensen die niets te verliezen hebben juichten de aanval toe. Zij hebben geen perspectief. Zij juichen alles toe. Ik ben het niet met deze mensen eens, maar snap hen wel, ze zitten in een wanhopige situatie. Mensen die wel iets te verliezen hebben, hun baan, hun carrière, hun toekomst, zij reageerden veel gematigder op de gebeurtenissen, of zij zwegen.’

Volgens De Levie heeft Hamas ingecalculeerd dat Israël keihard zou terugslaan. ‘Hamas wilde met deze aanval de vredesbesprekingen tussen Israël en Saoedi-Arabië torpederen. Saoedi-Arabië kan nu de diplomatieke betrekkingen met Israël niet normaliseren, want dat zullen de Saoedische onderdanen niet accepteren.’

‘Het belangrijkste effect van de aanval van Hamas is dat de gematigde, vredelievende geluiden zijn verstomd’

De aanval van Hamas is geen antisemitische aanval, stelt De Levie. ‘Het was een aanval op alles en iedereen. Mensen werden niet aangevallen omdat ze Joods waren. Ook niet-Joodse mensen werden aangevallen.’ Maar het belangrijkste effect van de aanval van Hamas is dat als gevolg hiervan de gematigde, vredelievende geluiden zijn verstomd, concludeert De Levie. ‘Zes maanden lang demonstreerden progressieve Israëliërs tegen de extreemrechtse regering van Benjamin Netanyahu. Ze negeerden aanvankelijk de Palestijnse kwestie, maar langzaam maar zeker begon het besef in te dalen bij de demonstranten dat ze tegen dezelfde mechanismen vochten als de Palestijnen. Dit besef is nu helemaal weg. Na de aanval van Hamas is er van de solidariteit met de Palestijnen niets meer over. Netanyahu en Hamas hebben allebei behoefte aan een tegenstander die ze zwart kunnen maken. Dat is hen helaas gelukt.’

Familiegeschiedenis

Benji de Levie heeft een Joodse achtergrond. Hij is hier niet zo mee bezig, vertelt hij. ‘Een Ander Joods Geluid is een Joodse organisatie in Nederland die expliciet, vanuit het Joods-zijn, kritisch over Israël is. Ik was voor die tijd al kritisch over Israël bij pro-Palestijnse organisaties. Mijn Joods-zijn was daar nooit een issue, nooit een onderwerp van discussie.’

Wel heeft hij, zo vertelt De Levie, van zijn twaalfde tot zijn zeventiende een ‘hele religieuze periode’ gehad. ‘Ik werd getrokken door het samenzijn, dat je bij iets betrokken werd, het gebeuren eromheen. Maar ik realiseerde mij dat ik nooit echt in God heb geloofd. Wat moet je dan?’

De familie van zijn grootmoeder aan moederskant komt oorspronkelijk uit het huidige Belarus. Zij vluchtten in de zeventiende eeuw vanwege de antisemitische pogroms naar Palestina, waar ze een school oprichtten in Jeruzalem. De vader van Benji’s moeder kwam uit Polen. Hij was naar Jeruzalem gegaan om daar voor rabbijn te studeren. Maar hij besloot te trouwen en met zijn vrouw te emigreren naar Amerika, omdat er daar meer toekomst was. Ze monsterden aan op een schip en kwamen aan in Engeland, waar ze zich vestigden en waar ook Benji’s moeder opgroeide.

‘Van de meer dan zestig neven en nichten van mijn vader overleefden er maar zes de oorlog’

De familie van Benji’s vader emigreerde rond 1700 van Oost-Europa naar Oost-Groningen, waar ze als veeboeren en slagers werkten. In de twintigste eeuw trok de familie naar Rotterdam, Benji’s vader in 1936 als laatste. ‘Toen de Duitsers op 10 mei 1940 Nederland binnenvielen, wilde mijn familie naar Engeland vluchten. Bij IJmuiden was er een kapitein die hen naar Engeland zou brengen, maar hij vertrok nadat ze net al hun spullen op de boot hadden geladen. Ze stonden alleen op het strand. Maar gelukkig zagen ze een verlaten roeiboot liggen. Ze konden de eigenaar ervan niet vinden. Daarom besloten ze de boot te confisqueren en ermee naar Engeland te roeien. Ze hebben vijf dagen geroeid en geprobeerd te navigeren op de sterren. Ze dreven af naar het zuiden en werden voor de Franse kust opgepikt. Gelukkig door een Engels schip. Zo kwam mijn vader in Engeland terecht en overleefde hij de Holocaust. Van de meer dan zestig neven en nichten van mijn vader overleefden er maar zes de oorlog.’

Benji’s vader ging het leger in en werd gelegerd in Noord-Engeland, waar hij Benji’s moeder tegen het lijf liep, die etentjes organiseerde voor Joodse militairen die daar gelegerd waren. Ze werden verliefd en trouwden in 1944, vlak voor de invasie van Normandië. ‘Mijn vader is op de kust in Normandië geland, niet met de eerste troepen hoor, en maakte de bevrijding van West-Europa mee, van Noord-Frankrijk tot Breda. Na de oorlog kwam mijn moeder over naar Nederland. Ze zouden daarna weer naar Engeland teruggaan, maar dat is nooit gebeurd.’

Palestijnen

Vanwege deze familiegeschiedenis kan Benji de Levie zich goed identificeren met de Palestijnen, vertelt hij. ‘De Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, Gaza en in de diaspora zijn ook nazaten van vluchtelingen. Ze zijn gevlucht vanwege de Nakba, de etnische zuivering van 1948.’

Benji de Levie op een poster in Maastricht
(Beeld: De Levie)

Maar is het niet lastig om als iemand met een Joodse achtergrond zo pro-Palestina te zijn? Word je dan niet als een ‘verrader’ beschouwd? ‘Er zijn Joodse mensen in Rotterdam die mij mijn pro-Palestijnse houding kwalijk namen’, antwoordt Benji de Levie. Ik had onlangs een e-mailwisseling met een voormalige minister van Buitenlandse Zaken (Uri Rosenthal, red.) hierover. Kijk, ik kan mij voorstellen dat mensen die de Holocaust hebben overleefd, dat zij naar een veilige plek willen. Israël is dat niet trouwens. Maar nu, ruim 75 jaar later, geldt dat argument niet meer. Je moet een veilige plek maken in het land waar je nu bent. Je moet geen land afpakken van een ander volk.’

Benji de Levie is een voorstander van een eenstaatoplossing: Palestina. ‘Mij lijkt dit de enige juiste oplossing, maar het is aan de bewoners – inclusief de teruggekeerde Palestijnen – om hierover het laatste woord te hebben. Om deze situatie te kunnen bereiken zullen er uiteindelijk onderhandelingen moeten worden gevoerd. Daarvoor is een gelijkwaardiger speelveld nodig. En om dat te bereiken moet er volgens de BDS-beweging aan drie voorwaarden worden voldaan: het einde aan de apartheid in de gebieden die Israël in 1948 veroverde, een volledige terugtrekking uit de gebieden die in 1967 zijn bezet en de implementatie van de VN-resolutie dat Palestijnse vluchtelingen het recht hebben terugkeer. De Verenigde Staten, de Europese Unie, de Arabische landen en misschien ook China moeten meewerken aan het realiseren van een duurzame vrede. Dit gaat nog heel lang duren, dat begrijp ik ook wel. Er moet heel veel gerepareerd worden. Maar mensen moeten een betere toekomst krijgen daar.’

1...197198199...891Pagina 198 van 891

Over ons

de Kanttekening is een onafhankelijke en emancipatoire mediaorganisatie. Onze kernwaarden zijn: vrij, moedig en inclusief.

Over menu

© 2017 de Kanttekening B.V. Alle rechten voorbehouden.

Gebruiksvoorwaarden | Privacy statement | Adverteren & contact