Mensenrechtenorganisaties veroordelen de Europese Unie vanwege de bilaterale top die het vandaag houdt met Israël. De ontmoeting zou de ‘bestaande apartheid’ tegen de Palestijnen ‘legitimeren’.
Nu de EU vanwege de oorlog in Oekraïne naarstig op zoek is naar nieuwe energieleveranciers, wil het de relatie met Israël verbeteren. EU-buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell zal daarom in Brussel spreken met de Israëlische premier Yair Lapid.
De discussie zal zich onder meer toespitsen op zaken als handel, energie, wetenschap en technologie, respect voor mensenrechten en democratische beginselen en vrijheid van godsdienst, aldus de aankondiging. Borrell zal ook zijn ‘bezorgdheid’ uitpreken over ‘het vredesproces in het Midden-Oosten’.
Maar Amnesty International is bezorgd. ‘De focus bij elke vorm van samenwerking met Israël zou de ontmanteling van het wrede systeem van onderdrukking en Israëlische dominantie moeten zijn.’ Eerder dit jaar sloot Israël zeven Palestijnse mensenrechtenorganisaties.
‘De Israëlische autoriteiten onderwerpen Palestijnen aan onteigening, onwettige doden, deportaties en een ernstige beperking van hun bewegingsvrijheid’. Hiermee wordt ‘de menselijkheid, gelijk burgerschap en status’ van Palestijnen systematisch ontkend, aldus Amnesty.
Ook Human Rights Watch veroordeelt de stap van de EU. ‘Europese ambtenaren moeten zich ervan bewust zijn dat ze de handen schudden van een regering die misdaden tegen de menselijkheid pleegt.’
Armeense partijen leverden dezelfde kritiek op de EU, toen de EU-voorzitter Ursula von der Leyen in zee ging met de de Azerbeidjzaanse dictator Ilham Aliyev in juli. Met de ‘pijplijn van vrijheid’ wordt sinds 1 oktober Azerbeidjaans gas geleverd aan de EU.
In juni sloot de EU al een gasdeal met Israël (foto). Palestina-sympathisanten waren hier fel tegen gekant.
Zarifa Ghafari werd in 2018 op 24-jarige leeftijd de jongste vrouwelijke burgemeester van Afghanistan. Ze overleefde diverse aanslagen, maar de opkomst van de Taliban in 2021, die in het verleden al dreigden haar te doden, werd haar te machtig. ‘Ik wacht hier tot ze mij komen vermoorden’, zei ze na de val van Kabul tegen een Britse tv-zender. Toch kon ze via Pakistan vluchten naar Duitsland, waar ze onder politiebewaking woont. Samen met de Britse journalist Hannah Lucinda Smith schreef ze het boek Zarifa: De strijd van een vrouw in een mannenwereld.
Beeld: Alfabet
U reist voor een NGO nog regelmatig naar Afghanistan om vrouwen daar te helpen. Hoe veilig is dat, als uitgesproken criticus van de Taliban?
‘Allereerst: ik ben niet bang. Veel andere mensen zijn bang voor de Taliban. Maar het kan mij niet schelen wat ze van mij vinden. Ik reis naar Afghanistan omdat het mijn vaderland is, mijn thuis.
Hoe is het leven in Afghanistan nu, onder de Taliban?
‘Het leven in Afghanistan is moeilijk. Er zijn veel problemen. Hoge prijzen. Armoede. Honger. Vrouwenrechten die worden geschonden. En dan heb je de veiligheidskwestie.’
Is de wereld Afghanistan vergeten?
‘Ik stoor mij aan de dubbele standaard van de wereld. Op 15 augustus 2021 viel Kabul. Je kent de dramatische beelden wel. Van Afghaanse burgers die hun land probeerden te ontvluchten. Er was geen vliegtuig voor hen. Ze klommen op het vliegtuig, en vielen hoog in de lucht naar beneden. Er was nauwelijks solidariteit met Afghanistan. Die is er wel met Oekraïne. De wereld stuurde bussen, om mensen in veiligheid brengen.
‘Wat in Afghanistan gebeurde, is de schuld van de internationale gemeenschap – in het bijzonder van de Verenigde Staten en de Europese Unie. Veel meisjes kunnen nu niet meer naar school. De vrouwenrechten worden ernstig geschonden. Vrouwen worden van het internet afgesloten in Kabul. Maar de internationale media zwijgen hierover. Ze berichten wél over Iran, waar een vrouw is omgekomen die geen hijab wilde dragen. De wereld is daarover boos. Waren ze maar boos over alle onrecht in de wereld. Ook het onrecht in Afghanistan.’
Komt dit niet omdat het Westen zich schaamt voor Afghanistan? In Oekraïne zijn de Russen de agressor, terwijl de ellende in Afghanistan deels te wijten is aan het Westen.
‘Het Westen schaamt zich niet. Het Westen is bezig met machtspolitiek. In de jaren tachtig steunden de VS de moedjahedien die tegen de Sovjet-Unie vochten. En nu is Afghanistan opnieuw het toneel van een machtsspel tussen de VS, Rusland en China, die allemaal invloed in het land willen. Het Westen is niet oprecht begaan met Afghanistan. Amerikaanse militairen liepen niet vooraan in de strijd tegen de Taliban. Dat waren Afghanen, zoals Khatol Mohammadza, de eerste vrouwelijke generaal in het Afghaanse leger.’
U bent geboren in 1994. U heeft dus ook het eerste Talibanregime meegemaakt, dat tot de Amerikaanse invasie van 2001 duurde. Zijn de Taliban nu gematigder geworden?
(Hoongelach.) ‘Waarom denk je dat? Waarom noem je de Taliban ‘gematigd’? Het enige verschil met vroeger is dat de Taliban in de jaren negentig werden geclassificeerd als terroristische groepering en internationaal niet werden erkend. Nu wapperen de Taliban-vlaggen in Doha en in Pakistan. Toen hadden de Taliban geen dollars, nu wel. Toen piekerden de VS er niet over om met de Taliban te onderhandelen, nu zijn de Taliban opeens gesprekspartners waarmee je een deal kunt sluiten. De Taliban laten in hun daden zien hoe slecht, hoe achterlijk en hoe extreem ze zijn. Maar de wereld wil dat niet zien.’
‘De Taliban laten in hun daden zien hoe slecht ze zijn, maar de wereld wil dat niet zien’
Zijn de Taliban ook niet veranderd van mening als het over vrouwenrechten gaat?
‘Nee. Meisjes kunnen de facto nog steeds niet naar school. Miljoenen Afghanen ontvluchten hun land omdat ze hun kinderen, hun dochters ook, een betere toekomst gunnen.’
Hoe ziet u de Taliban, als gelovig moslim?
‘Ik ben trots op mijn religie, op de islam. Ik studeerde islamitische wetenschappen. Maar mijn religie is iets persoonlijks. Ik ben moslim van geboorte, Afghaanse en vrouw. Dat is mijn identiteit. Als het over de toekomst van mijn land gaat, dan sta ik tegenover de Taliban.’
In Afghanistan bepalen de Taliban nu wat de islamitische norm is.
‘Nee, zij zijn een slechte norm. Ze zien vrouwen als babyfabrieken.’
Bent u zelf niet van normen en waarden veranderd? U draagt nu geen hoofddoek meer. Is dat sinds u in Duitsland woont?
(Doet snel de hoofddoek om.) ‘De hoofddoek is mijn stijl, mijn traditie. Daar houd ik van. Het is een persoonlijke keuze.’
In uw boek beschrijft u dat u als kind stiekem naar school bleef gaan, tegen de wil van uw vader in. Uiteindelijk kreeg u de mogelijkheid om via een Indiase beurs te studeren aan een universiteit in India. Zijn er meer Afghaanse vrouwen zoals u?
‘Mijn verhaal is niet uniek. Mijn leven is een leven vol strijd, vol hard werken. Dat komt misschien uniek over voor mensen die in luxe leven.’
U komt toch uit een hoge middenklasse-gezin? Uw vader was kolonel in het Afghaanse leger.
‘Het was geen hoge middenklasse. We woonden niet in een duur huis. Daarnaast: er zijn heel veel kolonels in Afghanistan. Deze militaire rang heeft niet dezelfde status zoals in het Westen.’
De dood van Farkhunda Malikzuda, een Afghaanse vrouw die in 2015 in Kabul op straat werd gelyncht door een woedende menigte, deed u besluiten om vrouwenrechtenactivist te worden, las ik in uw boek. Waarom?
‘De gebeurtenis was voor mij niet de reden om vrouwenrechtenactivist te worden, maar het was wel een belangrijk omslagpunt. Als kind had ik al een duidelijk doel voor ogen. Als vierjarig meisje volgde ik in het geheim onderwijs, terwijl dat van de Taliban niet mocht. Toen ik acht was ging ik naar school, maar moest ik ook de huishouding doen. Schoonmaken, afwassen, enzovoort. Mijn leven als Afghaanse vrouw is een leven van hard werken.’
Bent u een feminist?
‘Ik zie mijzelf als een mensenrechtenactivist. Vrouwen in Afghanistan hebben op dit moment meer steun nodig, want hun leven is zwaarder dan dat van mannen. Daarom ben ik een vrouwenrechtenactivist.’
U bent niet geïnspireerd door westerse feministen als Simone de Beauvoir en Judith Butler?
‘Nee. Ik zie het verschil tussen ‘westers’ en ‘oosters’ feminisme niet zo.’
U begon Radio Peghla, een radiozender voor vrouwen. Wat wilde u hiermee bereiken?
‘Het doel van Radio Peghla was vrouwen een stem geven. Op Afghaanse radiozenders werden geen songs van vrouwelijke artiesten gedraaid. Wij deden dat wél. Ook stonden we in intensief contact met onze vrouwelijke luisteraars. Zij belden in en gaven feedback.’
Hoe succesvol was Radio Peghla?
‘Ik zie de radiozender als een groot succes. We gaven vrouwen een stem, we draaiden muziek met vrouwelijke zangeressen die andere zenders niet draaiden. De naam peghla (juffrouw, ongetrouwde vrouw, maagd, red.) zie ik ook als een succes, want dit lag gevoelig. En ik was, als vrouw, de baas van deze zender.’
U werd op 24-jarige leeftijd burgemeester van Wardak. Er was veel verzet tegen uw burgemeesterschap, maar de Taliban waren nog niet de baas in Afghanistan.
‘Nee, maar er waren wel mannen de baas in Afghanistan. Het is moeilijk om als mannen een stapje opzij te doen voor vrouwen. Mannen zijn egoïstischer, vooral tegenover vrouwen.’
Tijdens uw burgemeesterschap overleefde u meerdere aanslagen op uw leven, maar uw vader is in 2020 vermoord door onbekenden. Was zijn dood de reden dat u begin 2021 uw ambt heeft neergelegd, of speelde er meer?
‘Nee. Drie dagen na de dood van mijn vader was ik weer op mijn post. Ik stopte als burgemeester, omdat het steeds onveiliger voor mij werd. Ik reisde van Kabul naar Wardak, maar die reis werd steeds gevaarlijker. Ook kreeg ik wekelijks een rapport van de Afghaanse inlichtingendienst, waardoor ik wist hoe ernstig mijn leven in gevaar was. Ten slotte was ik al drie jaar burgemeester geweest van Wardak, en ik vond dat ik genoeg had gedaan.
‘Toen ik een aanbod kreeg om bij het ministerie van Defensie te werken, om vrouwen te helpen die weduwe waren geworden, was mijn keuze snel gemaakt. Het was een belangrijke baan. Bovendien werkte mijn vader toen hij nog leefde voor het ministerie van Defensie. Ik werkte met zijn oud-collega’s. Het voelde alsof ik door dit werk te doen dichter bij hem was.’
De Taliban hebben de meeste hervormingen die u deed als burgemeester weer teruggedraaid, neem ik aan?
‘De Taliban kunnen niet alles vernietigen, wat ik opgebouwd heb. Onder mijn burgemeesterschap zijn er parken en wegen aangelegd. De Taliban gaan dit uiteraard niet slopen. Ze profiteren van mijn successen. Ze hebben mijn systeem overgenomen. Ook kunnen de Taliban de goede herinneringen van de burgers van Wardak aan mij niet wegwissen.’
Maar de corruptie waar u tegen streed, is terug van nooit echt weggeweest.
‘Helaas. Maar de Taliban hebben hier ook last van. Een oud-medewerker van mij, die ik niet vertrouwde, is onlangs gearresteerd door de Taliban vanwege corruptie.’
Heeft u niet soms het idee dat alles wat u deed voor niets is geweest?
‘Mijn werk heeft zeker zin gehad, ondanks de machtsovername van de Taliban. Ik heb dan ook absoluut geen spijt van wat ik heb gedaan, van mijn overwinningen en mijn nederlagen. Kijk naar mijn boek. Het is in zeven talen vertaald. En Netflix zend vanaf 16 november een documentaire over mij en mijn strijd voor Afghaanse vrouwen uit: In Her Hands. Mijn verhaal wordt verteld over de hele wereld. Jij interviewt mij. Ik ben geen loser die niets heeft bereikt.’
Maar de andere vrouwen in Afghanistan, profiteren zij nog steeds van uw werk? De Taliban hebben toch alle stapjes in de goede richting teruggedraaid?
‘Mijn werk is niet voor niets geweest. Het is vreselijk wat er nu gebeurt, onder de Taliban. Maar als je mijn boek leest, zie je ook dat Afghaanse vrouwen dapper zijn, niet opgeven. Ze zitten niet bij de pakken neer, maar houden moed en hopen op een betere toekomst. Ik geloof in mijn werk, in mijn inzet, in de Afghaanse vrouwen van mijn generatie. Zij zijn het nieuwe gezicht van Afghanistan.’
‘Ik geloof in de vrouwen van mijn generatie. Zij zijn het nieuwe gezicht van Afghanistan’
De Taliban wisten in enkele weken heel Afghanistan te heroveren, na de Amerikaanse terugtrekking. Hoe onverwacht was dit?
‘Niet onverwacht. Ik volgde het nieuws goed. De internationale gemeenschap verkocht ons aan de Taliban, ze sloten een deal met hen. De VS hadden geen exitplan voor Afghanistan, geen strategie. De enige manier was om ons te verraden aan onze vijanden. Maar dit was niet onverwacht. De VS voerden de strijd voor zichzelf, de oorlog tegen het terrorisme.’
Over terrorisme gesproken: hoe zit het met het gevaar van IS in Afghanistan?
‘Opmerkelijk is dat IS nu de grootste vijand is van de Taliban. IS heeft moderne wapens, en IS-strijders krijgen een behoorlijk salaris. Hoe komen ze aan deze wapens? Hoe komen ze aan dit geld? Ik denk dat dit van Pakistan komt. En Pakistan krijgt dit geld van de VS, van de EU en van Rusland.’
Sommige Afghanen in ballingschap vinden dat er een nieuwe westerse militaire interventie tegen de Taliban moet komen. Wat vindt u?
‘Daar ben ik tegen. Het feit dat we de Taliban haten, betekent niet dat we nog een andere oorlog in ons land willen. Als de wereld Bonn (de conferentie in december 2001 om in Afghanistan een democratisch staatsbestel te verwezenlijken, red.) kan vertrouwen, waarom dan niet nog een conferentie om dit andere conflict aan te pakken? We moeten stoppen met de wraaktragedie, met het vermoorden van mensen vanwege de labels ‘talib’, ‘mujahid’, ‘republikein’, ‘democraat’, ‘goed’, ‘slecht’, ‘man’ en ‘vrouw’.’
Hoe moeilijk was het voor u om Afghanistan uit te komen, na de machtsovername van de Taliban?
‘Dat was erg moeilijk. Het ging niet alleen om mijn veiligheid, maar ook om die van mijn familie. Ik ben erg dankbaar dat we langs de controleposten van de Taliban zijn gekomen en via Pakistan naar Duitsland konden vluchten. We zijn allemaal aan de Taliban ontsnapt. Daar ben ik blij om.’
Hoe welkom voelt u zich in Duitsland?
‘Duitsland ben ik erg dankbaar dat ze mij opvangen, maar dit land kan niet mijn thuis zijn. Ik zie mijn toekomst niet in een land buiten Afghanistan.’
Heeft u ook te maken met racisme of moslimhaat omdat u een hoofddoek draagt?
‘Mijn geloof is mijn persoonlijke keuze. Ik trek mij niets aan van wat anderen van mij vinden. Van racisme heb ik ook nauwelijks last.’
Over hoofdbedekking gesproken: wat vindt u van de vrouwenprotesten in Iran?
‘Ik respecteer hen. Het gaat om hun keuzevrijheid, het recht om een keuze te hebben of je wel of geen hoofddoek draagt. Ik respecteer ook vrouwen die wel kiezen om een hoofddoek te dragen. Ik bewonder de moed van Iraanse vrouwen. Maar, zoals ik eerder in dit gesprek al zei: ik vind het jammer dat de wereld de strijd van ons Afghaanse vrouwen blijkbaar is vergeten. Dat miljoenen Afghaanse meisjes niet naar school kunnen, dat interesseert de wereld kennelijk niet zo.’
Sommige Europeaanse moslims grijpen de protesten in Iran aan om, hoegenaamd uit solidariteit, hun regeringen erop te wijzen dat ook zij niet vrij zijn in hun keuze om zich te bedekken of niet. Zoals in Frankrijk, waar een hoofddoekverbod in het onderwijs geldt. Wat vindt u van zo’n verbod?
‘Dit verbod is verkeerd. Mannen mogen niet beslissen wat vrouwen dragen. Als ik mij fijn voel als ik een boerka wil dragen, wie gaat mij dan stoppen? Anderen mogen niet beslissen over mijn keuze. Mensen moeten leren dat vrouwen zelf mogen beslissen welke levens ze leiden. Wij vrouwen weten wat we willen dragen. We geven geboorte aan de mensen die de macht hebben. We geven leven. We weten hoe we onze levens moeten leven.’
In Nederland geldt sinds 2019 een boerka- en niqaabverbod. Wat vindt u daarvan?
‘Dat is ook verkeerd. Er zijn vrouwen die de boerka graag dragen. Zoals er ook vrouwen zijn, zoals ik, die liever geen boerka dragen. Ik persoonlijk haat de boerka. Maar we moeten de keuzevrijheid van vrouwen respecteren.
‘Verder vind ik het een kinderachtige discussie. Het moet niet gaan over de hoofdbedekking van de vrouw, maar over haar rechten, zoals het recht om naar school te mogen gaan.’
‘Ik persoonlijk haat de boerka. Maar we moeten de keuzevrijheid van vrouwen respecteren’
Wat is uw toekomstverwachting voor Afghanistan? Zijn er sprankjes van hoop?
‘Die zijn er absoluut. Ik geloof in vrouwen, in Afghanistan. Er zijn veel positieve ontwikkelingen.’
Kunt u een voorbeeld noemen?
‘Er is een Afghaanse provincie, Paktia, waar een school voor meisjes was geopend. De Taliban besloot de school te sluiten, maar meisjes protesteerden hiertegen. Zij gingen de straat op en zongen dat ze naar school willen gaan. Ze lieten van zich horen. Dat is een sprankje van hoop.
‘Paktria is een provincie waar de Pashtun in de meerderheid zijn, de grootste etnische groep in Afghanistan. Buitenstaanders associëren de Pashtun met de Taliban, maar deze Pashtun waren juist kritisch op de Taliban. Dat geeft mij hoop.’
Het idee ‘kleurenblind’ te zijn, dus verschillen in huidskleur ‘niet zien’. Klinkt misschien nobel, maar dit houdt juist structureel racisme in stand en kan het zelfs versterken. Dat concludeert onderzoek door een universiteit in de Amerikaanse staat Illinois, meldt het Amerikaanse blad Forbes.
Het gaat om een meta-analyse van studies naar kleurenblindheid tussen 1995 en 2019. Onderscheid werd gemaakt tussen een type kleurenblindheid waarbij men de raciale verschillen negeert om niet te polariseren en kleurenblindheid waarbij men structureel racisme simpelweg ontkent of minimaliseert.
De onderzoekers concluderen dat deze laatste vorm van kleurenblindheid zorgt voor meer racisme tegen mensen met een andere huidskleur. Ze zien ook dat mensen die structureel racisme ontkennen of minimaliseren eerder geneigd zijn om sociale ongelijkheid te accepteren en minder snel zich activistisch gedragen
Hoewel het eerste ‘niet-polariserende’ type kleurenblindheid niet leidt tot meer racisme, vinden de onderzoekers dit nog steeds een zorgwekkend fenomeen. De reden: het versterkt het idee dat mensen niet zoveel tegen racisme hoeven te doen.
De Turkse president Erdogan heeft via een Duitse advocaat een aanklacht ingediend tegen de liberale FDP-politicus Wolfgang Kubicki. Kubicki had Erdogan eerder deze week als beschreven als ‘rioolrat’, en dat is volgens Erdogan belediging en laster.
Eerder al had Ankara de Duitse ambassadeur op het matje geroepen vanwege deze een ‘onwettige aanval op de eer van een ander’.
Kubicki zegt zich geen zorgen te maken. ‘Het feit dat de heer Erdogan ongeveer 200.000 soort gelijke procedures heeft laten starten sinds 2014 zegt alles. Ik kijk in ieder geval met gerust uit naar een eventueel juridisch geschil.’
Kubicki zei maandag bij een partijbijeenkomst van zijn FDP dat Duitsland niet ‘zomaar zijn armen weer moet openen’ voor een potentiële nieuwe golf vluchtelingen die zou kunnen binnekomen vanwege Erdogan, de ‘rioolrat’.
Erdogan heeft een deal gesloten met de Europese Unie om het aantal vluchtelingen terug te dringen wat voordelig is voor Turkije. ‘Toch zien we dat de vluchtelingenstroom via de Balkanroute weer toeneemt, wat opnieuw een uitdaging vormt voor het Duitse binnen-en buitenlands beleid’, aldus Kubicki.
Waarom die woordkeuze voor ‘rioolrat’? Kubicki verklaarde, toen deze week ophef ontstond: ‘Een rioolrat is een klein, schattig, maar ook slim en sluw wezen – daarom verschijnt de rat ook als hoofdrolspeler in kinderverhalen.’
Kubicki is niet zomaar iemand in de Duitse politiek. Hij is een van de meest prominente vertegenwoordigers van de FDP in de Duitse Bondsdag, waarvan hij ook vicevoorzitter is. Zijn partij zit samen met de linkse SPD en Die Grünen in de regeringscoalitie.
Israël is bereid zijn nucleaire technologie te delen met Arabische landen die de banden met Israël hebben verbeterd. De directeur van het Israëlische atoomagentschap IAEC zei dit op een conferentie van het Internationaal Atoomenergie Agentschap in Wenen.
IAEC-directeur Moshe Edri refereerde onder meer naar Marokko, de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein, landen met wie de banden sinds 2020 zijn genormaliseerd. Zo’n samenwerking zou dan wel onder leiding van het IAEC moeten gebeuren, zei hij erbij.
Israël beschikt over zo’n tweehonderd kernwapens, die allemaal op Iran gericht staan. Israël is bang dat Iran, dat Israël als zijn aartsvijand beschouwt, over kernwapens zal komen te beschikken. Iran zegt inmiddels al technisch in staat te zijn om een kernbom te maken.
Israël heeft meermalen gedreigd Iraanse nucleaire faciliteiten aan te vallen als de nucleaire ambities van Iran niet op een diplomatieke manier worden ingedamd. Maar het Pentagon zei onlangs dat het onwaarschijnlijk is dat Amerika en Iran snel een nieuw atoomakkoord zullen sluiten.
In zijn toespraak zei IAEC-directeur Edri dat als Iran daadwerkelijk nucleaire wapens verkrijgt, dit ‘geen optie is die Israël, noch de wereld, kan tolereren’.
‘Iran blijft ballistische langeafstandsraketten ontwikkelen, testen en inzetten, in directe schending van resoluties van de VN-Veiligheidsraad, en steunt terroristische organisaties in het hele Midden-Oosten’, waarschuwde hij.
Het Marokkaanse ministerie van Jeugd, Cultuur en Communicatie wil het kledingmerk Adidas voor de rechter dagen. De reden: ‘culturele toe-eigening’ van Marokkaans erfgoed.
Adidas wil een nieuwe kledinglijn introduceren, de ‘Algerian Wear Collection’ (foto, boven), maar Marokko neemt hier aanstoot aan. De kleding zou geïnspireerd zijn op zellige, een Marokkaans mozaïektegelwerk (foto, onder).
De Marokkaanse Advocatenclub, noemt de nieuwe kledinglijn van Adidas ‘een poging tot diefstal van een vorm van traditioneel Marokkaans erfgoed’ en ‘vervorming van de identiteit en geschiedenis van deze culturele elementen’.
Op social media leidt de nieuwe kledinglijn ook tot ophef onder Marokkanen. Zij laten hun ongenoegen blijken met hashtags als #MoroccanCulture #MorocconZelige en #NotheftofMoroccanheritage.
NU’91, de beroepsorganisatie voor verzorgenden en verpleegkundigen, wil niet dat Nederland arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie aantrekt om personeelstekorten in de zorg op te lossen.
Een nieuw advies van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken om dit wél te doen staat haaks op wat NU’91 wil, aldus voorzitter Stella Salden (foto).
De ACVZ wil geen betere arbeidsvoorwaarden voor zorgmedewerkers, maar goedkope arbeidskrachten buiten de EU aantrekken. Salden is het daar niet mee eens, zegt ze tegen RTV Utrecht.
‘Dit kabinet kiest er bewust voor om de salarisachterstanden niet weg te werken. Uit verschillende rapporten blijkt dat een passend salaris, het verminderen van de regeldruk en administratie, betere doorgroeimogelijkheden en meer zeggenschap bijdragen aan behoud van zorgprofessionals. (…) Door uit andere landen te werven, ga je voorbij aan het daadwerkelijke probleem.’
Ook vindt Salden de plannen van ACVZ niet solidair tegenover andere landen. Er is een wereldwijd tekort aan zorgmedewerkers. Je kunt het dan niet maken om mensen uit andere landen naar Nederland te halen, vindt Salden, zodat de problemen in die landen nog groter worden.
Het advies van de ACVZ staat ook haaks op de visie van het kabinet, dat alle andere opties de voorkeur geeft boven de inzet van arbeidsmigranten van buiten de EU, en vrijwel de geheel de Tweede Kamer. Alleen D66 en DENK stemden in juli voor het meewerken aan een plan van de Europese Commissie om arbeidsmigranten uit Marokko, Tunesië en Egypte te halen.
Valt BIJ1 UIT1? In juni stapte BIJ1-voorzitter Jursica Mills op; onlangs deden in Amsterdam het bestuur en raadslid Carla Kabamba hetzelfde. Waarom is het zo’n ruziesfeer bij BIJ1?JursicaMills en de Amsterdamse oud-voorzitter Jürgen Olivieira doen tegen de Kanttekening een boekje open over anti-zwart racisme en een giftige sfeer. ‘Er werd een anti-Carla-appgroep opgericht.’
Twee weken geleden stapte het partijbestuur van BIJ1 Amsterdam op. Oud-voorzitter Olivieira vond zijn voorzitterschap een leerzame, maar ook pijnlijke periode. ‘Er heerst een verziekte cultuur, waarbij mensen niet op een normale en professionele manier kunnen omgaan met elkaar’, vertelt hij. ‘Ik ben vanuit de bedrijfswereld gewend om met elkaar in contact te blijven, feedback te geven, ook als je het met elkaar oneens bent. Maar bij BIJ1 willen veel mensen vanuit hun eigen trauma en activisme tegen van alles en nog wat aan schoppen.’
Dat de Amsterdamse raadsleden Carla Kabamba en Nilab Ahmadi elkaar niet lusten en dat er een machtsstrijd was, was al langer bekend. Er is een bemiddelingspoging gedaan na de gemeenteraadsverkiezingen, die voor even heeft gewerkt. Maar nu is de scheuring toch een feit. Kabamba heeft het BIJ1-schip verlaten en haar zetel meegenomen.
Olivieira vertelt dat Kabamba al tijdens de verkiezingen van maart werd tegengewerkt door ‘het kamp’- Ahmadi: ‘Carla werd verweten dat zij niet de taal sprak die van haar werd verwacht: de taal van het anti-kapitalisme en anti-imperialisme. Maar Carla sprak juist de taal van de belangrijkste doelgroep van BIJ1: gemarginaliseerde groepen. Dit zijn mensen die bezig zijn om te overleven en al een achterstand hebben op de samenleving. Ze willen in begrijpelijke taal worden aangesproken en hebben daarom geen boodschap aan academische analyses over het anti-imperialisme en anti-kapitalisme.’
De onderlinge spanningen liepen al snel over in ‘micro-agressies’. ‘Tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen werden door het poster-plakteam niet de posters van Carla opgehangen en flyers van Carla werden weggehaald. Er werd door mensen van het kamp-Nilab een anti-Carla-appgroep opgericht.’
Ook zou Nilab bij een interne partijverkiezing op een frauduleuze manier van plek 13 naar nummer 3 van de Amsterdamse kieslijst zijn gelanceerd, beweert Olivieira. ‘Er werd door aanhangers van Nilab dubbel ingelogd, waardoor zij meer stemmen kreeg. Ook was er sprake van fraude bij de ICT-medewerkers, waardoor zij op een hogere plek terecht was gekomen.’
Jazie Veldhuyzen was nummer 1 op de kieslijst van BIJ1 Amsterdam en was na de verkiezingen fractievoorzitter. Maar die liet zich vanwege mentale gezondheidsproblemen al maanden niet op de Stopera zien. Intussen werd nummer 2 Kabamba maar niet als nieuwe fractievoorzitter gekozen, maar vervangend raadslid Dinah Bons onlangs wél. Voor Jursica Mills, die in juni was opgestapt als landelijk voorzitter BIJ1, kwam het als een verrassing.
Kabamba had alle taken van Veldhuyzen waargenomen, vertelt Mills. Ze snapt dus niet dat Kabamba niet geschikt geacht werd als fractievoorzitter. Ook vindt ze het niet verstandig dat Bons, die tevens landelijk bestuurslid is, ‘en dus een controlerende taak heeft’, de nieuwe fractievoorzitter is. ‘Om een partij staande te houden, is het van belang dat de controlerende en uitvoerende taken niet door dezelfde persoon worden gedaan. Ook zou ik niet weten waar mevrouw Bons dan haar tijd vandaan haalt om twee zware taken naast elkaar uit te voeren.’
Wat de precieze persoonlijke reden is van het conflict tussen Kabamba en Ahmadi? Dat kan Olivieira niet geheel duiden. Hij is er ‘wel zeker van’ dat racisme een belangrijke rol speelt.
‘Het is heel moeilijk om anti-zwart racisme aan te tonen, omdat het om subtiele vormen van uitsluiting gaat’, vertelt hij. ‘Je ziet dus patronen dat zwarte mensen binnen de partij – dat zijn Carla Kabamba, Jursica Mills, Quinsy Gario en ik – worden buitengesloten. Carla heeft namelijk nooit de erkenning en de waardering gekregen voor de periode dat zij het fractiewerk van Jazie onverwachts en onvoorbereid moest overnemen. Tijdens deze periode heeft ze heel veel campagnes van BIJ1 uit het vuur gehouden. Zelfs tijdens de campagne van de gemeenteraadsverkiezingen was zij altijd beschikbaar bij de plotselinge afwezigheid van Jazie. Blijkbaar zijn sommige zwarte mensen wel goed genoeg om verantwoordelijke taken gratis te doen, maar je krijgt er niet de erkenning ervoor. Sylvana is een zwarte partijleider, maar door zich niet expliciet tegen afrofobie binnen de partij uit te spreken, heeft zij onvoldoende gedaan om een veilige omgeving voor zwarte leden te waarborgen.’
‘Veel BIJ1-leden zijn zich niet bewust van hun eigen witte privilege’
Racisme, of de beschuldiging van racisme, dat is wel het laatste wat je zou verwachten bij BIJ1. En toch bleek er sprake van subtiel racisme onder leden van BIJ1, aldus Olivieira. ‘Het gaat hier niet om mensen die het n-woord gebruiken, of die voor Zwarte Piet zijn. Racisme is een systeem dat heel diep zit in onze samenleving. Veel mensen vertonen daardoor – onbewust – vooroordelen en racistische gedragingen. Veel BIJ1-leden zijn zich niet bewust van hun eigen witte privilege.’
Olivieira legt uit hoe enkele witte medewerkers van de Amsterdamse fractie en vrijwilligers van BIJ1 hem probeerden ‘weg te pesten’, door te beweren zich onveilig te voelen in zijn aanwezigheid. ‘Eén klacht ging over een aspirant-bestuurslid, een Surinaamse vrouw, die ik had gevraagd wat zij lekker vindt om te koken. Onder Surinamers is dat heel normaal, om over eten te praten. Maar mijn vraag werd door bepaalde witte leden weggezet als seksisme. Ook kreeg ik het verwijt dat ik haar naar het aanrecht zou hebben verwezen.’
Er werden daarna verschillende klachten tegen hem ingediend bij de geschillencommissie, zegt hij, zonder eerst met hem in gesprek te gaan. ‘Dit, terwijl dit bestuurslid van kleur juist aangaf dat ze de opmerking helemaal niet als seksistisch had ervaren en dat dit heel normaal is onder Surinamers. Hierop werd gereageerd met de tegenwerping dat er ook plek moest zijn voor het witte perspectief. Maar BIJ1 was juist opgericht om andere perspectieven de ruimte te bieden dan de witte standaarden.’
De geschillencommissie heeft uiteindelijk alle klachten ongegrond verklaard, vertelt hij, waardoor het landelijk bestuur hier niets mee heeft gedaan. ‘Dat heeft toen veel kwaad bloed gezet bij de fractie. Ik werd genegeerd door leden van de fractie. Uiteindelijk hebben we deze situatie eind oktober vorig jaar besproken.’ Hier zijn veel ‘witte tranen’ gelaten, zegt hij. ‘Eén van de leden heeft ook excuses aangeboden.’
Zwart en wit
De spanningen tussen ‘wit’ en ‘zwart’ in de partij spelen al langer. Vorig jaar was er veel heibel bij BIJ1 over Quinsy Gario, omdat hij ‘giftige mannelijkheid’ zou uitstralen. Gario is niet de minste. De zwarte activist streed tegen Zwarte Piet en stond bij de verkiezingen van 2021 op nummer 2 van de BIJ1-lijst, na lijsttrekker Sylvana Simons. Uiteindelijk besloot Gario zijn eventuele royement niet af te wachten en zegde zelf zijn partijlidmaatschap op.
De negatieve ervaringen van Gario worden gedeeld door Manju Reijmer, van 2017 tot 2018 bestuurslid Diversiteit in het landelijk bestuur van BIJ1. Hij vertelde Trouwdat hij een burn-out heeft overgehouden aan deze tijd, omdat zwarte mensen binnen de partij voortdurend zouden zijn tegengewerkt. Volgens Reijmer heeft BIJ1 eerder zwarte mensen geroyeerd als lid. ‘Mensen met ontelbare privileges moeten hun plek kennen’, vindt hij.
Jursica Mills was ten tijde van Gario’s royement voorzitter van BIJ1. ‘Als partijbestuur hebben we het rapport (over Gario, red.) in handen gehad. Ik kan niet zeggen wat de inhoud van de klachten was, wel kan ik zeggen dat de manier hoe het zich heeft afgespeeld zeer ongelukkig was. Feit blijft dat een aanzienlijk aantal leden zich onveilig heeft gevoeld in zijn aanwezigheid en dat hier een onafhankelijk onderzoek naar is geweest.’
Maar met de kennis van nu heeft ze meer begrip voor Gario. ‘Ik begrijp dat als je je begeeft in een onveilige situatie, je dat toxische en onveilige gedrag kan overnemen als verdedigingsmechanisme en dat je dat dan doet besluiten de partij te verlaten. Ik kan ook begrijpen dat je je door de onveilige situatie getriggerd voelt, waardoor je gedrag zult tonen waarop je later wellicht niet zo trots bent.’
‘Bepaalde BIJ1’ers krijgen meer ruimte om fouten te maken en te leren dan andere – zwarte – BIJ1’ers’
Mills stapte in juni uit het landelijk bestuur vanwege een ‘onveilige’ en ‘toxische’ sfeer. Dat komt door meerdere factoren, legt ze uit. ‘Ten eerste dat er een onveilige sfeer heerst binnen de partij, door bijvoorbeeld de vijandige manier hoe mensen elkaar aanspreken bij een meningsverschil. Dat er over mensen wordt gesproken in plaats van mét mensen. En dat bepaalde BIJ1’ers meer ruimte krijgen om fouten te maken en te leren dan anderen (zwarte, BIJ1’ers, red.). Ook viel het me op dat juist de mensen die meer op mij lijken (zwart zijn, red.) aan het kortste eind trekken binnen BIJ1.’
‘Wanneer geen van je pogingen als voorzitter om hier een verandering in te brengen slaagt, omdat je geen steun hebt van de relevante partijen en onvoldoende personele en financiële middelen tot je beschikking hebt, dan blijven er maar twee keuzes over: óf je blijft in een onveilige situatie de partij vertegenwoordigen, óf je stapt op. Ik koos voor het tweede.’
Haperende organisatie
In juni bekritiseerde het Amsterdamse bestuur de kandidatuur van landelijk fractiemedewerker Rebekka Timmer als de nieuwe landelijke voorzitter van BIJ1. Niet veel later bemoeide het landelijk bestuur, mét Timmer, zich met de interne kwesties in Amsterdam.
Olivieira: ‘Wat er mis ging, is dat de partijtop niet onafhankelijk te werk ging. Het waren mensen als Rebekka Timmer die eigen poppetjes (Dina Bons, red.) op bepaalde posities wilden hebben en daarmee een groot aandeel hadden in het conflict bij Amsterdam. Timmer wilde ook per se partijvoorzitter worden, en ze ging een interne strijd aan met Jursica. Ze heeft wel haar kwaliteiten als leider, maar is voornamelijk bezig met een populariteitsstrijd.’
Mills noemt BIJ1 als organisatie amateuristisch. ‘Tijdens de oprichting van de partij had BIJ1 moeten bedenken hoe je ervoor zorgt dat persoonlijke relaties niet zwaar wegen in de besluiten die de partij aangaan. Maar dit is niet gebeurd. Dit geldt zowel landelijk als lokaal.’
Ook had BIJ1 beter moeten bedenken hoe aantijgingen van racisme door de partijtop en het bestuur worden opgevangen, vertelt Mills. ‘Als bepaalde dingen binnen de partij gebeuren en je besluit deze problemen niet te adresseren, dan stem je indirect in met deze problemen. Het is daarom kwalijk dat Simons en Timmer zwegen over de problemen in de partij.’ Mills richt zich tot hen: ‘Omwille van jouw functie wordt jouw advies wel ten harte genomen en die rol moet je ook te allen tijde pakken.’
Anja Meulenbelt, Gloria Wekker, Glenn Hellberg, Marian Sax en Willem Schinkel hebben als elders (ouderen) veel gezag onder BIJ1-leden. Maar ze faalden in hun taak als conflictbemiddelaars, meent Olivieira: ‘Ze gingen problemen onder het tapijt vegen en wilden niet dat mensen naar de media stapten. Ze gingen met mensen praten om alles te verzachten. Hierdoor ontstond een giftige cocktail, die nu is geëxplodeerd. Je mag dus concluderen dat de elders hebben gefaald.’ Sowieso heeft hij moeite met het concept ‘elders’: zij plaatsen zich volgens hem boven de rest van de leden.
Olivieira heeft veel respect voor Sylvana, die met weinig financiële middelen een partij opgericht heeft en in de Tweede Kamer is verkozen. Toch vindt hij dat Simons te weinig tegen ‘afrofobie’ in haar partij gedaan. Ook dat BIJ1 ‘haar baby’ is, vindt hij problematisch.
‘Je kunt dan immers niet meer objectief zijn. Hierdoor was Sylvana soms niet kritisch genoeg naar de partijleden die al vanaf het begin bij BIJ1 zaten. Sylvana moet niet vergeten dat er later nieuwe mensen bijgekomen zijn die over meer kwaliteiten beschikken. Als één persoon verschillende petten op heeft – dus leider is, maar ook goed bevriend raakt met bepaalde personen -, dan ontstaat een cultuur waarbij niet meer professioneel gehandeld wordt. Mensen reageren vanuit hum emoties en trauma; daar valt niet mee te werken.’
‘De kern: BIJ1 zegt voor een gelijkwaardige en rechtvaardige samenleving te staan, terwijl de partij intern zich niet aan deze principes houdt’
Mills: ‘We leven in tijd waarin we als samenleving verbinding nodig hebben. Veel achtergestelde groepen hebben niet mee kunnen denken over de inrichting van de samenleving waar ook zij een onderdeel van uitmaken. Daar moeten we met z’n allen verandering in brengen. Het is belangrijk dat er een partij is die zich dáárvoor inzet.’
‘De kern is dat BIJ1 zegt voor een gelijkwaardige en rechtvaardige samenleving te staan, terwijl de partij intern zich niet aan deze principes houdt. De mensen die daar formeel of informele macht hebben, die zwijgen daarover. Ik schaam mij over het feit dat er nu berichten in de media verschijnen van nota bene BIJ1-leden die de ervaringen van andere al dan niet ex-leden teniet willen doen. Is dit niet datgene waar BIJ1 zo tegen is?’
Reactie BIJ1
Waarom bemoeide het landelijk bestuur zich met de ruzie in Amsterdam en schoof het Dina Bons als nieuwe fractievoorzitter naar voren? We vroegen het aan het landelijk bestuur zelf.
‘In Amsterdam ontstond een impasse en dit dreigde in een breuk uit te monden’, antwoordt het bestuur. ‘Met instemming van alle betrokken partijen is er een meeting georganiseerd om de raadsleden aan tafel te krijgen, onder begeleiding van een onafhankelijke gespreksbegeleider en om tot een gezamenlijke beslissing te kunnen komen.’
Inschikkelijker is het partijbestuur tegenover de kritiek van Jursica Mills, dat de partij beter had moeten bedenken hoe aantijgingen van racisme door de partijtop en het bestuur worden opgevangen. Dit heeft het partijbestuur niet goed gedaan, erkent het bestuur.
‘Als nieuw bestuur hebben we daarom gelijk de opdracht op ons genomen om het gesprek hierover aan te gaan. We hebben op 10 en 11 september de eerste bijeenkomsten georganiseerd, waar we met leden dieper zijn ingegaan op de oorzaken van ontstane conflictsituaties. Bij het schrijven van ons bestuursplan, dat we binnenkort aan de leden presenteren, zullen wij proberen de aantijgingen concreet te doorgronden en er samen met de leden juiste maatregelen op bedenken.’
Het partijbestuur zegt zich verder niet te herkennen in de beschuldiging van Olivieira, dat landelijk voorzitter Timmer aan vriendjespolitiek doet en haar ‘poppetjes’ op sleutelposities wil hebben.
Carla Kabamba wilde niet reageren op vragen van de Kanttekening. Ook Nilab Ahmadi wilde niet reageren, net als Jazie Veldhuyzen, die nog steeds ziek thuis zit.
Een opgedoken tv-interview uit 2018 met Giorgia Meloni, de aankomende premier van Italië, zorgt opnieuw voor reuring. In het fragment bedankt ze de Syrische dictator Assad, de Libanese islamistische groepering Hezbollah, Iran én de Russische president Vladimir Poetin. De reden: door hen zouden christenen in Syrië zich veilig voelen en Kerstmis kunnen vieren.
De uitspraken van Meloni, die zegt op te komen voor christelijke waarden, zijn tegen het zere been van onder meer de Palestijnse auteur Rula Jebreal. ‘Ze verdedigt krachten die letterlijk genocide hebben gepleegd in Syrië’, meldt Jebreal op Twitter.
Assad presenteert zichzelf als een verdediger van christenen en andere religieuze minderheden tegen de overwegend soennitische rebellen die sinds 2011 vochten om hem omver te werpen. Onder de rebellengroeperingen bevonden zich ook jihadistische groeperingen. Met hulp van zijn bondgenoten Iran, Hezbollah en Rusland wist Assad in het zadel te blijven.
Meloni’s opmerkingen uit 2018 kwamen nadat Matteo Salvini, de toenmalige Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, Hezbollah een terroristische organisatie noemde tijdens een bezoek aan Israël.
Diezelfde Salvini en zijn Lega-partij probeert nu samen met Meloni en haar partij Fratelli d‘Italia, de grote winnaar van de Italiaanse verkiezingen vorig weekend, en de partij van Silvio Berlusconi een radicaal-rechtse regering te vormen.
Salvini betuigde zich tijdens zijn loopbaan regelmatig als een vriend van Poetin. Maar Meloni heeft verzekerd dat haar nieuwe regering Oekraïne ‘volledig zal steunen’.
In uiterst rechtse milieus komt steun voor Assad en Poetin vaker voor. Zie ook Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet, die Meloni met haar verkiezingswinst heeft gefeliciteerd, in Assad een ‘verdediger van de christelijke wereld’ ziet en regelmatig de kant van Rusland kiest.
Een Turkse concertorganisator heeft een optreden van zangeres Irem Derici in de oostelijke Turkse stad Elazig geannuleerd. Dit, na protest van drie religieuze partijen, meldt de Turkse nieuwssite Duvar.
De populaire Derici zou morgen optreden tijdens een lokaal culinair festival. Maar drie religieuze politieke partijen in de stad protesteerden tegen haar komst. Ze vormt een ‘bedreiging van de morele waarden van inwoners’ en ondersteunt ‘perversie’, aldus de drie partijen in een verklaring. Derici staat bekent om haar steun voor LHBT-rechten.
Derici betreurt de annulering en belooft dat ze haar fans in Elazig ‘zo snel mogelijk’ zal ontmoeten.
Dit is niet de eerste keer dat lokale partijen protesteren tegen concerten. De afgelopen maanden zijn verschillende – veelal Koerdische – evenementen afgelast in steden en districten waar Erdogans AKP regeert. Die partij voert volgens critici en analisten een heuse cultuuroorlog in aanloop van de algemene verkiezingen van volgend jaar.
De conservatieve moslimpartij Saadet is één van de drie partijen die aandrong op het stoppen van het concert. Saadet is een van de zes oppositiepartijen die deel uitmaken van een anti-Erdogan-coalitie die de Turkse president wil verslaan bij de verkiezingen van 2023.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
