Een Indiase rechtbank zegt dat het hijabverbod op middelbare scholen in de Indiase staat Karnataka rechtmatig is. Karnataka wordt geregeerd door de hindoe-nationalistische BJP van premier Narendra Modi.
Nadat een openbare school in de stad Udupi in Karnataka in januari besloot dat islamitische studentes niet langer een hijab mochten dragen (foto), spreidde dit verbod zich snel uit naar andere onderwijsinstellingen in Karnataka. Hierdoor liepen de spanningen in India tussen hindoe-nationalisten en moslims op, met protesten over en weer.
Vorige maand steunde het hof al een voorlopig hijabverbod. En nu beoordeelt de rechtbank definitief dat ‘het dragen van hijab door moslimvrouwen geen onderdeel is van de essentiële religieuze praktijk’. Islamitische studentes, die menen dat het hijabverbod in strijd is met de grondwettelijke godsdienstvrijheid, krijgen daarmee nul op het rekest.
De advocaat van de moslimstudentes zegt tegen de Arabische nieuwszender al Jazeera dat hij de rechterlijke uitspraak ’teleurstellend’ en ‘fout’ vindt. De vraag had niet moeten zijn of het dragen van een hoofddoek wel of geen essiënteel onderdeel is van de islamitische geloofspraktijk, vindt hij, maar of het handelen van de autoriteiten wel rechtmatig is.
De uitspraak van het hooggerechtshof van Karnataka kan een precedent scheppen voor de rest van India, waar meer dan tweehonderd miljoen moslims wonen. Andere deelstaten kunnen ook besluiten om het dragen van de hijab op school te verbieden. Mensenrechtenactivisten maken zich daar zorgen over, gezien onder premier Modi en de BJP de haat en het geweld tegen moslims zienderogen is gegroeid.
Van de linkse partijen is de SP het buitenbeentje. Dit, vanwege de culturele hang naar rechts die leider Lilian Marijnissen volgens critici tentoonspreidt. Maar ondanks dat veel kiezers dezelfde mening delen, levert het haar electoraal niets op. ‘De SP zou zich moeten profileren op sociaaleconomisch gebied. Daar is ze écht onderscheidend in.’
Marijnissen zorgde onlangs voor commotie, door in een radio-interview bij WNL aandacht te vragen voor de schaduwzijden van arbeidsmigratie. D66, GroenLinks en in mindere mate de PvdA presenteren volgens Marijnissen arbeidsmigratie ‘als iets wat positief is’. Deze partijen ‘gaan compleet voorbij aan wat het bijvoorbeeld doet voor de sociale samenhang in de wijk’.
De SP-politica zei in hetzelfde interview dat de gemeenteraadsverkiezingen niet moeten gaan over het uitsluiten van PVV en FvD, iets waar D66 en GroenLinks zich hard voor maken. Liever zegt ze het te hebben over problemen van mensen in de oude volkswijken. Zo is ‘de wijkagent daar vaak verdwenen, de statushouders en arbeidsmigranten worden er gevestigd en de mensen uit de GGZ. Die mensen worden nooit in de wijken geplaatst waar de politici uit Den Haag wonen’. Bewoners van deze wijken voelen dit ‘heel goed aan’.
Op Twitter klonk veel linkse kritiek op Marijnissen, omdat zij hiermee de SP op de culturele rechterflank zou positioneren. De Turks-Nederlandse Serif Kurtdaylar, kandidaat-raadslid voor de lokale partij Arnhem Centraal, noemde Lilian Marijnissen een racist. Onder druk van zijn partij verwijderde Kurtdaylar zijn tweet, maar hij zei tegenOmroep Gelderland achter zijn kritiek te blijven staan. ‘Ik vind ze PVV-light. (…) Iemand moet die Bokito (Marijnissen, red.) stoppen.’
Ook de spraakmakende gemeente was niet te spreken over Marijnissen. ‘Met zulke linkse ‘vrienden’ heb je geen vijanden nodig’, twitterde de progressieve essayist Daniël Boosma (Vrij Nederland, de Groene Amsterdammer). Volgens hem is de SP ‘in verwarring’. Andere linkse twitteraars gingen een stapje verder in hun kritiek. Zo vergeleek literatuurcriticus Gijsbert Pols (vroeger Joop en NRC, nu de podcast Links Richten), Marijnissen met Marine Le Pen. En Sybren Kooistra, voormalig campagnemedewerker van GroenLinks, noemde de SP de ‘NSDSP’, een verwijzing naar de NSDAP van Adolf Hitler.
Het is niet de eerste keer dat de SP met nationalisme in verband wordt gebracht. Al in 2019 trok ze de hoeveelheid arbeidsmigratie in twijfel. En in 2016 voerde de partij, net als GeenStijl, Jan Roos en Thierry Baudet, campagne tegen het associatieverdrag met Oekraïne. Het zwarte oud-SP-lid Chris Dorsman spreekt van ‘een anti-Europese, links-populistische koers, waarbij geen aandacht is voor onderwerpen die bij biculturele Nederlanders spelen’. Hierdoor heeft SP zich volgens hem vervreemd van dat deel van haar achterban in bijvoorbeeld de grote steden, waar de SP nu verkiezing op verkiezing verliest.
Beeld: Chris Dorsman
De SP heeft volgens Dorsman ‘de afslag gemist’ toen de partijleden in 2015 Ron Meyer tot partijleider verkozen. ‘Zijn tegenkandidaat, Sharon Gesthuizen, stond voor een andere SP, een progressieve SP die op de toekomst gericht was, een SP die wilde kiezen voor verbreding, ook richting biculturele Nederlanders. Maar met Ron Meyer koos de SP voor de oude conservatieve koers, die extra bevestigd werd toen Lilian Marijnissen – de dochter van partijcoryfee Jan Marijnissen – eind 2017 als opvolger van Emile Roemer fractievoorzitter werd.’
Volgens Dorsman laat de ophef over de opmerkingen van Marijnissen bij WNL zien dat de geest van Gastarbeid en Kapitaal nog steeds waait door de SP. Dorsman doelt hierbij op de controversiële SP-brochure uit 1983, waarin Turkse en Marokkaanse gastarbeiders als ongewenste indringers werden weggezet die de witte arbeider zouden bedreigen.
‘Jan Marijnissen deinsde er niet voor terug om harde noten te kraken over migranten. Onder zijn opvolger Emile Roemer als fractievoorzitter verdween het thema naar de achtergrond, maar onder zijn dochter Lilian Marijnissen is het helemaal terug.’
‘Jan Marijnissen kraakte harde noten over migranten. Onder zijn dochter is dat terug’
Dorsman noemt de foto die Lilian Marijnissen in februari maakte met Shirin Musa van vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom, schrijver Lale Gül, journalisten Brenda Stoter en Fidan Ekiz, en het Apeldoornse SP-raadslid Sunita Bihari. Lale Gül en Fidan Ekiz staan bekend om hun stevige kritiek op de islamitische gemeenschap. Ook Shirin Musa is controversieel onder moslims, onder meer vanwege een poster van Femmes for Freedom met daarop een moslima met hijab die zoent met een Joodse man met keppeltje.
Dorsman: ‘De SP gaat op de foto met mensen die in linkse kringen omstreden zijn. Daarmee kiest de partij voor een anti-woke koers tegen de identiteitspolitiek van BIJ1, Denk en GroenLinks. Maar ik vraag mij af of een conservatieve koers wel zo verstandig is. SP hoopt onder andere PVV-stemmers in de oude wijken terug te winnen, dat begrijp ik, maar de offers die voor dit doel zijn gemaakt staan niet in verhouding tot het resultaat: een partij die bijna gehalveerd is en nagenoeg onherkenbaar is voor veel kiezers.’
De SP is echter niet nationalistisch, zegt oud-SP-lid Michel Eggermont. Hij is geroyeerd vanwege zijn lidmaatschap voor het Marxistisch Platform en is nu actief is voor de lokale Utrechtse partij Socialisten 030.
Michel Eggermont (Beeld: Socialisten Utrecht)
‘De meeste SP’ers die ik ken zijn geen nationalisten. De intentie bij de SP is goed. Ook als het gaat om gastarbeid. De SP wil de arbeidsomstandigheden van gastarbeiders verbeteren. Tegelijkertijd kiest de partij voor de verkeerde oplossing, door groepen mensen te willen verbieden naar Nederland te komen om als gastarbeider te gaan werken. Kijk, ik ben niet van de school om de SP van racisme te beschuldigen, maar de partij komt met slechte voorstellen die racistische gevolgen kunnen hebben. En daar is de SP zich te weinig van bewust.’
Eggermont ziet de SP niet als conservatief, vertelt hij. ‘Ik geloof niet zo in die twee assen, de cultureel-maatschappelijke as en de sociaaleconomische as. Als je links bent, dan ben je eigenlijk automatisch ook progressief. En als je rechts bent, dan ben je bijna automatisch ook conservatief. D66, een partij met rechtse sociaaleconomische standpunten en linkse cultureel-maatschappelijke standpunten, is de uitzondering die de regel bevestigt’, zegt hij.
De SP moet de focus blijven houden op sociaaleconomische onderwerpen, vindt Eggermont. ‘Als je meegaat in het conservatieve culturele frame, en cultuur belangrijker gaat vinden dan economie, dan ben je eigenlijk geen SP’er meer.’
Veel potentieel, weinig zetels
Toch zijn veel kiezers wel degelijk sociaaleconomisch links en cultureel rechts. Daar zit volgens veel politicologen een potentieel van zestig zetels, meldt de Leidse politicoloog Simon Otjes. Maar Otjes constateert ook dat de partij nu negen Kamerzetels heeft en het in de peilingen nog slechter doet. Hij gelooft dat de SP voor een verkeerde strategie heeft gekozen.
Beeld: Simon Otjes
‘De SP zou zich moeten profileren op sociaaleconomisch gebied. Daar is ze écht onderscheidend in, écht zichtbaar, maar de partij profileert zich nu te veel op culturele thema’s. Dat vind ik niet verstandig, want als links-conservatieve kiezers geloven dat culturele thema’s het belangrijkste zijn, dan stemmen ze liever op die partijen die het conservatieve geluid het beste vertegenwoordigen: de PVV, maar ook de VVD.’
SP-parlementariër Bart van Kent, fractiewoordvoerder Sociale Zaken en Werkgelegenheid, ziet dit toch anders. ‘Wij opereren als partij niet op basis van kiezersonderzoeken’, zegt Van Kent. ‘We zijn geworteld in de wijken, en willen daar belangrijke problemen aanpakken. Het gaat om problemen die veel mensen ondervinden, niet alleen de achterbannen van PVV en Forum voor Democratie.’
‘We luisteren naar mensen die zich zorgen maken over de leefbaarheid van hun wijk en nemen hen serieus’
Maar is Van Kent niet bang om met populisme geassocieerd te worden, omdat populistische partijen ook zeggen te luisteren naar de stem van het volk? Het SP-Kamerlid ziet dit toch anders, vertelt hij. ‘Ik luister naar de samenleving, als volksvertegenwoordiger. We luisteren naar mensen die zich zorgen maken over de leefbaarheid van hun wijk en nemen hen serieus. Juist als je deze mensen negeert, schep je een voedingsbodem voor partijen als de PVV.’
De SP-parlementariër zegt het te waarderen dat politicologen als Otjes meedenken over de strategie van de SP, maar ‘in het leven van mensen spelen meer zaken’. Het gaat volgens Van Kent om hele concrete zaken als schimmel in je huis, een wijk die verandert, het schrappen van een buslijn. ‘Het zijn reële problemen die niet onbenoemd mogen blijven. Wij willen niet wegkijken voor problemen.’
Bart van Kent (Beeld: Wikimedia Commons / SP / Bas Stoffelsen)
Is de SP niet nationalistisch, zoals critici beweren? ‘Absoluut niet’, antwoordt Van Kent resoluut. ‘We zijn niet tegen arbeidsmigratie an sich, maar willen het ontwrichten van de arbeidsmarkt tegengaan. Als dat gebeurt, dan moeten we migratie beperken. We komen ook op voor de rechten van gastarbeiders, die recht hebben op goede huisvesting en niet uitgebuit mogen worden door malafide uitzendbureaus. We vinden dat bestaande regels gehandhaafd moeten worden, om misstanden tegen te gaan, en vinden tegelijkertijd dat er nieuwe regels moeten komen om de positie van gastarbeiders te verbeteren. Op dit moment worden er nog kamers zonder ramen verhuurd aan gastarbeiders voor vierhonderd euro per persoon per maand. Wij vinden dat dit niet kan, maar het mag wel volgens de regels.’
In 1971 werd de Kommunistiese Partij Nederland/Marxisties Leninisties (KPN/ML) opgericht, die een jaar later haar naam veranderde in Socialistiese Partij (SP). De SP was aanvankelijk een buitenparlementaire communistische partij, die zich liet inspireren door de Chinese leider Mao Zedong. In de tweede helft van de jaren zeventig zette het proces van ‘demaoïsatie’ in en bewoog de SP zich steeds meer richting de sociaaldemocratie. De SP was een heel andere partij dan de PvdA en de voorlopers van GroenLinks, en zette kwaad bloed met de brochure Gastarbeid en Kapitaal uit 1983, waarin de rol van gastarbeiders binnen de klassenstrijd en het vermeende gevaar van de islam aan de orde werden gesteld. CPN en PSP, twee voorlopers van GroenLinks, hadden felle kritiek op de brochure; de Anne Frank Stichting noemde de SP zelfs racistisch.
In 1994 belandde de SP met twee zetels in de Tweede Kamer. Onder leiding van de charismatische en welbespraakte Jan Marijnissen groeide de partij naar 25 zetels in 2006. Marijnissen stopte in 2008 als fractievoorzitter, maar bleef wel in de Kamer zitten. Onder fractievoorzitters Agnes Kant en Emile Roemer zette de electorale daling in, die onder Lilian Marijnissen, de dochter van Jan, niet gestopt werd. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 zakte de SP van veertien zetels naar negen.
Ondertussen kampte de SP ook met interne problemen: bij jongerenorganisatie ROOD waren veel radicale socialisten actief, die sympathiseerden met het communisme. Ook waren er leden van de partij actief voor het Marxistisch Platform, dat de SP meer naar links wilde trekken. Het conflict liep uiteindelijk uit op een breuk: de SP verbrak haar banden met jongerenorganisatie ROOD en SP-leden die lid waren van het Marxistisch Platform werden geroyeerd. In Amsterdam, Rotterdam en Utrecht doet de politieke beweging Socialisten mee aan de gemeenteraadsverkiezingen: in Amsterdam als Democratisch Socialisten Amsterdam (DSA), in Rotterdam als Socialisten 010, en in Utrecht als Socialisten Utrecht. Jongerenorganisatie ROOD heeft haar leden opgeroepen om zich bij deze Socialisten aan te sluiten. De Socialisten hebben vooralsnog geen landelijke politieke partij gevormd.
Op sociale media is veel commotie ontstaan over een filmpje waarin een klas met islamitische immigranten in Malmö op een vernederende manier de Zweedse taal wordt onderwezen.
In het filmpje is een witte inburgeringslerares te zien in een klas met voornamelijk islamitische vluchtelingen. Ze staat voorovergebogen aan de tafel van een moslima en zegt met gebalde vuist: ‘Weet je wat een penis is? Weet je wat een man heeft?’
De leerling tegenover de lerares bladert met zichtbaar ongemak door haar boekje en deinst naar achteren terwijl de lerares intimiderend doorvraagt: ‘Ja, wat heeft hij? Wat heeft hij?’
Daarna begint de lerares ook te roepen en op tafel te slaan: ‘Zeg het, zeg het! Wat is het? Zeg, snel, snel, snel! Kom op, hoe lang leef je nu al in Zweden?!’
Op dat moment verontschuldigt een andere leerling zich en verklaart weg te willen. Dat leidt tot een nog grotere woede-uitbarsting: ‘Nee, je kan nergens naartoe, blijf zitten waar je zit!’, schreeuwt de lerares.
De studente zegt dat ze bang is, maar dat is aan dovemansoren gericht. ‘Je blijft zitten waar je zit, al kots je ervan’, zegt de lerares.
Andere leerlingen kijken vertwijfeld om zich heen. ‘Dwing je me om te blijven?’, vraagt de student. Voor de lerares kennelijk aanleiding om de vernedering van vluchtelingen een tandje op te voeren: ‘Je kan toch nergens naartoe, je zit hier vast.’
‘Ik ben verschrikt. Ik ben bang’, zegt de student nu in tranen. Daar begrijpt de lerares niks van: ‘Waar ben je bang van? Ga maar huilen’, zegt ze klappend en loopt naar de deur, die op slot gaat.
De onderwijsinstelling heeft afstand genomen van de behandeling door de lerares. Zij is met ziekenverlof gestuurd en de studenten hebben een vervangende leraar gekregen.
In de Amerikaanse staat Florida zijn vijf middelbare scholieren gearresteerd, die volgens de politie een wel heel bijzonder haatmisdrijf hebben begaan. De vijf scholieren, waarvan drie zwart en twee wit, zouden vier witte scholieren hebben geslagen en geschopt onder de leus ‘Brown Power!‘
Een slachtoffer vertelt de Amerikaanse nieuwszender NBC dat de vijf daders zeiden dat het ‘wraak was voor wat ze gedaan hadden in de achttiende eeuw, de slavernij’. Ook zouden de aanvaller ‘Je bent wit!’ hebben geroepen.
Rechtse blogs in de Verenigde Staten duiken massaal op het voorval. Het blog PJ Media stelt ‘woke’ verantwoordelijk voor het incident. PJ Media vindt wat er zou zijn gebeurd niet gek, ‘als je dag na dag te horen zou krijgen dat witten verantwoordelijk zijn voor je economische omstandigheden en jou en alle zwarte mensen 350 jaar lang hebben onderdrukt’.
Veel conservatieve Amerikanen willen niet dat scholen lesgeven in de critical race theory, die kijkt naar de structurele oorzaken van racisme, omdat dit een ideologische theorie zou zijn.
Dit weekend bezocht de Armeense minister van Buitenlandse Zaken zijn Turkse collega in Antalya. Een bijzondere ontmoeting, omdat Turkije in de jaren negentig de banden met Armenië verbrak na de Armeense bezetting van Nagorno-Karabach. De Armeens-Turkse grens is sinds die tijd hermetisch gesloten.
Nu Azerbeidzjan in 2020 het grootste deel van dit betwiste gebied tussen Armenië en Azerbeidzjan heeft heroverd, met behulp van Turkije, is de weg vrijgemaakt om de diplomatieke relatie tussen Turkije en Armenië te herstellen.
Eind vorig jaar besloot Armenië al een embargo op de invoer van Turkse producten, ingesteld na de oorlog om Nagorno-Karabach, te beëindigen. De Armeense minister van Buitenlandse Zaken (foto, links) zei tijdens zijn bezoek door te willen gaan met het normaliseren van de betrekkingen, en dat zonder voorwaarden vooraf.
Dat betekent dat Armenië niet zal eisen dat Turkije de Armeense Genocide zal erkennen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden anderhalf miljoen Armeniërs vermoord door het Ottomaanse Rijk, de voorloper van het moderne Turkije. In Turkije wordt een actieve ontkenningspolitiek gevoerd. Landen die de Armeense Genocide erkennen kunnen rekenen op de toorn van Turkije.
Behalve met Armenië wil Turkije ook de betrekkingen met Israël en Griekenland verbeteren, twee andere landen waarmee Turkije op gespannen voet leefde. Vorige week bezocht de Israëlische president Turkije, gisteren spraken de Griekse premier en de Turkse president Erdogan elkaar in Istanbul. Ze bespraken onder meer de oorlog in Oekraïne.
Volt-Kamerlid Nilüfer Gündogan wijt haar soms excentrieke – en volgens klagende partijmedewerkers grensoverschrijdende – gedrag deels aan haar ‘Turkse passie’. Dat zegt ze tegen NRC. Gündogan zou medewerkers van Volt, mannen en vrouwen, onder meer seksueel hebben geïntimideerd.
De kwestie-Gündogan heeft Volt in een diepe crisis gestort. De partij, die zich richt op jonge en hoogopgeleide kiezers, zou een geduchte concurrent voor D66 worden bij de gemeenteraadsverkiezingen, maar nu is Volt in de peilingen gekelder. Vorige week oordeelde een rechter dat Volt dat de schorsing van Gündogan als fractielid onterecht was.
Critici van Volt speculeerden er op los. Sommigen meenden dat de partijtop Gündogan, die het laatste jaar veel meer in de media was dan partijleider Laurens Dassen, aan de kant zou willen zetten.
NRC publiceerde vandaag een reconstructie, waarin de klagers aan het woord komen. Medewerkers verwijten Gündogan onder meer seksueel overschrijdend gedrag.
Zo zou ze een vrouwelijke medewerker, die op dat moment nog maar zeventien jaar was, op de billen hebben geslagen. Ook zou ze tegen twee andere – mannelijke – medewerkers hebben gezegd dat ze seks met hen wilde.
Gündogan geeft toe dat ze een medewerker op de billen heeft geslagen, maar dat deze tik amicaal was en zonder seksuele bijbedoelingen, aldus NRC. Ze noemt zichzelf ‘aanrakerig’, wat een voortvloeisel zou zijn van haar ‘Turkse passie’.
Het lijkt er nu op dat Gündogan binnenkort alsnog uit de Volt-fractie zal worden gezet. Partijleider Laurens Dassen twittert dat hij ‘heel erg geschrokken’ is van de verhalen in NRC.
‘Verdrietig en vreselijk dat mensen zich zo onveilig hebben gevoeld. Dat er aangiftes tegen 13 melders liggen is bizar. Dit gedrag past niet binnen onze cultuur. Melders zijn bang en we gaan er alles aan doen om te helpen.’
Journalist en Volt-watcher Chris Aalberts is kritisch over de NRC-reconstructie. Hij zegt dat er ook mensen zijn met andere interpretaties, maar dat zij niet aan bod zijn gekomen in dit verhaal.
‘Eigenlijk wist iedereen dat er problemen waren en niemand deed er wat aan. Maar diezelfde mensen lopen nu wel leeg in de NRC. De vraag blijft: waarom, anders dan wraak, revanche, etc. Bij een nette partij had men onderling afscheid genomen vanwege verstoorde verhoudingen.’
Op meer dan twintig plekken is zondag geprotesteerd tegen ‘racisme en fascisme in de raad’. Dit meldt de organisator van het protest, Platform Stop Racisme.
‘Het is de grootste decentrale actiedag tegen racisme en fascisme sinds de eeuwwisseling’, aldus de organisatie. ‘De actiedag werd gesteund door meer dan 160 antiracisme-groeperingen, linkse partijen, klimaatorganisaties en delen van de vakbond’. In totaal gingen ruim duizend mensen destraatop.
Tijdens het protest in Amsterdam reageerde FNV-bestuurslid Bas van Weegberg op het besluit om het FNV-verkiezingsdebat af te gelasten nadat de VVD, CDA, PvdA en GroenLinks weigerden op te dagen uit solidariteit met de PVV en FvD, die niet mochten komen van FNV: ‘Wij geven geen podium aan extreemrechts. Zij belichamen het tegenovergestelde van solidariteit. Wij verenigen, zij verdelen.’
Bij debatcentrum Pakhuis de Zwijger vinden er deze week meerdere debatten en events over racisme plaats, die wordt afgesloten met nog een demonstratie tegen racisme op 19 maart, georganiseerd door Comité 21 maart.
Vandalen hebben het partijkantoor van Forum voor Democratie aan de Herengracht in Amsterdam beklad. ‘Het past in een patroon van bedreigingen, demonisering en hatelijkheden’, reageert Baudet.
Op de voordeur stond ‘fascist’ geschreven. Ook was er een spandoek aan het pand bevestigd, waarop de namen van partijleider Thierry Baudet en Poetin zijn geschreven – met een hartje ertussen.
In een video voor het bekladde partijkantoor noemt Baudet de veronderstelde liefde tussen hem en Poetin ‘totale onzin’. ‘Wij zeggen alleen: er moet een diplomatieke oplossing komen. De slachtoffers in Oekraïne, die moeten we helpen en beschermen, en dat kan niet door door te gaan op een pad richting de Derde Wereldoorlog.’
Baudet laakt dat FvD in het debat zou worden uitgesloten. Hij refereert ook aan het niet vertonen van de documentaire over FvD-Kamerlid Gideon van Meijeren door de Amsterdamse bioscoop Pathé Tuschinski.
Baudet: ‘Dit is het moment om het gesprek te heropenen in de samenleving, om te stoppen met deze bizarre demonisering en framing, want dit mag niet de toekomst worden van Nederland.’
Waarschijnlijk is het FvD-partijkantoor in de nacht van zondag op maandag beklad. Gisteravond vond in debatcentrum De Balie een lijsttrekkersdebat plaats, waarvoor FvD niet was uitgenodigd. FvD-aanhangers demonstreerden daartegen, terwijl linkse activisten een tegendemonstratie hielden. Het is niet bekend of dit de aanleiding was voor de bekladding.
Forum voor Democratie ligt de laatste weken onder vuur, omdat Thierry Baudet de Russische president Vladimir Poetin, die Oekraïne is binnengevallen, zegt te begrijpen. Terwijl het Russische leger burgerdoelen aanvalt en ziekenhuizen bombardeert, noemde Baudet vorige week het Russische optreden ‘extreem mild’.
Vorige week zond Zembla de documentaire Kremlin in de Kamer uit. Hoewel niet werd aangetoond dat Baudet geld krijgt van het Kremlin, werd duidelijk dat de FvD-leider handelt in het belang van het Kremlin. Zo pleitte Baudet intern al jaren ervoor dat Nederland uit de NAVO moet en verspreidt hij pro-Russisch nepnieuws over de ramp met de MH17.
Voor activisten was het Rusland-verhaal van Baudet reden om ook FvD-posters in Maastricht te bekladden. In plaats van ‘Hoeveel genders heb jij vandaag?’, staat er nu ‘Hoeveel roebels kreeg jij vandaag?’
De ontvangst was allerhartelijkst: Gladys Wielingen liet me glimlachend binnen in een kantoortje in het centrum van Almere. Aan een tafel zaten twee andere BIJ1-kandidaten een podcast in te spreken. Gladys gaf me koffie en we gingen in een hoek van het kantoor zitten. We hoorden een van de kandidaten het verkiezingsprogramma voorlezen. Soms moest een zin opnieuw. Na een minuut of tien was de podcast af en konden Gladys en ik aan het interview beginnen.
Deze gemeenteraadsverkiezingen interviewde ik zes biculturele kandidaten. We probeerden een mooie selectie te maken van verschillende culturele achtergronden, steden, partijen en verhalen. Een van de kandidaten: Gladys Wielingen, een maatschappelijk werker uit Almere die was benoemd tot lijsttrekker van BIJ1. De afspraak was zo gepiept: ik stuurde mijn verzoek en Gladys stemde vrijwel meteen in. Zo zat ik 25 februari ruim een uur met haar te praten.
We hadden een mooi gesprek. Gladys vertelde over haar komst vanuit Paramaribo naar Nederland, haar leven in Amsterdam Zuidoost en haar vertrek naar Almere. We hebben veel gelachen. Gladys was lange tijd niet met politiek bezig. Ze reageerde op de oproep van BIJ1 om kandidaten. Ze wil niet blijven roepen dat er dingen mis zijn, maar er zelf iets aan doen. Ze maakt zich druk over de tweedeling in de stad en wil meer samenhang tussen de mensen. ‘Ik moest het doen van mezelf’, zei ze gedecideerd.
Gladys stemde vroeger PvdA omdat die partij voor gelijkwaardigheid is, maar de PvdA is in haar ogen gaan dwalen. De PvdA doet te veel water bij de wijn. Gladys vergelijkt de politiek met een vechtscheiding: twee ouders gaan boos uit elkaar, maar ze hebben nog steeds een gezamenlijk belang: de kinderen. Daarvoor moet je afspraken maken om dingen voor elkaar te krijgen. Ze moeten op één lijn komen. Hier formuleerde Gladys een mantra: ‘Iedereen heeft een eigen frustratie’.
De frustratie van BIJ1 is dat er geen gelijkwaardigheid is, legde Gladys uit. BIJ1 wil geen uitsluiting van wie dan ook, of het nou gaat om kleur, ras, geloof, gender of een beperking. Zo kwamen we op de rol van de PVV, de partij die in Almere al jarenlang een van de grootste is. Gladys zei dat veel mensen frustratie hebben maar dat je het toch samen moet doen. Met polarisatie los je volgens haar niets op. Er was polarisatie nodig om als BIJ1 gezien te worden, vindt Gladys, maar je moet daar niet in blijven hangen.
De PVV doet dat wel, aldus Gladys. Je hebt elkaar nodig en moet niet alleen maar dingen blijven roepen. De PVV roept van alles maar verandert weinig. Soms zegt de partij wel dingen die kloppen. Natuurlijk gaat BIJ1 niet mee met de islamstandpunten van de PVV, maar als ze inhoudelijke punten maken over bijvoorbeeld financiën, kunnen ze gelijk hebben: ‘Je moet gewoon erkenning geven aan elkaar’, zei Gladys. Ze was het bij een debat al met de lokale FvD-lijsttrekker eens over schuldenproblematiek.
Ik zei voor de grap: ‘Ik kan nu boven het interview zetten dat de PVV soms ook een punt heeft.’ ‘Van mij mag je’, was haar antwoord. Het lost niets op om tegenover elkaar te staan. Het werkt niet om gefrustreerd te blijven. Net als bij een vechtscheiding moet je met elkaar verder. Gladys zei: ‘BIJ1 komt voort uit frustratie, maar wij doen niet aan gefrustreerde politiek. Ik maak me echt zorgen over die tweedeling. We hoeven niet van elkaar te houden maar we moeten wel zaken oplossen en afspraken maken.’
Gladys zei: ‘BIJ1 komt voort uit frustratie, maar wij doen niet aan gefrustreerde politiek’
Het interview was afgelopen en we praatten nog even na. Ik meldde dat ik BIJ1 vaak dogmatisch vind en dat de openheid van Gladys ontwapenend is. Op weg naar huis bedacht ik me dat BIJ1 met Gladys een hele andere partij is dan normaal: BIJ1 strijdt in Almere voor gelijkwaardigheid, maar kan ook het gesprek met andersdenkenden aangaan. De toon en boodschap zijn echt anders dan elders en dat is ook helemaal niet zo raar: een lokale afdeling heeft een zekere autonomie.
Twee dagen later zat Gladys bij een online talkshow. Daar vertelde ze min of meer hetzelfde als wat ze aan mij vertelde: ze wil niet tegenover elkaar staan, zal onzinnige dingen niet steunen maar wil ook kijken waar ze samen kan komen met andersdenkenden. Haar formulering verhulde onervarenheid: wat ze precies bedoelt is niet helemaal duidelijk, maar in het nieuws lazen we vrijwel meteen dat BIJ1 in Almere samenwerking met de PVV niet op voorhand uitsluit. De Almeerse PVV was meteen blij.
Toen ging het vuurtje lopen. In appgroepen waren BIJ1-leden woedend omdat de uitspraken van Wielingen het hele bestaansrecht van BIJ1 zouden ondermijnen. Twee dagen later trok ze haar uitspraken in. BIJ1 ging toch niet met extreemrechtse partijen besturen. Dat had ze echter helemaal niet gezegd. Ze had nooit concreet gemaakt hoe er samengewerkt zou worden en de kans dat de PVV in een coalitie terechtkomt is sowieso nul. Waarschijnlijk wilde Gladys om inhoudelijke redenen voor moties van de PVV kunnen stemmen.
Probleempje: inmiddels had Gladys iets soortgelijks tegen mij gezegd. Dat interview zou deze week worden geplaatst. Gladys ontving de uitwerking en vond het ‘een mooie gebalanceerde verwoording’. Wel zou de voorlichter nog even meelezen. Daar hing hij al aan de telefoon. Nog voordat hij iets kon verzoeken, zei ik dat ik het een mooi gesprek had gevonden en dat ik de visie van Gladys natuurlijk geen onrecht kon aandoen. Dat begreep hij.
Toen werd het stil, tot begin vorige week. Gladys is opgestapt al zal ze op de kandidatenlijst blijven staan. Volgens BIJ1 neemt ze na de verkiezingen haar eventuele zetel niet in, maar zelf twijfelt ze daaraan. Na het interview dacht ik: BIJ1 wordt een volwassen partij die diversiteit in eigen gelederen toestaat. De waarheid is omgekeerd: BIJ1 staat dat juist niet toe en blijkt bovendien niet in staat de eigen lijsttrekkerskandidaten vooraf door te lichten of ze wel de juiste standpunten hebben.
Zo komt er een einde aan de BIJ1-carrière van Gladys voordat die überhaupt was begonnen. Ik vind dat jammer. Voor haarzelf, voor Almere en niet in de laatste plaats voor BIJ1.
Maandagavond zou in de Amsterdamse bioscoop Pathé Tuschinski de première zijn van de documentaire GIDEON: Op zoek naar de waarheid over Kamerlid Gideon van Meijeren (Forum voor Democratie). Maar na Twitterophef heeft Pathé bekendgemaakt deze film tóch niet te zullen vertonen.
De première van de film, die gaat over Van Meijerens zoektocht naar antwoorden op vragen over het coronabeleid, was niet in de bioscoopagenda van Pathé Tuschinski te vinden omdat het hier een besloten bijeenkomst betrof. Maar nadat de Kanttekening vandaag meldde dat de film maandag in Tuschinski zou worden vertoon, brak op Twitter een storm van kritiek los.
Van Meijeren (foto, links) en zijn partij maken zich volgens critici schuldig aan antisemitisme en Holocaust-bagatellisering. Dat zou voor hen de vertoning in het Tuschinski-theater – opgericht door Abraham Tuschinski (foto, rechts), een Joods Holocaustslachtoffer – extra wrang maken.
‘De oprichters van Tuschinski draaien zich om in hun graf’, twitterde journalist Chris Aalberts bijvoorbeeld. ‘Walgelijk, zijn jullie echt van plan om dit door te laten gaan, Pathé?, vroeg de Amsterdamse BIJ1-lijsttrekker Jazie Veldhuyzen zich af.
En hij was niet de enige. Veel Twitteraars vroegen Pathé om de vertoning niet door te laten gaan. Sommigen riepen op tot een boycot, anderen dreigden daadwerkelijk geen stap meer in een Pathé-bioscoop te zullen zetten of hun bioscoop-abonnement op de streamingdienst Pathé Thuis op te zeggen.
Eerder wilde Pathé niet ingaan op vragen van de Kanttekening. Maar vanavond Twitterde de bioscoopketen, na alle ophef, dan toch een statement over GIDEON:
‘Deze hebben we voorafgaand aan het verhuren van de zaal niet kunnen zien. We hebben achteraf onvoldoende doorgevraagd over de inhoud van de documentaires. Bezoekers & medewerkers hebben ons er op gewezen dat er verschillende uitlatingen over de holocaust zijn gedaan die door Holocaustslachtoffers en nabestaanden als zeer kwetsend worden ervaren. In het licht van de nagedachtenis van Abraham Tuschinski, die zelf tijdens de Holocaust is vermoord, vinden we het niet passend de première van deze documentaire te vertonen. We hebben de organisator van dit evenement daarom verzocht op zoek te gaan naar een andere locatie.’
Eerder deze week leidde een opmerking door Van Meijeren over de Holocaust tot woede op social media. Een debat over de omvang van de Holocaust moet mogelijk zijn in de Kamer, zei hij in de plenaire zaal: ‘Zelfs al zou er een Tweede Kamerlid zijn dat (…) zegt: ‘Naar mijn mening zijn er slechts 300.000 Joden vermoord’ – ik noem maar iets -, dan is daar, vind ik, een debat over mogelijk.’ Het getal 300.000 wordt vaak genoemd in kringen van Holocaust-bagatelliseerders en -ontkenners.
Van Meijerens FvD wordt vaker in verband gebracht met Jodenhaat. Denk aan de WhatsApp-rel binnen de jongerenafdeling of de vele Holocaust-vergelijkingen die FvD-Kamerleden als Van Meijeren aandroegen in het coronadebat. Baudet verloor een kort geding tegen Joodse oorlogsoverlevenden, die vonden dat hij deze vergelijking niet mag maken.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
