Hoe kan Amsterdam moslimdiscriminatie nog effectiever aanpakken? Het was gisteravond de centrale vraag tijdens een discussieavond met kandidaat-raadsleden van de linkse en progressieve partijen op een toepasselijke plek: de Badr-moskee in West. Het antwoord lag deels op een ander bestuursniveau – dat van het Rijk.

Uitgangspunt was een recent onderzoek onder Amsterdamse moslims, die veelal een ‘normalisatie van islamofobie’ constateerden. Ze klagen over ‘islamofobe reacties’ van medeleerlingen en docenten en het moeilijk kunnen vinden van een stageplek en baan. Het Nederlandse klimaat zou steeds ‘islamofober’ worden, ook door de aanwezigheid van de PVV, Forum voor Democratie en JA21.

PVV doet in Amsterdam niet mee en zat dan ook niet aan tafel in de Badr-moskee. De VVD, ondanks aandringen van de organisatie, ook niet. FvD en JA21 waren niet uitgenodigd, vertelde gespreksleider Roemer van Oordt. Van Oordt, tevens medeauteur van het Amsterdamse ‘islamofobie-rapport’, juicht een ‘cordon sanitaire’ toe rond JA21.

JA21 is de partij van FvD-afsplitser en raadslid Annabel Nanninga. Hoewel ze niet aanwezig was, waarde haar geest prominent rond door de moskee. Zo wilde wethouder en GroenLinks-lijsttrekker Rutger Groot Wassink van D66-kandidaat Suleyman Aslami weten of diens partij, net als GroenLinks, ook JA21 uitsluit. Aslami gaf hierover geen uitsluitsel, maar zei het wel typisch te vinden dat Groot Wassink dit zijpad insloeg.

Gespreksleider Van Oordt pleitte, ook naar aanleiding van zijn eigen moslimhaat-rapport, voor het apart registreren van moslimhaat door de politie. Dan heb je een beter beeld van dit probleem en kun je effectiever hiertegen handelen, betoogde hij. Alle aanwezige kandidaten – van coalitiepartijen GroenLinks, D66, PvdA en SP en van Denk en BIJ1 – waren het eens hiermee.

Deze zes partijen vormen in Amsterdam een links blok dat de afgelopen vier jaar een meerderheid bezat. Dus waarom is dat apart registreren dan nog niet gelukt? Dit moet je afdwingen op landelijk niveau, legde Groot Wassink (GroenLinks) uit. De gemeente gaat hier niet over.

Wat gemeentelijk volgens hem wél kan: meer samenwerking tussen het Amsterdamse discriminatiemeldpunt en een organisatie als Meld Islamofobie. PvdA-kandidaat Amel Namane stelde voor meer geld te geven aan het Amsterdamse discriminatiemeldpunt: ‘We moeten normaliseren dat je aan de bel trekt, ook als je niet denkt dat het te bewijzen of niet strafbaar is.’

Groot Wassink (GroenLinks) wil tevens hate crimes zoals moslimhaat harder bestraffen, maar ook daar gaat de gemeente niet over. D66’er Aslami zei dat het zou helpen als de politiek moslimhaat meer serieus zou nemen en, met een verwijzing naar de rechtse flankpartijen, er vooral zelf niet aan mee zou doen. Groot Wassink voegde toe dat we nog steeds te maken hebben met ‘mafketels’ als Wilders, Baudet en Nanninga. ‘Probleem is dat we een nationaal discours hebben waarin moslims als een boksbal worden gebruikt.’

Groot Wassink verwijt het alle partijen in de Tweede Kamer – ook zijn eigen, zei hij – dat er te lang is weggekeken van ‘discriminerende elementen’. ‘We moeten landelijk veel duidelijker normeren, grenzen stellen tegen extreemrechtse partijen.’ Wederom geen gemeentelijke taak.

Denk-kandidaat Eduard Mangal benadrukte: de politie moet vaker iets met die meldingen van moslimhaat doen. Inderdaad, vond ook Aslami (D66): de ‘opvolging’ is essentieel. Er moet meer prioriteit hiervoor komen bij de politie en het Openbaar Ministerie. Anders verliezen slachtoffers het vertrouwen en zullen ze een volgende keer geen melding doen. Zelf was Aslami allen al de afgelopen maand drie keer staande gehouden door de politie, gaf hij aan, maar heeft hij geen melding gedaan van etnische profilering. Hij was te druk met de campagne.

Over de politie gesproken: meer diversiteit in het korps is noodzakelijk, zei Groot Wassink (GroenLinks). ‘Je kunt niet als overheid geloofwaardig anderen aanspreken, als je niet zelf divers bent.’ Mangal (Denk) zei dat veel moslims de politie wantrouwen. ‘Rotte appels’ binnen de politie moeten ‘uit het korps gebonjourd worden’.

Moslimdiscriminatie komt ook veel voor binnen de Amsterdamse arbeidsmarkt, viel te lezen in het moslimhaat-rapport van gespreksleider Van Oordt. De gemeente moet niet meer samenwerken met bedrijven die hebben gediscrimineerd, vonden alle aanwezige partijen. Maar hoe dit er precies uit gaat zien ‘is een technische vraag’, aldus PvdA’er Namane.

Groot Wassink (GroenLinks): ‘Je moet discriminatie bewijzen. Daar zit een probleem.’ Het Rijk werkt aan wetgeving waardoor dat makkelijker kan, gaf hij aan.

Groot Wassink schermde niet alleen met een stok, maar ook met een wortel voor bedrijven. Bedrijven moeten geholpen worden om islamitische ‘parels’ te zien en binnen te halen. Aslima (D66) wilde hiervoor gebruik maken van algoritmen.

SP’er Erna Berends dacht aan online schandpalen voor bedrijven die discrimineren. En Denk wil bedrijven waarvan Amsterdam medeaandeelhouder is aanpakken: bedrijven die mensen met een migratieachtergrond afwijzen, moeten in staat zijn om aan te tonen dat er niet is gediscrimineerd. Hiervoor is echter een omdraaiing van de bewijslast nodig, zei Groot Wassink, iets wat – alweer – landelijk zal moeten worden besloten.

De partijen waren het allemaal eens dat moskeeën bescherming verdienen. Volgens BIJ1 hebben de diensten echter een blinde vlek voor extreemrechts. Groot Wassink (GroenLinks) schudde ontkennend zijn hoofd. Denk-kandidaat Mangal beklaagde zich over beveiligingsstickers die op sommige moskeeramen worden geplakt. Dit zou te slap zijn. Volgens Groot Wassink maakte hij een karikatuur van het beleid. En je kunt nu eenmaal ‘niet bij elke moskee een eenheid van de militaire politie zetten’.

Onderadvisering in het onderwijs, ook dat is volgens de aanwezige partijen een groot probleem waar moslims mee te maken krijgen. Het onderwijs moet in alle lagen inclusiever worden, stelde BIJ1’er Dorien Ballout. Besturen zijn ‘’witte bolwerken’. Over ouders van de kinderen op school: ‘Zodra 20 procent wit is, dan nemen ze de school over.’ Groot Wassink (GroenLinks) beaamde: ‘Bij schoolbesturen doet de witheid pijn aan je ogen.’

Uit de zaal klonk een schrijnend voorbeeld van een ouder, die op de school van zijn kinderen zag dat een wit schoolbestuur de klassen in witte en niet-witte kinderen had verdeeld. Maar wat nu te doen tegen deze witte, soms zelfs rassen segregerende schoolbesturen? Beleidsvoorstellen kwamen er niet. Aslami (D66) zei dat er ‘opvolging’ moest komen.

Groot Wassink (GroenLinks) noemde bubbels het ‘allergrootste gevaar voor de samenleving’, die je dus ook op school moet doorbreken. ‘Witte Nederlanders hebben in Amsterdam de minste interetnische contacten. Dus die moeten in Amsterdam integreren.’ Witte ouders moeten hun kinderen niet alleen op scholen in Zuid willen zetten, vindt hij. D66’er Aslami had hiervoor een middel: ‘Investeer meer in leraren, juist in de scholen waar het moeilijk is, zodat het niveau hoger wordt en het populairder wordt om daar op school te zitten.’

Dan de heikele kwestie rond het islamitisch onderwijs in Amsterdam. Eind vorig jaar zei de Amsterdamse onderwijswethouder Marjolein Moorman (PvdA) te vrezen voor segregatie in haar stad door de vele bijzondere schoolinitiatieven die hopen op erkenning. Er zijn nu nog vijf scholen in de running, waarvan de meerderheid islamitisch. Vraag aan Moormans collega-wethouder Groot Wassink (GroenLinks) en partijgenoot Namane (PvdA): hoe kijken jullie hier tegenaan?

Namane erkende: dit is een ingewikkeld vraagstuk. Ze zei dat er een ‘spanningsveld’ bestaat tussen de woorden van Moorman, waar Namane achter staat, en de vrijheid van onderwijs. Rutger Groot Wassink ging niet specifiek in op de islamitische scholenkwestie, maar pikte het voorbeeld van de – afgewezen – ‘afrocentrische’ Bigi Bon-school eruit. Hij ziet deze school, die zegt open te staan voor witte leerlingen, niet per se als segregatie.

Maar Groot Wassink gaf ook toe eigenlijk tegen artikel 23 van de grondwet te zijn, die op dit moment regelt dat bijzonder scholen, ook de islamitische, overheidsfinanciering krijgen waardoor ze kunnen bestaan. Groot Wassink: ‘We moeten gewoon streven naar goed algemeen openbaar onderwijs.’

De moskeehal was voor de helft gevuld met Marokkaans-Nederlandse mannen, die vooraf en in de pauze van het debat even weggingen voor het gebed. Het pleidooi van Groot Wassink voor wat in de praktijk op veel minder islamitische scholen neerkomt, stuitte bij hen op minder verontwaardiging dan je wellicht zou verwachten. Een verklaring kan zijn dat velen Groot Wassinks woorden niet tot in de puntjes wisten te vatten. Na afloop werd dan ook nog een beknopte samenvatting gegeven van het debat – in het Arabisch.

VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans heeft de tongen losgemaakt door te betogen dat ons land extra ruimte moet maken voor ‘echte vluchtelingen’ – Oekraïners – via het terugsturen van uitgeprocedeerde asielzoekers.

Het is nu belangrijker dan ooit dat elke opvangplek beschikbaar is voor ‘échte vluchtelingen’, schrijft Brekelmans op de website van Elsevier. ‘In Nederland verblijven duizenden uitgeprocedeerde vreemdelingen, die geen recht hebben op asiel. Dit zijn mensen uit bijvoorbeeld Marokko of Tunesië die veilig terug kunnen. Elk bed dat zij bezet houden, is een bed waar geen echte vluchteling uit Oekraïne kan slapen.’

Om die reden vindt de VVD het tijd voor een ’terugkeeroffensief’: Nederland en andere Europese landen moeten contacten met herkomstlanden intensiveren, om terugkeerdocumenten te regelen.

‘Zet uitgeprocedeerden met de juiste documenten versneld uit. Neem een verplichte coronatest af als vreemdelingen hiermee hun vertrek frustreren. Scherp de meldplicht aan en maak maximaal gebruik van de mogelijkheid tot vreemdelingendetentie.’

Tevens vindt Brekelmans dat uitgeprocedeerden alleen nog mogen worden opgevangen als ze meewerken aan hun terugkeer en dat de Nederlandse wet aangepast moet worden zodat uitgeprocedeerden strafrechtelijk gedwongen kunnen worden om het land te verlaten.

Op Twitter klinkt veel kritiek. ‘Onsmakelijk’, omschrijft GroenLinks-leider Jesse Klaver de woorden van Brekelmans. ‘Dit is het moment om te laten zien wat onze waarden zijn. En dat is dat we mensen die vluchten voor oorlog en geweld opvangen. Punt.’

Een medewerker van de Europese Groenenfractie, waar ook GroenLinks bij aangesloten zit, schrijft de VVD racistisch bezig is omdat ‘bruine vluchtelingen’ dan moeten maken voor witte vluchtelingen.

Weer andere twitteraars merken op dat de gemeenteraadsverkiezingen naderen en dat de VVD dan ‘PVV-corvee’ moet doen. Bovendien neemt de VVD het niet zo nauw met de waarheid, aldus migratieprofessor Leo Lucassen (Universiteit Leiden): ‘Even voor de goede orde: er zijn helemaal geen bedden voor uitgeprocedeerde asielzoekers.’

Volgens historicus Tayfun Balcik, journalist bij de Kanttekening, is er een fundamenteel verschil in de termen die gebruikt worden voor zwarte en islamitische vluchtelingen en vluchtelingen uit Oekraïne, zo vertelde hij vorige week in De Nieuws BV.

Balcik: ‘We hebben meerdere berichten gezien waarin mensen onderscheid maken tussen vluchtelingen uit Oekraïne en vluchtelingen uit islamitische of Afrikaanse landen. Waarbij ze expliciet hebben gezegd: Dit zijn geen vluchtelingen uit Syrië. Dit zijn mensen met blauwe ogen en een witte huid.’

Gladys Wielingen is opgestapt als lijsttrekker van BIJ1 in Almere. Dit, na ophef vanwege haar uitlatingen over mogelijke samenwerking met de PVV. 

Wielingen (foto, midden) kwam onlangs onder vuur te liggen omdat zij zei dat ze samenwerking met de PVV niet wilde uitsluiten. Haar uitlatingen zorgden voor veel ophef, lokaal maar ook landelijk. Wielingen trok een dag later haar uitspraken terug, maar sommige BIJ1-leden namen hier geen genoegen mee.

Nu heeft Wielingen, na een uitvoerig gesprek met de landelijke partijleiding, volgens BIJ1 besloten om op te stappen als lijsttrekker. Ook ziet ze af van een mogelijke zetel in de gemeenteraad.

‘We moeten haar mening daarin respecteren’, zegt de lokale bestuursvoorzitter Anneke Dalger daarover tegen Omroep Flevoland. ‘Ze (Wielingen, red.) kon het niet meer verantwoorden en dat begrijpen wij ook wel.’

Het is nog niet duidelijk wie Wielingen gaat opvolgen als lijsttrekker. Dalger neemt voorlopig haar taken over.

Terwijl Rusland de bestorming van Kiev voorbereidt, heeft president Poetin Syrische milities laten invliegen voor een naderende stadsguerrilla. Dit zeggen Amerikaanse overheidsbronnen, meldt de Amerikaanse krant the Wall Street Journal.

Ook op sociale media wordt melding gemaakt van pro-Assad-milities die zijn opgeroepen. Zo meldt de Syrische mensenrechtenactivist Mohamed al Neser dat de zogeheten Shabiha-militie, ‘één van de bloedigste pro-Assad-milities’ en andere groepen zijn opgeroepen om zich gereed maken voor de Russische invasie van Kiev.

‘Als dit waar is, dan plant Poetin een stadsguerrilla. Met andere woorden: moordpartijen door vechters die hun eigen bevolking hebben afgeslacht en verkracht’, aldus Al Neser.

Volgens de Azerbeidjaanse nieuwssite Azeri Times, die zich beroept op informatie van de Turkse inlichtingendiensten, worden de Syrische milities – maar ook leden van het Russische huurlingenleger Wagner én Armeniërs – via Armenië ingevlogen. De Syrische troepen zouden dus al in Rusland zijn.

Volgens oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen is het ‘zeker niet’ ondenkbaar dat Syrië troepen aan Rusland levert. ‘De Russen steunen Assad in Syrië en bombarderen in dat land. Het zou zomaar kunnen dat de Russen nu hulp nodig hebben en zeggen ‘voor wat hoort wat’ stelt de oorlogsverslaggever in het tv-programma Goedemorgen Nederland (WNL).

Mart de Kruif, oud-commandant van de Landstrijdkrachten, twijfelt in hetzelfde tv-programma over of het nieuws wel klopt, omdat ‘de effectiviteit van soldaten uit Syrië halen en ze dan in Oekraïne inzetten niet zo groot’ is. Ook zitten er ingewikkelde ‘juridische aspecten’ aan vast.

Rusland steunt al vanaf het uitbreken van de Arabische revolutie in Syrië (2011) onafgebroken het Assad-regime. Vanaf 2015 is Rusland direct militair betrokken via luchtoperaties, waarbij het vuile werk op de grond werd gedaan door Syrische en Iraanse milities.

Esma Kendir, lijstrekker van de Utrechtse partij Student & Starter, is boos op het NTR-quizprogramma Kiespijn en deelnemer Rutger Castricum. Op LinkedIn verklaart Kendir, zelf ook te gast in het programma, dat Castricum in de uitzending van gisteren een discriminerende uitspraak deed over haar hoofddoek. Deze uitspraak is niet te zien in de aflevering.

‘Tijdens de opnames van Kiespijn suggereerde Rutger dat ik geen longboarder kan zijn, omdat ik een hoofddoek draag. Die opmerking raakte me diep. De omroep NTR knipte het fragment uit de uitzending,’ aldus Kendir.

Tijdens de opnames moest een panel van BN’ers raden wie van vier jonge vrouwen in de studio de echte Esma Kendir was. Over Kendir werd onder meer verteld dat ze van longboarden als hobby houdt. Kendir: ‘Rutger Castricum, één van de panelleden, zei vervolgens dat ik dan wel niet de echte Esma zou zijn, ‘want dat kan toch niet met zo’n hoofddoek’.’

Dat kwam hard aan bij Kendir, vertelt ze. ‘Daar werd ik op nationale televisie even keihard geconfronteerd met de vooroordelen die iemand over mij heeft. Iemand die mij niet kent en die niks over mij weet. Op een kortzichtige manier baseerde Castricum zijn hele beeld van mij op mijn hijab en zijn onterechte beeld dat hij daarbij heeft. Een opmerking die hij wellicht tussen neus en lippen door maakte, raakte mij diep.’

Op sociale media is er veel kritiek naar aanleiding van Kendirs woorden. Zo vraagt kunstenaar Quinsy Gario zich af wanneer de NPO stopt met ‘islamofobie en racisme een podium te bieden’?

‘Wat een kwaadaardigheid en incompetentie’, reageert journalist Joris Luyendijk. ‘Overweeg je een klacht in te dienen bij de ombudsvrouw?’, vraagt hij aan Kendir. ‘Dan wordt de redactie gedwongen zich hierover te verantwoorden. Maar daar moet je dan wel nog de kracht voor hebben. Sterkte!’

Twitteraar Alper-Cugun Gscheidel wil graag dat het fragment gepubliceerd wordt. Hij vindt dat ‘mensen als Rutger’ niet voor ‘eigen achterlijkheid beschermd hoeven te worden’.

Kendir heeft de NTR op Twitter aangesproken op het incident, maar de omroep heeft vooralsnog niet publiekelijk gereageerd.

Een groep ‘bezorgde Nederlanders’ brengt deze week de eenmalige verkiezingskrant Hoe Nu Verder uit, die complottheorieën over de coronapandemie promoot.

De krant wordt vanaf vandaag ‘op ieder adres in Nederland bezorgd en heeft een oplage van 5,9 miljoen stuks’, meldt de website hoenuverder.org.

Initiatiefnemer van de complotkrant is Sander Compagner van De Andere Krant, een pro-Russische krant die nepnieuws verspreidt. Ook het Youtube-kanaal Café Welschmerz en de Vereniging van Vrije Journalisten – journalisten die kritisch zijn over de coronamaatregelen en het Russische narratief over de oorlog in Oekraïne steunen – zijn betrokken bij Hoe Nu Verder.

In Hoe Nu Verder wordt onder meer beweerd dat regeringen steeds meer gegevens over ons verzamelen, met als doel van onze democratie een technocratie te maken. ‘De corona QR-code is er een voorproefje van.’ Ook stelt de krant dat vaccinaties leiden tot meer sterfgevallen, en twijfelt Hoe Nu Verder aan de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht.

Vorige week promootte Sander Compagner zijn krant Hoe Nu Verder bij Blue Tiger Studios, het Youtube-kanaal van Tom Zwitser van De Blauwe Tijger. In 2020 werd deze uitgeverij genoemd in het Dreigingsbeeld Terrorisme van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

Gisteravond vond in een boksschool ‘Het Grote Schilderswijk Lijsttrekkersdebat’ plaats, waar kandidaat-raadsleden de degens kruisten over het beleid in de multiculturele Haagse wijk. Bewoners zijn sceptisch over wat lokale politici voor hen kunnen doen. ‘Ze beloven van alles in verkiezingstijd, maar daarna horen we niets meer van hen.’

De Schilderswijk heeft het imago een probleemwijk te zijn. Hoewel het volgens bewoners al een stuk beter gaat dan enkele jaren geleden, kampt de wijk nog steeds met armoede en criminaliteit.

Ook zijn er veel spookbewoners, aldus jongerenwerker Ayoub Balah: mensen, vaak jongeren, die geen eigen huis hebben of nog bij hun ouders wonen, geen werk hebben en niet bij de gemeente ingeschreven staan.

Balah: ‘Zij zijn onzichtbaar voor de overheid. Als zij kampen met problemen, bijvoorbeeld psychische problemen, dan staan ze er feitelijk alleen voor, tenzij ze om hulp aankloppen bij de juiste instanties.’

Het verhaal over de spookbewoners kwam in het debat niet aan bod. De kandidaat-raadsleden discussieerden met elkaar over andere problemen, zoals onderadvisering, stagediscriminatie, racisme bij de politie en natuurlijk het woningentekort.

PvdA-lijsttrekker en woonwethouder Martijn Balster (foto, met bril) vertelde dat het vorige college de woningbouw overliet aan de markt, waardoor nauwelijks sociale huurwoningen en woningen voor het middensegment werden gebouwd. De PvdA wil nu meer kwalitatieve en betaalbare woningen afdwingen en dat er voldoende nieuwe woningen achter de hand worden gehouden, zodat mensen met een scheiding of schulden zijn straks niet op straat komen te staan. De Partij voor de Dieren en de mensen in de zaal waren sceptisch, omdat ‘meer woningen’ vaker is beloofd.

Een ware clash vond plaats toen PVV-lijsttrekker Sebastian Kruis ontkende dat de politie discrimineert. Het is volgens Kruis logisch dat veel mensen van kleur worden aangehouden in de Schilderswijk, want de meeste mensen uit de Schilderswijk zijn nu eenmaal mensen van kleur. De linkse partijen waren het hier niet mee eens.

De Haagse politie treedt keihard op als er onrust is in de Schilderswijk. Maar als er gedoe is in Duindorp, een witte achterstandswijk, dan worden belhamels met fluwelen handschoentjes aangepakt, zei Mohammed Ghay, de nummer twee op de lijst van Denk.

Bewoners van de Schilderswijk vonden het toch dapper dat de PVV zich heeft laten zien in dit ‘hol van de leeuw’. Een Marokkaans-Nederlandse twintiger: ‘Bij de PVV weten ze dat ze hier geen stemmen kunnen halen, maar ze komen mooi wel. Forum voor Democratie en de VVD hebben dit debat overslagen, wat ik laf van hen vind.’

Toch zegt de aanwezigheid van die andere partijen ook niet alles, vindt zijn vriend. ‘Politici laten zich hier zelden zien, behalve in verkiezingstijd. Ze beloven van alles in verkiezingstijd, maar daarna horen we niets meer van hen. Ik ben in al die jaren een beetje sceptisch geworden. We moeten het zelf maar uitzoeken.’

Volgens pedagoog en onderwijscoach Hélène van Oudheusden (54) mogen leraren geen partij kiezen voor Oekraïne in de klas. Kinderen met Russische roots zullen zich hierdoor misschien uitgesloten voelen, vertelt ze aan AD Den Haag.

Van Oudheusden: ‘Je weet nooit waar de gevoeligheden liggen. Misschien zit er wel een jongen in de groep die Jansen heet, hier geboren is, maar een Russische grootvader heeft. Daar moet je echt voor oppassen. De wetenschap dat al zijn klasgenootjes boos zijn op Rusland is voor zo’n kind heel bedreigend. Voor hetzelfde geldt durft het niet meer naar school. Het gevoel er niet meer bij te horen is het ergste wat mensen elkaar kunnen aandoen. Ook kinderen, helaas.’

De pedagoog heeft zelfs verhalen gehoord over ruziënde Oekraïense en Russische kinderen op Nederlandse scholen. ‘Zo verplaatst de oorlog zich naar het klaslokaal.’

Ze veel gewerkt met Syrische kinderen, die lijden aan oorlogstrauma’s. Ze maakt zich nu ‘best een beetje zorgen’ over de Oekraïense kinderen die naar Nederland komen. Zij zullen met vergelijkbare trauma’s kampen als de Syrische kinderen die ze heeft behandeld.

Anderhalve week nadat Rusland Oekraïne binnen is gevallen, trekt de Turkse oppositie aan de bel omdat een Russisch staatsbedrijf bezig is met de bouw van de eerste kerncentrale op Turkse bodem.

Dit weekend keurde het Turkse parlement een door de regering aanvaard wetsvoorstel goed, dat het wettelijk kader voor het gebruik van kernenergie en het beheer van afval regelt. Dit was voor de CHP, de grootste oppositiepartij van Turkije, een gelegenheid om Ankara op te roepen om de komst van de kerncentrale te heroverwegen. 

De centrale wordt gebouwd door Atomstroyexport, een dochteronderneming van een bedrijf dat in handen is van de Russische staat. Met de kosten van de centrale zijn bijna 20 miljard euro gemoeid. Turkije zit al vast aan Russisch gas, en zal zich hiermee alleen nog maar afhankelijker opstellen van het Kremlin, vreest de CHP.

‘Russen zullen onder alle omstandigheden 51 procent van die kerncentrale bezitten. Zelfs na duizend jaar zullen ze 51 procent hebben’, aldus de partij, verwijzend naar een clausule in de overeenkomst voor de installatie die al in 2010 werd ondertekend.

Aan de kerncentrale, die in het zuiden van Turkije komt te staan, wordt al sinds 2015 gebouwd. In 2023 moet de eerste van vier kernreactoren operationeel zijn. Wanneer alle vier reactoren het doen, zal Turkije voor tien procent van zijn elektriciteit afhankelijk zijn van deze Russische centrale.

De timing van de komst van de kerncentrale is precair, nu Turkije als NAVO-bondgenoot en leverancier van drones aan Oekraïne zich tegenover Rusland bevindt. Erdogan heeft de Russische agressie verschillende malen veroordeeld en is voorstander van de soevereiniteit van Oekraïne, in lijn met wat de NAVO als geheel vindt.

Tegelijkertijd probeert Turkije ook de banden met het Kremlin warm te houden. Wat betreft economische sancties doet Turkije niet mee met het Westen. Ook heeft het land, in tegenstelling tot de Westerse NAVO-landen, zijn luchtruim niet gesloten voor Rusland.  Terwijl Rusland bombardementen uitvoert op burgers van meerdere Oekraïense steden, heeft Erdogan nogmaals benadrukt dat Turkije de banden met Rusland niet zal verbreken.