Gisteren vond in de Republika Srpska, het Bosnisch-Servische deel van Bosnië-Herzegovina, de jaarlijkse Republika Srpska Day plaats, een nationalistische feestdag. Hoewel de dag in 2015 ongrondwettelijk is verklaard, marcheerden paramilitairen door de Bosnisch-Servische hoofdstad Banja Luka.

Na de Balkanoorlog werd Bosnië-Herzegovina een confederatie, waarbinnen veel autonomie kreeg. Deze republiek is geen eigen land, hoewel de Republika Srpska zich vaak wel zo gedraagt door onder meer dit soort ‘feestdagen’ te houden. De Bosnisch-Servische president Milorad Dodik stuurt het laatste half jaar aan op afscheiding.

Op Republika Srpska Day waren paramilitairen te zien, schrijft de Franse krant le Monde: Bosnische politieagenten, die als militairen zijn gekleed, marcheerden samen met de Nachtwolven, een ultranationalistische Russische motorclub die goede banden onderhoudt met president Vladimir Poetin. De Nachtwolven hadden zich voor deze speciale gelegenheid in zwarte uniformen gehuld.

Op de trucks stonden afbeeldingen van christelijke heiligen, waarmee volgens experts de suggestie van een heilige oorlog wordt gewekt. In het Servische nationalisme is de verloren Slag op het Merelveld op 28 juni 1389 een collectief trauma, toen de Serviërs onder leiding van prins Lazar een nederlaag leden tegen de Turken. Bosnische moslims worden met de vijfhonderd jaar lange Turkse bezetting geassocieerd.

Op Republika Srpska Day was ook de veroordeelde oorlogsmisdadiger Vinko Pandurevic aanwezig. Pandurevic was commandant van een paramilitaire eenheid die berucht was vanwege wreedheden tegen Bosnische moslims.

In zijn toespraak vertelde president Dodik over zijn plannen om van de Republika Srpska een eigen staat te maken. Hij bezwoer dat de recente Amerikaanse sancties hem niet zullen tegenouden. ‘Lang leve Republika Srpska’, zei hij, maar ook ‘Lang leve Servië’.

Ondertussen hebben Bosniërs in de diaspora, gealarmeerd over de dreigende situatie in hun land, in 35 steden over de hele wereld protestbijeenkomsten georganiseerd. Ze vrezen dat het weer op een burgeroorlog uit zal lopen, net als dertig jaar geleden.

In 1992 riepen Bosnische Serviërs de Servische Republiek binnen Bosnië-Herzegovina uit. Dit bleek het startschot van de bloedige oorlog in Bosnië, die aan tienduizenden het leven kostte. Daaronder ook ruim 8.000 Bosnische moslimmannen en jongens in Srebrenica, die in de zomer van 1995 door generaal Ratko Mladic en zijn troepen werden vermoord.

Freelance journalist Marjolein Koster zegt dat de nationalistische parade van gisteren slecht werd bezocht en dat de fanatici in de Republika Srpska een minderheid vormen. Wel hoorde ze een klein groepje ‘Ratko Mladic’ scanderen.

Haagse jongeren gaan in samenwerking met het Nationale Theater, het stadstheater van Den Haag, onderzoek doen naar hun Indische wortels. Dat meldt AD Den Haag. Na de onafhankelijkheid van Indonesië, uitgevochten in de oorlog van 1945-1949, vestigden veel Indische Nederlanders zich in deze stad.

Twintig Haagse jongeren krijgen in het project de gelegenheid voor een persoonlijke zoektocht naar het verhaal van hun familie. De deelnemers moeten tussen de 16 en 25 jaar zijn, uit Den Haag en omstreken komen en natuurlijk een Indische voorouder hebben.

’We zijn heel benieuwd hoe jongeren zich nu verhouden tot de geschiedenis. We merken ook dat de derde en vierde generatie zich meer bezighoudt met identiteitsvragen. Met waar ze eigenlijk vandaan komen’, zegt Sophie Plekker, een van de initiatiefnemers.

Het project duurt ongeveer een half jaar. Er zal daarbij onder meer worden samengewerkt met de organisatie Trace Your Roots, die mensen helpt bij het onderzoeken van hun familiegeschiedenis.

Het project is naar aanleiding van de voorstelling De Eeuw van Mijn Moeder van regisseur Eric de Vroedt gestart. Daarin staat de volgende vraag centraal: ‘Wat maakt je Indisch?’

De resultaten, geschiedenissen en opgegraven verhalen moeten leiden tot een expositie op 15 en 16 september in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag, het moment dat de voorstelling De Eeuw van Mijn Moeder terugkeert in het theater.

Het Franse parlementslid Guillaume Peltier, nummer twee van de conservatieve partij Les Républicains, loopt over naar de uiterst rechtse presidentskandidaat Éric Zemmour. Hij zegt dat hij ‘een van de kapiteins’ van Zemmour wil zijn.

Peltier zegt dat Zemmour meer kans maakt om president Emmanuel Macron te verslaan dan de presidentskandidaat van Les Républicains, Valérie Pécresse. Zemmour zou in staat zijn om alle rechtse kiezers samen te brengen. Zemmour is blij met de steun van Peltier en spreekt over ‘een keerpunt’.

Vanuit de zijde van Les Républicains kondigt aan dat Peltier wordt geroyeerd als partijlid. Hij is al uit de fractie gezet. Vanwege eerder geflirt met Zemmour werd Peltier in december al zijn functie gezet als vicevoorzitter van de partij.

Marine Le Pen van de radicaal-rechtse partij Rassemblement National is ook kritisch. Zij beschuldigt Peltier van opportunisme, omdat hij eerder bij meerdere politieke partijen zijn heil heeft beproefd. Ze vertelt Le Monde dat de ‘hulpsheriff’ een maand geleden ook bij haar partij op de deur had geklopt, ‘als een vermiste hond zond zonder halsband’.

Volgens de laatste opiniepeiling van Ipsos krijgt Zemmour 12 procent van de stemmen. Hij is daarmee minder populair dan president Emmanuel Macron (25,5 procent), Marine Le Pen (17 procent) en Valérie Pécresse van Les Républicains, die op 16 procent staat.

De directeur van Albayrak Holding, eigenaar van de Turkse pro-regeringskrant Yeni Safak, doet in een interview een boekje open over de gang van zaken bij zijn krant rond de mislukte coup van 15 juli 2016.

Mediamagnaat Ahmet Albayrak probeerde tijdens de couppoging zelf Erdogan en andere AKP-kopstukken te bellen, maar kreeg niemand te pakken. Zonder geverifieerde informatie over de coup besloot Albayrak Yeni Safak een online artikel te laten publiceren waarin ‘parallelle militaire officieren met steun van de VS’ de schuld kregen.

Met de term ‘parallel’ doelde de krant op Gülen-sympathisanten die in het staatsapparaat en het militaire apparaat zouden zijn geïnfiltreerd. Erdogan legde in de nacht van de coup meteen de schuld bij de Gülenbeweging. Dat is volgens hem een terroristische organisatie onder leiding van de in de VS woonachtige islamitische geestelijke Fethullah Gülen.

Albayrak vertelt ook dat hij zijn redactie beval een stuk te schrijven met de kop ‘Erdogan roept mensen op om de straat op te gaan’. De redactie weigerde. In plaats daarvan verscheen het artikel met de kop: ‘Mensen de straat op om te vechten tegen de staatsgreep.’

Albayrak: ‘Ik handelde alleen op mijn gevoel. (…) De staatsgreep was aan de gang en ik dacht: ‘Er moet iets gebeuren. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen in opstand komen tegen [de staatsgreep]?’ (…) Het was een zet die gedaan moest worden. (…) Het leidde tot een geweldig begin. Mensen gingen de straat op.’

Tijdens de daarop volgende gevechten tussen Erdogan-aanhangers en de coupplegers vielen meer dan 250 doden. Ruim 2.000 mensen raakten gewond.

Al ‘15 tot 20 dagen’ voor de coup begon Yeni Safak negatief nieuws over de Gülenbeweging te publiceren, vertelt Albayrak, om de beweging in diskrediet te brengen. Hij zegt toen al te hebben vermoed dat er een coup aankwam door Gülen-sympathisanten in het leger.

De Noor Jørgen Lorentzen, maker van de coup-documentaire A Gift from God (VPRO), zei eerder tegen de Kanttekening dat Erdogan en de top van zijn AKP minimaal vijf dagen van te voren wisten dat er een couppoging zou plaatsvinden.

Lorentzen: ‘Maar wie de coup heeft proberen te plegen, dat weten we nog niet. Het kunnen Gülenisten zijn, gefrustreerde Kemalistische officieren, een combinatie van die twee – of misschien Erdogan zelf.’

Lange tijd leefden Erdogan en de Gülenbeweging op goede voet samen. Maar na een corruptieonderzoek tegen de familie van Erdogan in 2013, waar Gülen-sympathiserende rechters en politieofficieren bij waren betrokken, was het oorlog. Al enkele maanden voor de coup besloot de regering de aan de Gülenbeweging gelieerde krant Zaman over te nemen.

Na de coup besloot de regering staatsinstellingen massaal te zuiveren van vermeende Gülen-sympathisanten. Naast militairen werden meer dan 130.000 ambtenaren uit hun baan gezet. Tienduizenden mensen belandden in de cel.

De Indiase politie heeft een twintigjarige mannelijke student gearresteerd, die ervan verdacht wordt een app te hebben gemaakt die moslima’s ‘veilt’.

Vorige week werd de controversiële app Bulli Bai – een denigrerende Indiase term voor moslimvrouwen – verwijderd, maar niet voordat hierop foto’s van tientallen vrouwen werden gedeeld zonder hun toestemming.

Op de app stonden diverse islamitische journalistes, waaronder Ismat Ara. Zij diende een aanklacht in bij de politie en deelde haar grieven op social media. Volgens haar was de app ontworpen om moslimvrouwen te beledigen.

Mediawaakhond Reporters Without Borders (RSF) beschreef de app als ‘absoluut huiveringwekkend’, omdat hiermee journalisten werden geïntimideerd. RSF drong er bij de Indiase autoriteiten op aan actie te ondernemen.

Vorig jaar was er ook al een website, genaamd Sulli Deals – ‘Sulli’ is een denigrerende term voor Indiase moslims – waarop zo’n zo’n negentig moslimvrouwen werden ‘geveild’. De vrouwen waren activisten, kunstenaars, journalisten en onderzoekers. De website en de app van Sulli Deals zijn na een storm van verontwaardiging offline gehaald door de host.

Moslims maken ongeveer 14 procent van de 1,3 miljard tellende Indiase bevolking uit. Ze worden steeds vaker slachtoffer van discriminatie en geweld door hindoe-nationalisten – helemaal vanaf 2019, nadat de hindoe-nationalistische premier Narendra Modi met grote meerderheid werd herkozen.

Veel Trump-aanhangers die op 6 januari 2021 het Capitool bestormden, lieten zich mede leiden door racisme. Dat stelt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW).

Politieagenten werden begroet met racistische opmerkingen. En veel demonstranten zwaaiden met de Confederate Flag, hét symbool van de Zuidelijke Staten die tijdens de Burgeroorlog van 1861-1865 de slavernij niet wilden afschaffen. Ook liepen demonstranten met galgen en stropoppen, die volgens HRW herinnerden aan de lynchpartijen tegen zwarte mensen.

‘Het probleem is dat veel Amerikanen, zelfs degenen die verontwaardigd zijn over de aanval op het Capitool, dit niet hebben erkend’, aldus HRW.

De mensenrechtenorganisatie wijst op onderzoek dat aantoont dat veel witte streng-protestantse christenen niet in een religieus divers Amerika willen wonen en zich identificeren als christelijke nationalisten.

Uit ander onderzoek blijkt dat een derde van de witte Amerikanen gelooft dat God de VS een speciale rol in de wereldgeschiedenis heeft toebedeeld en dat patriottisch geweld nodig kan zijn om de natie te redden.

Volgens HRW moeten we deze feiten onder ogen zien om een herhaling van 6 januari 2021 te voorkomen. En de politiek moet meer doen om levens van niet-witte minderheden te helpen veranderen, aldus HRW. Ondanks de progressieve retoriek van de regering van president Joe Biden en sommige Congresleden wordt er volgens HRW te weinig gedaan.

‘Politiek en angst weerhouden leiders er vaak van om de verontrustende waarheid over de verdeeldheid in de natie onder ogen te zien. Maar als de Amerikaanse leiders zich écht inzetten voor de bescherming van de democratie, moeten ze moedig en snel zijn om systemisch racisme aan te pakken en het recht op gelijkheid af te dwingen, dat op 6 januari zo schaamteloos werd aangevallen.’

Jezus Leeft-oprichter Joop van Ooijen verdedigt op de christelijke site CIP corona-complotdenker Max van den B. (29), die woensdagavond met een fakkel in de hand D66-leider Sigrid Kaag thuis opzocht. ‘Wat heeft die jongen nu verkeerd gedaan? Je mag toch zeker wel aanbellen bij een politicus om wat vragen te stellen?’

Van Ooijen: ‘Hij probeerde haar gewoon een vraag te stellen. Er wordt gedaan alsof hij een terrorist is, maar dat is helemaal niet het geval. Het is een lieve jongen.’

Het ware probleem, zegt van Ooijen, is dat politici niet bereikbaar zijn voor ‘gewone’ mensen als je ze iets wil vragen. ‘Belachelijk dat vervolgens gedaan wordt alsof hij iemand bedreigt en een terrorist is.’

Landelijk Jezus Leeft-lijsttrekker Florens van der Spek is kritischer. Hij snapt de frustraties van Van den B., maar vindt ‘dit niet de goede weg.’

Jezus Leeft staat in contact staat met Max van den B., maar wil geen afstand nemen van zijn actie. Van der Spek: ‘Wij zijn niet bij deze actie betrokken.’

Ook Van der Spek houdt vol dat Van den B. Kaag niet bedreigde, maar gewoon een gesprek wilde. ‘Dat wordt nu al als bedreigend gezien. Het is jammer dat politici in een ivoren toren zitten, ver weg van alle mogelijke kritiek.’

Van den B., een diepgelovig christen, gelooft dat hij in opdracht van God handelt. Onder orthodox-protestantse christenen bevinden zich relatief veel antivaxxers.

Jezus Leeft is een radicale christelijke partij die rechts staat van de ChristenUnie en zich richt op evangelische christenen. De partij heeft geen vertegenwoordigers in de Tweede Kamer, de Provinciale Staten en gemeenteraden.

Van den B. is één van de ‘verslaggevers’ van Onrecht TV van complotdenker Eline Reiger van ’t Noordende. NRC meldt dat zij in september was uitgenodigd in het Tweede Kamergebouw door Kamerlid Pepijn van Houwelingen (Forum voor Democratie).

In één van zijn video’s op YouTube zegt Van den B. over Van Houwelingen: ‘We kennen hem persoonlijk van Onrecht TV. We moedigen hem aan. We geven hem een platform. We steunen hem.’

Volgens de Oostenrijkse krant Oberösterreichisches Volksblatt draagt het onlangs uitgebrachte European Islamophobia Report de handtekening van de Turkse president Erdogan.

In dat rapport wordt stevige kritiek geleverd op Europa, waarin moslimhaat welig zou tieren. Naast het Frankrijk van president Emmanuel Macron krijgt ook Oostenrijk er stevig van langs, vanwege het rechtse beleid dat oud-kanselier Sebastian Kurz (ÖVP) voerde.

Het conservatieve Oberösterreichisches Volksblatt, verbonden aan de christendemocratische Oostenrijkse partij ÖVP, heeft felle kritiek op het rapport. ‘De omslag suggereert al een toeval met de Turkse politiek: die toont het portret van de Franse president Emmanuel Macron’, schrijft de krant.

Erdogan beschuldigt Macron al sinds de moord op geschiedenisleraar Samuel Paty in 2020 van ‘islamofobie’ beschuldigt, vanwege de maatregelen tegen islamistische organisaties die Frankrijk toen nam. Het rapport ‘interpreteert deze procedure geheel in de geest van Erdogan’, aldus de krant.

Het Oberösterreichisches Volksblatt vindt tevens de term ‘islamofobie’ omstreden en beschouwt dit als een wapen van islamisten om kritiek op de politieke islam te diskwalificeren.

Ook heeft de krant flinke kritiek op de omstreden Oostenrijkse politicoloog Farid Hafez, één van de samenstellers van het rapport. De krant wijst erop dat Hafez invallen bij moslimorganisaties vergeleek met de vervolging van de Oeigoeren in China en de Jodenvervolging in nazi-Duitsland.

Hafez publiceerde sinds 2015 namens de Turkse denktank Seta Foundation het jaarlijkse European Islamophobia Report. Hafez noemt de Seta Foundation een ‘onpartijdige denktank’, maar de stichting propageert volgens de krant in feite het beleid van president Erdogan.

In 2019 kwam de stichting met een lijst van journalisten die kritiek hadden op de Turkse regering. Dit leidde toen tot scherpe kritiek van de Oostenrijkse christendemocraten. Sinds 2020 is de Seta Foundation niet meer officieel verbonden aan het European Islamophobia Report.