Volgens locatiemanager Thami Zabda (52) leven bewoners en omwonenden van het azc in Harderwijk in harmonie samen. Het azc staat midden in een woonwijk, zodat de asielzoekers makkelijker integreren.
‘Het azc in Harderwijk ligt in het hart van de stad, wat automatisch voor meer verbinding zorgt’, zegt de Irakese asielzoeker Abel Al Temimi (22) tegen One World. ‘Wanneer ze mij vragen waar ik geboren ben, zeg ik: ‘In Irak, maar ik ben herboren als Harderwijker.’ Al Temini heeft inmiddels een verblijfsvergunning en werkt als trainee bij de gemeente.
Ook moskeeën en kerken hebben bijgedragen aan de acceptatie van asielzoekers door Harderwijk, aldus One World. Ze drongen er in 2015 bij de gemeente op aan om een azc te openen, vanwege de vele Syrische vluchtelingen die toen ons land binnenkwamen. Zij zagen het als een religieuze plicht om deze mensen menswaardig op te vangen.
Negatieve verhalen over de spanningen tussen asielzoekers en omwonenden komen vaak in het nieuws. Denk aan Heesch waar in 2016 omwonenden een varken aan de boom hingen op de plek van het beoogde azc, Albergen en Cranendonck waar mensen zich verzetten tegen de komst van een azc, en Ter Apel waar vorig jaar asielzoekers met eieren werden bekogeld.
Dat in Harderwijk nauwelijks spanningen zijn tussen asielzoekers en ‘autochtonen’ viel ook de lokale journalist Harry Schippers op. ‘De lokale partij Gemeentebelang was vroeger tegen asielopvang. Maar in hun laatste verkiezingsprogramma stond daar niks meer over in. Stiekem zijn we hier best wel trots op het azc. We hebben een gemeenschap waarin we voor anderen zorgen.’
Op sociale media doen nepbillboards van de seculiere presidentskandidaat Kemal Kilicdaroglu de ronde die hem afschilderen als een ‘vriend van terroristen’. De billboards zouden door de AKP van president Erdogan zijn opgehangen, meldt Toon Beemsterboer, Turkije-correspondent van NRC op Twitter.
Op de billboards staat, naast een vriendelijk lachende Kilicdaroglu, aan de ene kant ‘Demirtas komt vrij’ – een verwijzing naar de gevangen Koerdische politicus Selahattin Demirtas, die al sinds 2016 vastzit op grond van terrorisme-beschuldigingen – en ‘YPG is geen terreurorganisatie’.
De YPG is een gewapende groep Koerdische militanten waarmee het Westen de strijd tegen IS voert in Noord-Syrië. Turkije ziet hen als de zusterorganisatie van de verboden Koerdische organisatie PKK.
NRC-correspondent Beemsterboer wordt op Twitter overigens zelf beschuldigd van verspreiding van nepnieuws – voornamelijk door Erdogan-aanhangers. De nepbillboards zelf zouden gefotoshopt zijn.
Maar of ze nou echt of nep zijn, het AKP-raadslid Erdem Kertisci uit Istanbul heeft ze in ieder geval gedeeld als ‘boodschap van Kilicdaroglu’. De Turkse president beschuldigt Kilicdaroglu voortdurend van terrorisme.
De Israëlische minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir heeft zondag opnieuw het Al Aqsa-moskeecomplex in Jeruzalem betreden.
Zondagochtend besloot Ben-Gvir het complex te betreden, terwijl hij beschermd werd door militairen. Vervolgens hield hij een toespraak op de binnenplaats. Volgens Ben-Gvir is Israël de eigenaar van het Al Aqsa-complex. ‘Wij bezitten Jeruzalem en het hele land Israël.’
Het was de tweede keer dat Ben-Gvir het complex betrad, sinds zijn aantreden als minister van Nationale Veiligheid eind december vorig jaar. De eerste keer was op 3 januari, enkele dagen na zijn aantreden.
Voor moslims is Jeruzalem de op twee na meest heilige plaats ter wereld, na Mekka en Medina. Voor Joden is Jeruzalem ook heilig, omdat daar de tempel stond, die eerst door de Babyloniërs en daarna definitief door de Romeinen werd verwoest.
In 1967 bezette de Joodse staat Israël Oost-Jeruzalem en annexeerde in 1980 de hele stad, een stap die door de internationale gemeenschap nooit is erkend. Volgens de overeenkomst uit 1967 mogen niet-moslims het Al Aqsa-complex tijdens bezoekuren betreden, maar is het hen verboden er te bidden. Joden mogen bidden bij de Klaagmuur eronder.
In een uitgelekte video van november vorig jaar waarschuwde de Israëlische president Isaac Herzog tegen de rechtsextremistische opvattingen van Ben-Gvir, waarover ‘de hele wereld zich zorgen maakt’.
In Suikerland beschrijft Henna Goudzand Nahar de slavernij vanuit kinderperspectief. Een gesprek met de schrijfster die opgroeide in een post-slavernijgemeenschap.
Een spannend maar ook verdrietig verhaal is het. Het nieuwe boek Suikerland van schrijver Henna Goudzand Nahar (1953) begint tijdens de slavernij in een Afrikaans land. Het meisje Esi, haar broertje Yaa en hun slaaf Lano worden door twee Afrikaanse mannen ontvoerd en naar een slavenschip aan de West-Afrikaanse kust gebracht. Ze gaan op weg naar elk een ander lot. Geschokt zijn ze van de ontvoering die ze meemaken. ‘Maar dat Afrikanen hen roven, daar zijn de kinderen al helemaal verontwaardigd over’, vertelt Goudzand Nahar.
Eerder al schreef Goudzand Nahar over kinderslavernij het boek Op de rug van Bigi Kayman.‘Dat was voor jonge kinderen en had een optimistische toon’, zegt ze. ‘Suikerland is ook interessant voor volwassenen en focust op de verhouding tussen de mensen die tot slaaf zijn gemaakt. Meestal ligt in fictie over de slavernij het accent op de verhouding tussen de klasse van de slavenmeesters en de klasse van de slaven. Ik wilde juist onderzoeken hoe Afrikanen met elkaar omgingen. Zo zijn Lano en zijn ouders in Afrika slaven van het gezin van de twee andere kinderen. Op het slavenschip waarop hij en de twee andere kinderen terechtkomen is een zwarte opzichter, een bomba, die de Afrikanen ‘in toom’ moet houden. Die verhoudingen staan in Suikerland centraal.’
Ik kan mij voorstellen dat het onderwerp dat Afrikanen meededen aan de slavenhandel best gevoelig ligt.
‘We hebben het als mensen liever niet over ons eigen aandeel. We kijken niet graag in de spiegel. Ik ook niet hoor. Als het om mijn eigen falen gaat, draai ik de spiegel liever om. Nederlanders keken ook lange tijd niet graag naar de NSB, die nazi-Duitsland steunde, en het aandeel van de andere Nederlanders in het verhaal van de Tweede Wereldoorlog. Zo is het ook met Afrikanen die destijds van de trans-Atlantische slavernij profiteerden.’
Henna Goudzand Nahar. Beeld: Karel Bruhl.
Zou het kunnen dat we inmiddels een stapje verder zijn in het kijken naar het slavernijverleden en dat er nu langzamerhand ook ruimte is voor het Afrikaanse aandeel?
‘Daar lijkt het wel op. In 1998 maakte de toenmalige president van Ghana, Jerry Rawlings, excuses aan de mensen in de diaspora voor de rol van de Afrikanen in de slavenhandel. Hierbij is het wel belangrijk op te merken dat het niet de Afrikanen zijn die het kolonialisme ontwikkelden, zij hebben de trans-Atlantische slavernij niet bedacht. De hand-en-spandiensten van enkele Afrikanen bij de slavenhandel doen niets af aan de Nederlandse verantwoordelijkheid. Zoals het bestaan van de NSB nazi-Duitsland niet minder schuldig maakt.’
U bent opgegroeid in Suriname. Speelde de slavernijgeschiedenis toen een rol in uw leven?
‘Ik ben opgegroeid in de postslavernijgemeenschap in Paramaribo. De slavernij was de basis van de samenleving. Het hele land ademde die periode. Al voor de afschaffing van de slavernij werden contractarbeiders uit China en later uit India en Indonesië gehaald om voldoende werkkrachten te hebben voor de plantages. En laten we niet vergeten: de eerste slaven in Amerika waren de inheemsen.’
Hoe was het om zo’n geschiedenis daar te hebben?
‘In sommige families spraken ze er liever niet over. Ik had een grootmoeder die er wel over vertelde. Verder leerde je liedjes en versjes die te maken hadden met slavernij. De afschaffing van de slavernij op 1 juli werd altijd gevierd in Suriname, ik weet niet anders. Het is een belangrijke feestdag.’
Wat vertelde uw grootmoeder dan?
‘Kleine verhaaltjes, terloopse opmerkingen. Bijvoorbeeld waar de naam van haar moeder vandaan kwam. Haar moeder heette Wijnruit. Ze zei regelmatig dat alle mensen met ‘wijn’ in hun naam van dezelfde plantage komen. Dan somde ze een hele reeks namen op: Wijnruit, Wijnberg, Wijntuin. Dat kreeg ik dan toch mee. Zoals een Nederlander of Chinees weer heel andere verhalen meekrijgt van zijn voorouders.’
Die verhalen zijn over het algemeen minder pijnlijk.
‘Ja maar als mijn grootmoeder zoiets vertelde, dan wist ze het behapbaar te houden.’
En hoe werd er tegen Nederland aangekeken?
‘Nederland was het moederland, de baas. De een was daar gedweeër in dan de ander. Een bekende activist was Julius Koenders (1886-1957). Hij maakte zich hard voor de Surinaamse taal. Het Surinaams of Sranantongo is uit noodzaak ontstaan. De Afrikanen kwamen uit verschillende taalgebieden, moesten verplicht samenwonen en konden elkaar niet verstaan. Hetzelfde gold voor de klasse van de slavenmeesters. Onder die druk ontwikkelde zich het Surinaams. Maar na de afschaffing van de slavernij werd de ‘vernederlandsing’ ingezet. Er kwam van bovenaf een offensief tegen het Surinaams. In mijn tijd op school was het zo dat je door de leraar naar de toiletten werd gestuurd om je mond te wassen met zeep als je Surinaams sprak.’
‘Ik ben opgegroeid in een wereld waarin zwarte mensen niet de beste positie hadden’
In Suikerland wordt ook aandacht besteed aan hoe er door Nederlanders tegen zwarte mensen werd aangekeken.
‘De beeldvorming over zwarte mensen ging hand in hand met de manier waarop Afrikanen werden behandeld tijdens de slavernij. Die beelden werken door tot de dag van vandaag. In de jaren zestig en zeventig waren de strips van Sjors en Sjimmie populair. De meeste volwassenen van nu waren toen al geboren. En de karikaturen van zwarte piet zijn nog steeds niet helemaal weg.
Ik denk dat schrijvers en kunstenaar niet anders kunnen dan zich verhouden tot wat er al die tijd ontwikkeld is. Af en toe kom je nog wel iets merkwaardigs in een boek tegen. Dan zie je dat sommige mensen in uitgeverijen zich onvoldoende bewust zijn van de beeldvorming van zwarte mensen.
Beeld: Renate Siepel.
Een andere blinde vlek is de beeldvorming over Afrikaanse religies. De Europese religies zijn waardig, of je erin gelooft of niet. Mensen gaan massaal naar de Matthäus-Passion. Ze vergapen zich voor schilderijen van Rembrandt met christelijke thema’s. Het is cultuurgoed waarvoor de staat diep in de buidel tast. Afrikaanse geestelijken worden nooit geestelijken genoemd maar tovenaars. Afrikaanse religies zijn hocuspocusreligies. Het is goed wat er allemaal in de maatschappij gebeurt – slavernijmonumenten, verzoeningsrituelen, noem maar op. Maar er is nog een heel breed gebied dat blootgelegd moet worden.’
Ik kan mij voorstellen dat dit voor u als zwarte vrouw nog steeds pijnplekken zijn.
‘Ik ben opgegroeid in een wereld waarin zwarte mensen niet de beste positie hadden die je kunt hebben in de wereld. Je werd op alle mogelijke momenten herinnerd aan je minderwaardigheid, ook als je toevallig geboren was in een milieu waarin je mocht tennissen en muziekles kreeg. Ik ben opgegroeid in een wereld met apartheid, waar in Amerika mensen gelyncht werden. George Floyd is om een futiliteit vermoord – het echte motief was racisme. Ik vraag mij weleens af: wat heeft dit allemaal met mij gedaan?
Toen ik jong was riep ik altijd dat ik blij was dat ik een nakomeling was van Afrikaans-Caraïbische mensen, niet van Afrikaanse Noord-Amerikanen. Daar was ik mij als tiener al van bewust, dat je als zwarte Amerikaan misschien Harvard op de hoek hebt zitten – los van de vraag of je er ooit op komt – of dat je leeft in een hooggeïndustrialiseerde samenleving, maar dat je daar als zwarte nog steeds een tweederangsburger bent. In Suriname zijn de Europeanen gekomen en weer vertrokken. In meer landen waar Europeanen zich gevestigd hebben zie je dat de onderdrukking van inheemsen en zwarte mensen maar doorgaat. Suriname mag blij zijn dat de Nederlanders niet zijn gebleven.’
Half juni slapen er mogelijk weer asielzoekers buiten in Ter Apel, waarschuwde staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) op 15 mei. Dezelfde drama’s als vorig jaar dreigen zich te herhalen, nu er misschien tot 75.000 vluchtelingen naar Nederland komen. Het panel van de Kanttekening spreekt zich uit over de stelling: al die mensen opvangen, dat gaan we gewoon doen in ons beschaafde landje.
Ahmed Abdillahi (42), postbezorger:
‘Het ziet er naar uit dat we dezelfde taferelen gaan zien. Er is te weinig bereidheid bij de overheid om fatsoenlijke opvang te regelen. Van bijna alles wat er mis is in Nederland krijgen asielzoekers de schuld. Het is onmenselijk om zo over mensen in nood te praten.
Ik kan me nog een artikel in de New York Times herinneren met de kop ‘Nederland heeft zijn fatsoen verloren’. Dag in dag uit worden vluchtelingen voor gelukszoekers uitgemaakt, die onze banen zouden inpikken. Alsof geluk zoeken fout is? We worden steeds intoleranter. Echt, we hebben straks Oost-Europese toestanden hier, waar steeds meer mensen aan de grens sterven. Daar hebben ze het over ‘terroristen’ en ‘pedofielen’ over zwarte en islamitische vluchtelingen, maar niet over Oekraïners. Ook in Nederland wordt over Oekraïners in termen van ‘onze mensen’, ‘echte vluchtelingen’ en ‘aanpakkers’ gesproken. Dit is zo onrechtvaardig. Afghanen en Syriërs hebben toch net zo veel geleden, als ze al niet erger hebben meegemaakt. En Noord-Afrikaanse mensen mogen toch hun geluk beproeven hier? We mogen deze groepen niet in de steek laten.’
‘We hebben straks Oost-Europese toestanden hier, waar steeds meer mensen aan de grens sterven’
Dimple Sokartara (29), communicatieadviseur:
‘Ik denk dat wij ons lesje goed hebben geleerd, en dat het echt niet kan gaan zoals vorig jaar. Sowieso vanwege de slechte reputatie zal Nederland dit niet nogmaals laten gebeuren. Het was toen wereldwijd nieuws en Nederland stond er slecht op. Dus, als het niet om de menselijkheid is, dan vooral om die PR-redenen. Ik hoop dat tenminste.
Als inwoner van Nederland, schrok ik zelf toen ook van de heftige beelden en het nieuws. Vooral ook toen die baby dood ging. Dat vind ik eigenlijk on-Nederlands pover. Aan de andere kant verbaast Nederland me helaas ook weer wel steeds. Ook met de toeslagenaffaire. Al dat soort zaken waarvan je denkt, dat gebeurt toch niet hier? En dan gebeurt het toch, in dezelfde, moderne tijd waarin jezelf leeft. Dus ik ga ervanuit dat het niet gaat gebeuren en dat we over voldoende capaciteiten beschikken om asielzoekers op te vangen. We weten wel beter nu.’
‘Nederland verbaast me helaas ook weer wel steeds. Ook met de toeslagenaffaire’
Ibrahim Özgül (39), ondernemer en bestuurder:
‘Ik moet aan de uitspraak van Mahatma Gandhi denken: ‘The world has enough for everyone’s need, but nog enough for everyone’s greed’. Zo zou je kunnen zeggen dat de Nederlandse vluchtelingenopvang genoeg ruimte biedt voor Oekraïners, maar piept en kraakt wanneer zwarte en islamitische vluchtelingen in beeld komen. We hebben deze mensen vorig jaar schandalig op de grond laten slapen, in de kou en regen. Terwijl we er zelf warmpjes bij lagen in bed.
Veel mensen rationaliseren dit gedrag door racistische frames los te laten op asielzoekers. ‘Moslims integreren niet en pakken onze vrouwen af’. Dingen die over Oekraïners, opvallend genoeg, niet worden gezegd. Zij zouden, notabene 2000 km verderop, ‘in de regio liggen’ en bij onze cultuur horen. Man, man, man. Je koopt elke dag broodje döner bij je Turkse buren, maar Oekraïne is ‘dichtbij’. Mensen in nood kennen geen kleur, we vangen ze fatsoenlijk op. Nederland kan het!’
‘Veel mensen rationaliseren dit gedrag door racistische frames los te laten op asielzoekers’
Leontine Vreeke (beeld: de Kanttekening)
Leontine Vreeke (45), salesmanager:
‘We gaan een herhaling zien van vorig jaar. Grasvelden vol mensen, tenten, geen menswaardige opvang zoals wij dit in Nederland willen bieden. Het probleem ligt bij de gemeentes die geen opvang willen verzorgen en bij het tekort aan woningen. Er is geen doorstroom mogelijk van de opvangcentra naar permanente huisvesting. Hierdoor is er geen plek voor nieuwe asielzoekers. Iedereen is op zoek naar een betaalbare woning.
Ik vraag me af of we het negatieve sentiment kunnen omzetten. Er zijn zoveel voorbeelden van dorpen en gemeenschappen die na protest, nu helemaal blij zijn met de nieuwkomers. Ze omarmd hebben. Zouden we deze voorbeelden niet kunnen gebruiken om de sceptici te overtuigen? Het zou in mijn ogen ook mooi zijn als we de talenten van de nieuwkomers zouden kunnen inzetten daar waar het nodig is. Maar dat betekent maatwerk. En dat kost tijd van mensen die er nu niet zijn.
Laten we leren van hoe het de Oekraïense vluchtelingen is vergaan. Door andere regels mochten zij wel meteen werken. Ik zie behoorlijk wat mensen uitstromen van particuliere opvang naar een eigen huis. Op eigen kracht, doordat men werk heeft en contacten. Ik gun iedereen een goede start in ons mooie land. Waar gras gebruikt wordt om op te voetballen, voor een picknick, om te chillen.’
‘Door andere regels mochten Oekraïense vluchtelingen wel meteen werken’
Mostafa Hilali (48), militair:
‘De stelling suggereert dat er een keuze is. Er is helemaal geen keuze wat betreft asielopvang. Het is een juridische verplichting dat we menswaardige opvang regelen. We hebben een internationaal verdrag getekend, en dat is de basis. Mensen die zeggen dat het verdrag anders moet, sorry, maar dat is een non-argument. We gaan ook niet morrelen aan het humanitair oorlogsrecht, omdat het ons soms niet goed uitkomt. Dit gaat om principiële normen waar we ons juridisch aan hebben gecommitteerd, en waar mensen na een juiste toetsing, recht op hebben.
En dan het idee dat Nederland vol zou zijn. Dat is simpelweg niet juist. Ja, er zijn plekken waar er relatief veel asielzoekers worden opgevangen. Maar er zijn ook genoeg plekken aan te wijzen in Nederland waar niks wordt gedaan qua opvang. Dan is het niet een kwestie van kunnen, maar niet willen. En die discussie moeten we met empathie, maar ook met strengheid voeren. Ik begrijp dat mensen in een dorp het spannend vinden om een grote groep op te vangen, maar dat mag niet betekenen dat je niks doet. Wat kan je wel doen? Ik vind het ook niet fijn om belasting te betalen, maar doe het toch. Ik heb daarin niks te willen.’
‘Er is geen keuze: we hebben de juridische verplichting menswaardige opvang te regelen’
Anushka Soekhradj (29), sociaal werker:
‘Ik zou graag pleiten voor een eerlijkere verdeling van het aantal asielzoekers dat we opvangen ten opzichte van anderen. Dat we de draagkracht niet hebben is al gebleken in Ter Apel: de schrijnende situatie duurde maar voort en we konden het niet waarmaken. Dat zal dit keer niet anders zijn. Niettemin moeten we het wel proberen. Zowel het overleven als het willen helpen is instinctief gedrag.
In het grotere proces herken ik vooral vergankelijkheid. Of zoals het hindoeisme zegt: kali yug is aangebroken. Het eind van de wereld en deze ellende is hoe dat eruit ziet. Als mens is het je zaak naar het hoogste punt te blijven klimmen om droog te blijven. Of dat je zal redden? Uiteindelijk niet, maar je rekt wel tijd tot je ondergang.’
‘Dat we de draagkracht niet hebben is al gebleken in Ter Apel’
De Turkse regering is verontwaardigd over het nieuwste nummer van Charlie Hebdo. Het Franse satirische tijdschrift tekende een naakte Turkse president Recep Tayyip Erdogan die wordt geëlektrocuteerd in een badkuip. Alleen zijn dood kan Turkije van hem verlossen, aldus het blad.
Erdogan kreeg 49,5 procent van de stemmen bij de presidentsverkiezingen van zondag 14 mei, terwijl zijn belangrijkste concurrent, Kemal Kilicdaroglu 44,9 procent kreeg. Op zondag 28 mei vindt de tweede ronde plaats, die volgens analisten hoogstwaarschijnlijk door Erdogan zal worden gewonnen.
Charlie Hebdo reageert cynisch op dit vooruitzicht, en verwijst met de cartoon naar het lot van de Franse zanger Claude Francois (Cloclo), die in 1978 in zijn bad werd geëlektrocuteerd. ‘Net als Cloclo zal alleen het noodlot ons van hem verlossen.’
De Turkse minister Mevlut Cavusoglu van Buitenlandse Zaken kan de grap van het magazine niet waarderen. ‘De schaamteloze Charlie Hebdo heeft nog geen greintje menselijkheid [en] blijft het Turkse volk beledigen.’
Fahrettin Altun, communicatiedirecteur van de president, noemde de cartoon ‘walgelijk’. Het blad Charlie Hebdo noemde hij ‘een van de grootste centra van provocatie, beledigingen en godslastering in de wereldmedia’.
De Turkse president is de laatste jaren een favoriet mikpunt van het satirische tijdschrift. Op een cartoon uit 2020 is een Erdogan te zien die wijn drinkt, terwijl hij de rok van een gesluierde vrouw omhoog trekt die geen onderbroek draagt. ‘Erdogan, in zijn privéleven is hij erg grappig’, luidde het bijschrift.
Het nieuwe systeem dat Saoedi-Arabië heeft ingevoerd om hadj-reizen te boeken heeft last van kinderziektes. Britse pelgrims kunnen maar moeilijk een reis boeken, maar hun geld wordt wel afgeschreven.
Dit jaar introduceerde Saoedi-Arabië voor pelgrims uit westerse landen het Nusuk-portal, meldt nieuwssite Middle East Eye. Pelgrims moeten via Nusuk hun hadj of umrah boeken, in plaats van naar een reisbureau gaan. De website geeft een overzicht van de pakketten die beschikbaar zijn voor westerse pelgrims, inclusief hotelovernachtingen in Mekka en Medina, maaltijden, transfers en bezoeken aan andere heilige plaatsen, met de prijzen in de Saoedische munteenheid.
Dit jaar vindt de hadj tussen 26 juni en 1 juli plaats. Veel moslims uit westerse landen wilden toen de Nusuk-website online ging zo snel mogelijk hun reis boeken. Dit leidde ertoe dat de site crashte.
Nusuk vertelde potentiële pelgrims dat ze konden betalen via bankoverschrijving, creditcard of bankpas, en wees geldafgiftecentra aan waar ze contant konden betalen. Aan bankoverschrijvingen in het Verenigd Koninkrijk zit echter vaak een limiet van 10.000 pond, en geldafgiftecentra vroegen een extra belasting van 20 procent, waardoor de reis opeens veel duurder werd.
Een van de gedupeerden van Nusuk is Showkhat Kadir, een Britse man die voor zijn bejaarde ouders de hadj wilde boeken. Het geld is van zijn rekening afgeschreven, maar hij kreeg geen bevestiging dat de reis werd geboekt. Pogingen om met de helpdesk van Nusuk contact op te nemen zijn tot dusverre op niets uitgelopen: Kadir kreeg alleen standaardantwoorden. ‘Het is eng, want met de Saoedi’s weet je het gewoon niet’, vertelt Kadir aan Middle East Eye. ‘Ze maken hun eigen regels, dus ik weet niet of ik dat geld nog terugzie.’
Rond de bouw van een nieuwe moskee in de stad Daegu in Zuid-Korea is veel verzet ontstaan. Vooral conservatieve christenen voeren een door islamofobie ingegeven campagne tegen de nieuwbouw.
Racistische Zuid-Koreanen organiseren barbecuefeestjes met varkensvlees voor de bouwplaats en leggen er varkenskoppen neer. Omwonenden klagen over stank en lawaai. Volgens Yi Sohoon, hoogleraar sociologie aan de Kyungpook National University in Daegu, zijn de klachten slechts een excuus om de bouw van de moskee stop te zetten, vertelt ze aan de Arabische nieuwszender Al Jazeera. ‘Ik denk dat het onmogelijk is om zogenaamde oprechte zorgen te scheiden van klachten die worden ingegeven door gevoelens van xenofobie en islamofobie.’
Al Jazeera noemt evangelicals, een conservatieve en soms fundamentalistische christelijke stroming, als voornaamste bron van verzet. Er zijn in totaal tien miljoen christenen in Zuid-Korea: ongeveer 20 procent van de bevolking is protestant, en zij zijn grotendeels evangelisch; 10 procent is katholiek. Moslims vormen een piepkleine minderheid van 40.000 mensen, minder dan 0,1 procent van de bevolking.
Evangelicals hebben volgens de Arabische nieuwszender veel invloed in de samenleving en zij sympathiseren met extreemrechtse politiek. Een actiegroep die zich specifiek richt tegen de bouw van de moskee in Daegu is gevestigd op hetzelfde adres als een evangelische kerk in de stad.
Islamdeskundige Farrah Sheikh, werkzaam aan de Keimyung-universiteit, zegt dat haat tegen de islam wordt gevoed door ‘het goed georganiseerde en goed gefinancierde christelijk extreemrechts’. Fundamentalistische christenen zouden bang zijn voor een ‘islamitische invasie’ en zich daarom verzetten tegen de bouw van nieuwe moskeeën, eigen gebedsruimtes voor moslims, halal voedsel en de acceptatie van moslimvluchtelingen. Volgens recente studies voert ‘christelijk rechts’ in Zuid-Korea een cultuuroorlog tegen lhbtqia+-rechten en de islam. Dat is ook de reden dat Zuid-Korea al meer dan tien jaar geen antidiscriminatiewet heeft kunnen aannemen. Een demonstrant combineerde zijn afkeer van lhbtqia+ en de islam, door met een bord te protesteren tegen ‘queerislam-terrorisme’.
Morgen is er een groot protest tegen de moskee gepland, georganiseerd door de in Seoul gevestigde National Sovereign Action en andere extreemrechtse christelijke groeperingen. Ze zeggen zich te verzetten tegen ‘cultureel imperialisme’ van de islam.
Naar alle waarschijnlijkheid zal de zittende president Recep Tayyip Erdogan op 28 mei, in de tweede ronde van de Turkse presidentsverkiezingen, als winnaar uit de bus komen. Kemal Kilicdaroglu kan alleen winnen als hij de uit elkaar vallende oppositie, verenigd in de Tafel van Zes, en de Koerden kan vasthouden. Maar bovendien moet hij de achterban van de derde presidentskandidaat Sinan Ogan aanspreken, een extreemrechtse politicus en voormalige Grijze Wolf. Een onmogelijk spagaat in een hopeloos verdeeld land.
Kilicdaroglu lijkt de wanhoop nabij. Een paar dagen na de teleurstellende resultaten in de eerste ronde zien we hem in een twittervideo vol op het racistische orgel gaan tegen vluchtelingen, met op de achtergrond een schilderij van Kemal Atatürk aan de muur. Ironisch, want Atatürk zelf was een vluchteling uit het Griekse Thessaloniki. Daarnaast gaf de vader der Turken het bevel de alevitische Koerden in de Oost-Turkse provincie Dersim af te slachten. En wie komt er uit Dersim? De alevitische Kilicdaroglu.
‘Wij hebben dit land niet op straat gevonden’, zegt Kilicdaroglu. ‘Wij gaan dit land niet achterlaten aan de mentaliteit die ons tien miljoen vluchtelingen heeft opgeleverd. De grens is onze eer. Elke dag mengt zich een stroom vluchtelingen in onze aderen, we zullen ons land niet nalaten aan perverselingen die deze mensen als stemvee zien en toekijken.’
Ik moet denken aan een collega die zei dat je in Turkije alleen verkiezingen kan winnen als je racistisch bent. Nu is het niet onbekend dat de seculiere Kilicdaroglu en met name de extreemrechtse IYI Parti van de oppositie xenofobe, anti-vluchtelingen uitspraken hebben gedaan. Dus wat Kilicdaroglu nu roept komt niet geheel uit de lucht vallen.
Het probleem voor Kilicdaroglu is dat Turkije al wordt geregeerd door een racistische president, met de Grijze Wolven aan zijn zijde. Waarom zouden kiezers voor de kopie gaan, in plaats van het origineel?
Kilicdaroglu, ik spreek je aan als een man op wie ik heb gestemd, vanwege de toenadering die je zocht met Koerden en soennitische stemmers, die door de seculiere oprichters van het land, jouw partij dus, jarenlang zijn onderdrukt. Je hebt gebroken met die anti-Koerdische en islamofobe houding van je voorgangers. Maar wat voor nut heeft dat als je het inwisselt voor racisme tegen de meest kwetsbare bevolkingsgroepen in Turkije: de Syrische en Afghaanse vluchtelingen. Zo vervang je de ene zondebok met andere zondebokken. Is dit de ‘verandering’ die je wil brengen? Waarom vallen zij uit je Turkse hart, het symbool van de oppositie dat iedereen zou omarmen.
Over twee dagen mag ik in Nederland weer stemmen. Van 20 tot en met 24 mei om precies te zijn. Nu zal ik alleen jouw hoofd en dat van Erdogan zien. Maar waarom zou ik moeite doen als jullie allebei eigenlijk voor hetzelfde staan?
Kilicdaroglu heeft aangetoond gevoelig te zijn voor kritiek – wat je van Erdogan totaal niet kunt zeggen
Erdogan versla je niet met racisme. Met alle middelen van de staat achter zich is hij de sultan van het Turks-racistische spel. Erdogan kun je alleen maar verslaan met een principieel antiracistische en antifascistische houding. Liefde voor alle mensen op aarde zal je wellicht geen winst bezorgen bij deze corrupte en onvrije verkiezingen. Maar maakt dat wat uit, als je de harten van al je medemensen hebt gewonnen?
Je zal dan in het kille, en racistische klimaat van de Turkse politiek hoogstwaarschijnlijk afgezet worden als leider van de verenigde oppositie. Maar wat heb je aan dat leiderschap, als je, zoals nu het geval is, alle waardigheid al hebt verloren?
Verwacht ik te veel van je? Of mag ik wel wat meer principes verwachten van iemand die de ‘Turkse Gandhi’ wordt genoemd? Waarom zou ik op jou stemmen, als jullie toch allemaal één pot nat zijn?
Nou, omdat je de laatste maanden toch hebt aangetoond dat je gevoelig bent voor kritiek – wat je van Erdogan totaal niet kunt zeggen. En dat je ondanks alles toch die oppositiepartijen bij elkaar hebt weten te houden. Je zei dat je Selahattin Demirtas en Osman Kavala zal vrijlaten. Dat is niet niks in een land, dat bijna alles wat met Koerden te maken heeft bestempelt als ‘terreur’. Je staat voor een onmogelijke taak, waarbij je en afhankelijk bent van de Koerdische stem en van extreemrechtse Turken. De macht is nu in handen van Erdogan, dat alleen af te breken is met tegenmacht die democratischer lijkt in jouw handen. Daarom zal ik je nogmaals het voordeel van de twijfel geven.
Dan nog een paar laatste woorden aan iedereen die ik in Amsterdam zal zien om te stemmen voor de tweede ronde. We gaan daarheen om aan onze democratische verplichting te voldoen. Het is de tweede ronde van de presidentsverkiezingen, niet een bokswedstrijd. Hou het beschaafd en veilig voor iedereen.
Een zonnige zomerdag was het. Als huisarts in opleiding begeleidde ik een patiënt met kanker. Hij was uitbehandeld. Het zou niet lang meer duren.
In de middag zou ik weer naar hem toegaan. Een bescheiden en aardige man.
De telefoon ging. Hij was zojuist overleden.
Ik reed naar hun huis in het heuvelachtige dorp. Ze woonden in een huis op een helling met een tuin vol met bloemen.
Met een ernstige blik belde ik aan. ‘Gecondoleerd mevrouw’.
De weduwe huilde zacht. ‘Dank u. Komt u binnen.’
Hun beide jongvolwassen dochters waren er ook.
Alle drie huilden ze stilletjes. Zwijgzaam keek ik toe. Hoe anders ging dat in mijn eigen cultuur. Klaagzang en geschreeuw waren hier niet te horen. Het was ingetogen. Het was waardig. Het ziekbed had ook al bijgedragen aan de acceptatie.
Ik moest schouwen. De dood officieel vaststellen. Ik wachtte daar even mee.
Ze haalden een donker pak en een wit overhemd uit de kast. Ze deden het overhemd aan. Tranen rolden over het overhemd, terwijl een dochter de knoopjes dichtdeed.
Nu gingen ze een stropdas omdoen. Voor mij was dat best vreemd. Ik zag dit voor de eerste keer. Bij ons, moslims, wordt de overledene in een wit gewaad gewikkeld.
Het lukte de dochter niet om de stropdas om te doen. De moeder probeerde het vervolgens. Ze hadden dit niet eerder gedaan. ‘Mag ik even?’ Vlot strikte ik de stropdas.
Ik deed de schouw, vulde de overlijdensformulieren in, condoleerde nogmaals en vertrok.
Onderweg naar de praktijk konden mijn culturele kaders het niet bevatten: ik had een dode een stropdas omgedaan.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
Ahmed Abdillahi (42), postbezorger:
Dimple Sokartara (29), communicatieadviseur:
Ibrahim Özgül (39), ondernemer en bestuurder:
Mostafa Hilali (48), militair:
Anushka Soekhradj (29), sociaal werker:
