Nieuw onderzoek in de Verenigde Staten toont aan dat raciale en economische ongelijkheid een negatieve impact hebben op de hersenen van kinderen.
Dat meldt Psychology Today. De studie is gepubliceerd in het Amerikaanse medisch tijdschrift American Journal of Psychiatry en vergelijkt de hersenen van kinderen van witte ouders met die van kinderen van zwarte ouders. Daarnaast brengen de onderzoekers de gevolgen van raciale ongelijkheid op de hersenen in kaart.
Op verschillende plekken in de hersenen van de kinderen van zwarte ouders, die volgens het onderzoek ook uit een lagere sociaal economische klasse komen, blijkt een andere hoeveelheid grijze massa te bestaan dan in de hersenen van de witte kinderen. De onderzoekers zochten naar de oorzaken hiervan en concluderen dat aan racisme gerelateerde factoren dit verschil veroorzaken.
Volgens de onderzoekers bevindt er zich bij zwarte kinderen in de amygdala, een hersenstructuur die betrokken is bij het regelen van emoties, minder van deze grijze massa. De oorzaak hiervoor kan liggen in het ervaren van dreiging uit de omgeving of het vaker dan normaal ervaren van emoties.
De onderzoekers concluderen dat de verschillen in de grijze hersenmassa tussen witte en zwarte kinderen gerelateerd is aan een verhoogde ervaring van ’toxische stress’ en hopen met dit onderzoek een bijdrage te leveren aan klinische onderzoeken naar racisme gerelateerde trauma’s.
Ze noemen hem wel het ‘aardbevingsorakel’. Frank Hoogerbeets, die werkt voor Solar Systems Geometry Survey, waarschuwde vrijdag al voor een aardbeving van ongeveer 7,5 op de schaal van Richter. Sterker: hij wees Zuid-Turkije aan als locatie.
De Turkse versie van The Independent schrijft over Hoogerbeets. De Nederlander waarschuwt regelmatig voor aardbevingen, die het gevolg zouden zijn van de stand van diverse planeten. Het komt lang niet altijd uit. De aardbeving in de Verenigde Staten, van 8,8 tot misschien wel 9,8 op de schaal van Richter, die hij in 2015 profeteerde, is er nooit gekomen.
Hoogerbeets noemt zich ‘aardbevingsliefhebber’, maar heeft geen opleiding gevolgd tot astronoom of geoloog. Het webdomein van het bedrijf waarvoor hij werkt is zijn eigendom. Enkele keren voorspelde hij goed. Zo zag hij de aardbeving op Sulawesi, met tevens een tsunami, op 28 september 2018 al van tevoren aankomen.
Welingelichte Kringenmeldt dat de methode die Hoogerbeets gebruikt wetenschappelijk omstreden is. Sommige seismologen spreken van een toevalstreffer.
Sinds 2021 zet Marokko met veel succes drones in tegen de bevrijdingsbeweging Polisario. Hierdoor is volgens de Spaanse website Defensa zo’n 80 procent van het gebied dat Polisario in handen had heroverd door Marokko.
Drones spelen een cruciale rol bij het hernieuwde gewapende conflict tussen Marokko en Polisario. Marokko zette verschillende drones in – Turkse Bayraktar TB2-drones, Chinese Wing Loong II-drones en Israëlische Thunder-B-drones, en daarnaast HERON 1-drones en Hermes-900 drones – en schakelde daarmee tientallen Polisario-strijders uit. Ze werden gedood toen ze dichtbij de Marokkaanse muur probeerden te komen, of wapens in de bufferzone probeerden te smokkelen, zoals raketwerpers of mortieren.
De drones worden bestuur door een speciaal squardon binnen de Marokkaanse luchtmacht, SCAR genaamd. SCAR staat voor Système Aéroporté de Contrôle et Reconnaissance (Controle- en verkenningssysteem in de lucht).
Polisario heerst nu over een klein deel van de Westelijke Sahara, waar de Arabische Democratische Republiek Sahara (ADRS) is uitgeroepen. Deze staat wordt door 45 landen erkend. De ADRS eist het gezag in de gehele Westelijke Sahara op.
Van 1884 tot 1975 was de Westelijke Sahara een Spaanse kolonie. Na de dood van de Spaanse dictator Franco werd het gebied door de Marokkaanse koning Hassan II ingelijfd, een jaar later riep Polisario de onafhankelijkheid uit. Van 1975 tot 1991 werd er om de Westelijke Sahara gevochten. In oktober 2020 braken er opnieuw vijandelijkheden uit, na een wapenstilstand van bijna dertig jaar.
In Nederland zijn diverse hulpacties gestart, om de slachtoffers van de verschrikkelijke aardbeving in Zuid-Turkije en Noord-Syrië te helpen. De meeste richten zich op Turkije, maar er zijn ook enkele organisaties die juist Syriërs te hulp schieten.
Zo zet de Turkse moskee in Harderwijk een actie op touw om de slachtoffers van kleding te voorzien – broodnodig vanwege het winterse weer daar. Ook organiseren onder meer de Turks-Islamitische Culture Stichting (TICS) in Den Haag, de Ulu-moskee in Utrecht en de Sultan Ahmet-moskee in Zaandam hulpinitiatieven. De Haagse burgemeester Jan van Zanen bezocht dinsdag de TICS om ‘polshoogte’ te nemen van de inzamelingsactie.
Ali Basburg van de Zaanse moskee kondigde gisteren aan dat vandaag een auto uit Zaandam naar Turkije zal rijden, vol hulpgoederen. ‘Tot 8:30 vanavond kun je je ongebruikte spullen binnenbrengen. Neem eventueel dringend je dikke trui, jassen en schoenen mee. Geen hulp is te klein. Moge God alvast tevreden zijn met jullie.’
De Schlomo Foundation Netherlands, een stichting van de Syriac (Syrisch-Orthodoxe) gemeenschap in Nederland, startte maandag direct met een geldinzameling voor noodhulp aan Noord-Syrië. De Aramese gemeenschap startte maandag meteen een hulpactie voor Aramese christenen in het getroffen gebied opgezet, vertelt Johny Messo, president van de World Council of Arameans.
De stichting Koerdische Rode Halve Maan Nederland (KRHM) is eveneens begonnen met een noodhulpactie. De Turkse overheid zou hulp aan Koerden geen prioriteit geven, stelt de Koerdisch-Nederlandse activist Arzu Aslan. Daarnaast is ook Transform Iran, een christelijke organisatie die zich inzet voor de 70.000 Iraanse vluchtelingen in Turkije, een actie begonnen.
Ook landelijke islamitische organisaties zijn hulpacties gestart voor de slachtoffers Turkije en Syrië, waaronder Islamic Relief Nederland, Hasene (dat uitgaat van Milli Görüs) en de Islamitische Stichting Nederland (verbonden aan Diyanet, het Turkse overheidsorgaan voor Godsdienstzaken). De teller bij die laatste actie stond dinsdag rond het middaguur op 851.000 euro.
Gisteravond kwamen tientallen Turks-Nederlandse organisaties bijeen om de hulp te coördineren, vertelde Mustafa Ayrinci, voorzitter van de Turkse Arbeidersvereniging in Nederland (HTIB) aan het Reformatorisch Dagblad. Ze hebben onder meer een rekeningnummer geopend en gaan vrachtwagens met hulpgoederen sturen naar het getroffen gebied. De organisaties willen ook samenwerken met algemene hulporganisaties, waaronder het Rode Kruis, om te vragen hoe ze slachtoffers nog meer helpen kunnen.
Ook Nederlandse NGO’s hebben noodhulpacties opgezet. De samenwerkende hulporganisaties van Giro555 zijn nog geen actie gestart. Wel heeft het Rode Kruis Giro 7244 opengesteld. Daarnaast kun je via Care, Oxfam Novib, Kerk in Actie, Save the Children en World Vision geld doneren voor hulp aan de getroffen gebieden.
Belangrijke musea hebben weinig Arabische kunst aan hun muren. Maakt onbekend onbemind?
Bij alle maatschappelijke aandacht voor diversiteit en inclusiviteit, valt het ontbreken van kunst uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika in musea op. Historisch gezien is de westerse kunstwereld mannelijk en wit, en is er maar weinig interesse voor kunst uit andere windstreken. Ook vandaag de dag organiseren musea vooral tentoonstellingen met werk van westerse kunstenaars.
‘Op het gebied van representatie van kunst uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika is er weinig veranderd sinds ik in de jaren tachtig naar Amsterdam kwam’, vertelt Jihad Abousleiman, een Libanese schilder en dichter. Zijn werk was meermaals te zien in musea voor volkenkunde. Maar nooit in een museum voor hedendaagse kunst, dat een ander publiek trekt. ‘Bezoekers van een etnografisch museum zijn geïnteresseerd in andere culturen, terwijl bezoekers van een museum voor hedendaagse kunst liefhebbers zijn van kunst in het algemeen. Voor een Arabische kunstenaar is de kans om in zo’n museum te exposeren zeldzaam.’
Daar kan galeriehoudster Majida Mouasher over meepraten. Zij woonde tien jaar lang in Nederland en startte in die tijd de Stichting Bevordering Kennis Beeldende Kunst Midden-Oosten. Herhaaldelijk nam zij contact op met Nederlandse musea om haar uitgebreide collectie aan kunst uit de Levant aan te bieden, maar ze kreeg nul op het rekest. ‘Mijn missie is om kunst uit het Midden-Oosten zichtbaar te maken. Ik wil bewustzijn creëren. Musea horen leidend en vernieuwend te zijn, maar dat zijn ze niet. Nederlandse musea laten zich leiden door de verkoop van tickets. Het aanbod is daardoor niet avontuurlijk of verrassend.’
Lara Khaldi, artistiek directeur van het Amsterdamse museum De Appel stelt dat de westerse definitie van kunst en de kunstopleidingen bepalend zijn in de vrij gesloten Nederlandse museumwereld. ‘Lange tijd waren er in landen als Marokko en Egypte weinig kunstacademies. De kunstwereld is er minder geprofessionaliseerd. Het is daardoor moeilijker voor kunstenaars uit de MENA-regio om Nederlandse kunstinstellingen binnen te komen. Veel jonge kunstenaars voelen de druk van de machtige westerse instituties, ze vergelijken en toetsen hun kunst aan het westerse idee van hoe kunst eruit moet zien’, zegt Khaldi.
Bakermat
De MENA-regio, het gebied dat zich uitstrekt van het Midden-Oosten tot Noord-Afrika, heeft wel degelijk een kunsthistorie, zegt kunstenaar Abousleiman. ‘Het is de bakermat van oude beschavingen en biedt een rijkdom aan kunst en cultuur. Kunstenaars uit Arabische landen schilderden vroeger op perkament. Er is in het gebied een traditie van miniaturen. Ook de Byzantijnse kunst, gebaseerd op iconen, speelt een belangrijke rol. Arabische kunst heeft een lange geschiedenis en is heel divers.’
Beeld: Jihad Abousleiman. ‘The house of the inspired poet’.
In het Westen heerst een oriëntalistisch beeld van het Midden-Oosten en Noord-Afrika, aldus Abousleiman, die zich in zijn analyse baseert op de ideeën van de Palestijns-Amerikaanse literatuurwetenschapper Edward Saïd. ‘Kunst uit die regio wordt geassocieerd met gevoelige onderwerpen als vrouwenrechten, vrijheid van meningsuiting, terreur en fundamentalistische godsdienstbeleving. Musea willen zich daar liever niet mee verbinden,’ denkt hij.
‘Kunst uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika wordt vaak als politiek gezien en Europese kunst als politiek neutraal’, denkt Khaldi. ‘Waarom zou een kunstenaar uit die regio enkel werk maken over conflicten en oorlog? Kunst zou gewoon kunst moeten zijn.’
Een ander probleem is de onbekendheid met de regio. ‘Omdat het lastig is voor toeristen om het gebied te bezoeken is er weinig echte affiniteit met de cultuur’, zegt Mouasher. ‘Nederlandse reizigers en kunstliefhebbers zijn er nooit geweest. Ze kennen de landschappen en mensen niet en ervaren de gastvrijheid en gewoontes niet. Dat helpt natuurlijk niet om de binding met de Arabische wereld te verstevigen.’
Het ontbreken van kennis van de regio zorgt ook voor onbekendheid met de verschillende stromingen binnen de Arabische kunst. Er zijn grote verschillen tussen kunstenaars uit de MENA-regio, zowel op religieus als cultureel gebied. Al delen ze vaak wel historische wortels. Zo wordt islamitische kunst door de buitenwereld vaak gelijkgesteld aan Arabische kunst dat meer omvattend is. Neem kunstenares Hayv Kahraman, die op jonge leeftijd uit Irak vluchtte en nu in de Verenigde Staten woont. Haar werk is niet islamitisch te noemen, alleen al door de afbeeldingen van vrouwelijk naakt.
Kahramans werk is weer niet vergelijkbaar met de sculpturen van de Libanese beeldhouwer Michel Basbous (1921–1981). Een kunstenaar die in het Nabije Oosten hoog staat aangeschreven maar in het Westen amper bekendheid geniet. Hij studeerde in Beiroet en later in Parijs bij de wereldberoemde beeldhouwer Ossip Zadkine. Zijn beelden zijn in het Libanese dorp Rachana te zien en zouden niet misstaan in een Nederlands museum.
Parijs
In andere Europese landen zien we vaker kunst uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika dan in Nederland. Dit komt volgens Abousleiman deels door oude migratiestromen: voor Arabische studenten of kunstenaars is Nederland van oudsher geen bestemming om naartoe te gaan. ‘Dit heeft te maken met de taal en historische banden. Studenten en kunstenaars vestigden zich eerder in Parijs of Londen. Ze zijn daar meer onderdeel van de gevestigde kunstwereld.’
Toch is in Nederland een kleine verschuiving aan de gang. Zo was er vorig jaar een tentoonstelling van de Libanese kunstenares Etel Adnan in het Van Gogh Museum. Haar schilderijen werden er vergeleken met tien werken van Vincent van Gogh. Bij het Stedelijk Museum Amsterdam is nu een expositie met werk van de Frans-Marokkaanse kunstenares Yto Barrada.
‘Voor Arabische kunstenaars is Nederland van oudsher geen bestemming’
Sinds eind 2019 zijn kunstinstellingen genoodzaakt rekening te houden met de Code Diversiteit en Inclusie. Doel is om culturele diversiteit te vergroten via incidentele projecten. Dat laatste is volgens critici tevens de achilleshiel van de Code: doordat het beleid niet structureel is, blijft het referentiekader van musea wit en verandert er in de kern niets. Abousleiman: ‘Vorig jaar was er een tentoonstelling van moderne Marokkaanse kunstwerken in het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen, maar het blijft zeldzaam.’ Ook klinkt er kritiek op het gebrek aan diversiteit onder de overwegend witte curatoren en bestuursleden van de topmusea.
Het Van Gogh Museum probeert met het initiatief ‘Beeldbrekers’ inclusiever te worden: ‘Een groep studenten en professionals met diverse achtergronden, die hun expertise inzetten om het museum inclusiever te maken’, vertelt een persvoorlichter van het museum.
‘De Beeldbrekers hebben regelmatig werksessies met collega’s van verschillende afdelingen en gebruiken hun deskundigheid om nieuwe perspectieven te bieden. Dankzij deze uitwisseling kan het museum zich blijven ontwikkelen om een relevante en actuele plek te zijn, waar zoveel mogelijk mensen zich thuis voelen.’
Khaldi ziet in vergelijking met tien jaar geleden een toename van kunstenaars met wortels in het Midden-Oosten aan de Rijksacademie, een hoge kunstopleiding in Amsterdam. ‘Er zijn ook veel educatieve projecten waarbij stadswijken worden betrokken met veel migranten van de eerste en tweede generatie. Op die manier bereik je meer mensen met een niet-westerse achtergrond.’
Financiering
Buitenlands beleid, diplomatie en politiek spelen een grote rol in de culturele wereld. Cultuur is een zachte kracht. Veel politieke diplomatie gebeurt via culturele projecten. In de armere en minder stabiele gebieden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika zijn die projecten er minder.
De MENA- regio worstelt nog steeds met de erfenis van het kolonialisme. Bij de instabiele situatie in de regio gaat veel cultureel erfgoed verloren. Daarnaast zorgt de massale migratie voor een grote diaspora, terwijl kunstscholen en kunstinstellingen ter plaatse verdwijnen.
Een van de belangrijkste hedendaagse Palestijnse kunstenaars is schilder Sliman Mansour. In het Westen is zijn werk opgenomen in de prestigieuze collecties van de British Museum Londen en het Institut du Monde Arabe in Parijs. In Nederland is hij nog onbekend.
Mouasher:’Er zouden vanuit het Midden-Oosten en Noord-Afrika zelf ook meer musea moeten komen die de hedendaagse Arabische kunst in het Westen promoten. Er is topkwaliteit kunst, dat de weg naar het Westen maar niet vindt.’
‘Saoedi-Arabië is op het moment bezig met culturele initiatieven. Die zullen zich vast en zeker op een gegeven moment vertalen naar meer werken van Saoedische kunstenaars in westerse musea en galerijen’, zegt Khaldi. Voor documentatie en promotie van Arabische kunst is financiering nodig, vervolgt hij. Kunst uit rijke landen in het Verre Oosten heeft nu wel een plekje in westerse musea veroverd, maar Arabische kunst blijft achter.
Mouasher: ‘Het is triest voor hedendaagse Arabische kunstenaars. Hun kunst wordt genegeerd en nergens gedocumenteerd. Ze worden vergeten.’
Beste landgenoten, geef acht voor minister Wopke Hoekstra, want het CDA voert voor volk en vaderland de dienstplicht weer in. Ja, u hoort het goed. De tijden van bevel is bevel komen terug, als het aan het CDA ligt. Wat krijgen we nou?
‘Een jaar in dienst van Nederland. Dat maakt Nederland veiliger, sterker en socialer. Dat versterkt onze weerbaarheid, samenleving én eenheid. Dáár wordt heel Nederland beter van,’ aldus majoor-generaal Hoekstra, die ons op Twitterook nog eens uitnodigt om zijn toespraak te lezen.
Het zou om een ‘eenentwintigste-eeuwse uitvoering’ gaan van de dienstplicht voor alle mannen en vrouwen tussen de achttien en vijfentwintig jaar. Dat kan voor de krijgsmacht of de samenleving. Hoekstra is er lyrisch over: ‘Stel je de impact voor van tweehonderdduizend jongeren die een jaar in dienst van Nederland een zinvolle bijdrage leveren aan onze veiligheid, onze zorg en welzijn’.
Alleen het tromgeroffel ontbreekt nog. Maar leuk geprobeerd Hoekstra, zo net voor de verkiezingen. U krijgt in ieder geval mijn onderbuik: wilt u alstublieft eerst racisme bij Buitenlandse Zaken oplossen, voordat u onze jongeren opzadelt met een flagrante inbreuk op hun vrijheid?
Dat is namelijk wat dienstplicht is. Begrijp me niet verkeerd. Als mensen naar het leger willen, dan moet dat in alle vrijheid gebeuren. Vrijheid is in dit opzicht betrekkelijk. Denk aan de rekruteringsflyers die liggen voor bijstandsgerechtigden op het Werkpunt.
Het leger dat de luiers verschoont van onze ouderen als een gierige bezuinigingsmaatregel, getverderrie!
Uit talloze Amerikaanse en Britse studies blijkt namelijk dat er vooral wordt gerekruteerd onder sociaaleconomisch achtergestelde groepen. Nee, inderdaad, het waren niet de geprivilegieerde McKinsey-boys die naar Irak en Afghanistan zijn gegaan.
Interessant is ook wat Hoekstra bedoelt met een ‘zinvolle bijdrage’ aan onze veiligheid, onze zorg en ons welzijn. Sorry voor mijn cynisme, maar met de bezuinigende kabinetten Rutte in het achterhoofd zie ik die tweehonderdduizend jongeren helemaal voor niks het zorginfarct helpen oplossen. Het leger dat de luiers verschoont van onze ouderen als een gierige bezuinigingsmaatregel, getverderrie!
Dan heb ik het nog niet gehad over Hoekstra’s invulling van ‘onze veiligheid’. Laten we zijn alarmerende toespraak erbij pakken: ‘Migratie is zo’n vraagstuk. Daar mogen we niet voor weglopen, want het probleem wordt met de dag groter. De huidige aantallen zijn simpelweg niet vol te houden. Het overkomt ons. We hebben niet de luxe om te doen alsof er geen probleem is.’
Volgens Hoekstra ligt de oplossing – heel vernieuwend – in ‘opvang in de regio’ maar ook ‘dichte grenzen’ om ‘heel Europa’. Hoekstra verbindt die dichte Europese buitengrens één op één met een open grenzen binnen Europa. Met andere woorden: de bewegingsvrijheid in Europa hangt af van een muur om Europa heen, zodat er plek blijft voor ‘echte vluchtelingen’ (lees: witte, christelijke Oekraïners).
Hij wil dus gewoon een witte muur om Europa heen. Hier is niks zinvols aan. Het is een racistische maatregel die onderscheid maakt op basis van afkomst, waardoor zwarte en islamitische oorlogsvluchtelingen verdrinken op zee en oneindig moeten wachten in concentratiekampen in Griekenland en Libië.
Ik heb mijn Turkse dienstplicht in 2017 voor 1000 euro afgekocht, omdat ik geen zin had om als kanonnenvoer te dienen in Turks-racistische oorlogen, en ik ben inmiddels al 38. Maar ik vraag mij werkelijk af of er Nederlandse dienstplichtigen van kleur zijn die de wacht willen houden op witte muren. Of heeft Hoekstra nog een antiracistische visie in petto voor migratie en dienstplicht, waarbij de Nederlandse krijgsmacht zonder aanzien des persoons oorlogsvluchtelingen helpt en racisme in het leger in de kiem smoort? Begin eerst bij BuZa zou ik zeggen.
Op deze pagina houdt de Kanttekening u op de hoogte over de aardbeving van 7,8 op de schaal van Richter die vanochtend Turkije en Syrië trof. In de loop van de dag zullen hier updates en reacties verschijnen, aanvullend op liveblogs van grote kranten.
•
[22:37] 3.500 doden
Het aantal geregistreerde doden in Turkije en Syrië staat inmiddels op meer dan 3.500. Dat werd rond tien uur maandagavond bekend. Een Nederlands reddingsteam is afgereisd om slachtoffers bij te staan.
Hiermee eindigt het liveblog van de Kanttekening voor vandaag.
•
[20:37] Zeven dagen van nationale rouw
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft een officiële periode van zeven dagen nationale rouw afgekondigd. De vlaggen van overheidsgebouwen hangen tot en met 12 februari halfstok.
•
[20:23] Plunderingen
Zoals bij elk natuurramp, zijn er ook bij de aardbeving in Turkije plunderaars actief. Op Twitter gaan daar filmpjes van rond. De Turkse burger die dit tafereel opneemt en andere omstanders, schreeuwen vergeefs nog dat er ‘beelden worden maakt’ en dat de gendarmerie wordt ingelicht. ‘We moeten ons helaas ook met zulke zaken bezighouden, dit is ook ons volk helaas. Niet iedereen uiteraard. Maar een bepaalde groep’, aldus de burgerjournalist. De Turkse journalist Cevheri Güven noemt het ‘schandalig’. Andere Turkse twitteraars zijn harder en willen dat plunderaars ‘doodgeschoten worden’.
•
[16:16] Meer dan 2.300 doden gemeld
Het aantal gemelde doden in Turkije en Syrië blijft snel toenemen. Turkije meldt bijna vijftienhonderd doden, Syrië ruim achthonderd. Vele duizenden mensen zijn gewond geraakt. Veel mensen liggen nog onder het puin van ingestorte gebouwen. De verwachting is dat het aantal doden snel zal blijven stijgen.
•
[16:12] ‘Mensen bellen van onder het puin’
Epidemiologe Özlem Bozkurt (56) uit Dordrecht vertelt dat haar jongere neef Mehmey vastzit in een dorpje nabij Iskenderun, in de provincie Hatay. ‘Er komen blijkbaar geen hulpdiensten naar het dorp.’
Op dit moment kan ze geen contact opnemen met haar neef. ‘De hulpdiensten hebben gevraagd om zoveel mogelijk de telefoonlijnen en dergelijke niet bezet te houden, omdat er nog mensen vanonder het puin bellen met hun locatie. Er is op dit moment in bepaalde gebieden zelfs geen elektriciteit meer, dus ze moeten heel zuinig om met hun batterij. Mehmey heeft heel even laten weten dat hij in orde is, maar dat de wegen open liggen. Deze ochtend was er nog geen hulp aangekomen. Het ziekenhuis was het hardst getroffen.’
Haar nichtje woont in Gaziantep, aan de Syrische grens. ‘Ook zij heeft die huizen zien instorten. Ze zitten buiten in hun auto.’
•
[15:48] Video van omvallen minaret moskee in Adana
CNN Türk heeft een amateurvideo gepubliceerd van het moment waarop de minaret van een moskee in Adana omviel.
•
[15:41] ‘Aardbeving leek op een explosie’
Vana Minassian (27), lid van de Armeens-Koerdisch-Turkse Dialooggroep, woont in Beiroet en schrok enorm van de aardbeving: ‘Ik dacht eerlijk gezegd dat Beiroet nogmaals door een explosie was getroffen.’
‘Ik woon in een gebied dat dichtbij de zee ligt, in het kustgebied. Rond 03.20 werd ik letterlijk wakker geschud. Ik keek beduusd om me heen en merkte dat mijn hele lichaam heen en weer ging, naar de muren toe. Ook de kasten voor mijn neus schudden heen en weer. En dan uiteraard dat storende, harde geluid van de ramen die telkens openklapten. Dat zeg ik om mij heen.’
‘Eerlijk gezegd was mijn eerste gevoel de explosie die afging in augustus in Beiroet, twee jaar geleden. Oh nee, niet nog een explosie, dacht ik. Maar na een paar seconden begon mijn vader al te schreeuwen dat het een aardbeving was’.
Ik sprong van mijn bed naar de kamer van mijn vader. Het hele gebouw was non-stop aan het schudden. Dit duurde zeker meer dan een minuut. Ondertussen begonnen we, met veel van onze buren, het gebouw uit te rennen en zochten mensen buiten naar bescherming. Daarna kon niemand meer slapen.’
‘Ik heb buiten als eerst contact gezocht met mijn familie. Mijn zus en mijn tante, ik dacht dat de aardebeving in Libanon was. Toen ik na een paar minuten via internet achter kwam dat het epicentrum van de aardbeving in het zuiden van Turkije lag, wilde ik gelijk weten hoe het zat met onze dialooggroep van Turken, Koerden en Armeniërs. Ik wilde weten of ze veilig waren. Ik was heel blij toen ik vernam dat sommigen van hen niet eens de aardbeving hadden gevoeld, maar goed ik hoop dat het dodental niet verder oploopt, het ziet er heel vernietigend uit tot nu toe.’
•
[15:27] Ook Nederlandse Syriacs starten hulpactie
De Schlomo Foundation Netherlands, van de Syriac (Syrisch-Orthodoxe) gemeenschap in Nederland, start ook met een geldinzameling voor noodhulp aan Turkije en Syrië.
•
[15:02] Inmiddels ruim 1.900 doden gemeld
Het dodental van de aardbeving die Turkije en Syrië trof staat inmiddels op ruim 1.700, waarvan 1.121 in Turkije, 326 in door de Syrische regering gecontroleerd gebied en 255 in Noordwest-Syrië. In Turkije zijn 2.800 gebouwen verwoest.
Vanochtend vroeg was de eerste aardbeving, van 7,8 op de schaal van Richter, nabij Gaziantep. De schok was voelbaar op Cyprus en tot in Caïro en was een van de zwaarste in de afgelopen eeuw. Daarop volgde enkele uren later een tweede beving van 7,7 op de schaal van Richter bij Kahramanmaraş, ten noorden van Gaziantep. De bevingen waren uitzonderlijk en zijn zelfs op Groenland waargenomen.
•
[14:55] Voetballers onder het puin
Voetbalvereniging Turkse Kracht uit Deventer vreest voor haar speler Furkan Kazci. Hij bevond zich met zijn neef in een gebouw dat door de aardbeving instortte. De neef is gered, maar Kazci nog niet, meldt RTV Oost. ‘Ik kreeg het nieuws vanochtend van zijn broertje. Dit is een gigantische klap voor iedereen. Het is zwaar, maar we moeten wachten’, meldt clubvoorzitter Alaattin Ok.
Ook Christian Atsu ligt vermoedelijk onder het puin. De Ghanese voetballer kwam in het verleden uit voor Vitesse en speelt nu voor de Turkse club Hatayspor. Diverse spelers van die club zijn al onder het puin vandaan gehaald. Van de technisch directeur van Hatayspor is, net als van Atsu, echter nog geen spoor.
•
[14:10] Turkse Nederlanders gealarmeerd en bellen met familieleden, ‘er is veel hulp nodig’
Zeynep Kus (36), trainer bij de FNV in Rotterdam, heeft ouders in Mersin.‘Ik belde hen gelijk op. Gelukkig is mijn vader en moeder niks overkomen. Het begon in de nacht opeens te shaken, vertelde mijn moeder. Het is echt niks voor haar, maar ze heeft alleen haar hoofddoek gepakt en is in haar pyjama naar buiten gerend. Een vriendin in Gaziantep is ook goed, daar is het wat heftiger allemaal, haar lampen zijn kapot. En daar mogen ze nog niet naar binnen.
Kus vertelt het vrij koeltjes allemaal. ‘Het hoort er helaas bij. Mijn moeder is paniekerig. Mijn vader is in een dorp is opgegroeid en is veel meer ‘zen’ met de natuur. Ik ben zelf ook kalm op dit moment. Heb de beelden dan ook nog niet gezien. Overigens heb ik me al een tijdje geleden voorgenomen om me niet met alles in Turkije in te laten. Het land staat zo onder spanning. Politiek en economisch. Bijna alles leidt tot een enorme ontlading. Het is cru om te zeggen, maar het land is zo gepolariseerd dat een natuurramp kennelijk nodig is om de ego’s opzij te zetten en de mens in de ander te zien. Ik hoop dat dat als positieve uitkomst blijft, na zo’n tragische gebeurtenis blijft.’
Kus merkt op dat Turken enorm afstandelijk zijn geworden naar elkaar. ‘Als ik in Turkije ben, maak ik ook altijd de afspraak met mijn ouders. De tv gaat dan uit. Ik zeg dat ik tijd met elkaar wil doorbrengen in plaats van ons te laten vergiftigen door tv, in de week dat ik met hun ben.’
‘Er is in Azië ook onderzoek gedaan naar de slachtoffers van tsunami’s. Daaruit bleek dat mensen in veilige omgeving en de hele dag tv keken vaker getraumatiseerd waren, dan arme mensen wiens huizen waren verwoest, maar wel in cohesie met elkaar hun leven weer oppakten. Dus mensen die samen hebben gehuild en gerouwd. Gedeelde smart is halve smart. Daar kunnen we van leren.’
De Aramese gemeenschap heeft vandaag meteen een hulpactie voor Aramese christenen in het getroffen gebied opgezet, vertelt Johny Messo, president van de World Council of Arameans. In de Syrische plaatsen Aleppo, Tartous en Latakia in Syrië zijn de mensen behoorlijk getroffen, vertelt hij. ‘We krijgen in de loop van de dag meer inzicht in de schade, maar we hebben al meegekregen dat er heel veel huizen met name zijn verwoest, en dat een aantal kerken beschadigd is.’
Ook in Zuid-Turkse provincies Adiyaman en Diyarbakir is er schade. Messo: ‘Een van onze vertegenwoordigers was in Adiyaman, in een hotel samen met andere toeristen, omdat hij een reisleider is. Op een gegeven moment was het hotel ingestort, en zijn er een heleboel mensen onder het puin vandaan gehaald. Helaas is hij nog onbereikbaar en kunnen we nog niets met zekerheid zeggen over zijn toestand. We hopen dat hij zich in het ziekenhuis van Adiyaman bevindt. Zijn broers en vrienden zijn vanuit hun dorp Midin in Turabdin, Zuidoost-Turkije, inmiddels in deze stad aangekomen. Daar troffen ze enorme verwoestingen aan en vanwege de enorme chaos is het heel lastig om in het ziekenhuis te komen en meer over deze jongeman te weten te komen.’
Het is volgens Messo heel lastig om met Aramese mensen uit de regio in contact te komen. ‘Ze zijn heel erg geschrokken, enorm geschrokken zelfs. En ze zijn nu meer bezig met het puin op te ruimen en dergelijke. Ze hebben geen tijd om telefoontjes op te nemen, en dergelijke.’ Wel sprak Messo met mensen van de Aramese gemeenschap in de Libanese hoofdstad Beiroet, ‘maar daar valt het gelukkig wel mee’. Hij wacht op nieuwe updates uit de Aremese gemeenschap in Turkije en Syrië. Hij hoop dat er geen gewonden en dodelijke slachtoffers zijn gevallen, maar weet het niet.
•
[12:43] Time to Help start inzameling
Fatma Öz van de goededoelenorganisatie Time to Help zegt dat hun hulpactie vanochtend is gestart voor Turkije en Syrië en dat ze het zo snel mogelijk online komt. Mensen kunnen nu al een donatie overmaken via de IBAN van Time to Help:
•
•
[12:33] Ministerie BuZa wil contact met Nederlanders
Het ministerie van Buitenlandse Zaken roept Nederlanders in Turkije op zich te registreren, zodat de overheid hen van informatie kan voorzien. Het ministerie wil op die manier tevens peilen of Nederlanders veilig zijn. De website van BuZa houdt een liveblog bij.
•
[12:19] ‘Een hele wijk in Malatya is met de grond gelijk’
Hüsniye Killi reageert in de Kanttekening op de ramp in Turkije en Syrië. Ze komt oorspronkelijk uit Maras en woont in Den Haag. Ze heeft veel familie in de getroffen gebieden.
Vanochtend schreef ze op Facebook: ‘Vanochtend werden we wakker met pijnlijk nieuws. Een zware aardbeving in het district Pazarcik in Maras heeft helaas ernstige verwoestingen aangericht in omliggende provincies zoals Malatya, Diyarbakir, Antep, Hatay, Adana en vele andere plaatsen. Beterschap voor iedereen. Ik hoop dat we niet nog meer slecht nieuws krijgen. Wij zijn met onze hart bij jullie.’
In Malatya is er veel schade. (Beeld via Hüsniye Killi)
Aan de telefoon vertelt ze dat ze haar moeder heeft weten te bereiken en dat ze veilig is. Haar broer in Malatya is ook ongedeerd, maar dat er veel schade is aan hun huizen. ‘Een hele wijk daar is met de grond gelijk’, vertelt ze geëmotioneerd. ‘Er zijn 124 doden gevallen in Malatya (volgens de Turkse nieuwssite TGRT is het aantal volgens eerste berichten 49, red.). We zijn bang dat het dodental oploopt’, zegt ze.
‘Er is geen vliegverkeer mogelijk in Malatya, iedereen is met de auto’s onderweg naar familie.’ Ze heeft nog geen contact kunnen maken met de familie van haar schoondochter. Ze liggen onder de puin. Ook is er een dode betreuren. De nicht van haar schoondochter.
‘Het is belangrijk dat mensen Turkije te hulp schiet’, zegt ze met gebroken stem. ‘Er moet een oproep gedaan worden. Ook vanwege de storm buiten. Uit veel gebieden komen geen berichten meer binnen. Dit is afschuwelijk. Ook in Syrië. Er is veel hulp nodig.’
In Malatya is er veel schade. (Beeld via Hüsniye Killi)
•
•
[12:01] Ruim twaalfhonderd doden gemeld
Er zijn tot nu toe ruim twaalfhonderd doden gemeld in Turkije en Syrië, exclusief de gebieden in dat laatste land die onder controle van rebellen staan. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan meldt 912 doden en 5.383 gewonden in zijn land. In Syrië zijn 320 doden en ruim duizend gewonden gemeld. Daarnaast zijn er volgens White Helmets 147 doden en 340 gewonden in Syrische gebieden die vermoedelijk niet in de officiële cijfers zijn meegeteld.
•
[11:12] Extreem zware aardbeving nabij Gaziantep
Vannacht heeft een aardbeving in het zuiden van Turkije honderden doden en duizenden gewonden geëist. Ook in het noorden van Syrië vielen slachtoffers. Lokale autoriteiten vrezen dat het dodental zal stijgen, omdat nog veel mensen onder het puin liggen.
De aardbeving, met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter, vond plaats vlak na kwart over vier in de nacht lokale tijd (kwart over twee in Nederland). Het epicentrum lag zo’n 26 kilometer ten noordwesten van de Turkse grensstad Gaziantep, waar twee miljoen mensen wonen. De aardbeving was behalve in Turkije en Syrië ook te voelen in Irak, Libanon, Israël, Cyprus en zelfs in Egypte.
Er zijn tenminste 500 doden gevallen in Turkije en Syrië, en meer dan 3000 gewonden. Maar veel mensen liggen nog onder het puin van de ingestorte gebouwen, wat betekent dat deze cijfers zullen oplopen.
Reddingswerkers in Turkije en Syrië zoeken naar overlevenden. Dit is niet gemakkelijk vanwege het slechte weer, aldus RTL Nieuws. De regio kampt met winters weer. Het is koud en er ligt sneeuw.
Turkse media berichten dat er meer dan 1700 gebouwen in het land zijn ingestort. Het historische kasteel van Gaziantep, dat dateert uit de Romeinse tijd, is een van de gebouwen die zwaar is beschadigd door de aardbeving. De vrees is dat er nog meer gebouwen zullen instorten, vanwege nieuwe naschokken. De tweede naschok was heftig, 6,7 op de schaal van Richter. Er zijn in totaal zes naschokken geweest.
De Verenigde Staten hebben aangekondigd Turkije te zullen helpen. ‘Wij staan klaar om elke vorm van assistentie te verlenen’, twitterde de Amerikaanse nationaal veiligheidsadviseur Jake Sullivan.
Ook Nederland gaat Turkije helpen. Minister-president Mark Rutte condoleerde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en zei help te sturen. Ons land zendt een Urban Search and Rescue team – bestaande uit politiemensen, militairen, ehbo-personeel en brandweerlieden – naar het getroffen gebied in Turkije.
De Turkse minister van Defensie, Hulusi Akar, heeft een luchtbrug aangekondigd, opdat buitenlandse hulp zo snel mogelijk in het getroffen gebied aan de slag kan. ‘We mobiliseren onze vliegtuigen om medische teams, zoekteams en hun voertuigen naar het gebied te brengen’, aldus de minister.
Het kabinet of een internationale rechter moet maar eens duidelijk gaan vaststellen of de manier waarop Israël omgaat met de Palestijnen ‘apartheid’ moet heten. Dat sprak de overgrote meerderheid van het GroenLinks-congres zaterdag uit. Na een voorzichtige houding in de laatste jaren lijkt die partij zich daarmee weer kritischer uit te laten over Israël. Maar pleiten voor een boycot van dat land wil GroenLinks nog niet.
Op zich staat GroenLinks bekend als kritisch op Israël. De partij noemt op haar website Israëls ‘illegale annexatietactiek, en in het bijzonder de dreigende huisuitzetting van Palestijnse families in Oost-Jeruzalem’ onacceptabel.
Individuele politici namen ook de term ‘apartheid’ in de mond. ‘Apartheid is het juiste woord’, schreef de toenmalige Europarlementariër Judith Sargentini al in 2015 – nog voordat organisaties als Amnesty International tot eenzelfde oordeel kwamen.
Juist daarover – apartheid – ging een motie die zaterdag in stemming kwam tijdens het partijcongres van GroenLinks in Den Bosch. De indieners wilden twee punten maken. Ten eerste moeten het kabinet en de Europese Commissie zich inspannen om het internationaal recht ook in Israël toe te passen. Daarnaast moet het kabinet, of een internationale rechter, zich uitspreken over de vraag of er in Israël en de bezette Palestijnse gebieden sprake is van ‘apartheid, het structureel schenden van de mensenrechten, institutionele discriminatie en/ of ongelijke rechten voor de Palestijnse bevolkingsgroepen’.
‘Geen boycot’
In 2019 kwam er flink wat kritiek op GroenLinks, nadat het partijcongres een motie aannam die stelde dat BDS (de oproep voor boycot, desinvestering en sancties tegen Israël) een ‘geoorloofd middel’ is ‘in de strijd van Palestijnen voor rechtvaardigheid’.
De pro-Israëlische lobbygroep Christenen voor Israël demonstreerde toen met tientallen mensen bij het partijbureau van GroenLinks. Ook het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) was kritisch en verbond BDS met antisemitisme en terreur. De partij ging hierop in gesprek met onder anderen opperrabbijn Binyomin Jacobs, om te vernemen welke gevoelens BDS oproept bij Joodse Nederlanders. In de jaren die volgden was de partij enigszins stil als het om Israël ging.
In 2020 steunde GroenLinks, verrassend genoeg, het aannemen van de zogeheten IHRA-werkdefinitie van antisemitisme. Tot dan toe stond de partij kritisch tegenover die definitie, omdat deze de insteek lijkt te hebben ook kritiek op de staat Israël onder antisemitisme te scharen. Het pro-Palestijnse The Rights Forum stelde dat GroenLinks de definitie nu omarmde, vanwege de ‘zware lastercampagne uit de hoek van de zogenoemde Israël-lobby’ van een jaar eerder.
In februari vorig jaar kwam BDS dan toch weer op tafel tijdens een GroenLinks-congres. In een motie stelde de Wageningse Palestina-werkgroep dat GroenLinks Israël ‘met fluwelen handschoenen’ aanpakt en dat dit, gezien de tegelijk scherpe kritiek van die partij op de mensenrechtensituatie in dat land, niet meer houdbaar is.
De motie pleitte nu ronduit voor steun aan de BDS-beweging. De indieners noemden het ‘vreemd’ dat GroenLinks geen steun wil uitspreken aan die beweging. BDS is heel effectief, stelde de motie, ‘gezien de grote respons van bezorgde consumenten, pensioenfondsen, banken, artiesten en sporters op die oproep’.
‘We vragen actie te ondernemen tegen apartheid en fascisme in Israël.’
Toch bleek dat het partijbestuur door de ophef van 2019 voorzichtiger is geworden. GroenLinks wil geen enkel land boycotten, reageerde het partijbestuur, zelfs China niet, hoewel dat land een genocide pleegt op de Oeigoeren. Volgens het bestuur werkt het boycotten van een heel land niet. Steun aan BDS als geheel is voor het bestuur bovendien onwenselijk, ‘gezien de controverse over antisemitische uitlatingen van sommige ngo’s die zich aan BDS verbonden hebben’. In dat argument klinkt een duidelijke echo door van de kritiek die het CIDI drie jaar eerder leverde op de wél aangenomen BDS-motie.
De motie van 2022 ging een stapje verder dan drie jaar, door niet alleen uit te willen spreken dat BDS een ‘geoorloofd middel’ is, maar dat de partij deze beweging ronduit steunt. Het congres stemde echter de motie weg: 38 procent was voor, 48 procent was tegen.
Apartheid
Daarom zette de motie van zaterdag 4 februari 2023 bewust een stapje terug, licht indiener Wim Haver na afloop van het congres toe, door BDS niet te noemen. Hij is lid van een Wageningse GroenLinks-werkgroep voor de Palestijnen, die de drijvende kracht is achter deze en eerdere moties. ‘Niet voor iedereen is duidelijk wat BDS is’, vertelt hij. ‘Als je het wel snapt, zie je dat het een sanctiemiddel is tegen Israël. Het bestuur vond dat vorig jaar een stap te ver.’
De nieuwe motie ‘is nadrukkelijk niet gericht tegen Joodse mensen of Israël zelf, maar gaat over het fascisme van de Israëlische regering’, vertelde Haver tijdens het congres. ‘Er is veel ellende in de wereld, maar wij komen nu op voor de Palestijnen. We vragen actie te ondernemen tegen apartheid en fascisme in Israël.’
GroenLinks-lid Joost IJsselmuiden, die zich actief inzet voor de Palestijnen, schrijft in een e-mail (hier met toestemming aangehaald) dat er vorig jaar politiek-strategische afwegingen ten grondslag lagen aan de afwijzing van de motie: ‘Vorig jaar was dit onder andere vanwege de zorg niet de Grünen in Duitsland voor de wielen te rijden, gezien samenwerking in Europees Parlement.’ De Grünen stemden in 2019 in de Bondsdag voor een motie die BDS antisemitisch noemde.
Haver bevestigt dat zijn werkgroep vorig jaar de indruk had dat het bestuur van GroenLinks vreesde dat de ‘BDS-motie’ de samenwerking met de Grünen zou bedreigen. En hij hield er rekening meer dat dit jaar de samenwerking met de PvdA tot een negatief advies over de nieuwe motie zou leiden. Immers: de PvdA verhoudt zich al decennia positief tot Israël, mede dankzij banden met de Arbeidspartij aldaar. ‘Vorig jaar wilde het bestuur de Duitsers niet voor de voeten lopen, dit jaar misschien de PvdA niet’, vertelt Haver. ‘Ze zoeken steeds wat, dachten we.’
Maar dit keer niet, want het bestuur steunde de motie. GroenLinks heeft ‘meermaals gehekeld’ dat Nederland in de Verenigde Naties weigerde voorstellen te steunen die pleitten voor het oordeel van een internationale rechter over de vraag of er apartheid heerst in Israël, lichtte het bestuur toe.
‘Volgend jaar weer BDS-motie’
Het congres volgde zaterdag in overgrote meerderheid het advies van het bestuur: 97 procent stemde voor de motie. Dat de samenwerking met de PvdA geen obstakel vormde, verraste Haver aangenaam. ‘In Wageningen verwachtten we vooraf wel dat dit zou spelen, maar we hebben nog geen precieze voelsprieten voor de verhoudingen met de PvdA. Daar gaan we nu naar kijken, in overleg met Kamerlid Tom van der Lee, die woordvoerder is op dit dossier.’
Maar wat gaat dit nu concreet veranderen? Gaan Kamerleden en Europarlementariërs van GroenLinks zich anders opstellen? ‘Dat is afwachten’, stelt Haver. ‘Het bestuur omarmde de motie. We zijn als partij al opgeschoven. We pleiten voor een gerechtelijk onderzoek naar Israël en keuren niet meer alles wat Israël doet slapjes goed. Ook de PvdA zal deze uitspraak van het congres serieus moeten nemen. We moeten gaan praten met D66 en misschien ook het CDA. Rechtse partijen noemen kritiek op Israël al snel antisemitisme. Je mag niet kritisch zijn, terwijl het belachelijk is dat Israël de vrije hand krijgt van het Westen. Wij gaan meer werken aan bewustwording, we hebben de werkgroep in Wageningen en willen nieuwe werkgroepen oprichten in andere studentensteden.’
Haver ziet de aangenomen motie niet als een eindpunt, maar als een eerste stap. ‘Wij kunnen de wereld niet in één keer veranderen. Dit keer gaat onze motie dus over kritiek op Israël. Volgend jaar of het jaar daarna komt er een nieuwe motie, die wel degelijk weer over sancties zal gaan. Daarover gaan we met de Tweede Kamerfractie overleggen.’
De rechtbank in Den Haag heeft gisteren een bejaarde vrouw schuldig bevonden aan mishandeling en belediging. De vrouw trok vorig jaar in een winkelcentrum in Den Haag de hoofddoek van een moslima af en mishandelde haar. Het slachtoffer krijgt een schadevergoeding.
Het incident gebeurde in juni toen het slachtoffer, een 32-jarige islamitische vrouw, aan het winkelen was met haar kind. Bij de ingang van de lift werd ze door een oudere dame aangesproken die er met haar scootmobiel niet langs kon. Er ontstond een woordenwisseling waarbij de vrouw in de scootmobiel riep dat de moslima moest ‘oprotten’ naar haar ‘eigen land’, opstond en begon te slaan en krabben. Kort daarop besloot het slachtoffer aangifte te doen.
De rechtbank oordeelde gister dat de dader schuldig is aan mishandeling en belediging. Het slachtoffer vertelt aan De Kanttekening dat ze het spannend vond om de bejaarde vrouw, die haar had mishandeld, opnieuw tegen te komen in de rechtszaal. ‘Ik was niet zenuwachtig, maar ik vond het wel erg spannend. Ik ben blij dat ik tijdens de rechtszaak serieus werd genomen en dat er naar mijn verhaal werd geluisterd.’ Ook zei ze dat ze nooit zal vergeten ‘dat het OM en de rechter vonden dat het aftrekken van de hoofddoek een aantasting was van mijn eer en dat dit nooit meer mag gebeuren’.
De dader is veroordeeld tot 500 euro boete of 10 dagen hechtenis met een proeftijd van een jaar, en 650 euro schadevergoeding.
Het slachtoffer hoopt dat deze uitspraak ertoe leidt dat andere islamitische vrouwen die uitgescholden of mishandeld worden ook aangifte doen. ‘Geef niet op en houd vast aan je eigen recht. Ook al word je ontmoedigd om aangifte te doen, zoals ik heb meegemaakt, blijf toch doorzetten. Niemand kan jou je rechten afpakken. De wet staat boven iedereen, we moeten voor onze rechten opkomen en ze koesteren.’
Heibel in de Rotterdamse gemeenteraad. De SP brengt een verklaring tegen racisme in stemming, maar Leefbaar Rotterdam weigert die te steunen. De grootste partij in de Rotterdamse raad zegt wel tegen racisme te zijn, maar vindt het SP-initiatief een politiek spelletje.
De aanleiding tot de verklaring en het debat was de actie van de tot dan toe vrij onbekende groep White Lives Matter, die tijdens de jaarwisseling racistische teksten projecteerde op de Erasmusbrug. Onder de geprojecteerde teksten waren ook de ‘veertien woorden’ van de Amerikaanse neonazi David Eden Lane.
SP-raadslid Theo Coskun stelde in reactie hierop een verklaring tegen racisme op, die hij aan de gemeenteraad voorlegde. Hij noemt de actie van de extreemrechtse activisten een ‘bewuste provocatie’ van ‘verwarde geesten’. Deze actie vraagt om een reactie, aldus Coskun, ‘want wie zwijgt stemt toe’.
Leefbaar Rotterdam weigert echter die verklaring te ondertekenen. Dit tot frustratie van de fracties BIJ1, de Partij voor de Dieren en GroenLinks. Het onderwerp brengt flinke tegenstellingen aan het licht, ook binnen de Rotterdamse coalitie. Daarin werkt Leefbaar samen met Denk en D66, partijen die de verklaring van de SP juist wel onderschrijven.
De Kanttekening doet verslag van de raadsvergadering over de verklaring, die donderdagavond plaatsvond, en spreekt met de woordvoerders van enkele politieke partijen. Leefbaar Rotterdam was daar echter niet toe bereid.
‘Verantwoording’
Hoewel Coskun Leefbaar niet van racisme beschuldigt, voelt die partij zich toch aangevallen. ‘Denkt u echt dat wij instemmen met racisme?’, werpt hij de SP tijdens het debat voor de voeten. Volgens Ceulemans is het vanzelfsprekend dat ‘Rotterdam’ tegen racisme is. Hij zegt de verklaring overbodig te vinden. Het werkelijke doel van het statement is volgens hem om Leefbaar weg te zetten als een racistische partij.
Fractievoorzitter Ruud van der Velden (Partij voor de Dieren) stelt dat Leefbaar Rotterdam vorige week in een debat zweeg over het incident bij de Erasmusbrug. Hij wil ook weten wat coalitiepartijen Denk en D66 van de opstelling Leefbaar vinden. Denk-fractievoorzitter Natasha Mohamed-Hoesein laat zich echter niet uit de tent lokken. De leden van haar fractie ondertekenen de verklaring wel, maar als individuen. Op de vraag van Van der Velden wat het partijstandpunt van Denk is, reageert ze niet.
D66-raadslid Ingrid van Wifferen zegt het jammer te vinden dat Leefbaar tegen gaat stemmen, maar begrijpt wel waarom die partij dat doet. Volgens haar is er verwijdering opgetreden nadat vorige week andere partijen Leefbaar op kritische toon aanspraken, waarop die fractie het gevoel kreeg zich te moeten verantwoorden.
BIJ1-fractievoorzitter Mieke Megawati Vlasblom ziet dit toch anders, zegt ze. Leefbaar moet zich niet verantwoorden, de fractie moet zich uitspreken. Raadslid Judith Bokhoven van GroenLinks wijst er in het debat op dat Leefbaar bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 een alliantie heeft gesloten met Forum voor Democratie. Parlementariërs van deze partij doen allerlei racistische uitspraken. Leefbaar wordt met dit racisme geassocieerd. Bokhoven wil daarom weten of Leefbaar hier afstand van wil nemen.
Ceulemans antwoordt, triomfantelijk, dat Bokhoven de eerste is die stelt dat de connectie met Forum de reden is waarom Leefbaar kritisch wordt aangesproken. Andere partijen draaien hier volgens hem om heen. Zij spreken Leefbaar aan omdat het de grootste fractie in de gemeenteraad is, en omdat de partij in de coalitie zit. Maar volgens Ceulemans willen ook de andere partijen Leefbaar in een hoek zetten.
Van der Velden van de Partij voor de Dieren is het daar niet mee eens. Geen enkele partij, ook zijn partij niet, betichtte Leefbaar tijdens de commissievergadering van ‘racisme’. Ceulemans doet volgens Van der Velden ten onrechte alsof het zelf slachtoffer is van de actie op de Erasmusbrug. Maar de echte slachtoffers zijn volgens de PvdD-fractieleider de mensen over wie de racistische leuzen gingen. ‘Schei toch eens uit met die slachtofferrol.’
‘Slap’
Na afloop van het debat vertelt BIJ1-leider Vlasblom dat ze de opstelling van Ceulemans typerend vindt voor Leefbaar Rotterdam. ‘De partij zegt tegen racisme te zijn, maar doet hier niets tegen en maakt van de verklaring opeens een principekwestie. Ik vind dat slap aan alle kanten.’ Volgens haar is het ‘maar een heel kleine moeite’ om je uit te spreken tegen racisme. Ze vindt het veelzeggend dat deze kleine moeite voor Leefbaar al te veel is. ‘Leefbaar zegt voor een veilige stad te zijn, voor alle Rotterdammers. Maar mijn vraag aan Leefbaar is: ‘Voor welke Rotterdammers willen jullie een veilige stad zijn?’
‘Als Leefbaar de racistische uitspraken op de Erasmusbrug zou hebben verdedigd, had dat het einde van de coalitie betekend’
Ook over de opstelling van Denk en D66 is ze niet te spreken. ‘Ik begrijp dat beide partijen in een lastige positie zitten. Maar Denk sprak zich bij andere debatten, onder andere die over racisme bij de politie, wel duidelijk uit tegen coalitiegenoot Leefbaar. De opstelling van Denk nu is halfbakken.’ De reactie van D66 noemt Vlasblom ‘heel jammer’ ‘Van Wifferen insinueert dat Leefbaar onder druk werd gezet en zich daarom zo opstelde, maar het is als raadsleden toch onze taak om dit te doen? Ze wil heel graag vriendjes blijven met Leefbaar Rotterdam, is mijn indruk. Dit komt oneerlijk over, ongepast. Waarom spreekt zij ons aan op onze kritiek op Leefbaar? Het was de omgekeerde wereld.’
D66-fractievoorzitter Agens Maassen vertelt voorafgaand aan het debat aan de Kanttekening dat ze het jammer vindt dat Leefbaar tegen de verklaring is. ‘Het had gesierd als ze mee hadden gedaan. Dat zou een krachtig signaal geven: nooit meer racisme.’
Maassen zegt dat de opstelling van Leefbaar voor D66 geen breekpunt is voor de samenwerking in de coalitie. ‘We wisten vooraf al met wie we zouden samenwerken. We verschillen hierin van opvatting. Dat weten we.’ Volgens Maassen breekt de coalitie als Leefbaar of een andere partij zich niet meer wenst te houden aan de coalitieafspraken, maar het wel of niet ondertekenen van de verklaring tegen racisme is een vrije kwestie. ‘In een coalitie moet je altijd compromissen sluiten. En elkaar ook gunnen eigen standpunten over een bepaalde kwestie te hebben. We vinden het als D66 niet altijd gemakkelijk om in een coalitie te zitten, maar we willen ons niet ingraven in ons eigen gelijk. Dat Leefbaar zich niet wil uitspreken, betekent niet dat ik hen als racisten beschouw. Als de partij die racistische uitspraken op de Erasmusbrug zou hebben verdedigd, dan betekende dat het einde van de coalitie. Maar ik heb geen enkele seconde gedacht dat Leefbaar dat zou doen.’
‘Teleurgesteld’
Tijdens de hoofdelijke stemming, donderdagavond na elf uur nam de raad de verklaring aan met 24 stemmen voor en 13 tegen. Naast de raadsleden van Leefbaar Rotterdam waren ook die van Forum en de VVD tegen.
Theo Coskun van de SP meldt vrijdagochtend, terugblikkend, dat volgens hem de VVD zich net als Leefbaar heeft laten leiden door angst. ‘Leefbaar Rotterdam wil een deel van de eigen achterban niet van zich vervreemden, dat deel dat racistisch is. De VVD wil graag op goede voet samenwerken met Leefbaar in de coalitie, maar ook niet dat kiezers weglopen naar rechtsere partijen als FvD en JA21.’
Hoewel Coskun vooraf al verwachtte dat niet alle partijen voor zijn motie zouden stemmen, gezien het vocale protest van Leefbaar, is hij toch enigszins teleurgesteld: ‘De racistische leuzen die op 1 januari werden geprojecteerd op de Erasmusbrug waren een provocatie aan Rotterdam. Die moet je als raad niet onbeantwoord laten.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
