Een dertienjarige jongen sport al maandenlang niet meer bij atletiekvereniging Haag Atletiek in Den Haag. De trainster heeft hem onder meer uitgemaakt voor ‘rot -Marokkaan’ nadat hij niet deed wat ze wilde. Hij zegt zich er niet meer veilig te voelen.
De trainster is tijdelijk geschorst en heeft haar excuses aangeboden aan de jongen, maar zijn ouders vinden dit niet voldoende. Ze spreken over ‘niet oprechte excuus’ van de trainster.
De jongen haalde in september nog de derde plek in de landelijke finale.
Hij zal waarschijnlijk niet meer terugkeren naar zijn oude vereniging, zegt zijn vader tegen AD Den Haag. ‘Niet omdat hij niet meer leuk vindt, maar omdat hij het geen veilige omgeving vindt.’
Omdat de jongen wegblijft en de gemoederen hoog oplopen binnen de vereniging, heeft het bestuur van Haag Atletiek de tuchtcommissie ingeschakeld om het voorval verder te onderzoeken.
Een verslagen vader draagt zijn verdronken zoontje uit de zee. Wie kent dat hartverscheurende beeld niet? In Europa werden we opeens hard wakker geschud door de grote vluchtelingencrisis. Vaders, moeders en kinderen die uit Irak en Syrië vluchtten vanwege de opmars van IS en het geweld van de Syrische president Bashar al-Assad. Europese politici wisten deze vluchtelingencrisis op te lossen door ‘migratiedeals’ te sluiten met voornamelijk Turkije en Libië.
Dat was in 2015. Nu, in 2022 dreigt er weer een grote vluchtelingencrisis, maar van een heel ander kaliber. Poetin laat zijn spierballen zien: ruim 100.000 Russische militairen staan op dit moment voor de grens van Oekraïne. Hoe nu verder? Gaat Europa straks duizenden Oekraïners wél met open armen ontvangen?
Angela Merkel riep in 2015: ‘Wir schaffen das.’ Daarmee verdedigde ze vurig het barmhartige vluchtelingenbeleid. In de Europese Unie kwam haar ideaal onder druk te staan, voornamelijk door de Hongaarse president Viktor Orbán. Daarom koos Brussel voor opvang in de regio: de Europese Unie betaalde Turkije om de vluchtelingen daar op te vangen.
Immers, als deze vluchtelingen massaal hun heil in Europa zouden zoeken, zou dit wel eens de Europese stabiliteit kunnen bedreigen. Bijkomend voordeel van opvang in de regio was: de rechtspopulisten werd de mond gesnoerd, en het politieke momentum werd hen op dat moment ontnomen. So far, so good?
Inmiddels is 2022 aangebroken. Op dit moment staat er een volgende vluchtelingencrisis op ons te wachten, en ditmaal wél in Europa. Poetin laat door militaire massatransport naar Belarus een indrukwekkend machtsvertoon zien. Volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten overweegt president Poetin zelfs een grootschalige militaire invasie in Oekraïne. De Russische propaganda stelt dat er sprake is van een burgeroorlog in Oekraïne. Rusland zou hiermee kunnen breken en Oekraïne militair het zwijgen op proberen te leggen.
De gevolgen zouden niet te overzien zijn. Hoeveel Oekraïners zullen dan naar het buitenland vluchten, lees: Europa?
Een invasie zal leiden tot vluchtelingenstromen die wij in Europa nog nooit eerder hebben gezien en alleen uit de geschiedenisboeken kennen
Wat als een diplomatieke oplossing uitblijft? In het oorlogsscenario dreigen Oekraïense steden te worden gebombardeerd, en, let op, er kunnen zelfs hongersnoden ontstaan. Rusland is namelijk berucht vanwege haar uithongeringsstrategie, die het land ook tijdens de eerste en tweede Tsjetsjeense Oorlog toepaste. Toen werden een aantal steden van water- en gasvoorziening afgesneden en moesten burgers in rap tempo de steden ontvluchtten.
Wat de ontvlambare situatie aan de Oekraïense grens extra bemoeilijkt, is dat Oekraïne één van de grootste graanexporteurs van Europa is. Mochten deze graanvelden voor jaren onbruikbaar worden, dan dreigen de graanprijzen te verdrievoudigen. Dit kan weer tot sociale onrust leiden. En honger.
Lange tijd bepleitte de Europese Unie opvang in de regio. Maar mocht de westerse diplomatie ontoereikend blijken en de grootste oorlog op het Europese continent sinds de Tweede Wereldoorlog plaatsvinden, dan zullen naar verwachting miljoenen Oekraïners kunnen vluchten naar Litouwen, Polen en Hongarije. Dat noemen we immers opvang in de regio.
Lange tijd kon het Europese asielbeleid vluchtelingenstromen beperken tot de grenzen van Turkije. Soms werd een klein aantal vluchtelingen opgehaald en gehuisvest in vluchtelingenkampen, zoals in Moria. Een Russische invasie in Oekraïne zal echter leiden tot vluchtelingenstromen die wij in Europa nog nooit eerder hebben gezien en alleen uit de geschiedenisboeken kennen.
Mijn verwachting is niet dat het Russische leger besluit om Oekraïne volledig onder de voet te lopen en grote delen zal annexeren. Toch zit een ongeluk in een klein hoekje. Daarom moet de Europese Unie zeker een protocol opstellen voor het oorlogsscenario. Poetin heeft zich in een hoek gedreven en kan tegen alle verwachtingen in besluiten om Oekraïne toch binnen te vallen met een grootschalige invasie, met als doel om een puppet-regime in Kiev te installeren. Dit zal een bloedige oorlog worden, met alle gevolgen van dien.
De Doema zal begin volgende maand een wet behandelen om de separatistische gebieden te erkennen als soevereine republieken. Als de oorlog in Oost-Oekraïne dan doorzet, kan Russische directe betrokkenheid eenvoudig worden geregeld.
Met het risico op de grootste oorlog en voedsel- en vluchtelingencrisis van de afgelopen 77 jaar op het Europese continent moet Brussel er alles aandoen om dit conflict diplomatiek op te lossen. Anders zouden er een half miljoen Russen en Oekraïners kunnen omkomen en wordt het gehele Europese continent in dit conflict meegezogen.
Management- en consultancybedrijf 010Inclusie heeft de Rotterdamse politie genomineerd voor een inclusiviteitsprijs. Op social media leidt dit tot verontwaardiging, omdat de Rotterdamse politie negatief in het nieuws kwam door onder meer racistische appjes.
‘Hoe bestaat het? Politie Rotterdam genomineerd voor “Inclusief Award”?’, reageert de linkse website Doorbraak. ‘Racistische appjes en de reactie daarop vergeten?’
‘Hoe is het mogelijk? Na zoveel incidenten tegen niet-witte mensen’, vraagt ook FNV-lid Cihan Ugural zich af.
Activisten zijn ook nog niet vergeten dat de Rotterdamse politie in 2020 de Black Lives Matter-demonstratie bij de Erasmusbrug voortijdig afkapte vanwege het niet naleven van de coronaregels. Ook kreeg in 2021 een Rotterdamse agent een boete nadat hij bij een aanhouding een man uitschold voor ‘kutneger’.
Toch houdt 010Inclusie vast aan de nominatie. Het bedrijf zegt tegen de website Open Rotterdam dat het niet de hele politie heeft genomineerd, maar specifiek de Wervingsbus-actie.
‘In de overtuiging dat een divers korps bijdraagt aan het optreden van de politie en het bestrijden van racisme en discriminatie, rijden ze naar de doelgroep toe voor het vinden van divers talent.’
Wel geeft 010Inclusie toe dat het ‘niet goed genoeg gecommuniceerd’ heeft.
De 53-jarige Boris B. uit Amsterdam heeft gisteren een contactverbod en een celstraf van 28 dagen gekregen. Dit, omdat hij op Twitter een Haagse journalist had bedreigd.
Toch hoeft B. niet meer de gevangenis in, want hij heeft drie dagen in voorarrest gezeten en de rest van straf is voorwaardelijk.
Op 12 november deed de journalist op Twitter verslag van het lawaaiprotest rond de corona-persconferentie in Den Haag. De man reageerde daaronder: ‘Je bent een NSB’er en we weten je te vinden, kankerhond!’
In de rechtbank ontkende B., die zelf veelvuldig bij coronademonstraties aanwezig is, alle aantijgingen: ‘Ik heb geen Twitter, ik ken deze journalist niet en ik weet totaal niet waar het over gaat’, zei B. ‘Ik heb drie dagen voor lul in de bak gezeten.’
Maar de dreigtweet die de journalist heeft ontvangen, komt wel degelijk van B. Zijn naam, geboortenaam en foto komen overeen. B. claimt dat zijn account is gehackt, maar de officier van justitie geloofde hier niets van: ‘Op Telegram (berichtendienst, red.) spreekt hij vaker over NSB’ers.’
De journalist sprak ook tijdens de rechtszaak. ‘Ik voelde mij lange tijd niet meer vrij in het beoefenen van mijn werk en heb hier nachten wakker van gelegen. Daarnaast heb ik de afgelopen maanden met een noodknop rondgelopen. Die knop staat 24/7 per dag in verbinding met de alarmcentrale en kan ik indrukken op het moment dat dat nodig zou zijn.’
De rechter veroordeelde ook een Rotterdammer voor geweldpleging bij de demonstratie van 12 november in Den Haag. De 48-jarige man gooide tijdens de demonstratie een stuk zwaar vuurwerk in een groep mensen. Hij beweerde een fakkel te hebben gegooid, maar de officier van justitie geloofde dit verhaal niet. ‘Op een fakkel staat niet in grote letters ‘Cobra 6′ geschreven.’ De man kreeg vier maanden cel, waarvan twee voorwaardelijk.
Franc Weerwind (D66, Rechtsbescherming), ex-burgemeester van Almere, is de eerste zwarte Nederlandse minister. En met Dilan Yesilgöz (VVD, Justitie en Veiligheid) kregen we voor het eerst een minister van Turkse, Koerdische én vluchtelingenafkomst. De Turks-Nederlandse staatssecretaris Gunay Uslu daarbij opgeteld, mag Rutte IV zich het meest multiculturele kabinet ooit noemen. Ook kent dit kabinet meer vrouwen – de helft – dan weleer. Maar is het kabinet daarmee divers genoeg? We vroegen het ons maandelijkse panel.
‘Er zijn maar weinig bewindslieden van kleur: twee van de twintig ministers en één van de negen staatssecretarissen. Het kabinet is dus geen afspiegeling van de Nederlandse samenleving. Belangrijk voor het herstel van vertrouwen in de overheid is dat burgers zich ook gepresenteerd voelen door het kabinet. Dat gevoel heb ik nog niet. En waar zijn de mensen uit de LGBTQIA-scene? En de personen met een beperking? Diversiteit is namelijk meer dan alleen kleur.
‘2 op 20 ministers en 1 op 9 staatssecretarissen, dat is geen afspiegeling van de samenleving’
‘Met Weerwind ben ik erg blij. Maar: we hebben net de toeslagenaffaire gehad. Wordt Weerwind, een van de twee ministers van kleur in het nieuwe kabinet, hier straks op afgerekend? Ik maak mij zorgen dat hij misschien de verkeerde post heeft gekregen.
‘Ik ben heel blij dat er zo veel vrouwen in zitten. Of het diversiteitsstreven van het kabinet oprecht is? Dat weet ik niet, maar dat maakt mij eerlijk gezegd ook niet uit. Het moet gewoon gebeuren.’
Anushka Soekhradj (28), sociaal werker
‘Nee, ik voel mij niet echt meer vertegenwoordigd door dit nieuwe kabinet. Het is mooi dat Franc Weerwind een Surinaamse achtergrond heeft, maar hij is behoorlijk verkaasd. Ook komt hij niet uit de Randstad, waar de meeste mensen met een multiculturele achtergrond vandaan komen, maar uit Almere.
‘Waar zijn de Aziaten? Waar de Brazilianen? En waar de Hindoestanen?’
‘Belangrijk is dat politici cultuursensitief zijn. Praatprogramma’s en zorginstellingen zijn erg bezig met cultuursensitiviteit. Kun je je goed aansluiten bij alle culturen? Het kabinet doet dat niet. De VVD vertegenwoordigt de rijken. De meeste Nederlanders, wit en zwart, vallen niet in die groep. Daarnaast is de diversiteit beperkt. Waar zijn de Aziaten? Waar de Brazilianen? En waar de Hindoestanen? Vorig jaar stemde ik op (onderzoeker en Kanttekening-columnist, red.) Jaswina Elahi, die op de GroenLinks-lijst stond. Ik wil dat mijn volk zich ook kan uitspreken.
‘Toch ben ik niet voor een kleurenquotum. Dat wordt misschien een beetje te ingewikkeld. Belangrijk is dus dat het kabinet cultuursensitief is, mensen met een andere culturele achtergrond begrijpt. Een Hindoestaan in het kabinet is mooi, maar dat hoeft niet per se. Ik kan mij ook vertegenwoordigd voelen door iemand anders van kleur.
‘Wel mooi is dat de helft van de bewindspersonen uit vrouwen bestaat. Het maakt mij niet uit dat dit nu misschien vooral voor de show is. Als dit de nieuwe norm wordt dan gaan we het normaal vinden en dat komt de vrouwenemancipatie ten goede. Ik heb meer vertrouwen in vrouwen. Zij snappen ons – vrouwen dus – beter. Mannen staan anders in de politiek, ze zijn meer uit op macht.’
‘Ik had helemaal geen verwachtingen en ben nog steeds sceptisch over de beloftes van Rutte en Kaag over een nieuwe bestuurscultuur. Zij zijn oude politiek, dat vertrouw ik niet meer. Maar het nieuwe kabinet heeft mij aangenaam verrast. Weerwind is een goede keus. Ik ben ook blij met Ernst Kuipers op Volksgezondheid en Robbert Dijkgraaf op Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zij moeten voor vernieuwing zorgen. De nieuwe bewindspersonen moeten een kans krijgen. Ook mooi zijn de nieuwe plannen voor klimaat en wonen. Ik ben niet vol vertrouwen, maar ben positiever over Rutte-IV dan over Rutte-III. Ondanks dat het een rechts kabinet is, kan het goede dingen doen – wellicht omdat D66 nu sterker is vertegenwoordigd.
‘Het mooie van Weerwind, Yesilgöz en Uslu is dat ze geen ‘slachtofferallochtonen’ zijn. Met zulke ‘allochtonen’, die in de slachtofferrol kruipen en dat uitmelken, heb ik helemaal niets. Deze nieuwe bewindslieden stropen de mouwen op. Ze praten niet over diversiteit, maar doen het gewoon.
‘Het mooie is dat ze geen ‘slachtofferallochtonen’ zijn’
‘Dat de helft van de nieuwe bewindspersonen uit vrouwen bestaat is ook een goede zaak. Positieve discriminatie is verkeerd, zeggen critici. Maar de facto krijgen mannen meer kans op managementplekken, omdat ze sneller serieus worden genomen. Rutte-IV trekt dit nu recht, gelukkig.’
Dimple Sokartara (29), communicatieadviseur
‘Ik kijk nu wel anders naar de overheid. Misschien komt dat door pessimisme vanwege het coronabeleid. Of doordat weer dezelfde mensen aan het roer staan, maar dan in een andere functie. Zelfs na de toeslagenaffaire bleef Rutte de kapitein van het schip. Ik heb geen vertrouwen in Rutte als persoon, en ook niet in zijn partij.
‘Als dezelfden weer gaan regeren, komen er niet opeens oplossingen voor de toeslagenaffaire’
‘Ik denk dat de meeste mensen nu minder hoop hebben. Ik ook. De economie zal vast beter gaan, want daar maken Rutte en de VVD zich hard voor. Ze zijn economie-gedreven en ze zijn er voor de bedrijven, maar wat betekent dat voor de mensen en het klimaat? Als dezelfde mensen gaan regeren, komen er niet opeens drastische en broodnodige oplossingen voor het klimaatprobleem of de toeslagenaffaire. Ik snap dat snelle oplossingen lastig zijn, maar met dezelfde leider doorgaan, geeft mij geen vertrouwen. Na zoveel jaar is er behoefte aan een frisse wind. Een nieuwe leider biedt geen garanties, maar ik had die gok wel genomen.
‘Dezelfde koers, dezelfde leider. Makkelijk als je al geniet van een bevoorrechte positie. Ik begrijp waarom zoveel mensen op Rutte hebben gestemd: ‘Dit werkt wel prima, kijk dan hoe goed Nederland het doet’. Zelf heb ik ook niets te klagen, maar ik ben niet blind voor het lijden van anderen. Ik zie in dat ik bevooroordeeld ben, dat ik mij kan focussen op maatschappelijke problemen. Maar ik zie ook dat die niet worden opgelost.’
Ibrahim Özgül (38), finance- en project professional
‘Ik vind het mooi dat het nieuwe kabinet divers is. Althans: diverser dan normaal. Het laat zien dat Nederland met hangen en wurgen toch een klein beetje vooruit gaat. Vroeger was het bijna altijd een witte bedoening.
‘Jammer dus dat het zestig jaar heeft geduurd. Maar goed, elke stap telt, hoe klein ook, ook als het voor de show is. Dat laatste overigens kan ik zelf niet meten. Maar ik hoop niet dat de Nederlandse ministers en staatssecretarissen van kleur het vuile werk moeten opknappen. Dus dat ze racistisch beleid zullen moeten uitvoeren, omdat zij dat wél kunnen verkopen. Ik wil helemaal niet dat zij daar zijn neergezet voor de ‘migrantenaanpak’ in welk opzicht dan ook.
‘We zien veel kleur, maar ik hoop dat het niet alleen bij deze looks blijft’
‘Voor de rest vind ik het perfect. We zien veel vrouwen. We zien veel kleur. Het oogt goed. Voor de foto en de geschiedenis is het mooi. Maar zoals ik al zei: ik hoop echt dat het niet alleen bij deze looks blijft, maar dat ze ook daadwerkelijk een verschil kunnen maken. We gaan het zien. Ik hoop dat het allemaal goed uitpakt. Daar snakt Nederland namelijk naar.’
Moslims die Joden hielpen tijdens de Tweede Wereldoorlog? Ze waren er zeker, zo laat de tentoonstellingHet Andere Verhaal zien. Relevante verhalen van broederschap in tijden van negatieve beeldvorming over en weer, vindt het Joods-islamitische team achter de voorstelling.‘De beeldvorming, dát is de vijand.’
Het tegengaan van negatieve beeldvorming over Joden is even belangrijk als het bestrijden van antisemitisme zelf, aldus rabbijn en Kanttekening-columnist Lody van de Kamp. Hetzelfde geldt volgens hem ook voor andere groepen waar negatieve beeldvorming over bestaat, zoals moslims. ‘Als je de rotte appel op de verkeerde plek tegenkomt, dan zegt dat niet iets over de hele groep.’
Jarenlang houdt de rabbijn zich bezig met de aanpak van negatieve beeldvorming over Joden en moslims. Dat doet hij onder meer via interreligieuze dialoog. ‘Ik werk samen met Saïd Bensellam, de Amsterdamse adviseur Jeugd en Veiligheid. Hij had me zo’n tien jaar geleden benaderd nadat ik een uitzending maakte over antisemitisme voor de Joodse Omroep.’
Hij vervolgt: ‘We gingen met de oudere jongens van de Joodse school door Amsterdam lopen met verborgen camera’s. Toen waren er twee incidenten van antisemitisme: één was een Hitler-groet die werd gemaakt door Marokkaans-Nederlandse moslimjongeren. Nadat de uitzending werd ik gebeld door Bensellam. Hij klonk nogal geïrriteerd. ‘U hebt beelden gemaakt van jongeren die ik ken, maar die zijn helemaal niet zo. Hoe kunnen we dit samen oplossen?’ Ik vertelde hem dat ik niet bezig was met een oplossing, maar met het signaleren van antisemitisme. Later gingen we verder met elkaar in gesprek. Nu zijn we twaalf jaar verder en werken we nog steeds samen.’
Islamitische jongeren hebben beelden over Joden en andersom hebben Joodse jongeren beelden over moslims, gaat Van de Kamp verder. ‘Het gaat om de beeldvorming die we hebben over ‘de ander’ die we niet kennen. Dát is de vijand, zo ontdekten we.’
‘Het Andere Verhaal’
Door zijn samenwerking met Bensellam kwam Van de Kamp in contact met verschillende moslims. ‘We werkten samen met de gemeente Amsterdam, organiseerden bijeenkomsten en maakten contact met verschillende moslimgemeenschappen. Toen kwamen we erachter dat er in Londen een expositie stond over wat moslims hadden gedaan om Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog te helpen. We gingen erheen en besloten de tentoonstelling naar Nederland te halen.’
Dat verwerkte Van de Kamp tot de reizende tentoonstellingHet Andere Verhaal, die sinds december te zien is in het Memory Vrijheidsmuseum te Nijverdal. ‘Deze verhalen kennen we niet in Nederland. We hebben nieuwe panelen laten maken voor de expositie. Het gaat niet alleen om de verhalen, maar ook om de moslims en Joden met wie we samen de tentoonstelling bezoeken’, zegt Van de Kamp. ‘Moslims hebben Joden gered door ze te helpen onderduiken. Zo weten we dat we een hele interessante gezamenlijke geschiedenis hebben, en kunnen we de negatieve beeldvorming doorbreken.’
‘Zo weten we dat we een hele interessante gezamenlijke geschiedenis hebben’
De moslims wiens verhalen in ‘Het Andere Verhaal’ worden verteld, zijn afkomstig uit onder meer Turkije, Albanië, Oekraïne, en Litouwen. Zo is het verhaal van de islamitisch Turkse diplomaat Selahattin Ülkümen in de tentoonstelling te lezen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij de Turkse consul op het Griekse eiland Rhodos. Toen de Gestapo in juni 1941 de Joodse bevolking bijeen bracht om in kampen over het eiland te verspreiden, wist Ülkümen dat ze naar het vernietigingskamp in Auschwitz werden gestuurd. Hij besloot zijn diplomatieke status in te zetten om zoveel mogelijk Joden op het eiland te redden, en ging in gesprek met de Duitse bevelhebber Ulrich Kleeman.
‘Volgens de Turkse wetgeving zijn alle burgers gelijk. We maken geen verschil tussen burgers die Jood, christen of moslim zijn’, aldus de Turkse consul. Hij dreigde er een internationale kwestie van te maken als de Duitse bevelhebber voet bij stuk hield om de Joden te vervoeren. Uiteindelijk besloot Kleeman dertien Joden vrij te laten op aandringen van de Turkse diplomaat. Ülkümen liet het er niet bij en besloot om nog meer Joden te redden door ze het Turkse burgerschap toe te kennen. Hiermee was hij erin geslaagd in totaal vijftig Joden uit de handen van de Gestapo te redden.
Abdul Hossein Sardari (Beeld: Faith Matters)
Een ander verhaal gaat over de Iraanse Abdol Hossein Sardari, die tijdens de Tweede Wereldoorlog de consul-generaal was van Iran in Parijs. Samen met Joodse leiders en families ontwikkelde hij een theorie die aantoonde dat Iraanse Joden, anders dan Europese Joden, veel meer verwant waren aan Ariërs, waardoor ze niet vervolgd mochten worden. Daar raakten de nazi-instituties van onder de indruk. Ondertussen wist Sardari steeds meer Iraanse Joden in veiligheid te brengen door ze te voorzien van valse identiteitsdocumenten.
Beeldvorming doorbreken
‘We zijn met deze expositie naar de Al Kabir-moskee in Amsterdam geweest, en zijn er met verschillende scholen heen gegaan’, vertelt Lody van de Kamp. ‘Joodse en islamitische leerlingen gingen hierover in gesprek. Een jochie van een jaar of tien sprak mij toen aan. ‘Meneer Lody, als moslims dit tijdens de oorlog voor de Joden hebben gedaan, dan moeten ze voor de oorlog ook vrienden van elkaar zijn geweest’, zei hij. Dat klinkt heel schattig, maar er zit een diepe laag onder. Ze wisten het niet.’
Met andere leerlingen uit groep 7 en 8 van een islamitische basisschool bezocht de rabbijn eens het Anne Frank-huis. ‘Twee weken later kwam ik bij die school langs, en vroeg de lerares aan de leerlingen: ‘Stel dat meneer Lody moet onderduiken, wie gaat hem helpen?’ Er was een meisje dat zei dat ze niet wist of ze het kon doen, omdat ze het eng en gevaarlijk vond, en dat ze het eerst aan haar moeder moest vragen. Een ander meisje sprong naar voren, en zei: ‘Meneer Lody, u gaat met mij mee, ik ga u verstoppen’. Dat is de beeldvorming die doorbroken wordt.’
Ook bij volwassenen merkt hij een stukje herkenning wanneer zij in gesprek gaan over de moslims en Joden in ‘Het Andere Verhaal’. ‘Er was een moslimvrouw die na het zien van de tentoonstelling vertelde over haar moeder die tijdens het Eid-feest (in de volksmond bekend als Suikerfeest, red.) haar kinderen altijd op pad stuurde met een schotel vol lekkers voor de Joodse kinderen uit de buurt. Door deze verhalen over moslims en Joden in de Tweede Wereldoorlog aan te horen, komen weer andere verhalen naar boven. We beseffen zo langzamerhand dat die zogenaamde animositeit tussen moslims en Joden in Nederland aan beeldvorming ligt, omdat er een conflict zich afspeelt vierduizend kilometer van ons vandaan’, zegt hij, wijzend naar de situatie in Israël en Palestina.
‘Meneer Lody, u gaat met mij mee, ik ga u verstoppen’
Zolang de negatieve beeldvorming bestaat en wordt gevoed vanuit delen van de samenleving, zoals de media en politiek, blijft het heel relevant om de verhalen van broederschap en herkenning te vertellen, aldus Van de Kamp.
Naast antisemitisme onder moslims erkent de rabbijn ook dat er sprake is van moslimhaat bij Joodse gemeenschappen. ‘We komen elkaar niet tegen, maar we zien wel wat de mainstream media en de sociale media over moslims schrijven. En daarbij: Joodse scholen en synagogen worden nu allemaal bewaakt door gewapende marechaussee. Dat is ontstaan door terroristische dreigingen uit het buitenland, waar de overheid ons tegen wil beschermen. Tegelijkertijd voedt dit het negatieve frame dat terrorisme iets islamitisch is’, legt Van de Kamp uit. ‘We hebben in Amsterdam zo’n 104.000 islamitische inwoners, dus dan zou het gaan om 104.000 potentiele terroristen. Dat is beeldvorming die door angst en haat in stand wordt gehouden. Je moet wel weten waar die dreiging vandaan komt, en het heeft niets te maken met je islamitische buurman.’
Van de Kamp erkent de noodzaak voor bescherming tegen reële terroristische dreigingen. Maar dat zou geen invloed moeten hebben op de beeldvorming, stelt hij. ‘Als je de rotte appel op een verkeerde plek tegenkomt, dan gebeurt er wat. Maar dat zegt niet iets over de hele groep. Die beeldvorming geldt ook voor islamitische dames met de hijab. Als die een verkeerde tegenkomen, dan is dat heel naar, maar dat betekent niet dat de samenleving in Nederland onveilig is voor hen. Dit geldt voor alle minderheden.’
De rabbijn ziet de waarde in van educatie en interventie om de beeldvorming bij te stellen. Veel van het werk gebeurt volgens hem buiten de schijnwerpers en publiciteit. ‘Saïd en ik krijgen daarom nog weleens het verwijt dat we ons bezighouden met ‘druppels op een gloeiende plaat’. Maar wij koesteren die druppeltjes, en de illusie dat we daarmee de samenleving stukje bij beetje kunnen veranderen’, zegt Van de Kamp. ‘We zijn eigenlijk veel meer tijd kwijt met onze eigen achterban dan met elkaars achterban. Ik heb veel tijd besteed, en soms nog steeds, aan het bijstellen van de beeldvorming van moslims binnen de Joodse gemeenschap, en Saïd doet dat bij moslims. Ze zeggen weleens: ‘Saïd is de Joodse imam en Lody is de moslimrabbijn’. Daar halen we onze schouders voor op.’
‘Ik zeg maar zo: ‘God heeft ons twee oren gegeven om te horen, twee ogen gegeven om te kijken en twee schouders om op te halen’. En dat is precies wat we doen met verwijten.’
Het Andere Verhaal is tot begin april in Nijverdal te zien, waarna de tentoonstelling wordt verplaatst naar Enschede. Eerder was de expositie te bewonderen in Amsterdam, Haarlem en Den Haag.
Benieuwd naar een sneak preview van de tentoonstelling? Hieronder volgen twee inspirerende verhalen over islamitische burgers die Joden hebben gered:
Albanië – Atif en Ganimet Toptani
Tijdens het Joodse paasfeest Pesach in april 1941 bombarderen nazi’s de stad Sarajevo. Een bom komt terecht op het huis van de familie Altarac. Zij schuilen daar sinds kort als vluchtelingen uit Belgrado. De grootmoeder en de jongste dochter Lea komen door de bominslag om het leven. Compleet verslagen gaat de familie na de begrafenis toch maar weer terug naar Belgrado. Daar aangekomen ontdekken ze dat de Duitsers de stad al hebben bezet.
Overal in de stad hangen posters waarop de burgers worden gewaarschuwd geen Joden te helpen. Wanneer vader Altarac wordt opgepakt en naar een werkkamp wordt gestuurd, vlucht de familie eerst naar Skopje in Macedonië. Wanneer ze daar worden herkend als Joden, vluchten ze vervolgens naar Albanië. Daar krijgen zij als Joden steun van de lokale bevolking. Jasa Altarac, de zeven jaar oude zoon, herinnert zich dat een oude boer hem vertelde over de goede oogst van dat jaar. De oude boer zei: ‘Allah weet dat wij hier Joden verbergen en dus extra eten nodig hebben. Daarom hebben wij een goed oogstjaar’.
In september 1943 gaf Italië zich gewonnen en bezetten de Duitsers Albanië. De familie Altarac weet op dat moment dat ze groot gevaar lopen en dat ze nu echt moeten onderduiken. Ze krijgen daarbij hulp van Atif en Ganimet Toptani; welgestelde moslims uit Tirana die ook een huis hebben in Kamza, even buiten de stad. Ganimet’s vader was de Albanese ambassadeur in Wenen geweest. Bovendien hadden ze goede contacten met de voormalige koning maar ook met de Duitse bezetters.
Miriam Altarac begint te werken als kledingsmaakster. Op een dag vraagt Ganimet Toptani of Miriam Altarac naar haar huis in Tirana wil komen om kleding op te meten voor het gezin. Terwijl ze met elkaar praten realiseert Ganimet zich dat Miriam Joods is en ze trekt zich haar lot aan. Ganimet vraagt Miriam geregeld terug te komen en geeft haar steeds voedsel mee voor haar familie.
In februari 1944 vertelt Ganimet aan Miriam dat ze heeft gehoord dat de Duitsers van plan zijn de Joden in de stad bijeen te drijven. Ganimets echtgenoot Atif slaagt erin om de familie Altarac de stad uit te smokkelen naar hun landgoed in Kamza, even buiten de stad. De welgestelde familie Toptani zorgt ervoor dat de onderduikers niets tekortkomen.
Het scheelde een haartje dat ze werden ontdekt. Zo vallen de Duitsers een keer plotseling binnen terwijl de Toptani en Altarac familie zaten te eten. Vlug stelde Atif hen als verre familieleden voor. Aangezien ze vloeiend Duits spreken vermoedt niemand dat ze eigenlijk Joods zijn.
Een andere keer, in augustus 1944, begonnen de Duitsers met huiszoekingen bij diverse Albanese families waarvan er vermoedens bestaan dat ze Joden laten onderduiken. Ze vinden Meir en Jasa Altarac en beginnen hen te ondervragen omdat ze hen ervan verdenken joods te zijn. Atif en Ganimet realiseren zich dat hun gasten in gevaar zijn en onderbreken het kruisverhoor. De familie Toptani bevestigt luidkeels dat Meir en Jasa familieleden zijn en vestigen de aandacht van de soldaten op iets anders. Van tevoren hadden ze expres nazipropagandamateriaal her en der in het huis gelegd. Een huis met zoveel sympathie voor de nazi’s zal toch zeker geen Joden opnemen als onderduikers?!
De list werkt, maar uit voorzorg hebben ze direct daarna de familie Altarac bij andere families in de stad ondergebracht. Ze bleven hen voedsel en andere benodigdheden brengen tot het eind van de oorlog. En zo hebben de Altaracs de oorlog overleefd.
In juli 1992 worden Atif en Ganimet geëerd als ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’, een eretitel die door Israel wordt gegeven aan niet-Joden die Joden hebben helpen overleven tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Tunesië – Khaled Abdel Wahhab
Vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog steunde Tunesië het Franse Vichy-regime, dat met de Duitsers samenwerkte. De Tunesische overheid stuurde veel Joodse inwoners naar werkkampen en ontnam ze hun bezittingen en burgerrechten. In 1942 bezetten de terugtrekkende Duitse legers Tunesië en plaatsten het onder militair gezag. Dit had ernstige gevolgen voor de Joden.
In de stad Mahdia namen Duitse soldaten bezit van Joodse huizen om hun soldaten in te kwartieren. De bewoners werden op straat gezet. Zo ook de familie Boukris. De familieleden vonden onderdak in een kleine olijfoliefabriek. Er werd op de deur geklopt. Zouden dat opnieuw de Duitsers zijn? Het was Khaled Abdel Wahhab, een bekende van de familie. Hij waarschuwde hen voor naderend gevaar en evacueerde de hele familie naar zijn boerderij buiten de stad.
Khaled was een vooraanstaande burger in Mahdia. Hij hoorde over een bordeel waar lokale vrouwen, ook Joodse, werden gedwongen om te werken. Hij slaagde er niet in zich hiertegen te verzetten. Wel nam hij zich voor om bezoekende soldaten bezig te houden. Hij opende een wijnkelder en organiseerde grote diners. Door hierbij veel wijn te schenken hoopte hij de soldaten af te leiden en op die manier de vrouwen te sparen. Vaak werkte dit.
Tijdens de diners was hij getuige van wat de Duitse officieren bespraken. Hij hoorde van één van de officieren dat hij van plan was om een bijzonder aantrekkelijke vrouw te ontvoeren en haar in het bordeel te laten werken. Uit het gesprek begreep Khaled dat het om Odette Boukris ging. Toen de Duitse officier dronken was ging Khaled onmiddellijk op weg naar de olijfoliefabriek om Odette te redden.
Er was niet veel ruimte voor de familie Boukris op de boerderij van Khaled. Toch werden ze goed verzorgd. Khaled zorgde zelfs voor koosjer vlees. Een keer kwam Khaled een dronken Duitser tegen die de door hem verstopte Joden dreigde te doden. Khaled wist de man naar buiten te werken zonder dat hij hun precieze verblijfplaats ontdekte.
Nog voor de nazi’s tot uitvoering overgingen van hun plan om ook de joden in Tunesië te vervolgen, werden de Duitsers in mei 1943 door de geallieerden verslagen. Alle 23 Joden op de boerderij van Khaled hebben de oorlog overleefd.
Khaled werd nooit erkend als ‘Rechtvaardige der Volkeren’. De discussie hierover duurt nog voort. Wel werd hij geëerd door het Simon Wiesenthal Holocaust Centrum.
Bovenstaande twee teksten zijn verzorgd door de interreligieuze dialoogorganisatie Faith Matters.
De Israëlische regering bekijkt de mogelijkheid om Joodse gemeenschappen uit Oekraïne te evacueren, mochten Russische troepen het land binnenvallen.
De spanningen tussen Rusland en Oekraïne lopen op. Mogelijk leidt dit tot oorlog. Israël maakt zich zorgen over het lot van de naar schatting 200.000 tot 400.000 Joden die in Oekraïne wonen. In het verleden zijn de Joden in Oekraïne slachtoffer geweest van bloedige pogroms, zoals tijdens de Russische Burgeroorlog (1917-1922) die aan meer dan 100.000 Joodse burgers het leven kostte.
Zondag was er een ontmoeting tussen Joods-Oekraïense vertegenwoordigers en functionarissen van de Israëlische regering. Ze bespraken een evacuatieprogramma, voor het geval er oorlog uitbreekt. Een volgende meeting staat gepland voor 1 februari. Ook hebben de Israëlische regering en Joodse groepen in Oekraïne contact met de regeringen van Rusland en Oekraïne.
Israël werkt daarnaast aan een plan, dat ooit tijdens de Koude Oorlog is bedacht, om in tijden van nood Joden uit Oost-Europa te evacueren.
Op dit moment heeft Rusland meer dan 100.000 militairen verzameld langs de grens bij Oekraïne. De vrees bestaat dat de Russische president Vladimir Poetin echt oorlog wil.
De Israëlische ‘Wet op de Terugkeer’ geeft elke Jood het recht om naar Israël te emigreren, zich te vestigen en staatsburger te worden.
In 2008, tijdens de oorlog tussen Rusland en Georgië, heeft Israël tientallen Joden uit de stad Gori geëvacueerd. En volgens het Israëlische ministerie van Emigratie en Integratie zijn tussen 2014 en oktober 2018 meer dan 30.000 mensen vanuit Oekraïne naar Israël verhuisd, aldus Haaretz.
Drie kinderen van Afrikaanse migranten zijn verbrand in de Noord-Marokkaanse stad Nador, berichten Marokkaanse media.
Er brak brand uit in de tent waar ze onderdak zochten tegen de kou. De moeder van de drie kinderen is ernstig gewond geraakt en wordt behandeld in het ziekenhuis.
Het is onbekend hoe de brand heeft kunnen ontstaan. Mogelijk maakten de migranten een brandje om zich op te warmen tegen de kou.
In het bos rondom Nador bevinden zich honderden migranten, waarvan de meesten uit Afrika ten zuiden van de Sahel komen. Ze wonen in tentjes en wachten hun kans af om Melilla te bereiken, een Spaanse enclave in Marokko, of de gevaarlijke oversteek over zee naar Spanje te maken.
Ook voor Marine le Pen is Éric Zemmour te radicaal voor Frankrijk. Gisteren haalde de radicaal-rechtse leider van Rassemblement National fel uit naar de uiterst rechtse presidentskandidaat.
Zemmour, net als Le Pen een felle criticus van de islam, werd onlangs nog veroordeeld tot een boete van 10.000 euro vanwege aanzetten tot rassenhaat. Hij noemde in 2020 alleenstaande asielzoekers ‘dieven, verkrachters en moordenaars’ die ‘hier niets te zoeken’ hebben.
Volgens Le Pen brengt Zemmour niets meer dan grofheid. ‘Je moet vastberaden en duidelijk zijn (..) maar je hoeft er geen grofheid aan toe te voegen. We hoeven geen mensen aan te vallen.’
Le Pen, die ook president van Frankrijk wil worden, zei dat enkele mensen in de entourage van Zemmour ‘extreem radicaal’ zijn. Ze wil deze mensen niet haar campagneteam hebben.
In 2012 werd Le Pen derde bij de Franse presidentsverkiezingen en in 2017 verloor ze van Emmanuel Macron, de huidige president. Maar dit jaar wordt het moeilijker voor Le Pen om ver te komen. Naast Zemmour heeft ook Valerie Pecresse van Les Républicains zich gekandideerd voor het presidentschap.
Le Pen lijkt zich in reactie daarop meer naar het politieke midden te bewegen. De beweging naar het midden werd door Marine Le Pen in 2011 ingezet, toen ze de partij overnam van haar vader, Jean-Marie Le Pen, die vaak in opspraak kwam door extreemrechtse en antisemitische uitspraken. Marine Le Pen heeft zulke taal onder haar leden verboden. In 2015 zette ze haar vader uit de partij.
Zemmour oefent een sterke aantrekkingskracht uit op de achterban van Le Pen. Dat doet Pecresse ook. Op dit moment staat Zemmour in de opiniepeilingen achter Pecresse en Le Pen, die op hun beurt nek-aan-nek achter Macron staan.
Een multiculturele initiatiefgroep roept minister Dilan Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) op om ‘serieuze maatregelen te treffen om de (be)dreigingen en intimidatie’ vanuit Iran, Turkije, China en Marokko te stoppen.
Onder de initiatiefnemers zijn Oeigoerse activisten in Nederland die inmenging van China vrezen en Riffijnse Nederlanders die de ‘lange arm van Rabat’ hekelen, evenals Iraans- en Turks-Nederlandse dissidenten. Vandaag vergaderen Kamerleden over een overheidsrapport dat statelijke dreigingen zoals het ‘diasporabeleid’ van een aantal landen behandelt. Regimes zoals in Iran, Turkije, China en Marokko maken zich daar schuldig aan.
‘Voor ons helaas een herkenbaar beeld’, schrijven de biculturele Nederlanders aan Yesilgöz in een open brief op de website Republiek Allochtonië. ‘De ongewenste en ondermijnende activiteiten van statelijke actoren van genoemde landen hebben grote impact op de vrijheid en veiligheid van veel mensen in onze achterban. Wij maken ons daar grote zorgen over.’
De ondertekenaars schrijven dat deze autoritaire landen ex-onderdanen en critici in de diaspora in de gaten houden, bespioneren en intimideren. ‘Veel mensen, die wij kennen en spreken, durven zich niet (meer) uit te spreken. Uit angst voor het verlies van het eigen veiligheidsgevoel en dat van hun familieleden in Nederland, in het thuisland of elders, kiezen zij vaak voor het zwijgen en zelfcensuur.’
Dit tast de Nederlandse rechtsorde en sociale stabiliteit aan, aldus de ondertekenaars. ‘Wij doen daarom een dringend appel op u: zie ons als volwaardige Nederlandse burgers en bescherm ons actief tegen de lange armen van Iran, Turkije, China en Marokko.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
