De islamitische geestelijke Fethullah Gülen en zijn aanhangers, dikwijls door Turkije aangewezen als schuldigen achter de coup van 2016, fungeerden slechts als marionetten van Amerika. Dat beweert de Turkse minister Süleyman Soylu (Binnenlandse Zaken).

Gülen zelf heeft altijd ontkend iets met de coup te maken te hebben. Toch houdt de regering van president Erdogan sinds 2016 een klopjacht tegen de beweging achter Gülen. Tienduizenden mensen zijn sindsdien ontslagen en in de gevangenis beland.

Het is volgens minister Soylu geen toeval dat Gülen in de Verenigde Staten woont, zegt hij in het Turkse tv-programma Haber Global (foto).

Gülen en zijn sympathisanten hebben ‘de gebeurtenissen van 15 juli (2016, red.) niet gecreëerd’, aldus Soylu. ‘Zij (de Amerikanen, red.) laten je niet met rust.’

De Turkse regering is niet blij met de nieuwe president Joe Biden, die tot 2016 nog vicepresident onder Barack Obama was. Biden vindt Erdogan een autocraat en wil de Turkse oppositie steunen, zodat Erdogan op democratische wijze verslagen kan worden.

Nu Europese en Amerikaanse sancties dreigen, stelt de Turkse regering zich naar buiten wel wat vrediger op. Zo zegt Erdogan de banden met de EU en Israël aan te willen halen. Het is slechts voor de bühne, zei de Israëlische journalist Seth J. Frantzman onlangs op de Kanttekening. ‘Zulke woorden worden vooral verspreid door de Engelstalige Turkse media, die zich richten op niet-Turkse lezers.’

De manier waarop Europese landen de strijd tegen terrorisme voeren heeft tot meer moslimdiscriminatie geleid. Dat stellen Amnesty International en Open Society Foundations, de fondsenverstrekkende NGO van miljardair en filantroop George Soros, in een nieuw rapport.

De organisaties zeggen dat we tot een klimaat zijn gekomen moslims slachtoffer zijn van haatzaaiende uitlatingen en aanvallen. Ook worden ze institutioneel gediscrimineerd, stellen de organisaties.

‘In de voortdurende ‘war on terror’ worden moslims etnisch geprofileerd ​​en worden ze onevenredig onderworpen aan toezicht, beperkingen van hun bewegingsvrijheid, arrestatie en uitzetting. Doordat Europese regeringen hun antiterrorismemaatregelen richtten op moslims, versterkten zij de racistische opvatting dat de islam een ‘bedreiging’ is. Daarmee creëerden zij een klimaat waarin haatzaaiende uitlatingen tegen moslims zijn genormaliseerd.’

Amnesty en Open Society Foundations willen dat maatschappelijke organisaties zich meer inspannen voor de mensenrechten van moslims, met name in de context van terrorismebestrijding. In de gids staan tools om discriminatie te herkennen en te kunnen bestrijden.

‘Om effectieve bondgenoten te zijn in de strijd tegen islamofobie, moeten mensenrechtenorganisaties antiterrorismewetten en -beleid die moslims discrimineren kunnen herkennen en aanvechten. Deze gids is een hulpmiddel om die strijd te ondersteunen.’

Amnesty en Open Society Foundations vinden dat EU-landen hun antiterreurwetgeving moeten herzien. Moslimgemeenschappen zouden daarbij ook een stem aan tafel hebben. Dit geldt ook voor de onlangs gepubliceerde EU-agenda voor terrorismebestrijding en wetwijzigingen in Frankrijk en Oostenrijk, die volgens de NGO’s ten onrechte mede gericht zouden zijn op gezagsgetrouwe Europese moslims.

‘We hopen dat organisaties en toezichthouders op basis van deze gids zullen bewijzen dat de huidige antiterrorismemaatregelen systemisch racisme tegen moslims voeden en dat zij zowel contraproductief als ondoeltreffend zijn.’

Twitter heeft het officiële account van de radicaal-rechtse Spaanse partij Vox geschorst. De Spaanse krant el Pais meldt dat de partij de Twitterregels inzake hate speech heeft geschonden.

Volgens het Twitter-account van Vox bestaat slechts 0,2 procent van de bevolking uit moslims, maar zijn moslims de dader bij 93 procent van alle misdrijven. ‘De meesten zijn van de Maghreb’, claimde de partij.

Vorige maand plaatste de partij ook al een reeks anti-islamberichten, gericht tegen moslims in Catalonië. ‘De realiteit is dat onze regio haar identiteit aan het verliezen is.’ #stopislamisering.’

De Spaanse partij Vox is in 2013 opgericht door enkele oud-leden van de Partido Popular, de conservatief-christelijke Volkspartij. De radicaal-rechtse partij beschikt over 24 van de 350 zetels in het Spaanse parlement.

Voix is tegen abortus, tegen niet-westerse migranten en de islam en voor het afschaffen van autonomie van de regio’s. De rechtervleugel van Vox bestaat uit Franco-aanhangers die met weemoed terugdenken aan de tijd van zijn fascistische dictatuur (1939-1975).

Vox heeft openlijk opgeroepen om moskeeën te sluiten en tienduizenden moslims uit Spanje te deporteren. In 2019 pleitte partijleider Santiago Abascal bovendien voor een nieuwe Reconquista, een herovering van Spanje. Hij vergeleek de herovering van Spanje op de Moren tussen de elfde eeuw en 1492 met de plannen van Vox om de moslimmigranten te deporteren.

De islam zorgt niet per se voor homo-intolerantie. Dat concluderen sociologen Saskia Glas en Niels Spierings (Radboud Universiteit Nijmegen) na onderzoek onder negenduizend moslims in de Arabische wereld.

De sociologen nuanceren hiermee het populaire idee dat de islam homoseksualiteit afwijst en dat hoe religieuzer een moslim is, des te intoleranter hij is tegen homoseksualiteit.

Glas en Spiering zagen dat de meerderheid van de ondervraagde moslims homoseksualiteit afwijst, maar ze onderscheiden de wijze waarop moslims tegen homoseksualiteit aankijken van de manier waarop ze daadwerkelijk met homo’s omgaan.

48 procent van de respondenten verwerpt zowel homoseksualiteit als homoseksuelen als buren, zagen de onderzoekers. Maar ook veel moslims zeggen weliswaar tegen homoseksualiteit te zijn, maar geen bezwaar te hebben tegen homoseksuele buren: één op de vijf.

De gemiddelde Arabische moslim is dus negatiever over homoseksualiteit dan over homoseksuele mensen, concluderen de onderzoekers. ‘Het is een vrij veelvoorkomende religieuze interpretatie om homoseksualiteit te zien als een zonde, maar dat betekent natuurlijk niet dat je homoseksuele mensen niet tolereert in je omgeving’, vertelt Glas.

De onderzoeker maken ook onderscheid tussen de verschillende aspecten van religiositeit, zoals vroomheid, naar de moskee gaan, het waarderen van traditionele ceremonies en het benadrukken van altruïsme. Ze concluderen dat moslims die vaker naar de moskee gaan ook vaker geen homoseksuele mensen als buren willen, maar geen grotere problemen krijgen met homoseksualiteit. Vromere moslims veroordelen het fenomeen homoseksualiteit juist wel weer vaker.

Onderzoeker Glas: ‘Je kunt niet zo simpel zeggen dat de islam antipathie tegen homoseksuelen aanwakkert, zoals sommige maatschappelijke debatten doen vermoeden. De manier waarop je je geloof beleeft is van invloed op je overtuigingen over homoseksualiteit. (…) Door te doen alsof islam per se haaks staat op homotolerantie, verdrukken we juist alternatieve interpretaties van de islam en maken we het homoseksuele moslims niet makkelijker in hun zoektocht.’

Oud-premier Dries van Agt is vandaag negentig geworden en werd daarom in het zonnetje gezet door de Palestijnse president Mahmoud Abbas. Vanwege zijn jarenlange inzet voor de Palestijnen is hij onderscheiden met de Grote Ster in de Orde van Jeruzalem.

De voormalige CDA-politicus was minister van Justitie in het kabinet-Den Uyl en gaf vervolgens leiding aan drie kabinetten-Van Agt. De Rooms-katholieke Van Agt werd na zijn premierschap een prominent voorvechter voor de rechten van Palestijnen.

Zo zat Van Agt vanaf 2002 in het comité van aanbeveling van de stichting Stop de Bezetting van Gretta Duisenberg. Twee jaar later werd de oud-premier voorzitter van de International Forum for Justice and Peace, een pro-Palestijnse NGO. Ook richtte Van Agt in 2009 de The Rights Forum op, een stichting die wil dat de Nederlandse regering zich meer inzet voor de rechten van de Palestijnen.

Over de Palestijnse zaak schreef Van Agt twee boeken, waarin hij zich onder meer zich uitspreekt voor de BDS-beweging die Israël wil boycotten en streeft naar een éénstaatoplossing voor Palestina.

Critici van Dries van Agt beschuldigen de oud-premier van antisemitisme. Van Agt heeft naar eigen zeggen slechts kritiek op de staat Israël en vindt dat dit door tegenstanders als antisemitisch wordt geframed.

Turkije zal jaarlijks verslag uitbrengen over moslimhaat en racisme in andere landen, schrijft het Turkse staatspersbureau Anadolu. Dat meldde Minister Mevlut Cavusoglu (Buitenlandse Zaken) op een persconferentie.

Cavusoglu stelt dat Turkije nu ook rapporten over hen gaat uitbrengen, aangezien Europa en Amerika dit omgekeerd ook doen over de mensenrechten in het land.

Anadolu geeft al langere tijd speciale aandacht aan vermeende gevallen van ‘islamofobie’ in het Westen. Met name in Frankrijk, Duitsland en Nederland, landen die honderdduizenden inwoners met een Turkse migratieachtergrond kennen, komen daarbij aan bod.

De minister sprak ook over de maritieme geschillen in de oostelijke Middellandse Zee met Griekenland en Cyprus. De minister zei dat Turkije voorstander is van ‘eerlijk delen’ maar dat Griekenland deze benadering afwijst.

De Europese Commissie moet kijken naar de mogelijkheid om een strafprocedure aan te spannen tegen Nederland vanwege de toeslagenaffaire. Dat betoogt D66-Europarlementariër Samira Rafaela in een brief aan de Europese Commissie. 

Rafaela wil dat de Eurocommissie bekijkt of het ‘institutioneel racisme’ in de toeslagenaffaire ‘een potentiële schending van EU-wetgeving’ is. ‘Ik wil dat Nederland op de vingers wordt getikt en de consequenties ervaart’, zegt ze tegen het AD.

Haar brief aan de commissie is mede ondertekend door antidiscriminatieorganisaties De Goede­ Zaak, S.P.E.A.K. en Controle Alt Delete.

Opmerkelijk is dat Rafaela een strafprocedure wil tegen haar eigen land, waar haar eigen partij in de regering zit. Ze heeft de partijtop van tevoren niets laten weten.

Rafaela: ‘Als politica en gezien mijn eigen ervaringen met discriminatie vind ik het onuitstaanbaar dat mijn eigen lidstaat zich hier schuldig aan maakt.’

Via een zogeheten ‘inbreukprocedure’ die Rafaela wil kan de Europese Commissie een lidstaat alsnog dwingen zich aan EU-wetgeving te houden. Recente inbreukprocedures die veel aandacht trokken waren die tegen Polen en Hongarije, vanwege schendingen van de rechtsstaat en de onafhankelijke rechtspraak.

Rafaela: ‘Als die landen moeten stoppen met discriminatie, moet Nederland dat ook doen.’