10.1 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 469

Luyendijk stopt waar het actueel en interessant wordt

0

Sommige witte mannen in topposities vinden het zeer vervelend om te worden gewezen op de privileges die leiden tot hun succes. Zij geven na een stevige portie zelfreflectie toe dat er misschien toch een kern van waarheid in zit. Ook Joris Luyendijk rekent zichzelf nu tot deze groep.

In zijn nieuwe boek De zeven vinkjes komt hij met de ‘ludieke uitvinding’ dat dit geldt voor mannen met ‘zeven vinkjes’: minstens één hoogopgeleide of welgestelde ouder, minstens één in Nederland geboren ouder, man, hetero, wit, gymnasium/vwo, universiteit. Zijn lijst illustreert hij met mannen in politieke topposities. Een waslijst zevenvinkers passeert de revue: allemaal mannen die de wind mee hadden in het leven.

Zo’n afvinklijst is overigens niet nieuw. Het is allemaal eerder gezegd, door personen met een migratieachtergrond en door vrouwen, maar die werden nauwelijks gehoord. De afgelopen week is dit veelvuldig benadrukt, onder meer door Tayfun Balcik, Roos Vonk, Rocher Koendjbihari en Sylvana Simons. Denk bijvoorbeeld aan het boek Hallo witte mensen (2017), waarin Anousha Nzume uitlegt hoe wit privilege werkt. Dit leidde tot boosheid bij, jawel, witte mensen. Maar Joris heeft de vinkjes mee om er een boek over te mogen schrijven en daarom bieden media zoals de Volkskrant, NRC en Buitenhof hem een podium.

Luyendijk, die van binnenuit weet hoe de zevenvinkers op wit privilege aangebrand kunnen reageren, noemt het geen wit privilege meer, maar een vinkje. Het kwaadaardige beestje – racisme, seksisme, witte superioriteit –  laat hij onbenoemd in de afvinklijst. Dan zou iedereen ‘nee’ kunnen aanvinken. Zijn zeven vinkjes zijn veiliger. De zeven vinkjes is dan ook groots onthaald.

Mijn grootste kritiek op Luyendijks vinkjes is dat het zo lijkt alsof uitsluiting in de samenleving plaatsvindt op individueel niveau. Maar witte mannen die hij opnoemt als voorbeelden maken deel uit van een bredere politieke elite en delen een bestuurscultuur. Die individuele optiek is ook misplaatst als het gaat om groepen aan de onderkant van de samenleving, veelal etnische groepen, die te maken hebben met uitsluiting.

Luyendijk vergeet dat personen met een migratieachtergrond steeds meer de cultuur van de witte mannelijke vinkjes overnemen

Luyendijk erkent dat de vinkjes-elite zichzelf als kwaliteitsnorm ziet: vandaar dat zij diversiteit als een aantasting beschouwt van haar homogene kwaliteitsbegrip. Daar lijden vooral vrouwen en personen met een migratieachtergrond onder. Luyendijk benadrukt ook terecht dat de vinkjes de baas spelen over Nederland, hoewel hij terloops opmerkt dat steeds meer vrouwen langzaam maar zeker tot die elite gaan behoren. Ook personen met een migratieachtergrond zijn steeds meer in de politiek en het bedrijfsleven te zien. En precies daar houdt Luyendijk op, dus net waar het actueel en interessant begint te worden. Want wat gebeurt er met vrouwen en de personen met een migratieachtergrond op het moment dat zij onderdeel worden van de witte mannelijke vinkjes-elite?

Luyendijk vergeet dat personen met een migratieachtergrond, net als witte vrouwen, steeds meer de cultuur van de witte mannelijke vinkjes overnemen om te bewijzen dat zij aan de gestelde homogene kwaliteitsnorm van de witte vinkjes-elite voldoen. Personen met een migratieachtergrond worden in dit proces dus eigenlijk witgewassen, zoals vrouwen zich ook conformeren aan de heersende witte-mannen-vinkjes-cultuur. Daarmee wordt de vinkjescultuur de facto gecontinueerd, hoewel de samenstelling van de elite wel verandert.

Door uitsluiting te individualiseren, houden instituties – politiek, media, onderwijs, wetenschap – sociale en culturele ongelijkheid in stand. Wat we nodig hebben is een fundamentele verandering in de bestaande instituties. Het gelijkheidsbeginsel als uitgangspunt in onze democratische samenleving is kennelijk niet genoeg: de kwaliteitsideologie en het klassenbelang zijn stevig verankerd in de vinkjes-elite.

Vrouwen en personen met een migratieachtergrond kunnen een sociale en culturele verandering teweeg brengen in de vinkjes-elite, wanneer zij daar de ruimte en de ondersteuning in krijgen en wanneer hun meegebrachte perspectieven en expertise ook worden geïncorporeerd in de vinkjescultuur van de elite. Anders verwordt diversiteit tot een achtste vinkje dat slechts zal dienen om af te vinken.

De zevenvinkers zitten echt niet op het op het vinkentouw om iets te veranderen. Zij blijven zichzelf als de kwaliteitsnorm zien. Misschien ben ik pessimistisch, maar zelfs wanneer de diversiteit binnenkort significant toeneemt op topposities, is de kans groot dat deze qua cultuur in wezen niets zal veranderen. Een elite kan wel open zijn voor nieuwe toetreders, maar zij zal haar identiteit niet makkelijk prijsgegeven. Zie ook hoe het die belofte over een nieuwe bestuurscultuur is vergaan.

VN: 8 miljoen Jemenieten dreigen in maart humanitaire hulp te verliezen

0

In het door oorlog en honger geteisterde Jemen dreigen acht miljoen mensen in maart alle humanitaire VN-hulp te verliezen, meldt de Arabische nieuwszender al Jazeera.

De speciale VN-gezant Hans Grundberg en VN-chef humanitaire zaken Martin Griffiths rapporteerden bij de Veiligheidsraad dat bijna twee derde van de VN-hulpprogramma’s al zijn gesloten of afgeschaald. Jemen kreeg vorig jaar slechts 2,27 miljard dollar van de benodigde 3,85 miljard binnen. Voor 2022 is er nog geen plan.

Dit, terwijl het geweld juist is geëscaleerd. Grundberg en Griffiths roepen de internationale gemeenschap op om de benodigde fondsen zo snel mogelijk over te maken.

In Jemen woedt nu al acht jaar een bloedige burgeroorlog, nadat sjiitische Houthi-rebellen de Jemenitische hoofdstad Sanaa veroverden. Hierop besloot Saoedi-Arabië tot een militaire interventie om de Jemenitische regering te steunen.

Inmiddels zijn tienduizenden mensen omgekomen en miljoenen ontheemd door wat de VN de ergste humanitaire crisis ter wereld noemt. Ongeveer 80 procent van de dertig miljoen burgers in Jemen is afhankelijk van hulp.

De laatste drie maanden laaide het geweld weer op met het grootste aantal burgerslachtoffers van de afgelopen drie jaar. In januari alleen al zijn meer dan 650 burgers omgekomen bij luchtaanvallen, mortierbombardementen en andersoortig geweld.

Syrië: rebellen schieten vluchtelinge door hoofd, met rellen tot gevolg

0

De Syrische rebellengroep Hayat Tahrir al-Sham (HTS, voorheen bekend als Jabhat al-Nusra) heeft een 28-jarige vrouw, die brandstof aan het smokkelen was uit een vluchtelingenkamp, door het hoofd geschoten. Hierop besloten bewoners van het vluchtelingenkamp te rellen.

Veel bewoners van het vluchtelingenkamp in Atmeh, een Syrische stad die door HTS wordt beheerd, smokkelen om in leven te blijven. Uit protest tegen de gewelddadige dood bestormden bewoners van het kamp een controlepost van Hayat Tahrir al-Sham. Ze verbrandden diverse caravans en tenten waar aan HTS gelieerde troepen waren gestationeerd.

In reactie op daarop stuurde de rebellenbeweging versterkingen. Die bestormde de kampen in de stad Atmeh en arresteerden burgers, waaronder een burgerjournalist die verslag deed van de incidenten. Een kind raakte gewond door een kogel.

Het slachtoffer was weduwe en moeder van vier kinderen. Na het overlijden van haar man moest ze in haar eentje voor haar kinderen zorgen. Ze kreeg geen hulp, ook niet van haar familieleden in Europa.

Westland zet beoogd moskeepand op Funda, haalt het er na ophef weer af

0

De gemeente Westland heeft besloten om een beoogd moskeepand weer van Funda af te halen. Het pand was door de gemeente op Funda gezet, terwijl het pand eerst nog toegewezen was aan een lokale islamitische vereniging.

De gemeente Westland, waar een rechts college de scepter zwaait, was in 2017 met het Islamitisch Cultureel Centrum Wateringen overeengekomen dat er een moskee gevestigd zou worden. Vorig jaar eging de verkoop op het laatste moment opeens niet door.

Het college beweerde dat een nieuwe nota de onderhandse verkoop zou verbieden. Het pand moest in de openbare verkoop en werd door het gemeentebestuur op Funda gezet.

Het bestaan van die nieuwe nota werd in twijfel getrokken door de oppositiepartijen in de gemeenteraad. Een Wob-procedure moest uitkomst bieden. Het blijkt nu dat de nota inderdaad niet bestaat, maar verzonnen is door het gemeentebestuur, bericht Omroep West. Het is nog niet duidelijk wat de politieke gevolgen van dit schandaal zullen zijn, aldus de regionale omroep.

Studie: meeste Turkse jongeren willen emigreren

0

Ruim 70 procent van de jongeren in Turkije zou wel willen emigreren naar het buitenland, mochten ze die kans krijgen. Dit blijkt uit onderzoek van de Duitse christendemocratische Konrad Adenauer Stichting onder 3.200 Turkse jongeren tussen de 18 en 25 jaar.

62,8 procent geeft aan geen ‘goede toekomst’ voor Turkije te zien, terwijl 35,2 deze als ‘volkomen hopeloos’ ziet.

62,5 procent zegt ontevreden te zijn over de regering van president Erdogan, terwijl maar 6 procent wel blij is met hem.

Turkije worstelt met de hoogste inflatie sinds bijna twintig jaar. Vorig jaar verloor de Turkse lira 44 procent van zijn waarde. De jeugdwerkloosheid in Turkije liep in 2021 op met 1,7 procentpunt tot 22,3 procent.

VVD-handelsminister hielp afzwakken Europese regels tegen kinderarbeid

0

De nieuwe VVD-handelsminister Liesje Schreinemacher diende als Europarlementariër 89 amendementen in om regelgeving af te zwakken tegen mistanden zoals kinderarbeid en milieuschade bij internationale ketens. Dat schrijft onderzoeksplatform Follow the Money.

Schreinemacher stelde in Europa met succes voor om alleen grote ondernemingen onder de regelgeving te laten vallen. Ook schrapte ze een paragraaf waarin herhaaldelijke fouten als misdrijf werden aangemerkt. Hierbij zijn door de werkgeversorganisaties geen concrete suggesties gedaan, reageert Schreinemacher.

Schreinemacher heeft in haar takenpakket nu onder meer ‘het aanpakken van misstanden in de complexe internationale ketens van bedrijven’. Een opdracht waar ze volgens het coalitieakkoord voortvarend mee aan de slag moet. Dit, ondanks weerzin van diezelfde werkgeversorganisaties wiens belangen de VVD-politica in Europa verdedigde.

Een schrijnend voorbeeld van misstanden in internationale bedrijfsketens is de ineenstorting van textielfabriek Rana Plaza in Bangladesh in 2013. Toen vonden maar liefst 1.138 kledingarbeiders de dood en raakten 2.500 anderen gewond. Ook 29 westerse modemerken, waaronder Primark en Mango, deden zaken met Rana Plaza. Sindsdien zijn allerlei beloftes gemaakt door bedrijven, maar die waren vrijblijvend en slecht nageleefd, aldus Follow the Money: in Nederland door maar 12 van de 723 bedrijven.

Universiteiten vragen uitstel Wob-verzoek over banden met Israël

0

Nederlandse universiteiten vragen de pro-Palestijnse organisatie The Rights Forum om uitstel van een Wob-verzoek om informatie over institutionele banden met Israëlische universiteiten, instituties, bedrijven, ‘organisaties die steun voor de staat Israël propageren’ en met een aantal specifieke Joodse organisaties.

‘Dit betekent dat er nu geen verdere stappen worden genomen voor het opvragen, verzamelen en/of versturen van informatie waar in het Wob-verzoek om wordt gevraagd’, stellen ze in een persbericht.

De behandeling en verspreiding van het Wob-verzoek heeft binnen universiteiten geleid tot gevoelens van onrust en onveiligheid, zeggen de universiteiten. Ze willen ‘een zorgvuldige afweging maken of en zo ja, op welke wijze het verzoek in behandeling moet worden genomen’. Ze kijken daarbij ook naar de ‘veiligheid van onze medewerkers en studenten, academische vrijheid, gelijke behandeling en het tegengaan van discriminatie’.

Universiteiten kunnen een Wob-verzoek niet zomaar weigeren op basis van morele gronden. Maar tegen de Utrechtse universiteitskrant DUB laat The Rights Forum weten het verzoek tot uitstel waarschijnlijk te zullen honoreren.

Het Wob-verzoek schoot hoofdredacteur Esther Voet van het Nieuw Israëlietisch Weekblad in het verkeerde keelgat. Ze schreef dat The Rights Forum ‘het antisemitisme niet schuwt’ en ‘liever ziet dat Israël als Joodse staat van de kaart wordt geveegd’. Op Twitter sprak ze zelfs over ‘jacht op Joden’.

VVD-Kamerlid Ulysse Ellian en ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zijn ook ontstemd. Zij besloten Kamervragen te stellen aan de minister van Justitie en Veiligheid. Hierin schreven de parlementariërs dat het Wob-verzoek van The Rights Forum ‘een intimiderend karakter’ heeft ‘dat als antisemitisch wordt ervaren.’

The Rights Forum zegt door een groep linkse wetenschappers te zijn benaderd om een Wob-verzoek te doen. De wetenschappers zouden vrezen dat hun carrière in gevaar zou lopen als het zelf zouden doen. Volgens The Rights Forum zijn universiteiten geen veilige omgeving om pro-Palestijnse activiteiten te ontplooien:

‘Vaak leiden die tot protesten en campagnes van pro-Israëlische organisaties die open debat over Israël-kritische thema’s proberen te voorkomen, gewoonlijk door de betrokkenen van antisemitisme te betichten.’

The Rights Forum is onder meer benieuwd naar eventuele universitaire banden met het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI), het Centraal Joods Overleg en de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding.

Leidt intolerantie tot intolerantie?

0

Vorig maand stonden op de Kanttekening twee stukken tegenover elkaar, waarvan het tweede een reactie op het eerste vormde. Ik denk dat beide enig weerwoord verdienen.

Gert Jan Geling hekelde in zijn stuk ‘Conservatieve islam-apologie verpakt als wetenschap’ een onderzoek van Nijmeegse sociologen waarin intolerantie onder orthodoxe moslims – onder meer inzake homoseksualiteit – in zekere mate een reactie op westerse intolerantie jegens moslims wordt genoemd. Is het niet eerder andersom: dat moslims juist vanwege zulke al bestaande conservatieve opvattingen op afwijzing stuiten? Als je voor ‘moslims’ ‘SGP-ers’ invulde, zou iedereen een dergelijke redenering – die volgens hem orthodoxe onverdraagzaamheid vergoelijkt – als curieus beschouwen.

Maar anders dan Geling zou ik een soortgelijke verklaring voor intolerante opvattingen in SGP-kring helemaal niet zo curieus vinden. En mocht dan na onderzoek blijken dat hier eveneens sprake is van een toenemende verharding, dan zou ik dat als deel van de verklaring ook best plausibel vinden. Wat niet betekent dat dit strikt onvermijdelijk is – het is geen wet van Meden en Perzen.

Sla de geschiedenis van de calvinistische orthodoxie, en de kerkelijke scheurmakerij waarin die vanaf de negentiende eeuw resulteerde, er maar op na. Dan moet je constateren dat deze mede in hoge mate een psychologisch verklaarbare reactie vormde op de ook in de kerk binnendringende moderniteit, die als bedreiging werd ervaren.

Zoiets leidt ertoe dat men nadrukkelijker bepaalde dogma’s gaat formuleren omdat het voorheen vanzelfsprekende niet langer vanzelfsprekend blijkt te zijn. En wie vervolgens op grond daarvan door de anderen buitengesloten wordt, vertoont sneller de neiging zich nog meer in eigen kring op te sluiten en het eigene te koesteren. Twijfel aan die eigen waarheden wordt dan door de eigen groep sneller als een soort verraad gezien.

Turkse en Marokkaanse gastarbeiders werden in de jaren zestig níet in de eerste plaats als moslims gedefinieerd, (de nazaten van) Turkse en Marokkaanse immigranten vandaag door de (post)christelijke autochtone meerderheid juist wél, met 9/11 misschien als cruciaal omslagpunt. Dat heeft de zelfidentificatie met de islam onder een deel van hen – maar zeker niet bij allen! – vast versterkt.

In dat opzicht bestaat er een parallel met het Europese antisemitisme. Een deel van de geëmancipeerde seculiere joden heeft, toen die eigen secularisatie onvoldoende tot acceptatie leidde, nadien weer het joods-zijn en het orthodoxe geloof omarmd. Zeker toen zij door de nazi’s expliciet het stempel ‘jood’ opgedrukt kregen, gingen tallozen ook zichzelf weer zo zien. Zoals dat zo fraai in het Duits heet: jetzt erst recht.

Dit doet allemaal niets af aan het feit dat religieuze opvattingen van orthodoxe moslims, net als bij dergelijke christenen, inderdaad zeer problematisch kunnen zijn en zeker niet mijn persoonlijke sympathie hebben. Los van de door Geling vermoede verborgen agenda van de Nijmeegse onderzoekers, zijn het verklaren en het goedkeuren van bepaalde opvattingen echter twee verschillende dingen.

Dat moslims vandaag door de meerderheid in de eerste plaats als moslims worden gedefinieerd, heeft de zelfidentificatie met de islam onder een deel van hen vast versterkt

Tegen Gelings artikel keerde zich vervolgens Hoessein Bahara in zijn stuk ‘Absurd om de islam de schuld te geven van homo-intolerantie’. Vooral Gelings vergelijking met de SGP vindt hij absurd, want ‘de SGP streeft naar een samenleving op Bijbelse grondslag. De islamitische gemeenschap in Nederland streeft niet naar een samenleving op islamitische gronden. Dat is ook niet realistisch als je maar 5 procent van de bevolking uitmaakt’, aldus Bahara. Moslims zien de Nederlandse wet, zo vervolgt hij, als ‘een maatschappelijk contract’ waaraan zij zich moeten houden.

Maar ook zijn vergelijking met de SGP snijdt geen hout. Dat haar aanhang kleiner is dan het aantal moslims, staat het streven van deze partij naar een calvinistische theocratie namelijk geenszins in de weg. Dat zij daarmee godzijdank kansloos is, is een tweede. ‘Realisme’ is dus niet per definitie leidend bij de formulering van doeleinden, als het om fundamentalisten gaat. En het valt niet te ontkennen dat er regelmatig moslimpredikers vanuit de Arabische wereld naar Europa overkomen die aan dat ‘maatschappelijk contract’ van ons geen boodschap hebben, en dan niet altijd direct de moskee worden uitgezet.

Nieuw: opleiding voor gevluchte wiskundedocenten in Utrecht

0

Aan de Hogeschool Utrecht worden vanaf nu gevluchte wiskundedocenten bijgeschoold, zodat ze straks ook in Nederland voor de klas kunnen staan.

Vluchtelingenwerk en de Vereniging van Wiskundeleraren hebben de handen ineen geslagen. Vluchtelingenwerk ziet statushouders graag doorstromen op de arbeidsmarkt, de Vereniging van Wiskundeleraren wil graag het lerarentekort dringen. Op dit moment zijn er te weinig wiskundedocenten.

De eerste lichting wordt bijgeschoold in anderhalf jaar tijd. De bedoeling is dat de docenten in spé stage gaan lopen op scholen in het Gooi.

‘Wij organiseren dat regionaal voor hen, maar natuurlijk kunnen de docenten straks overal in het land aan de slag’, vertelt projectleider Inke Logtenberg aan AD Utrecht. ‘We zijn al blij dat we een start kunnen maken en we hopen dat bijvoorbeeld Utrecht en ook andere regio’s in het land zich aansluiten.’

De wiskundedocenten in spé zijn op een Pool na allemaal Turks. Ze zijn uit Turkije gevlucht na de mislukte coup tegen president Erdogan, waar de Gülenbeweging de schuld van heeft gekregen. De wiskundedocenten zijn sympathisanten van deze beweging en werden daarom vervolgd.

‘Eén heeft daarvoor zelfs in de gevangenis gezeten’, zegt Logtenberg. ‘Om die reden is hij tenslotte naar Nederland gevlucht. Hier kunnen ze bijdragen aan de oplossing van een lastig probleem, namelijk voldoende leerkrachten voor de klas krijgen die wiskunde geven.’

Franse rel: na Zemmour en Le Pen heeft ook Pécresse het over ‘omvolking’

0

De Franse presidentskandidaat Valérie Pécresse van de rechtse partij Les Républicains ligt onder vuur vanwege het noemen van de omstreden theorie van ‘Le Grand Replacement’. Dit deed ze in een speech over de toekomst van Frankrijk, dit weekend tegenover duizenden aanhangers in Parijs.

‘Zullen we over tien jaar nog steeds de zevende macht ter wereld zijn?’ vroeg ze zich af. ‘Zullen we nog steeds een soevereine natie zijn, een Amerikaanse vazalstaat of een Chinese handelspost? Zullen we een verenigde of verdeelde natie zijn?’ Ze stelde daarbij vast dat ‘noch de Grote Degradatie (een grote economische neergang, red.) noch Le Grand Replacement (De Grote Vervanging’, red.) onvermijdelijk’ zijn.

Deze vervangingstheorie, in Nederland beter bekend als ‘omvolking’, is een complottheorie bedacht door de extreemrechtse Franse publicist Renaud Camus. Die stelt dat westerse elites de witte bevolking in ons werelddeel doelbewust ‘vervangen’ door moslims en zwarte Afrikanen. Ook terrorist Brenton Tarrant, die in 2019 51 moslims doodde in Christchurch in Nieuw-Zeeland, hangt deze theorie aan.

Hoewel Pécresse niet voor het eerst naar de theorie van Camus verwees, is het wel de eerste keer dat ze dit deed tijdens een spraakmakende publieke bijeenkomst. Het leidt nu tot een storm van verontwaardiging.

Haar opmerkingen zijn ‘onwaardig voor een belangrijke kandidaat voor de presidentsverkiezingen’, zegt het Franse antidiscriminatiebureau SOS-Racisme. Een ‘grote ontgoocheling’, twittert ook Francois Patriat, een senator voor Macrons partij La République en Marche. En het socialistische parlementslid Olivier Faure beklaagt: ‘We hadden al twee extreemrechtse kandidaten, een derde hadden we niet nodig.’

Volgens experts staat Pécresse onder druk om nog verder naar rechts op te schuiven, om zo haar concurrenten wind uit de zeilen te nemen. Naast de radicaal-rechtse Marine Le Pen National heeft Pécresse ook te maken met Éric Zemmour, de geruchtmakende polemist die Le Pen rechts inhaalt. De drie strijden tegen elkaar om het later op te nemen tegen Macron, die leidt in de peilingen.

Zemmour vindt Pecresse maar slap en vindt dat Franse kiezers voor het origineel moeten gaan. ‘Nee, Valérie Pécresse is niet van rechts. Met Valérie Pécresse heb je Zemmour niet. Je hebt niet eens de helft van Zemmour. (…) Het centrumrechts van Valérie Pécresse zal niet beter zijn dan dat van Emmanuel Macron centrum-links.’

Pécresse zelf beweert nu dat ze verkeerd is begrepen: ‘Ik zei dit: ‘Ik zal me niet neerleggen bij de theorieën van Eric Zemmour en bij de theorieën van extreemrechts’, omdat ik weet dat een andere richting mogelijk is.’ Maar ze ligt al langere tijd onder vuur binnen de eigen gelederen omdat ze de omvolkingstheorie wel vaker noemt, zonder precies te communiceren in hoeverre ze deze theorie erkent als de waarheid.

‘Als ze niet duidelijk is over deze theorie van de grote vervanging, kan ik niet stemmen op iemand die deze ideeën ondersteunt’, zei Gaël Perdriau, die eind vorig jaar gedwongen opstapte als vicepresident van Les Républicains na zijn, vlak na zijn exit. ‘We kunnen vertegenwoordigers zijn van gezag, recht en gerechtigheid, zonder te vervallen in woorden die flirten met racisme en haat tegen de ander.’