De eerste vastendag van de heilige islamitische maand ramadan is waarschijnlijk zaterdag 2 april, aldus de Arabische nieuwszender al Jazeera.
Het begin van de ramadan wordt voor veel moslimlanden vastgesteld door maanwaarnemers in Saoedi-Arabië, die kijken of er al een nieuwe maan is.
Bahrein, Egypte, Koeweit, Oman, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten volgen allemaal de waarneming van de nieuwe maan door Saoedi-Arabië.
Andere moslimlanden, waaronder Indonesië, Marokko en Turkije, hebben onafhankelijke waarnemingen.
Dit jaar zullen islamitische pelgrims in grote aantallen terugkeren naar Saoedi-Arabië voor de heilige plaatsen Mekka en Medina. In 2020 en 2021 golden veel coronabeperkingen, die nu zijn opgeheven.
Vier leden van een extreemrechtse cel zijn door een Britse rechter veroordeeld voor een reeks strafbare feiten. Dit meldt de BBC. De vier maakten pistoolonderdelen op een 3D-printer en vierden rechts politiek geweld via online berichten.
Daniel Wright (29), Liam Hall (31), Stacey Salmon (29) en Samuel Whibley (29) gebruikten de berichten-app Telegram om terreurhandleidingen uit te wisselen, racistische ideologieën te delen en video’s waarin geweld werd verheerlijkt te plaatsen.
Volgens de aanklager beschreven de vier extreemrechtse andere massamoordenaars – zoals Anders Breivik, die 77 mensen in Noorwegen vermoordde – als ‘heiligen’. Ook vertelde de aanklager de juryleden dat de groep een ‘actieve interesse had in de productie van explosieven en wapens’.
Daniel Wright werd schuldig bevonden aan het verspreiden van een terroristische publicatie, het in bezit hebben van artikelen voor terroristische doeleinden en het verzamelen van informatie die in strijd is met de terreurwet. Hij werd ook schuldig bevonden aan het bezit en het vervaardigen van een vuurwapen via een 3D-printer.
Liam Hall en Stacey Salmon werden vrijgesproken van het bezit van artikelen voor terroristische doeleinden, maar schuldig bevonden aan het bezit en het vervaardigen van een vuurwapen. Samuel Whibley werd schuldig bevonden aan het aanmoedigen van terrorisme en het verspreiden van een terroristische publicatie.
De politie gaat het oude pand van de Assalam-moskee in Gouda extra controleren, omdat er vermoedelijk illegaal Oekraïners worden gehuisvest. Dit meldt het AD Gouda.
‘We zijn bijzonder ontstemd’, zegt een gemeentewoordvoerder. ‘Het bestuur is erop aangesproken dat er geen mensen mogen wonen in dit gebouw. We gaan actief controleren of er geen mensen illegaal wonen in de toekomst.’
Het moskeebestuur, dat het pand in beheer heeft, bevestigt tegenover het AD dat er mensen in het gebouw hebben overnacht. Het waren mannen die bij de moskee kwamen bedelen. ‘Het gaat niet om permanente bewoning, maar om een paar nachtjes.’ Volgens de moskee gaat het in totaal om acht mannen die nog niet erg lang in Gouda verblijven.
‘Vorige week kwamen er vijf mannen uit Spanje met een Marokkaanse achtergrond en nu drie mannen uit Oekraïne. Als we ze moeten weigeren, lopen deze mensen op straat. (…) Het gebeurt wel vaker dat mensen om hulp komen vragen bij de moskee. De moskee is voor iedereen.’
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft op social media het Nederlandse slavernijverleden opgerakeld.
Het Russische ministerie, dat geleid wordt door Sergej Lavrov (foto), bracht deze boodschap eergisteren. Op 28 maart 1658 arriveerde namelijk het Nederlandse slavenschip Amersfoort in de Kaap, vol met tot slaafgemaakten uit Angola.
‘In 1658 brachten de Nederlanders de eerste grote groep slaven naar de Zuid-Afrikaanse regio – een mijlpaal in de tragische geschiedenis van de slavenhandel’, aldus het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken op Twitter en Facebook.
‘Ons land nam nooit deel in het verdelen van Afrika en was niet betrokken in de slavenhandel’, klopt Rusland zichzelf op de borst.
Rusland-deskundige en journalist Hubert Smeets reageert op Twitter – in het Russisch – geprikkeld op deze tweet. Hij wijst het Ministerie van Buitenlandse Zaken op de lijfeigenschap in Rusland, waarbij Russische boeren niet van hun land afmochten. Lijfeigenschap verschilt volgens historici weinig van slavernij.
In 1861 schafte Rusland de lijfeigenschap pas af, twee jaar voor de afschaffing van de slavernij in Suriname en op de Antillen.
Rusland is boos op Nederland vanwege de politieke steun aan Oekraïne. Morgen spreekt de Oekraïense president Volodymyr Zelensky het Nederlandse parlement toe.
Op 2 juli 1993 staken islamistische en extreemrechtse demonstranten het Madimak Hotel in Sivas, een stad in centraal Turkije, in brand. In het hotel was het progressieve Pir Sultan Abdal Cultuurfestival aan de gang, met vele kunstenaars en intellectuelen: voornamelijk alevieten, een islamitische minderheid in Turkije. Onder de 35 doden bevond zich ook de Nederlandse antropologiestudent Carina Thuijs. De Turks-Nederlandse historicus Mahmut Erciyas schreef een biografie over haar leven en dood.
Mahmut Erciyas samen met Carina’s moeder, Wil Ditters (Beeld: Mahmut Erciyas)
U schrijft dat Carina Thuijs onder alevitische Turken een beroemdheid is, maar dat in Nederland bijna niemand haar kent. Hoe komt dit?
‘Voor de alevieten is Sivas nog steeds een traumatische gebeurtenis. De 35 dodelijke slachtoffers worden als martelaars geëerd en over hun individuele levens zijn documentaires gemaakt. Hun foto’s hangen in alevitische verenigingslokalen en worden meegedragen tijdens herdenkingen. Carina is een bekend persoon, ook bij de alevitische gemeenschap in Nederland. Maar in Nederland heeft ze inderdaad nooit die aandacht gekregen. Dat heeft meerdere redenen.
‘Belangrijk is allereerst dat we in 1993 in dit land nog geen aandacht hadden voor de dreiging van de gewelddadige varianten van de politieke islam. Pas na de aanslagen van 9/11 in 2001 werden we wakker geschud. Als Carina na 9/11 zou zijn omgekomen, dan was ze nu bekender geweest, durf ik te stellen. Daarnaast was de Turkse context van haar dood nogal ingewikkeld, en dat interesseerde Nederland toen weinig. Ten slotte heeft de alevitische gemeenschap in Nederland weinig media-aandacht voor haar gevraagd, hebben ze de politiek niet onder druk gezet en hebben ze haar te veel voor zichzelf gehouden, als hun martelaar. Ik denk dat de alevitische gemeenschap hierin tekort is geschoten.’
‘Als Carina na 9/11 zou zijn omgekomen, dan was ze nu bekender geweest’
Waarom ging Carina naar Turkije? En wat deed ze op die fatale 2 juli 1993 in Sivas?
‘Carina was maatschappelijk betrokken, maar niet politiek actief. Ze had ook geen bijzondere band met alevieten. Voor haar studie Culturele Antropologie deed ze haar afstudeeronderzoek in Turkije. Ze was op het festival in Sivas omdat twee nichtjes van het gastgezin waar ze logeerde hiernaartoe wilden gaan en Carina veel van cultuur hield. Ze wilde het festival meepikken en de maandag daarop weer naar haar cursus Turks in Ankara.’
Waarom werd het hotel waarin Carina en de alevitische prominenten verbleven in brand gestoken?
‘In 1993 speelde in Turkije de controverse rond de atheïstische romanschrijver Aziz Nesin, die vond dat de omstreden roman De Duivelsverzen van Salman Rushdie in het Turks vertaald moest worden. In Turkije was het boek verboden, net als in vele andere islamitische landen, omdat in dit boek de islam – in het bijzonder de profeet Mohammed – zou worden beledigd. Maar Nesin wilde het boek graag in het Turks vertalen en was hier al mee bezig. Zijn dagblad had al delen van het boek in het Turks gepubliceerd. Nesin stond op een jihadistische dodenlijst. Conservatieve moslims haatten de schrijver, maar ook Turken uit extreem-nationalistische hoek.
‘De organisatoren van het alevitische Pir Sultan Abdal Cultuurfestival in Sivas besloten om Nesin uit te nodigen als spreker, omdat ze hem respecteerden als denker. Daardoor kwamen twee dingen samen: de haat tegen Nesin, die door De Duivelsverzen te willen vertalen de islam zou beledigen, en de haat tegen alevieten, die al eeuwenlang – eerst door het Ottomaanse Rijk, daarna door de Turkse Republiek – werden gediscrimineerd en vervolgd. De woedende menigte in Sivas was uit op bloed: het bloed van Nesin – die het bloedbad trouwens zou overleven – en het bloed van de alevieten. We kennen in Nederland wel de controverse rond het boek De Duivelsverzen, maar we weten niet dat de Rushdie-affaire ook een Nederlands slachtoffer eiste in de persoon van Carina.’
Is De Duivelsverzen uiteindelijk vertaald in het Turks?
‘Naar mijn weten niet, nee.’
Waarom hebben de plaatselijke autoriteiten, ondanks de levensbedreigende situatie, niet ingegrepen en de demonstranten weggejaagd?
‘Dat is een van de vragen die nog steeds niet goed is beantwoord. De beschikbare politiemacht in Sivas heeft geprobeerd om escalatie te voorkomen, maar was niet bij machte om dit te doen. Er waren voor het hotel te weinig agenten. Onder de demonstranten waren ook agenten, maar zij slaagden er niet in om de menigte te kalmeren. De gouverneur van Sivas heeft geprobeerd om versterkingen te regelen, en heeft hiervoor met Binnenlandse Zaken gebeld, en met de generale staf. Maar versterkingen kwamen niet. Hij kreeg nul op het rekest. Wel kreeg de gouverneur instructies: hij mocht onder geen beding geweld gebruiken tegen de demonstranten.
‘Is alles bewust op zijn beloop gelaten? Kreeg de gouverneur expres ‘nee’ te horen? Ik heb een afkeer van wilde complottheorieën, maar vind dat er terechte vragen worden gesteld. Wat als de daders geen islamisten en ultranationalisten waren geweest, maar alevitische, linkse en Koerdische demonstranten? Ik denk dat het leger dan wel had ingegrepen, en hard.’
Waarom reageerde de Turkse politiek zo lauw op het bloedbad in Sivas?
‘Premier Tansu Ciller en president Süleyman Demirel behoorden allebei tot de conservatief-liberale Partij van het Rechte Pad, de DYP. Ze maakten gebruik van de islamitische geschiedenis en symboliek in hun politiek. Ze wilden hun conservatieve electoraat niet voor het hoofd stoten en namen het daarom niet openlijk op voor de alevieten. De schuld van het drama, dat was Aziz Nesin natuurlijk. De sociaaldemocratische partij SHP (die in de jaren tachtig en negentig de oude staatspartij CHP had opgevolgd, maar uiteindelijk in de heropgerichte CHP opging, red.) ging ook mee in het vertoog van de regering. Pas na protesten van alevieten en links besloot deze partij een andere toon aan te slaan.’
Hoe reageerde de Nederlandse overheid en pers op het bloedbad?
‘Heel lauwtjes, in mijn ogen. De Nederlandse pers heeft het nieuws feitelijk gebracht, maar schreef nauwelijks over Carina. Nederlandse journalisten stelden zichzelf niet de vraag: ‘Hebben we geen extra verantwoordelijkheid met betrekking tot de berichtgeving over Sivas, tot de verhalen die we hierover maken, omdat er ook een Nederlands slachtoffer is?’
‘Ook de Nederlandse overheid bleef nalatig. Dat blijkt ook uit de getuigenissen van de familieleden van Carina. Ze voelden nooit de steun van de overheid. Die stelde zich koud en kil op. En elke keer stuurde de overheid een factuur naar de familie, die onder andere moest betalen om ervoor te zorgen dat Carina’s spullen vanuit Turkije naar Nederland werden vervoerd. Ook is Nederland nooit zichtbaar aanwezig geweest tijdens de processen tegen de verdachten. Dit gebeurde pas decennia later, toen toenmalig SP-Kamerlid Sadet Karabulut, zelf ook alevitisch, hierover Kamervragen stelde. Toen heeft de Nederlandse regering waarnemers naar de rechtbank gestuurd. Maar dit was too little too late, mosterd na de maaltijd – en hele slappe mosterd bovendien.’
‘Dit was niet het eerste bloedbad op alevieten, en mogelijk ook niet het laatste’
Moet de Nederlandse overheid excuses en misschien een schadevergoeding aanbieden aan de familie van Carina?
‘Wat ik vooral heb willen doen, is Carina’s levensverhaal niet verloren laten gaan. Met dit boek wilde ik haar uit de anonimiteit halen. Als ik dit verhaal niet zou opschrijven, dan zou ze, vreesde ik, met de tijd verdwijnen uit de herinnering. Dit wilde ik voorkomen. Mijn boek geeft een slachtoffer van het verschrikkelijke bloedbad in Sivas een gezicht, en door mijn onderzoek grondig te doen kom ik ook met correcte informatie. In Turkije, onder alevieten, is er wel over Carina gezegd en geschreven, maar die informatie is niet altijd feitelijk juist.
‘Verder hoop ik dat mijn boek leidt tot een discussie in Nederland, een discussie die hopelijk zal leiden tot een excuus van de Nederlandse overheid, die de familie van Carina niet de steun heeft geboden die ze had moeten bieden. Ik hoop dat Carina’s ouders en haar zus alsnog een gesprek met de Nederlandse overheid krijgen. Maar ik ben maar een individuele historicus. De strijd voor excuses, die moet collectief gevoerd worden.’
Zijn de daders van het bloedbad uiteindelijk ook bestraft?
‘Niet allemaal. De advocaten van de slachtoffers krijgen uiteenlopende gegevens hierover. Er zijn in 1997 maar liefst 33 doodstraffen uitgesproken, maar die werden omgezet tot levenslang nadat Turkije enkele jaren later de doodstraf officieel afschafte. Enkele daders zijn nooit gepakt. Ze doken onder of vluchtten naar het buitenland. De islamistische regering-Erdogan doet weinig moeite om deze verdachten in de kraag te vatten. De advocaten van de verdachten zijn, toen Erdogan aan de macht kwam, beloond met hoge regeringsbaantjes. En toen een groep verdachten werd vrijgesproken, omdat de misdaden waren verjaard, juichte Erdogan openlijk. Onder de nabestaanden leeft daarom het gevoel dat de Turkse overheid niet uit is op recht en rechtvaardigheid.’
Welke rol speelt het bloedbad van Sivas in de Turkse herinnering, in het bijzonder de Turks-soennitische herinnering? Krijgt de tragedie nu überhaupt wel een plek, omdat de islamistische AKP van president Erdogan en de extreemrechtse MHP aan de macht zijn in het land?
‘Ik ben bang dat het bloedbad bij conservatieve soennieten helemaal geen plek krijgt. Als je met elkaar wil samenleven als samenleving, dan moet je ook kritisch durven te zijn op je eigen verleden. Vooral de dominante groep moet dat zijn. Alleen dan kan een dialoog tot stand komen. Maar in Turkije is dat natuurlijk niet zo. Mede daarom worden alevieten, net als Koerden en Armeniërs, nog steeds gediscrimineerd.
‘Sivas blijft een open wond voor alevieten. Het bloedbad is niet het eerste bloedbad op alevieten, en mogelijk ook niet het laatste. Alevieten spreken van een continuüm van lijden. En in dit lijden speelt Sivas een prominente rol.
‘Onder conservatieve soennitische moslims bestaat veel ongemak over Sivas. Deze zwarte bladzijde in de Turkse geschiedenis willen ze het liefst zo snel mogelijk vergeten. Maar dat is niet de weg. Ik hoop dat ze hier een keer kritisch op gaan reflecteren, naar wat er is gebeurd.’
Denkt u werkelijk dat dit kan gaan gebeuren?
‘Niet zolang de AKP de scepter zwaait, inderdaad.’
Beeld: Uitgeverij Hermans
Toen ik uw boek las dacht ik: over dit verhaal zou je eigenlijk een documentaire moeten maken, die volgend jaar – dertig jaar na het bloedbad – uitgezonden zou moeten worden op Nederlandse televisie.
‘Vanuit Turkije krijg ik veel reacties op mijn boek. Ze willen graag dat er een Turkse vertaling van komt. Dat is mijn eerste prioriteit op dit moment. Een Nederlandse documentaire over Carina’s leven zou ik toejuichen, en ik zal ook vanuit mijn hart aan die documentaire meewerken.’
In Turkije is veel onrust ontstaan over de dood van een vijftienjarige Koerdische jongen. Hij is gevonden op een plek waar het Turkse leger vlakbij schietoefeningen heeft gehouden, volgens zijn familie met metaaldeeltjes in zijn lichaam.
Het verminkte lichaam van Muharrem Aksem werd vorige week op het platteland nabij de zuidoostelijke stad Sanliurfa aangetroffen. Volgens de districtsgouverneur is Aksem omgekomen vanwege een explosie van een ‘object’ dat hij op het veld trof.
Het lichaam van Aksem werd in gehavende toestand gevonden op het land. Zijn rechterhand lag eraf en er waren vele wonden op zijn gezicht en over het lichaam. De advocaat van de familie zegt dat er uit het lichaam van Aksem twaalf metaaldeeltjes zijn gehaald, maar er zijn geen aanwijzingen dat dit kogels zijn. Nader onderzoek moet meer helderheid hierover verschaffen.
De gouverneur van Sanliurfa bevestigt dat het lichaam is gevonden in een gebied waar schietoefeningen zijn gehouden, maar er zijn volgens hem ‘geen bewijzen’ voor ‘berichten’ dat de jongen tot doelwit is gemaakt bij een schietoefening, zoals sommige Turken nu beweren op social media.
De jongen, met zijn familie werkte op het land als veehouder, heeft op de fatale dag de dieren aan zijn broer gelaten om op zoek te gaan naar een verdwaalde hond. Hij kwam in de buurt van een plek waar het leger schietoefeningen hield. Het incident vond volgens de provinciale politie ongeveer driehonderd meter buiten het officiële schietgebied plaats.
De Orde van Advocaten van Sanliurfa wijst met een beschuldigende vinger naar de schietoefeningen in het gebied, waarbij de veiligheidsvoorschriften zouden zijn overtreden. ‘Ongecontroleerde schietoefeningen’ zouden tot een ‘schending van het levensrecht’ hebben geleid. De Turkse staat zou hiervoor aansprakelijk zijn.
De pro-Koerdische partij HDP eist een parlementair onderzoek naar de dood van Aksem. De partij verklaart dat er eerder mensen gewond zijn geraakt in hetzelfde schietgebied. De mensen in Sanliurfa maken zich grote zorgen dat deze moord onopgelost blijft, aldus de HDP.
De Duitse stad Keulen heeft een nieuw logo, waarop de torens van de bekende Dom niet meer te zien zijn. Het oude logo zou ouderwets zijn. Sommige Duitsers zijn boos en zien er een islamiseringscomplot in.
De Duitse parlementariër Beatrix von Storch van de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland is ook verontwaardigd. Ze vreest dat de ‘islamisering’ door het nieuwe logo dichterbij komt.
Von Storch: ‘Niemand verovert ons land. Wij zijn het zelf die vrijwillig onze cultuur uitwissen. Wij produceren een vacuüm dat anderen graag vullen.’ Ze sluit haar tweet af met de vlaggen van Turkije en Saoedi-Arabië, twee islamitische landen die hun versie van de islam ook naar het buitenland, waaronder Duitsland, exporteren. Von Storch vindt het een ‘schande’.
Volgens de invloedrijke Duitse twitteraar – en ex-moslim – Ali Utlu is Keulen de Dom en is de Dom Keulen. Hij vindt het argument dat de Dom ‘ouderwets’ is belachelijk. ‘Zal over tien jaar de Keulse moskee in het logo staan? Wie weet?’
Twee jaar geleden was er ook ophef rond de Dom van Keulen. Sommige supporters van FC Köln uit Keulen waren boos omdat op de nieuwe voetbalshirts een moskee stond afgebeeld, samen met de Dom. FC Köln was niet rouwig om het vertrek van deze fan en twitterde ‘Tot ziens!’
Honderden Turkse Duitsers reizen naar Turkije om alvast strategische instructies te krijgen van Erdogan voor de verkiezingen van 2023, meldt de Duitse krant Die Welt. De 1,4 miljoen Turkse kiezers in Duitsland zijn belangrijk voor hem.
Erdogans AKP maakt gebruik van Turkse verenigingen om Turkse kiezers in Duitsland over de streep te trekken, maar ook van bekende influencers uit de AKP-omgeving en anonieme social media-accounts met een groot bereik, aldus Die Welt.
Neem Derin Analiz (‘Diepe Analyse’). Dit Twitteraccount (50.000 volgers) publiceert nieuws over de Turkse politiek, video’s van AKP-politici en valt het Westen aan, zoals met de bewering dat het Westen de Turkse oppositie zou sturen. Honderden volgers liken en delen tweets als deze: ‘Als er maar één leider in de wereld is die niet bang is voor Joden, dan is het Recep Tayyip Erdogan wel!’ Een werknemer van een grote Duitse autofabrikant zit achter dit account. Hij krijgt rechtstreekse instructies vanuit het Turkse presidentiële kantoor, schrijft Die Welt.
De Turkse Duitser Adem Taflan heeft de leiding over de social mediacampagne van de AKP-coalitie in het buitenland. Taflan ontmoette in oktober Erdogan, samen met andere vertegenwoordigers van de Unie van Internationale Democraten (UID), de mantelorganisatie van de AKP in het buitenland. Taflan twitterde over de instructies die Erdogan gaf: ‘Verdedig jezelf niet, val aan!’
UID-bestuurslid Tugrul Selmanoglu (360.000 volgers op Facebook) twitterde ook over deze bijeenkomst. Onlangs gebruikte hij de Russische invasie van Oekraïne om Turkse jongeren te waarschuwen. De Oekraïners hebben een komiek tot president gekozen en nu ‘verliezen’ ze hun land aan Rusland. Daarom zouden de Turken Erdogan, een ‘sterke man’, moeten steunen.
Taflan en Selmanoglu staan volgens Die Welt in contact met Metin Külünk, de strateeg achter Erdogans Europese verkiezingscampagne. Külnük stond in 2016 in contact met Osmanen Germania, een extreemrechtse groepering die in 2018 in Duitsland werd verboden. Nadat deze link bekend werd, is Külünk niet meer naar Duitsland afgereisd. Maar volgens de Duitse inlichtingendienst zoekt hij nu weer contact met Duitse AKP-aanhangers.
Op een recente conferentie in Ankara voor Duitse AKP-aanhangers maakte Külünk duidelijk wie er aan de touwtjes trekt. ‘Ik volg jullie op de voet. Wees gedisciplineerd’, zei hij.
Media Inside-redacteur Tamar Bot vindt De Avondshowmet Arjen Lubach(VPRO) te wit. Dit zegt ze in haar podcast De Mediameiden.
De nieuwe show van Lubach, die nu een dikke maand onderweg is, scoort steevast boven de miljoen kijkers en is daarmee dagelijks een van de best bekeken NPO-programma’s. Toch is er iets niet helemaal in de haak, vindt Bot.
Bot: ‘Het is toch een VPRO-programma – dus een progressieve omroep, zou je denken. En die hebben dan in drie weken alleen nog maar witte mensen te gast gehad en één Italiaanse – extreem knappe – dirigent (de Zwitser Lorenzo Viotti, van het Nederlands Philharmonisch Orkerst, red.).’
Viotti is niet divers genoeg, vindt Bot. ‘Het is nog steeds Europees en die wordt niet echt gemarginaliseerd denk ik. (…) Arjen Lubach zou er een klein tandje bij kunnen doen, eventueel.’
De bewuste podcastaflevering van De Mediameiden, die werd opgesnord door Mediacourant, is al op 15 maart uitgezonden. Maar dat tandje erbij is de afgelopen twee weken niet echt van de grond gekomen.
De enige ‘diverse’ gast die in de tussentijd bij Lubach aan tafel zat is de Marokkaans-Nederlandse actrice Soundos el Ahmadi. Zij is onder meer bekend van de Nederlandse speelfilm Meskina, die nu op Netflix staat.
Tot verdriet van Bot nodigde Lubach gisteren wéér een witte gast uit: zangeres Stien den Hollander (foto), beter bekend als S10. Zij zal ons land vertegenwoordigen op het Eurovisie Songfestival in Italië in mei.
Volgens Bot is Heel Holland Baktwél divers. ‘Er zijn volgens mij zeven nationaliteiten onder de bakkers. Ik vind dat best wel progressief van Omroep MAX.’
Bot is redacteur bij Media Inside, een satirisch NPO-programma met presentatoren Gijs Groenteman en Marcel van Roosmalen. In de 17 afleveringen uit de tot nu toe 2 seizoenen Media Inside ontvingen deze 2 witte mannen 26 witte gasten en 7 keer een gast van kleur.
Bevreemdend beeld: Erdogan en Rutte die elkaar in Ankara goedmoedig de hand schudden. Andere tijden. In maart 2017 noemde de Turkse president Nederland nog fascistisch en nazistisch, omdat Rutte twee Turkse ministers had verboden hier campagne te voeren voor een referendum om Erdogan meer macht te geven. Erdogan won het referendum, waardoor Turkije verder richting daadwerkelijk fascisme afdreef. Maar die geschiedenis lijkt nu vergeten. Dankzij Poetin.
Als NAVO-lidstaat met het op een na grootste leger is Turkije een belangrijke partner tegen de Russische agressie. Turkije stuurde ook gevechtsdrones naar Oekraïne en heeft de Zwarte Zee afgesloten voor alle oorlogsschepen. Ondertussen probeert Erdogan Rusland niet al te zeer van zich te vervreemden: Turkije doet niet mee aan de economische boycot en Russische vliegtuigen kunnen nog steeds landen in Istanbul en Ankara. Erdogan die fungeert als hub richting Poetin: extra reden voor de NAVO om Edogan te vriend te houden.
Islamist Erdogan is zo flexibel als een rubberen staaf. Vorig jaar noemde hij Israël een terreurstaat vanwege Palestina; nu ontvangt hij de Israëlische president op staatsbezoek om betere relaties te smeden. En in 2020 zei Erdogan nog dat Macron ‘psychische hulp’ nodig had en Frankrijk ‘islamofoob’ was, inmiddels neemt Turkije samen met Frankrijk het initiatief tot bemiddeling rond Oekraïne. Bij Erdogan staat de moraal niet in de weg van pragmatisme.
Qua pragmatisme doet de EU niet onder voor Erdogan
Voor de Europese leiders, allemaal weer goede vrienden met Erdogan, geldt hetzelfde. Aan de onderdrukking van Koerden, Gülen-sympathisanten, alevieten, journalisten en de oppositie zullen zij zich niet branden. Geopolitieke en economische belangen overwinnen mensenrechten. Jammer, maar de realiteit. Op wat kritische geluiden op social media na krijgen Rutte en de andere Europese leiders nauwelijks kritiek op hun pragmatische benadering. Het is alsof we niets anders hadden verwacht.
Die verwachting is ook terecht. Pragmatisme is voor de EU het toverwoord in de betrekking met Turkije sinds de ontnuchterende vluchtelingendeal met Turkije uit 2016. Sowieso kan de EU het stempel ‘waardengemeenschap’ niet meer claimen, sinds het Syriërs en Afghanen in Moria laat stikken. De EU zou deze vluchtelingen in Griekenland verdelen over de EU-landen, maar dat is niet gebeurd. Of neem nu dat de EU Griekenland migranten laat terugduwen: soms naar de dood op zee of, bij gevluchte Turken en Koerden, naar de gevangenis en marteling in Turkije.
Qua pragmatisme doet de EU niet onder voor Erdogan. Als samenwerkingspartners zijn ze dus een match made in heaven. Maar er is één groot verschil met de samenwerking uit 2016: nu gaat het om militaire samenwerking met Turkije. Om vervlechting in plaats van het afbakenen van territoria en verantwoordelijkheden, wat bij de Turkije-deal het geval was. Dat Erdogan ondertussen in eigen land de mensenrechten schendt en gewetensgevangenen als Selahattin Demirtas en Osman Kavala en ruim honderd Koerdische politici, journalisten en tienduizenden onschuldige mensen laat creperen is blijkbaar geen bezwaar. Dat beseft hij zelf als geen ander.
Waarschijnlijk zal Erdogan in aanloop naar de verkiezingen van 2023 de Koerdische partij HDP ontbinden, omdat hij weet dat het Westen toch niets zal doen. Hierdoor vergroot hij zijn kansen voor de verkiezingen van 2023. Terwijl EU-leiders zoals Rutte proberen de brand in Oekraïne te blussen, dragen ze meer hout en olie naar het vuur dat Erdogan binnenlands aangestoken heeft.
Een machtige Erdogan is ook een grote stokebrand voor de EU. Denk bijvoorbeeld aan het telkens dreigen met het openen van de grenzen, of Erdogans onverminderd felle retoriek over hoe ‘islamofoob’ Europa zou zijn. En denk aan de lange arm van Ankara, die via moskeeën en verenigingen Turkse Europeanen indoctrineert met Turks nationalisme en islamisme; een lange arm ook die intimidatie van kritische journalisten en andere dissidenten in Europa niet schuwt. Niet toevallig werd er laatst weer een Turkse journalist in Zweden bewusteloos gemept, vermoedelijk door Erdogan-fanatici.
Ja, de Oekraïne-oorlog is nu de meest urgente veiligheidskwestie voor Europa, de grootste existentiële crisis zelfs sinds 1945. Maar Europa zou de vervolgden in Turkije, haar pretentie als mensenrechtenhoeder én de eigen belangen eer aandoen als het eindelijk eens een coherent Turkijebeleid ontwikkelt. Geen ‘pragmatisch’ – eigenlijk kortzichtig – kortetermijnbeleid, zoals van de afgelopen decennia en nog steeds, maar een strategisch langetermijnbeleid.
Zo’n soort beleid beseft: Turkije was en is een cruciale regionale macht, een culturele, economische en geopolitieke brug tussen Europa, Azië en het Midden-Oosten. Turkije is ook van belang voor onze veiligheid, blijkt nu opnieuw, en voor energie: er lopen oliegasleidingen van Iran naar Turkije. Zeker in deze nieuwe, multipolaire wereldorde, waarbij Amerika ons niet meer aan het handje vasthoudt, heeft de EU Turkije hard nodig om een afschrikkende politieke en militaire macht te vormen tegen haar vijanden.
Maar wat moet je als EU nu beginnen met islamist en pragmaticus Erdogan? De vraag is lastig te beantwoorden. Wat wel zeker is: dat Erdogan niet het eeuwige leven heeft. De EU heeft nu politieke leiders nodig die wat betreft Turkije met het oog op de lange termijn durven te denken en handelen. Als zij dat eerder hadden gedaan, dan hadden zij nu niet bij een islamist zijn deur hoeven platlopen en hem proberen te paaien. Hoe triest om te zien.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
