Eergisteren dook een fragment op van een groep Marokkaans-Nederlandse jongeren (foto) die over-en-weer racistische opmerkingen maken op Clubhouse, een nieuw sociaal medium dat draait om audioberichten. Hun anti-zwarte uitspraken zorgen nu voor commotie op social media, niet in de laatste plaats op Clubhouse zelf.
‘Gadverdamme, walg echt van zulke mensen. Zetten ons geloof voor schut’, aldus een islamitische twitteraar. ‘Moge Allah hun vergeven en leiden.’
‘Wij mocro’s moeten elkaar coachen als we zien dat een van ons racistisch is’, deelt de Marokkaans-Nederlandse rapper YS op zijn social mediakanalen. ‘Ik weet niet wie jullie heeft verteld dat dit normaal is, maar als Wilders racistisch doet ga je bijna huilen en zelf doe je precies hetzelfde.’
Ook de Somalisch-Nederlandse imam Mohamed Abdulahi, tevens Kamerkandidaat voor de islamitisch geïnspireerde partij Nida, heeft gereageerd. Hij werd vanwege zijn zwarte huidskleur ook vaak uitgescholden door Marokkaans-Nederlandse jongeren, zegt hij op Facebook.
Abdulahi: ‘Jullie hebben mij geraakt, oprecht in mijn hart geraakt.’ Moslims discrimineren elkaar niet, vindt Abdulahi: ze vormen één familie. Op de Kanttekening vroeg Abdulahi samen met enkele medemoslims vorig jaar aandacht voor racisme binnen de moslimgemeenschap.
Clubhouse is een nieuw sociaal medium dat niet draait om tekst of beeld, maar om audio. De app is opgedeeld in zogeheten ‘rooms’, waarin mensen elkaar kunnen bellen en andere mensen – openbaar of op uitnodiging – kunnen meeluisteren. Toehoorders kunnen virtueel hun hand opsteken, waarna ze door de bellers kunnen worden uitgekozen om mee te praten.
Als gevolg van alle commotie stonden veel rooms op Clubhouse gisteravond in het teken van racisme, soms met wel duizenden toehoorders.
De coronacrisis ligt als een deken over de wereld, terwijl de vluchtelingencrisis voortduurt. Hoewel migratie van alle tijden is, ligt er geen overzichtelijk antwoord klaar op de beweging van mensen die nu naar veiligheid zoeken. Politieke partijen schipperen tussen het VN-Vluchtelingenverdrag, quota en begrippen als ‘grip’ en ‘draagvlak’. De Kanttekening dook in de verkiezingsprogramma’s van vijf potentiële regeringspartijen met de vraag: welke oplossingen geeft de partij voor de huidige vluchtelingencrisis?
VVD: Opvang in Nederland is geen recht maar een gunst
De VVD is een fervent pleitbezorger van opvang in de regio, bij voorkeur als deze opvang op een ander continent is. Het verkiezingsprogramma uit 2017 zegt asielaanvragen in Europa daarmee zelfs overbodig te maken. Twee vliegen in één klap, want zo voorkomt opvang in de regio dat mensen dagelijks verdrinken op de Middellandse Zee, aldus de VVD.
Die theorie kwam de afgelopen jaren niet uit. Een foto van een uitpuilende rubberboot vol vluchtelingen in het VVD-programma van 2021 herinnert de lezer eraan dat vluchtelingen het risico nog steeds nemen. Maar de zoektocht van de liberalen naar oplossingen is verschoven van de veiligheid van de bootvluchteling naar de grensbewaking van Nederland.
De afkeurende toon van de VVD jegens vluchtelingen is een constante. In 2017 klonk de kritiek in het verkiezingsprogramma: ‘Grote groepen migranten die hier tegelijkertijd komen, integreren over het algemeen niet. Zij zonderen zich juist af van onze maatschappij. (…) Zitten er tussen al die mensen (…) mogelijk terroristen die hier aanslagen gaan plegen? Hoelang duurt het nog voordat de intolerantie en haat uit het Midden-Oosten zich ook in onze samenleving nestelt?’
Vier jaar later stelt de partij: ‘Geboden opvang in Nederland is geen recht maar een gunst. In ruil daarvoor verwachten we dat nieuwkomers meedoen aan een vrije samenleving. Anders ben je beter af op een ander continent.’
In Europa wil de VVD een mini-Schengenzone met strikte grenscontroles, voor het geval dat de ‘migratiedeals’ of opvangcentra aan de Europese buitengrenzen te wensen overlaten. Als deze afzonderlijke grenscontroles onmogelijk blijken, wil de partij de mogelijkheid hebben om Nederlandse grenzen te sluiten voor migranten en hun recht op asielaanvragen op te schorten.
Hoe verhoudt dat zich tot het VN-Vluchtelingenverdrag? In 1956 sloot Nederland zich hierbij aan, een verdrag dat deelnemende landen verbiedt om vluchtelingen terug te sturen naar een land waar ze gevaar lopen. In de Europese Unie gaan deelstaten hier verschillend mee om: die ruimte nemen landen momenteel.
Mocht het idee van de mini-Schengenzone toch botsen met het VN-verdrag, dan wil de VVD het internationale verdrag aanpassen. Het doel? De verplichte opvang van mensen in nood begrenzen tot het continent waar de vluchteling vandaan komt. Nederlands geld kan besteed worden aan regionale opvang met speciale voorzieningen voor de allerkwetsbaarsten zoals minderjarigen. De VVD zegt hen te willen helpen ‘zoals Nederland dit nu ook met vluchtelingenkinderen in Griekenland doet’.
Betekent dit verkiezingsprogramma dat de VVD een manier zoekt om nul vluchtelingen op te hoeven nemen in Nederland, zoals ze ook in het programma uit 2017 noemden? De partij draait het om en wil zelf mensen uitnodigen uit de regionale opvangkampen. Mensen die wij zelf ‘willen’, ‘bijvoorbeeld op basis van taal- en opleidingsniveau en affiniteit met een vrije samenleving.’
CDA: Draagvlak en spankracht in Nederland eerst
De christendemocraten willen de migratiestromen naar Nederland afstemmen op draagvlak en ‘spankracht’ in onze samenleving. Net als de VVD zoekt het CDA naar ‘grip’ op migratie, in plaats van migratie te beschouwen als een fenomeen dat ons ‘overkomt’. De partij kijkt net als de VVD kritisch naar internationale afspraken zoals het VN-vluchtelingenverdrag om hedendaagse migratiestromen in te dammen.
Dat draagvlak prevaleert boven andere waarden, blijkt uit de omgang met vluchtelingenkinderen in nood, een groep die volgens de CDA-verkiezingsprogramma’s – in 2017 en in 2021 weer – altijd hulp en bescherming verdient. De Moria-deal ligt nog vers in het geheugen. Ook de laatste Kamermotie uit februari om meer kinderen uit de kampen te halen verwierp het CDA unaniem met een hoofdelijke stemming.
Syrische vluchtelingenkinderen krijgen les in een tent van UNICEF, in het noorden van Libanon (Beeld: Wikimedia Commons / Russel Watkins)
In het programma van 2017 licht de partij nog toe: ‘Veel mensen in ons land schipperden tussen de behoefte aan barmhartigheid aan de ene kant en begrijpelijke zorgen over de aantallen, de opvang en integratie aan de andere kant.’
Was er een gebrek aan draagkracht dan wel aan spankracht in de Nederlandse maatschappij? Volgens een onderzoek uit januari van het Kieskompas is 44 procent van de Nederlanders het er (helemaal) mee eens dat Nederland meer asielzoekers moet overnemen als Griekenland daar om vraagt. 39 procent is het (helemaal) oneens. 17 procent is neutraal.
Om soortgelijke dilemma’s te voorkomen heeft het CDA een aantal plannen voor de toekomst opgesteld. Het hier en nu – zoals de toestand in Griekse vluchtelingenkampen – blijft buiten beschouwing. In plaats daarvan wil de partij een internationaal verdrag dat herkomstlanden verplicht om vluchtelingen terug te nemen wanneer het asielrecht hier vervalt. In 2017 keek het CDA ook al over grenzen heen voor oplossingen en stond er in het programma dat het VN-Vluchtelingenverdrag niet geschreven is op de hedendaagse vluchtelingenstromen.
Voor Nederland ziet het CDA een rol weggelegd om een nieuw Europees vluchtelingenbeleid neer te zetten. Daarbij wil de partij strenge Europese buitengrenzen met humane opvangmogelijkheden. In plaats van uitzichtloze kampen in de regio pleit het CDA voor ‘asielsteden’ met goed onderwijs en economische activiteiten.
Ten slotte pleit het programma uit 2021 voor financiële beloningen en straffen voor EU-lidstaten die wel of niet meewerken aan een Europees vluchtelingenbeleid.
PvdA: Haal migratie uit de taboesfeer
Net als vier jaar geleden draagt PvdA solidariteit uit met de internationale vluchtelingencrisis. Humane opvang weegt zelfs zwaarder dan de banden met Europese landen die geen opvang willen bieden. De afgelopen jaren leerden dat afspraken binnen de EU geen garantie bieden voor een goed werkend opvangsysteem. Daarom gaat de PvdA in het huidige verkiezingsprogramma een stapje verder.
In 2017 klonk het verkiezingsprogramma nog gematigd: ‘Het vluchtelingenvraagstuk is een Europees vraagstuk dat een gezamenlijke Europese oplossing vereist.’ Landen die niet zouden meewerken zouden minder subsidie ontvangen uit de EU-gelden. Hier doet de PvdA inmiddels een schepje bovenop: inwoners van de landen die afspraken verzaken omtrent vluchtelingenopvang, verliezen het recht om door het Schengen-gebied te reizen. Bovenop de gekorte subsidies. Solidair? Alleen binnen een aparte Europese coalitie van landen die wél openstaan om vluchtelingen op te vangen.
Maar de PvdA kijkt niet alleen over eigen grenzen heen. In Nederland wil de partij ruimhartig bescherming bieden aan ‘vluchtelingen die om humanitaire of politieke redenen hun land moesten verlaten’. Concreet betekent dit dat vijfhonderd vluchtelingen uit Griekenland welkom zijn in Nederland. Verder wil de PvdA een grotere groep kwetsbare vluchtelingen opnemen zoals vrouwen, kinderen en LHBTI’ers, door meer geld bij te dragen aan de UNCHR. Deze VN-vluchtelingenorganisatie komt geld tekort om handen en voeten te geven aan voldoende vluchtelingenopvang, stelt Amnesty International.
Het verkiezingsprogramma uit 2021 is praktischer van toon dan het stuk uit 2017, toen de nadruk lag op oorzaken van vluchten zoals oorlog, honger en extreme ongelijkheid. Inmiddels is de boodschap dat migratie erbij hoort als een fenomeen van alle tijden. ‘Haal migratie uit de taboesfeer’, luidt de partij. We kunnen er toch niet omheen. Zeker niet wanneer we het VN-Vluchtelingenverdrag respecteren, een afspraak die ‘recht overeind staat’, aldus de PvdA anno nu.
Opvallend ten opzichte van de andere partijen is dat de PvdA geen koehandel wil tussen Nederland en herkomstlanden. Handelsafspraken, subsidieregelingen en ontwikkelingshulp mogen geen reden zijn om vluchtelingen te beschermen of terug te sturen, maar moeten op zichzelf staande hulpstromen zijn. De markt mag hierin geen rol spelen, humaniteit wel.
D66: Van 500 naar 5000 vluchtelingen per jaar
D66 verschuift van de vraag waarom we vluchtelingen moeten opnemen, naar de vraag hoe Nederland dat gaat doen. Het verkiezingsprogramma heeft zich in de afgelopen vier jaar ontwikkeld van een morele wijsvinger naar knip en klare oplossingen.
Voordat D66 in 2017 van wal stak over mogelijkheden voor vluchtelingenopvang, besteedde het eerst aandacht aan het vluchtelingendebat. De toon was ‘heftig, soms te heftig’. In één A4 oreerde de partij dat onze samenleving meer nieuwkomers aan kan dan sommigen denken. Bovendien zouden wij dezelfde migratiebewegingen maken als zij, als wij in een land leefden met uitzichtloze armoede, voedselgebrek of corrupte overheden. D66 sprak van een ‘dure medemenselijke plicht’ om de deur open te houden voor deze mensen en pleitte voor een verhoging van het UNHCR-quotum, de norm van 500 vluchtelingen die Nederland per jaar opneemt.
Vier jaar later spreekt D66 zich preciezer uit in haar wensen. In plaats van 500 wil D66 het quotum ophogen naar 5000 per jaar, tien keer zoveel dus. Daarmee geeft de partij concreet invulling aan de breed gedragen wens op links om het VN-Vluchtelingenverdrag na te leven. Dit is de D66-manier om grip te krijgen op vluchtelingen. Door zelf vluchtelingen door te laten stromen met behulp van de UNHCR wil de partij illegale vluchtroutes voorkomen en veilige migratie ondersteunen.
Een andere manier om mensen op te vangen is volgens D66 ‘private hervestiging’. Daarbij organiseren en betalen particulieren en organisaties de integratie van vluchtelingen. D66 wil dit door middel van pilots verder onderzoeken.
Op korte termijn wil de partij de situatie op de Griekse eilanden verlichten door kwetsbare asielzoekers uit Griekse kampen op te nemen en hen in Nederland de asielprocedure te laten doorlopen. We moeten ons als Nederland inzetten voor ‘nieuwe relocatieafspraken op Europees niveau’.
Tot slot uit ook D66 zich kritischer op Europese samenwerking dan een regeringsperiode terug. Sprak de partij vier jaar geleden nog van financiële beloningen voor Europese landen die méér mensen opnemen dan afgesproken, inmiddels noemt het verkiezingsprogramma dat Europese vervolgafspraken ook mogelijk zijn zonder Hongarije, Polen, Slowakije en Tsjechië. Wederom een praktische houding ten opzichte van het Europese gemodder van de afgelopen jaren.
GroenLinks: Griekse kampen zijn een schandvlek
Wie de vluchtelingencrisis als volgt omschrijft – ‘Vanuit verschrikkelijke omstandigheden hebben ze [mensen op de vlucht, red.] geen andere keuze dan huis, familie, vrienden, carrière en dromen achter te laten en op een andere plek bescherming te zoeken’ – kan niet anders dan zelf de handschoen op te pakken. GroenLinks wil dan ook een voortrekkersrol in de vluchtelingenopvang.
Het quotum van 500 vluchtelingen per jaar moet omhoog, al hangt de partij er geen nieuw getal aan zoals D66. Andere maatregelen leunen meer op de procedures: Er moet één minister komen die verantwoordelijk wordt voor ‘alles wat samenhangt met migratie’, die bij wijze van uitzondering verblijfsvergunningen mag verlenen aan schrijnende gevallen.
Verder wil GroenLinks investeren in de IND zodat asielzoekers binnen zes maanden uitsluitsel krijgen. Kinderen krijgen voorrang en er komt meer aandacht voor kwetsbare groepen die asiel aanvragen. Voor LHBTI’ers geldt dat hun ‘zelfidentificatie’ voortaan leidend moet zijn in hun beoordeling, in plaats van de IND die iemand beoordeelt op sekse en geaardheid. Duidelijk is dat Nederland zijn luisterend oor moet inzetten naar vluchtelingen toe, in plaats van vice versa.
Over de Griekse opvangkampen is GroenLinks helder: het is een ‘schandvlek’ die zo snel mogelijk moet verdwijnen door zelf mensen op te vangen. GroenLinks stelt zich autonoom op en wil zich niet verschuilen achter Europese landen die verzaken, maar zoekt welwillende landen op om een eerlijke verdeling mee op poten te zetten. De partij wil dat Nederland een voortrekkersrol op zich neemt, waarbij het programma ook vermeldt dat we nieuwe Griekse toestanden moeten voorkomen.
De vraag ‘Hoe dan?’ blijft staan, maar al met al is het beknopte verkiezingsstuk concreter dan in 2017. Eén boodschap blijft constant overeind: ‘We sturen niemand terug naar een land waar het niet veilig is.’ Daarmee zijn we eigenlijk weer terug in 1951, toen de Verenigde Naties exact deze afspraak opstelden in het VN-Vluchtelingenverdrag.
Bij ongedocumenteerde migranten is de verblijfsvergunning verlopen, is er geen paspoort of is de asielaanvraag geweigerd. Ze kunnen om verschillende redenen niet terug naar hun land van herkomst en blijven hier plakken, maar maken geen aanspraak op sociale voorzieningen. Organisaties als stichting Between Borders Amsterdam proberen om toch wat voor deze groep te betekenen.
Maria del Mar de Vries (foto), bestuurslid bij Between Borders Amsterdam, trekt zich het lot van ongedocumenteerde migranten zeer aan. ‘Onze activiteiten vormen geen totaaloplossing, maar wel een bijdrage. We vertellen op allerlei manieren hun verhaal of laten ongedocumenteerde migranten zelf hun verhaal doen, voor zover ze dat zelf willen’, zegt zij.
Maria del Mar de Vries (Beeld: Graciëlla Owen)
Ongedocumenteerden leiden een onzeker bestaan. Ze zijn dakloos of hebben geen vaste woon- of verblijfplaats. Een plek in een kraakpand betekent dat het onderkomen elk moment ontruimd kan worden.
‘Ik ken mensen die al twintig jaar in Nederland wonen en afkomstig zijn uit oorlogsgebieden. Soms is hun asielverzoek meerdere malen afgewezen. Ze spreken perfect Nederlands en zijn goed ingeburgerd, maar wonen in een kraakpand.’
Voor deze ongedocumenteerde migranten organiseert Between Borders Amsterdam evenementen waar kunst, muziek en koken centraal staan. ‘Ik weet niet of we het verschil maken, maar we proberen het onze doelgroep iets minder moeilijk te maken’, aldus De Vries.
‘Ze spreken perfect Nederlands en zijn goed ingeburgerd, maar wonen in een kraakpand’
Op de website van Between Borders staan foto’s die door migranten zijn gemaakt en worden verkocht. De opbrengst is voor de volle 100 procent voor de gelegenheidsfotografen. Het zijn niet altijd beelden waar je vrolijk van wordt, maar het zijn foto’s die hun belevingswereld weergeven. Voor de één betekent dit een foto onderweg naar de opvang, voor een ander het verblijf in een kraakpand.
Daarnaast organiseert Between Borders Amsterdam kookbijeenkomsten. Hiervoor koken ongedocumenteerde migranten eten voor gasten die een lekkere maaltijd komen nuttigen. Het bedrag dat daarvoor wordt opgehaald is voor de migranten.
Als gevolg van de coronapandemie werd het helaas onmogelijk om met deze bijeenkomsten door te gaan. Gelukkig is er een creatieve oplossing voor gevonden en bezorgt de stichting nu ook lekkernijen op bestelling, zoals Soedanese truffels gemaakt door ongedocumenteerden.
‘Onze achterban bestaat grotendeels uit moslims’, vertelt De Vries. Voor hen had zij tijdens de ramadan, die dit jaar in april zal plaatsvinden, graag een een iftar willen organiseren, die in het Nelson Mandelapark in de Bijlmer zou moeten plaatsvinden. Maar corona gooide roet in het eten. Daarom heeft de stichting plannen om tijdens de ramadan ook maaltijden aan vluchtelingen en andere kwetsbare groepen te bezorgen. ‘Uiteindelijk is de ramadan een tijd van verbroedering’, zegt De Vries.
Muzikant Cyriague tijdens een bijeenkomst van Between Borders Amsterdam pre-corona (Beeld: Rob Godfried)
Strenge IND
Er zijn mensen die vinden dat het onzin is om activiteiten voor deze doelgroep te organiseren, aldus De Vries. ‘Ze’ moeten ‘gewoon’ uitgezet worden, hoort zij hen dan zeggen. De Vries kent deze discussies maar al te goed en heeft haar weerwoord klaar.
‘Er zijn heel veel plekken op de wereld die gevaarlijk zijn en waar het onveilig is voor veel mensen. Helaas neemt de IND niet alle problemen serieus. Neem Soedan. Iemand die daar naartoe terug wordt gestuurd, kan verminkt, gemarteld en vermoord worden. Ik ken een man uit Soedan wiens neef naar dit land terug moest. Hij is gemarteld en zijn vader is vermoord door gewapende militanten.’
Volgens De Vries is de procedure voor vluchtelingen om in Nederland asiel aan te vragen, ontworpen om mensen af te stoten. ‘De IND is heel erg streng. Twee collega’s bij Between Borders hebben het hele proces verschillende keren doorlopen. In hun cultuur is het netjes om iemand niet in de ogen aan te kijken, terwijl dit in onze cultuur overkomt als ‘niet deugen’. Kleine dingen zoals oogcontact kunnen je lot bepalen.’
Veel buitenstaanders denken dat vluchtelingen via vliegvelden ons land bereiken, gaat De Vries verder. In de meeste gevallen bereiken ze Nederland juist per schip. De reis is vaak heel gevaarlijk, vooral voor alleenreizende vrouwen.
‘Na aankomst worden de vluchtelingen gearresteerd. Vervolgens worden de ongedocumenteerde mensen bij de Vreemdelingenpolitie in de cel gezet en onder druk gezet om terug te gaan. Overigens mag dit niet als een vluchteling in levensgevaar is. De angst om te worden uitgezet gaat nooit weg.’
‘Niemand in de politiek lijkt zich om deze groep te bekommeren, zeker niet in Europees verband’
Dat blijkt uit de ervaringen van een van de bestuursleden van Between Borders Amsterdam. Adam doet zijn verhaal vaak tijdens de bijeenkomsten die de stichting organiseert. Zelf heeft hij, na heel lang proberen, een verblijfsvergunning gekregen. Maar hij kent het leven op straat dat veel ongedocumenteerde migranten leiden. Er zijn ook vluchtelingen die zichzelf uit pure wanhoop van het leven hebben beroofd.
De Vries: ‘Gelukkig is er wel een verbond dat We Are Here heet. Ongedocumenteerde migranten hebben zich verenigd om op te komen voor het recht op een dak boven hun hoofd.’
Verder bestaat de doelgroep van Between Borders Amsterdam uit economische migranten. Zij willen niet zozeer weg uit hun land, maar ze voelen zich ertoe gedwongen omdat ze daar niet of nauwelijks rondkomen, vertelt De Vries. Mensen die uit onder meer Brazilië zijn gevlucht leven in Amsterdam op straat.
‘Senegal is een ander voorbeeld. Daar wonen vooral vissers die amper meer kunnen werken, omdat op grond van internationale afspraken Europese bedrijven de zee leeg mogen vissen. Toch luidt de logica van de IND dat ze dan ‘niet hier naartoe moeten komen’. De realiteit is dat groepen Afrikaanse ongedocumenteerde vluchtelingen in Amsterdam op straat leven. Gelukkig steunen ze elkaar waar mogelijk.’
Om ongedocumenteerden te helpen is Between Borders een jaar geleden opgericht, maar het werk wordt al veel langer gedaan. ‘Door toeval ben ik hierbij betrokken geraakt’, zegt De Vries. ‘Ik had misschien ook de politiek in kunnen gaan, maar ik heb voor deze weg gekozen. Niemand in de politiek lijkt zich om deze groep te bekommeren, zeker niet in Europees verband. Dat is een slechte zaak. Er komen wel eens politici kijken, die beloven iets te doen. Maar na de verkiezingen zijn ze hun beloftes ‘opeens’ weer vergeten. Ik geloof meer in de kracht die uitgaat van vrijwilligers. Die is veel sterker.’
Vrouwen in Iran mogen, als ze getrouwd zijn, niet zonder toestemming van hun man alleen reizen. Nadat de Iraanse skiester Samira Zargari zich er onlangs over beklaagde dat ze van haar man niet naar Italië mocht om aan het WK mee te doen, kreeg ze veel bijval van andere vrouwen op social media.
Zo schreef de Iraanse dichteres Zahra Abdi op Twitter: ‘Het is onmogelijk voor een samenleving om stappen richting de toekomst te zetten als de handen en voeten van de helft van de mensen vastgebonden zijn. Dit wordt goed begrepen door de ontwikkelde landen en het is de reden waarom zij discriminerende wetten tegen vrouwen bestrijden.’
Vrouwenrechtenactivisten zetten ook een petitieactie op, die in korte tijd door meer dan 50.000 mensen werd ondertekend.
‘De basis van het familierecht in Iran is dat de man alle rechten heeft’, vertelde een anonieme Iraanse advocaat aan de Amerikaanse tv-zender ABC News. ‘Elke vrouw die ook maar iets van haar rechten terug wil, moet vechten tegen de bierkaai en dat voor de rechtbank bewijzen.’
Vooralsnog geeft de Iraanse regering geen krimp. Een woordvoerder twitterde dat vrouwen in noodgevallen de rechtbank kunnen vragen om de beslissing van hun echtgenoot te herzien. Dit kan echter alleen nadat een rechter ervan overtuigd is dat de reis ‘noodzakelijk’ is, en zelfs dan zou de vrouw slechts ‘op borgtocht’ mogen vertrekken.
China en India zijn van plan om coronavaccins naar de Westbank en de Gazastrook te sturen. Dit schrijft de Israëlische krant the Jerusalem Post.
‘China heeft besloten om COVID-19 vaccins te doneren aan Palestina’, zei ambassadeur Geng Shuang tijdens een topontmoeting van de VN-Veiligheidsraad om het Israëlisch-Palestijnse conflict.
Ook Nagaraj Naidu, de afgevaardigde van India, gaf aan dat zijn land voor vaccins voor de Palestijnen zal zorgen. Hij zei dat gelijke toegang tot vaccins belangrijk is om de coronapandemie te bestrijden.
Op de vaccinstrategie van Israël is veel kritiek, onder meer vanuit mensenrechtenorganisaties. Het merendeel van Israël is als gevaccineerd, maar het land heeft vrijwel niets gedaan voor de Palestijnen.
Door voor de Palestijnen op te komen maken China en India internationaal een goede beurt, vooral bij islamitische landen. Tegelijkertijd klinkt op beide landen internationaal steeds meer kritiek vanwege hun houding tegen moslims binnen de eigen grenzen.
Zo blijft China doorgaan met het onderdrukken van de Oeigoeren, op zo’n schaal dat het Nederlandse parlement dit nu tot een genocide heeft verklaard. En ondertussen onderdrukt India de overwegend islamitische staat Kashmir, maakte het land plotsklaps twee miljoen moslims stateloos en introduceerde het een wet die toelating voor migranten versoepelde – behalve voor moslims.
Turkije komt met nationale alternatieven voor Google, Facebook, Amazon, Microsoft en Apple. Het land zegt dat de macht van ‘big tech’ onverenigbaar is met vrijheid en democratie.
Volgens een Turkse regeringswoordvoerder is actie tegen de dominante sociale mediaplatforms vereist, omdat ze de door hun vele gebruikersdata zoveel macht in handen hebben. ‘Het manipuleren van gebruikersgegevens en het gebruik ervan als een wapen is een van de grootste bedreigingen van onze tijd.’
Critici menen dat Turkije met deze stap China achterna zal gaan. In China zijn Facebook, Instagram, Twitter, Vimeo en YouTube verboden. Via nationale initiatieven komt de Chinese overheid gemakkelijk aan privé-informatie van haar burgers. Ook blokkeert het Chinese zoekplatform Baidu zoektermen die in strijd zijn met de communistische staatsideologie.
De islamitisch geïnspireerde partij Nida is boos op de christelijke partij SGP. Partijleider Kees van der Staaij hield vorige week in Nieuwsuur vast aan het beginselprogramma van de SGP, dat beoogt ‘valse godsdiensten’ ‘uit te roeien’.
Het SGP-beginselprogramma verwijst naar artikel 36 van de gereformeerd-protestantse Nederlandse Geloofsbelijdenis uit 1561, dat als inzet heeft ‘om te weren en uit te roeien alle afgoderij en valse godsdienst en het rijk van de antichrist te gronde te werpen.’
Op de vraag van Nieuwsuur wat een ‘valse godsdienst’ is, antwoordde de SGP-voorman: ‘Je zou bijvoorbeeld kunnen denken aan de islam. Dat is wat er in die tijd ook mee werd bedoeld. In de context van de zestiende eeuw stond het met katholieken veel scherper tegenover elkaar, maar de katholieken kunnen gerust zijn. Het zou niet denkbaar zijn om nu te zeggen dat de katholieken geen vrijheid van godsdienst hebben.’
Volgens advocate Elsa van de Loo, nummer 2 op de kandidatenlijst van Nida, staan de opvattingen van de SGP op gespannen voet met de grondwettelijke vrijheid van godsdienst:
‘De SGP geeft aan te staan voor ‘basale’ geloofsvrijheden voor iedereen, dus moslims en moskeeën mogen er wel zijn, maar niet (zo) zichtbaar zoals het christendom. Dus wel kerkklokken voor kerken, geen gebedsoproep voor de moskee. Wel beperkingen op minaretten, geen beperkingen op kerktorens (…). Het zijn voorstellen die direct de uitoefening van godsdienst van moslims inperken en die voorstellen zijn discriminerend en onconstitutioneel als de vrijheid van godsdienst selectief wordt toegepast, sterker nog de islam specifiek beperken. Volgens Van der Staaij hoeven de katholieken zich namelijk geen zorgen te maken. Maar de moslims wel?’
De Nida-kandidate hekelt de media en andere partijen, die ‘zulke islamofobe voorstellen’ al langere tijd ‘witwassen’. Van der Loo: ‘Seculiere partijen komen vaak niet verder dan ‘je mag niet discrimineren’ of ‘religie hoort sowieso niet in de politiek of samenleving’.’
Volgens het wetenschappelijk bureau van de SGP wordt de soep in de praktijk niet zo heet gegeten als zij wordt opgediend:
‘Bij de toepassing van artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis in de bestuurlijke praktijk werd door gereformeerden een grote mate van tolerantie bepleit en betracht. Toen mr. G. Groen van Prinsterer (een prominent gereformeerd politicus uit de negentiende eeuw, red.) (1801-1876) hierop werd bevraagd, reageerde hij: ‘De praktijk heeft, dunkt mij, geleerd dat ook onze vaderen geen vervolgzieke betekenis aan het artikel hebben gehecht’. Ds. G.H. Kersten (1882-1948), de oprichter van de SGP, viel hem hierin bij: ‘Het uitroeien en doden van ketters is geen geloofsartikel van de gereformeerde kerk.’’
Diversiteit, inclusie en racisme staan steeds nadrukkelijker op de politieke agenda, net als de roep om een meer representatieve en diverse volksvertegenwoordiging. In de aanloop naar de verkiezingen interviewt Chris Aalberts daarom biculturele kandidaten voor de Tweede Kamer. Vandaag: Nilüfer Gündogan, ooit actief bij D66, maar inmiddels de nummer 2 van de nieuwe Europese partij Volt.
Je bent in Turkije geboren. Hoe kwam je naar Nederland?
‘Ik kwam naar Nederland toen ik achttien maanden was. Ik ben me er altijd van bewust geweest dat ik het in dit land een stuk makkelijker heb dan in Turkije. Mijn vader was hier al. Hij had voorspellende gaven. Hij dacht dat er een derde coup zou plaatsvinden en hij dan zijn gezin niet meer zou kunnen zien. Mijn vader liet ons daarom eind 1978 naar Nederland komen. In september 1980 kwam die coup er ook, militairen kwamen aan de macht en het land ging vier jaar op slot. Het was een verschrikkelijke tijd in Turkije. Die periode vormde de blik van mijn ouders op democratie en rechtsstaat.
‘In Nederland kwam mijn vader als gastarbeider werken in de fabriek. Als hij genoeg had gespaard, wilde hij terug. In Turkije was hij docent op een VMBO-achtige school. Hij wilde terug om een huis te kopen en dan weer als leraar te gaan werken. Het liep heel anders. Rond 1988 begon het bij hem wel te kriebelen, maar mijn ouders gingen niet meer terug. Nu hun kinderen zijn geaard willen ze dat niet meer. Mijn moeder wil wel het liefst de hele zomer in Turkije zijn, maar ze wil haar kinderen en kleinkinderen blijven zien.’
Voel jij je nog verbonden met Turkije?
‘Mijn broer, zus en ik voelen ons meer met Nederland verbonden dan met Turkije. Wij zijn een Alevitische familie. Ik voel me een cultuur-moslim: ik geloof niet in God. De neef van mijn moeder, Kemal Kilicdaroglu, is de leider van de CHP, opgericht door Atatürk, de grootste oppositiepartij in Turkije. Het was een novum dat een Aleviet politiek leider werd. De CHP is een sociaaldemocratische partij en heel republikeins ingesteld: men is tegen elke inmenging van het geloof in de politiek.
‘Turkije heeft mijn beeld van de democratie en rechtsstaat wel mede gevormd. Het is een land waar veel journalisten in de bak zitten, waar het moeilijk is om queer te zijn, waar het aantal homo-, trans- en vrouwenmoorden ontzettend hoog is en waar de rechten van kinderen niet goed zijn beschermd. Al die dingen laten zien dat Turkije geen liberale democratie meer is.
‘Ook hier zitten mensen aan de stoelpoten van de liberale democratie te zagen’
‘Europa is niet immuun voor het proces dat in Turkije onder Erdogan aan de gang is. Kijk naar Polen, de Brexit, populistische politici als Matteo Salvini en Marine Le Pen. Al die retoriek lijkt heel erg op die van Erdogan. Wij hebben hier de VVD. Als de rechter bij Urgenda de beslissing neemt dat Nederland zich aan zijn handtekening onder het Parijs-akkoord moet houden, zijn er rechtsgeleerden van de VVD die dat willen omzeilen. Bij het asielrecht zegt Tweede Kamerlid Bente Becker tegen de afspraken van het vluchtelingenverdrag in dat je het soms ook anders moet kunnen doen.
‘Ik heb angst voor zo’n illiberale democratie. Toen de rechtsstaat in Turkije begon af te brokkelen, reageerde het Westen heel labbekakkerig. Met excuses als: ‘Maar het is de wil van het volk’. Iedere republikein in Turkije voelde aan: ze gaan democratisch de democratie afbreken. Iedere seculiere Turk zag dat het misging, dat ze aan elke liberale vrijheid gingen tornen, dat je na tien uur geen alcohol meer mocht kopen, dat de accijnzen op alcohol omhooggingen, dat je op 500 meter van een moskee geen alcohol meer mag verkopen terwijl overal moskeeën staan, dat femicide toeneemt en door politie en justitie wordt afgedaan als familiegerelateerd geweld.’
Je verwacht dat dit ook in Nederland kan gebeuren?
‘De ontwikkeling in Turkije is hier veel te laat gezien. En ook hier zitten mensen aan de stoelpoten van de liberale democratie te zagen. De PVV meent dat er vrijheid van godsdienst moet zijn maar niet voor moslims. Partijen willen dat er getornd wordt aan abortus. Een partij in de Tweede Kamer wil de doodstraf invoeren (de SGP, red.). De VVD ondermijnt de sociale advocatuur en de premier zette als staatssecretaris ooit aan tot rassendiscriminatie. Wat er misgaat in Nederland is dat we onze grondwet niet beleven. Dat komt door artikel 120: toetsing aan de grondwet is verboden. Dat betekent dat een rechter niet kan zeggen dat een wet in strijd is met de grondwet. Daarom is de Duitse democratie beter dan de Nederlandse. Ze hebben daar ook een constitutioneel hof. Volt wil in Nederland ook zo’n hof en toetsing aan de grondwet. Zo verstevig je de liberale democratie.
‘Iedere politicus heeft een vuur om in de politiek te gaan. De bescherming van de liberale democratie en de rechtsstaat zijn voor mij hele belangrijke thema’s. D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld hamert hier als een van de weinigen op, maar verder komt ook D66 er niet vurig voor op. Daar wuifden ze dit probleem weg als ik erover begon. Bij Volt leeft dit veel meer. Ook om deze reden is de EU belangrijk.’
Is Volt echt nodig voor dit abstracte punt?
‘Wij zwemmen tegen de stroom in. De vraag is niet meer of de EU nodig is maar hoe we de samenwerking gaan invullen. Het is een probleem voor de EU om haar belang, nut en noodzaak goed over te brengen. Het product is goed, maar de marketing is slecht: niets is zo bureaucratisch en ver van de burger verwijderd.
‘Ik ben ervan overtuigd dat Nederland de intellectuele armoede in de politiek en de media zat is. We hebben politiek nodig die problemen oplost. We moeten het niet alleen over het woningtekort en de zorg hebben, maar ook over deze zaken waar we zo weinig aandacht voor hebben. De added value van Volt is het strategisch vergezicht. Wat voor samenleving wil je zijn? Wat voor continent wil je zijn? Nederland heeft zonder Europa überhaupt geen kans. Je kunt Nederland niet los zien van Europa. Het is niet of-of. Je kiest voor Nederland én voor Europa. Die eerlijkheid mis ik. Er moet een verhaal komen wat inspireert en dat vind ik de taak van Volt.’
‘Laat jij je vaccineren’? De vraag, gesteld door een kennis, overviel me een beetje. ‘Ja’, antwoordde ik. Want wat moest ik anders antwoorden?
Ik kijk enorm uit naar de vaccinatie die gaat komen, die mij en mijn naasten gezond houdt, het virus hopelijk kan verslaan en waardoor het normale leven in Nederland en elders ter wereld weer hervat kan worden. Hoe eerder ik gevaccineerd wordt, hoe beter.
‘En laat jij je vaccineren?’, was mijn vraag aan hem. ‘Nee, natuurlijk niet’, antwoordde hij. ‘Ik vertrouw het allemaal niet’.
Het gesprek dat hierop volgde was er een waar we niet uitkwamen. Mijn vertrouwen in de medische wetenschap is in dit opzicht blind, en hij bleef bij zijn mening dat het allemaal veel te snel ging en dat een vaccinatie wel eens een risico kon vormen, mogelijk groter dan het virus zelf.
De reden dat zijn kijk op de vaccinaties tegen COVID-19 me zo overviel, was omdat ik het vanuit mijn eigen omgeving niet gewend ben. In de bubbel waar ik me dagelijks in begeef, van collega’s, vrienden en familie, is het de normaalste zaak van de wereld om ons te laten vaccineren als dit mogelijk is. Vrijwel niemand spreekt zich (openlijk) uit tegen vaccins, over mogelijke bijwerkingen en de vrijheid om ervoor te kiezen om niet gevaccineerd te worden.
Maar dat is mijn bubbel, en mijn bubbel is hoogstwaarschijnlijk niet representatief voor Nederland. Hoe alle Nederlanders hierover denken zou ik niet direct weten, maar ik zou wel durven stellen dat er onder een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking op zijn minst stevig wantrouwen en zelfs verzet bestaat tegen het vaccineren. En dit heeft gevolgen. Voor de gezondheid van die groep, maar ook voor de gezondheid van onze samenleving als geheel.
Mijn pro-vaccinatiebubbel is hoogstwaarschijnlijk niet representatief voor Nederland
Want om de verspreiding van het coronavirus in Nederland tot een einde te brengen, is een bepaalde vaccinatiegraad nodig. Een grote meerderheid van de bevolking, naar schatting 70 à 80 procent, zou dan gevaccineerd moeten zijn. Wordt deze vaccinatiegraad niet gehaald, dan blijft het virus onder ons rondwaren, en dus ook slachtoffers maken.
Groepsimmuniteit kan alleen behaald worden als er dus voldoende Nederlanders bereid zijn om zich te laten vaccineren. En ik betwijfel of het, in ieder geval dit jaar, wel zo ver zal komen.
Want die weerstand tegen die vaccins, die leeft onder velen. En die velen bevinden zich veelal buiten het gezichtsveld van de politici, medici en beleidsmakers die over dit thema gaan. Sterker nog, velen van hen zullen misschien helemaal niet de persconferenties of andere nieuwsitems over corona volgen. Hoe kunnen we hen bereiken? En hoe kunnen we genoeg mensen over het belang van vaccinaties overtuigen, om toch de benodigde vaccinatiegraad te behalen?
Met feiten zal dit niet gaan lukken. Iemand die vaccinaties wantrouwt, die zal zich niet snel laten overtuigen door feiten. Deze persoon wantrouwt veelal ook de instituties die deze feiten presenteren. Wat wel kan werken is vertrouwen. Vertrouwen in de werking van de vaccins.
Als velen in Nederland zich wel laten vaccineren, daarna weinig tot geen bijwerkingen ervaren en ook niet of nauwelijks meer ziek worden door corona, kan het best wel eens zijn dat twijfelaars zich laten overtuigen om zich toch te laten vaccineren. Hun wantrouwen kan dan wel eens plaats gaan maken voor vertrouwen.
Maar zo ver zijn we helaas nog niet. Experts stellen al dat het nog wel even kan duren voordat we klaar zijn met dit virus. Dit jaar zal het zeker niet over zijn. Hoe snel precies, hangt voor Nederland dus onder meer af van de vaccinatiebereidheid. De bereidheid van Nederlanders die nu nog twijfelen over vaccins over zich hiertegen verzetten, zoals mijn kennis.
Dit mogen we niet vergeten. We moeten ons blijven inspannen om ervoor te zorgen dat voldoende mensen vertrouwen hebben in de vaccins, het instrument om corona hopelijk voorgoed uit onze samenleving te kunnen verbannen.
Vandaag is de zogeheten ‘MoslimStemwijzer’ online gegaan: een stemwijzer van en voor moslims.
Specifieke aandacht is er onder meer voor het verbod op godslastering, onverdoofd ritueel slachten, buitenlandse financiering van moskeeën, islamitisch bankieren, islamitische feestdagen en moslimdiscriminatie.
De MoslimStemwijzer is gemaakt door de politieke monitor INFO i.o., naar eigen zeggen ‘een groep enthousiaste moslims die de Nederlandse politiek vanuit een beschouwend perspectief gadeslaan. De focus ligt hierbij op islam-gerelateerde thematiek.’ Woordvoerder is oud-PVV-Kamerlid Joram van Klaveren, die zich enkele jaren geleden tot de islam bekeerde.
Om te worden opgenomen in deze stemwijzer moeten partijen in minstens negentien van de twintig kieskringen meedoen aan de verkiezingen. Daardoor staat de door de islam geïnspireerde partij Nida wel in de stemwijzer, maar geldt dit niet voor de islamitische Partij van de Eenheid van Arnoud van Doorn, eveneens een ex-PVV’er die zich tot de islam heeft bekeerd.
In 2017 was er ook een MoslimStemwijzer. Die gaf aan dat volgens GroenLinks moslimhaat in het onderwijs niet bestreden hoeft te worden en dat de PvdA voor het verbieden van bepaalde stromingen in de islam is. Beide partijen uitten toen stevige kritiek op deze MoslimStemwijzer. De MoslimStemwijzer 2017 was gemaakt door een Marokkaans-Nederlandse IT-specialist, die niets van doen heeft met de MoslimStemwijzer 2021.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
D66: Van 500 naar 5000 vluchtelingen per jaar
GroenLinks: Griekse kampen zijn een schandvlek
