Egypte zal de islamitische vastenmaand dit jaar mogelijk opschorten vanwege de coronapandemie. Dat zeggen geleerden van de Azhar Universiteit in Caïro, een belangrijke soennitische instelling die bevoegd is om fatwa’s uit te vaardigen.

De ramadan zou eind deze maand moeten beginnen, maar het is de vraag of de vastenmaand dan al van start kan. De fatwa-raad aan de Azhar Universiteit gelooft dat een verschuiving van de ramadan als gevolg van de coronapandemie mogelijk is.

‘We wachten om te kijken wat het Egyptische ministerie van Volksgezondheid en de artsen zullen beslissen’, aldus Sheikh Khaled Omran. Hij is secretaris-generaal van de fatwa-raad. ‘Dit betekent dat we ook wachten op de beslissingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO, red).’

Als de WHO zegt dat mensen wel moeten eten en drinken tijdens de vastenmaand, dan zal de raad een fatwa uitvaardigen dat moslims de gemiste dagen na het einde van crisis moeten inhalen.

Sowieso hoeven zieken tijdens de ramadan niet te vasten. Maar volgens medische experts zijn mensen die net beginnen met vasten kwetsbaarder voor het coronavirus, omdat ze dan verzwakt zijn.

Eerder al besloot de Azhar Universiteit dat het vrijdaggebed en andere gebeden in de moskeeën niet meer doorgingen. Grote bijeenkomsten zorgen er immers voor dat het virus zich sneller verspreidt.

De Azhar-geleerden beroepen zich hiervoor op de soenna, de traditie uit de tijd van de profeet Mohammed.

‘Een voorbeeld uit de soenna is dat de profeet op sommige avonden, wanneer de omstandigheden het gezamenlijke gebed in de moskee niet toelieten, de gelovigen opgedragen heeft om thuis te bidden. De profeet zei tegen de gelovigen: ‘Bid in uw tenten of in uw huizen!’’

Marokko gaat de begrafeniskosten van Marokkaanse Nederlanders met een laag inkomen deels vergoeden. Dit heeft de Marokkaanse ambassade bekendgemaakt.

Veel Marokkaanse Nederlanders kiezen ervoor om in Marokko begraven te worden, maar de coronacrisis gooit roet in het eten: er is nu een vliegverbod. Als noodoplossing worden sommige overledenen tijdelijk in Nederland begraven, om straks naar Marokko te worden gevlogen als de coronacrisis voorbij is. Maar dit is erg duur.

De Marokkaanse overheid, die van de Europese Unie vorige week 450 miljoen euro toegezegd kreeg om de coronacrisis te bestrijden, heeft besloten om Marokkaanse Europeanen financieel tegemoet te komen. Mensen met een laag inkomen of zonder een islamitische uitvaartverzekering krijgen een deel van de begrafenis vergoed. De vergoeding hangt af van het inkomen.

De Marokkaanse consulaten in Nederland in overleg met nabestaanden oppakken een aanvraag indienen bij het ministerie in Marokko. Als deze aanvraag is goedgekeurd krijgen families en begrafenisondernemers toestemming voor het transport. Dit proces zal twee dagen duren.

Sommige moslims kiezen ervoor om in Nederland begraven te worden. De islam schrijft eeuwige grafrust voor, maar plekken waar die eeuwige grafrust wordt gegarandeerd zijn zeldzaam. Vanwege de coronacrisis willen nu meer moslims in Nederland begraven worden. Islamitische organisaties en partijen willen daarom dat Nederland haast maken met de aanleg van islamitische begraafplaatsen.

Autochtone zedendelinquenten hebben betere baankansen dan Nederlanders met een migratieachtergrond zónder strafblad. Dat blijkt uit recent onderzoek door wetenschappers van de Vrije Universiteit van Amsterdam, de Radboud Universiteit Nijmegen en de Universiteit Utrecht.

De wetenschappers analyseerden sollicitaties door 520 sollicitanten voor praktische beroepen als timmerman, elektricien, orderpicker en chauffeur. Eerder onderzoek toonde al aan dat stereotypering een grotere rol zou kunnen spelen bij dit soort functies dan bij bijvoorbeeld kantoorbanen of wetenschappelijk werk.

De onderzoekers keken specifiek naar de sollicitaties door mensen met een strafblad zoals gewelds- en zedendelinquenten. Zij worden niet significant minder vaak uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, is hun bevinding. Wel zagen ze dat werkgevers vaker negatieve reacties terugsturen aan mensen die behoren tot een etnische minderheidsgroep.

Als je een autochtone Nederlander bent en solliciteert voor bijvoorbeeld chauffeur, dan heb je – bij een even goede sollicitatiebrief en vergelijkbaar cv – dus meer kans om uitgenodigd te worden dan wanneer je een niet-Westerse migratieachtergrond hebt. Deze bevinding ligt in de lijn van eerder onderzoek uit Amerika, aldus de wetenschappers.

Griekse troepen hebben bij de grens met Turkije met scherp geschoten op mensen die de grens wilden oversteken. Hierbij zijn tenminste twee mannen gedood en één vrouw vermist geraakt. Dit stelt Amnesty International in een nieuw rapport.

Nadat Turkije 27 februari zijn eigen grenzen openzette, trokken duizenden migranten richting de Griekse grens. Griekenland probeerde deze mensen tegen te houden en zette hierbij traangas, waterkannonnen, rubberen kogels en munitie in.

Amnesty International kan de dood bevestigen van een Pakistaanse en een Syrische man, op 2 en 4 maart. Een derde persoon, een vrouw uit Syrië, wordt nog vermist. Ze werd vermoedelijk gedood nadat zij en haar man werden gescheiden van hun zes kinderen tijdens een poging om de Meric-rivier over te steken naar Griekenland.

Naast deze drie doden registreert Amnesty tenminste 164 gewonden onder de migranten.

Griekse grenswachten slaan mensen met knuppels, houden hen soms dagen vast in het grensgebied en sturen hen dan terug naar Turkije, aldus het rapport. Asielzoekers en migranten hebben Amnesty verteld dat grenstroepen ook hun geld – soms gaat het om duizenden euro’s – in beslag hebben genomen.

Ook over Turkije is het rapport kritisch. Turkije stimuleerde mensen om naar Griekenland te gaan en bracht hen soms met bussen naar de grens, stelt Amnesty.

Voor de grens met Griekenland zouden ook nauwelijks voorzieningen zijn. NGO’s zorgden voor chemische toiletten en deelden hygiënekits uit, maar hier waren er volgens Amnesty te weinig van. Turkije zou niet hebben toegestaan dat NGO’s douches konden installeren.

Ook werden journalisten ter plaatse geïntimideerd door de autoriteiten en zijn dertien journalisten – Turken en buitenlanders – vastgehouden omdat Turkije het grensgebied als  ‘militaire zone’ had bestempeld. Tegelijkertijd konden Turkse journalisten van staatsmedia en regeringsgezinde media ongestoord hun reportages maken, zegt Amnesty.

De mensenrechtenorganisatie roept Griekenland op om het recht op asiel weer in te voeren. Ook vraagt het de EU om druk te zetten op Griekenland. Amnesty vindt daarnaast dat Turkije zich in het vervolg moet onthouden van ‘het nemen van eenzijdige acties die waarschijnlijk eerder resulteren in meer schade dan bescherming voor mensen die veiligheid zoeken’.

Sinds het uitbreken van de coronacrisis is het aantal migranten dat probeert de grens met Griekenland over te steken drastisch gedaald. Wel maken Amnesty en andere mensenrechtenorganisaties zich ongerust dat het virus als een voedgolf zal trekken over zij die nog vastzitten bij de grens en op de Griekse eilanden.

Ook is Amnesty bang dat politieke gevangenen in Turkije massaal het coronavirus zullen oplopen. Om een humanitaire ramp in de gevangenissen te voorkomen is dat land bezig om vele gedetineerden vervroeg vrij te krijgen, maar politieke gevangenen zijn hiervan uitgezonderd. Daarom is de mensenrechtenclub een mailactie richting Turkije begonnen.

Moskeeën in Nederland zijn vanwege de coronacrisis gesloten. Toch is vandaag op tientallen plekken de oproep tot het middaggebed te horen. Het gaat om moskeeën in de provincies Noord-Holland, Flevoland en Friesland.

De oproep tot gebed begint om twee uur en duurt vijf minuten. ‘We doen dit om onze samenleving een hart onder de riem te steken en wij vragen onze Schepper om ons bij te staan, en ons standvastig te laten zijn in deze lastige periode’, aldus de Raad van Marokkaanse Moskeeën Noord-Holland tegen het ANP.

Ook de Blauwe Moskee (foto) in Amsterdam, die zichzelf beschikbaar heeft gesteld als noodopvang voor coronapatiënten, doet aan de oproep tot gebed mee. Het gaat verder om moskeeën in onder meer Alkmaar, Emmeloord, Haarlem, Heerenveen, Hilversum, Hoorn, Leeuwarden en Zaandam.

De muezzin roept via luidsprekers om dat God de grootste is en Mohammed zijn profeet. Gewoonlijk zegt hij vervolgens dat moslims zich naar de moskee moeten begeven, maar nu roept hij de gelovigen op thuis te bidden.

Steeds meer landen misbruiken de coronacrisis om de vrijheid van meningsuiting aan banden te leggen. Dat schrijven mensenrechtenactivisten Jacob Mchangama en Sarah McLaughlin in Foreign Policy.

Maandag nam het Hongaarse parlement een wet aan die premier Viktor Orban in staat stelt voor onbepaalde tijd per decreet te regeren. Een in het oog springende maatregel, maar volgens Mchangama en McLaughlin is de lijst van landen die de vrijheid van meningsuiting inperken veel langer.

Zo heeft Cambodja ten minste zeventien mensen gearresteerd omdat ze nepnieuws zouden hebben verspreid over het coronavirus. Onder de gedetineerden bevinden zich vier vermeende aanhangers van een inmiddels ontbonden oppositiepartij. De vier blijven in voorarrest, net als een tienermeisje dat is opgepakt vanwege social mediaberichten over mogelijke coronabesmettingen in haar regio.

In Thailand werd een man gearresteerd nadat hij op Facebook had geklaagd over een gebrek aan preventieve maatregelen op de luchthaven van Bangkok. Hij hekelde het dat de luchthaven hem of zijn medepassagiers – ze vlogen vanuit corona-brandhaard Spanje – niet checkten op symptomen van corona.

Turkije heeft honderden mensen gearresteerd die zich ‘ongefundeerd en provocerend’ over het virus zouden hebben uitgelaten. Ook is er een strafrechtelijk onderzoek gestart tegen de Koerdische journaliste Nurcan Baysal, die vindt dat Turkije te weinig onderneemt om politieke gevangen van het coronavirus te vrijwaren.

Egypte, Azerbeidzjan, Rusland, Iran, de Filippijnen, Honduras en Singapore nemen soortgelijke maatregelen om journalisten en social mediagebruikers aan te pakken. Maar ook landen die over het algemeen als democratisch worden gezien treden hard op tegen ‘nepnieuws’, schrijven Mchangama en McLaughlin.

Op de homepage van de Zuid-Afrikaanse regering staat nu te lezen: ‘Iedereen die nepnieuws over het Coronavirus COVID-19 maakt of verspreidt, is aansprakelijk voor vervolging.’ En in de Indiase staat Himachal Pradesh werd een journalist gearresteerd die nepnieuws over COVID-19 zou verspreiden.

De twee mensenrechtenactivisten schrijven dat het begrijpelijk is om in deze tijden nepnieuws hard aan te willen aanpakken en zo onrust onder de bevolking te voorkomen. Maar ze vinden het zorgelijk dat steeds meer overheden de pandemie misbruiken om de vrijheid van meningsuiting en drukpers nog verder aan banden te leggen.

‘Harde en ongekende maatregelen zijn nodig om het coronavirus te bestrijden. Maar censuur is geen onderdeel van het medicijn – en hoe meer autoritaire leiders dit inzetten, des te meer we zien dat dit een symptoom is van een andere ziekte.’

Vanwege de corona-uitbraak in Noord-Italië is daar een tekort ontstaan aan islamitische begraafplaatsen. Dit meldt de regionale krant La Voce di Rovigo.

Imam Hamid Rachid uit het Noord-Italiaanse Adria onderzoekt of overleden moslims tijdelijk op christelijke begraafplaatsen kunnen worden begraven, om ze later te herbegraven. Nadeel van deze noodoplossing is het hoge prijskaartje, aldus Rachid.

Nu Marokko de grenzen heeft gesloten, kunnen Europeanen met een Marokkaanse achtergrond niet meer in Marokko worden begraven. De islam eist dat overledenen eeuwige grafrust gegarandeerd wordt, wat in Marokko mogelijk is maar op de meeste Europese begraafplaatsen niet. En islamitische begraafplaatsen in Europa hebben weinig plek.

Intussen liggen de overblijfselen van overleden moslims nog steeds in Italiaanse mortuaria. ‘Een dramatische situatie voor nabestaanden’, zegt imam Rachid.

In Italië hebben ongeveer een half miljoen mensen een Marokkaanse achtergrond. In de Noord-Italiaanse provincie Lombardije, waar het coronavirus het hardst heeft toegeslagen, zijn dit er 90.000. In heel Italië zijn 58 islamitische begraafplaatsen.

Ook in Nederland dreigt een tekort aan islamitische grafruimte. ‘Vanwege de coronapandemie is de nood nu erg hoog’, zei Stichting Almeerse Moslims Ar-Raza gisteren op de Kanttekening. In Almere staat een van de weinige islamitische begraafplaatsen van Nederland.