Moslimhaat in Europa komt niet door religieuze spanningen, maar wordt aangewakkerd door ‘extreemrechtse partijen’. Dit stelt Rajae Mekkaoui, de ambassadeur van Marokko in het Vaticaan.
Toen Paus Franciscus Marokko in april bezocht, benadrukte hij dat het bekeren van moslims geen doel is van Marokkaanse christenen en dat ze vreedzaam met de moslimmeerderheid willen samenleven. Volgens Mekkaoui staan moslims en christenen in Europa met elkaar op slechtere voet. En dat komt niet door religieuze spanningen, denkt zij.
‘Het tegenovergestelde zou waar zijn geweest als populistische, racistische, xenofobe partijen van extreemrechts Europa niet om electorale redenen gebruik zouden maken van islamofobie.’ Welke partijen zij precies bedoelt is onduidelijk.
Mekkaoui is de eerste islamitische vrouw die tot ambassadeur bij het Vaticaan is benoemd.
Dat Meghan Markle geen senior-lid meer wil zijn van het Britse koningshuis, samen met haar man prins Harry, komt door racisme. Dit stelt de Amerikaanse professor Afua Hirsch, die journalistiek doceert aan de University of Southern California in the New York Times.
Volgens Hirsch is premier Boris Johnson een ‘nog ergere racist’ dan Donald Trump, is de Brexit vooral bedoeld om immigranten buiten de deur te houden en verlangen veel Britten terug naar de vergaande glorie van het Britse wereldrijk, een ‘wereldwijde constructie gebaseerd op een overtuiging van witte suprematie’.
Het feit dat Meghan in de Britse pers dikwijls wordt bekritiseerd heeft volgens Hirsch alles met dit ‘racisme’ te maken: de Britse samenleving zou niet goed om kunnen gaan met een zwarte vrouw als lid van het koninklijk huis.
Toen Meghan gastredacteur van het Britse blad Vogue mocht zijn, kwam daar veel kritiek op. Andere leden van het Britse koningshuis werden juist geprezen toen zij gastredacteur werden bij een bekend medium. Alleen dal dit feit geeft wel zo’n beetje aan hoe racistisch Meghan werd behandeld, aldus Hirsch. ‘Dit [racisme, red.] was de bittere schaduw die hing over hun zonnige bruiloft.’
Tijdens mijn verblijf in Mekka zat ik een keer naast een Oeigoerse moslim. Ik besloot het gesprek met hem aan te gaan. Ik had maar één doel: ik wilde graag mijn medeleven uiten en hem vertellen dat wij in Nederland ook voor de Oeigoeren bidden. Ook wilde ik weten wat wij voor ze kunnen betekenen. In half Arabisch en half Engels vroeg ik of hij uit Oost-Turkestan kwam, dat de Chinezen Xinjiang noemen. Met angst in zijn ogen antwoordde hij dat hij uit China kwam. Hij wilde hierover verder niet praten.
Op zijn tasje stond in het Arabisch geschreven: الحاج الصيني (Chinese pelgrim), maar ook aan zijn hoed en aan zijn kleding kon je ook zijn dat hij een Oeigoer was. Uit respect voor hem als persoon en die moeilijke omstandigheden waarin hij zich bevond besloot ik niet met hem in discussie te gaan. Hij stond vervolgens op om water te halen en vroeg mij of ik ook wilde. Met een glimlach hebben we een eind gemaakt aan dat gesprek en genoten van het heilige zamzam-water.
Maar in mijn hoofd ging het gesprek door. Zijn reactie, zijn houding en zijn terughoudendheid hebben mij aan het denken gezet. Waarom is hij zo bang? Waarom durft hij niet voor zijn eigen identiteit op te komen?
Achteraf snapte ik zijn reactie heel goed. Een kleine fout kan hem en wellicht ook zijn familie fataal zijn. in China worden Oeigoeren namelijk opgesloten in ‘heropvoedingskampen’. Volgens China is dit een manier om ‘extremisme’ te bestrijden. Maar het dragen van een baard en het lezen van de Koran zijn voor de Chinese autoriteiten al vormen van extremisme. Sterker nog, het feit dat jij jezelf moslim noemt is voor de Chinese autoriteiten reden om jou op te sluiten, kaal te scheren, te martelen, te verkrachten en zelfs je organen uit je lichaam te stelen.
Dit verzin ik allemaal niet. Dit stelt een onafhankelijk panel van experts en activisten. De noodkreet komt daags nadat een schokkende video uitlekte. Dit klinkt als een scène uit de Netflix-serie Black Mirror, maar helaas is dit voor meer dan een miljoen Oeigeren de pijnlijke werkelijkheid.
Zelfs in Nederland ontsnappen Oeigoeren niet aan de lange arm van Beijing. Volgens Amnesty International worden de 1.500 Oeigoeren die in Nederland wonen nauwlettend in de gaten gehouden door China: hun telefoons worden gehackt en ze krijgen dreigtelefoontjes. En als ze kritiek uiten op China, bijvoorbeeld via sociale media, worden hun familieleden die nog in China wonen opgepakt. China haalt blijkbaar alles uit de kast om deze etnische minderheid het zwijgen op te leggen. En het gaat hier ongestoord mee door, zolang de wereld blijft zwijgen.
Minister-president Mark Rutte moet iets doen
Dus ik begrijp deze broeder. 35 landen hebben een brief aan de Verenigde Naties geschreven, waarin de ‘opmerkelijke prestaties’ van China op het gebied van de mensenrechten worden geprezen. Niet alleen Bahrein, Koeweit, Oman, Pakistan, Qatar, Syrië en de Verenigde Arabische Emiraten hebben deze brief ondertekend, maar ook Saoedi-Arabië, het centrum van de islam. Dit is echt de omgekeerde wereld. Maar blijkbaar willen deze landen bij China een wit voetje halen.
Dit maakt mij, en vele moslims met mij, woedend, wanhopig en vooral teleurgesteld. Het is pijnlijk om te zien hoe de wereld de Oeigoeren aan hun lot overlaat. We kunnen petities organiseren en demonstreren, maar heel veel effect sorteert dit helaas niet. Die ene Oeigoer in Oost-Turkestan wordt nog steeds van zijn vrijheid, geloof en cultuur beroofd. Daar moeten de naties in de wereld wat doen. Hierbij roep ik de Nederlandse overheid op om een duidelijke positie in te nemen tegenover China. Want dit onrecht moet stoppen.
Ik houd er niet van om in de slachtofferrol te kruipen, maar ik vraag mij toch af of de wereld wel had geprotesteerd als het om een andere groep zou gaan. Worden de Oeigoeren vergeten omdat ze moslim zijn, of durft de wereld niets te doen omdat China economisch en ook politiek zo machtig is? Zulke vragen krijg ik ook van onze Nederlandse jongeren, maar helaas kan ik hier geen antwoord op geven.
We moeten doen wat we kunnen doen. Niets doen is geen optie. Ook al hebben petities en demonstraties niet direct het gewenste effect, zulke acties laten wel zien dat we onze Oeigoerse broeders en zusters niet vergeten zijn. Uit onze solidariteit kunnen ze kracht putten. En een boycot van China, ook al is die symbolisch, moedig ik daarom zeker aan. Maar het echte werk moet door onze volksvertegenwoordigers en door onze regering worden gedaan. En door de regeringen van andere landen.
Daarom ben ik op dit moment op zoek naar bondgenoten – activisten, advocaten, columnisten, journalisten, mensenrechtendeskundigen, religieuze voorgangers – die de politiek wakker schudden, zodat de Nederlandse regering meer voor de onderdrukte Oeigoeren doet. Minister-president Mark Rutte moet iets doen. Graag zou ik ook – samen met andere actieve en betrokken burgers – met onze minister-president willen overleggen hoe wij aan onze gezamenlijke verantwoordelijk en inzet gestalte kunnen geven. Opdat we onszelf nog recht in de spiegel kunnen aankijken.
Ten slotte wil ik mijn gesprekspartner het volgende zeggen: Sorry, we hebben gefaald en we falen nog steeds. Moge God met jullie zijn. Moge God jullie de kracht geven en het geduld schenken om deze moeilijke tijden te doorstaan. Moge Allah jullie van wijsheid en kennis voorzien om dit te overleven. Moge Allah een eind maken aan elke vorm van tirannie en onrecht, waar dan ook. Amin.
Alle spotlights staan gericht op islamistisch en rechtsextremisme. Hebben we te weinig aandacht voor mogelijk gevaar vanuit de linkerflank?
In Berlijn werd op oudejaarsdag de auto van een christelijke journalist in de brand gestoken. Deze aanslag werd opgeëist door de extreemlinkse Feministische Autonome Zelle, die boos was op de journalist omdat hij had deelgenomen aan een anti-abortusdemonstratie. Dezelfde groep pleegde op 27 december een aanslag op een protestantse kerk in Tübingen.
Ook in Nederland roert extreemlinks zich zo nu en dan. Het Radicaal Anarchistisch Feministisch Front bekladde in 2017 het huis van Thierry Baudet. En vorig jaar werd een 21-jarige AFA-aanhangster uit Nijmegen veroordeeld, omdat zij tijdens een anti-racismedemonstratie had geroepen: ‘Als je Thierry dood wilt schieten, roep dan paf.’
Maar waar extreemrechts in Nederland zichtbaar terrein wint en extreemrechtse terroristen als Brenton Tarrant de wereld doen sidderen, verstomt de aandacht voor mogelijke dreiging vanuit de andere flank. Zien we deze soms, door alle aandacht voor het rechtse en islamistische extremisme, over het hoofd?
Initiatief verloren
We kunnen ‘ver-links’ verdelen in twee groepen: radicaal-links en extreemlinks. Het verschil tussen deze twee zit ‘m in het gebruik van geweld, zegt Marcel Lubbers. Hij is hoogleraar politieke sociologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. ‘Radicalisme kan in theorie heel radicaal zijn en de democratie afwijzen, maar pas als je aanzet tot geweld of dat gebruikt ben je een extremist.’
Ook de AIVD ziet in een rapport uit 2018 geweld als grens tussen radicalisme en extremisme. Toch vallen volgens de inlichtingendienst ook haatzaaien, het demoniseren van bevolkingsgroepen, intimideren en het creëren van een sfeer van angst onder extremisme. Als prototype van zo’n organisatie wordt de Anti-Fascistische Actie (AFA) genoemd. De linksextremisten van AFA dwarsbomen acties van ‘rechts’, zoals Pegida, en lijken volgens de AIVD eerder bereid om geweld te gebruiken dan andersom.
De politie moet rechtse betogers soms zelfs beschermen, omdat zij fysiek belaagd worden door extremisten van AFA. Zoals toen Identitair Verzet in april 2018 demonstreerde tegen de krakersactivisten van We Are Here, en AFA Amsterdam hier een stokje voor stak. AFA verdedigden zijn handelswijze op internet: ‘Weer is gebleken dat de enige taal die deze fascisten begrijpen stenen en vuurwerk zijn. Dit is een taal die wij kunnen, moeten en zullen spreken.’
‘Wij willen geen burgerlijke democratie, maar een arbeidersdemocratie’
Extreemlinks reageert vooral op wat rechts doet, analyseert Lubbers. De naam AFA zegt het al, Anti-Fascistische Actie. Ze nemen niet zelf het initiatief. Lubbers denkt dat extreemlinks marginaler is geworden doordat er een ideologische kloof is ontstaan tussen radicaal- en extreemlinks.
‘In de jaren zeventig ging het linksextremisten nog om economische gelijkheid, maar vanaf de val van de Muur houden linksextremisten zich steeds meer bezig met niet-materiële thema’s als de rechten van asielzoekers. Radicaal-linkse partijen en bewegingen vinden die economische issues wél belangrijk. Bij radicaal rechts en extreemrechts is die kloof veel kleiner. Daarom heeft extreemrechts nu wel het tij mee. Bij extreemlinks mist de urgentie.’
Op weg naar de wereldrevolutie
Denk bij zulke economische radicaal-linkse geluiden aan socioloog Willem Schinkel, die aan de Kanttekening vertelde dat hij Shell en andere multinationals wil onteigenen en de liberale democratie wil omverwerpen. Ook zijn er trotskistische organisaties als de Internationale Socialisten, Socialistisch Alternatieve Politiek en Socialistisch Alternatief, die in navolging van de communistische voorman Leon Trotski (1879-1940) strijden voor de wereldrevolutie.
‘We zijn nu een heel klein clubje in Nederland, met acht actieve leden’, vertelt Gerbrand Visser van het Socialistisch Alternatief. ‘Onze stip aan de horizon is natuurlijk de wereldrevolutie, maar op dit moment zijn onze ambities op de korte termijn bescheiden. De arbeidersklasse zet nu helaas stappen terug.’
Vroeger was Socialistisch Alternatief actief binnen de SP, met als doel om deze partij revolutionairder te maken. De organisatie, toen nog ‘Offensief’ geheten, kende tientallen leden. Nadat de SP tien jaar geleden besloot om deze trotskistische ‘infiltranten’ te royeren, is Offensief omgedoopt in Socialistisch Alternatief en laten ze zich vooral op linkse demonstraties zien. Ondergronds gaan ze niet, zegt Visser.
‘We zijn tegen geweld en tegen vandalisme, wat niets anders is dan individueel terrorisme. Er is nog nooit een arbeiderspartij groot geworden via individuele terroristische handelingen. Daarnaast moet je politiek sowieso niet persoonlijk maken, door bijvoorbeeld de persoon van Thierry Baudet te demoniseren.’
Ook na de wereldrevolutie, als eenmaal ‘de dictatuur van het proletariaat’ heerst, hoeven andersdenkenden niet voor hun leven te vrezen, benadrukt Visser. ‘Arbeiders moeten op een democratische manier aan de macht komen. We doen ook gewoon mee aan de regels van democratische politiek.’
Visser verwerpt net als Willem Schinkel de liberale democratie. Maar hij kiest voor een pragmatische strategie. ‘Het parlement is inderdaad een burgerlijke instelling. Wij willen geen burgerlijke democratie maar een arbeidersdemocratie. Toch is het afschaffen van het parlement nu niet aan de orde, want het alternatief is veel erger.’
‘Als je bij de overheid bekendstaat als lastig, dan word je aangepakt’
Repressie
Ook voor de Amsterdamse Frank van der Linde is geweld een no go. Van der Linde is een bekende linkse activist. Hij is nu vooral bekend van zijn idee voor een daklozencamping. Anders dan Socialistisch Alternatief demonstreert hij ook voor culturele en politieke zaken, zoals bijvoorbeeld de Palestijnse zaak en de mensenrechten van de Oeigoeren in China. Hierbij werkt hij ad hoc samen met andere activisten. Maar soms voert hij ook actie in zijn eentje.
Volgens Van der Linde worden linkse activisten actief tegengewerkt door ‘de repressie van de Nederlandse overheid’, die volgens hem ‘gewoon verschrikkelijk’ is. ‘De overheid werkt heel subtiel. Je rechten worden je ontnomen. Je recht op veiligheid, je recht op werk, privacy, enzovoort. Als je bij de overheid bekendstaat als lastig, dan word je aangepakt. Heel veel mensen haken hierdoor af als activist. Dat is ook de bedoeling van de overheid.’
In 2017 kwam Van der Linde in een diepe burn-out, ‘door de repressie en, daarbovenop, politiegeweld’. Hij verbleef een tijd in het buitenland, waar hij in therapie ging, en waar hij herstelde van zijn burn-out. En hoewel het buitenland hem goed deed, kon hij toch niet anders dan terugkeren en zijn strijd voortzetten.
‘Hier is mijn battle. Ik ken de wetten, de cultuur, Nederlands is mijn moedertaal. Daardoor kan ik juist in Nederland veel bereiken. Ik heb een bijstandsuitkering. Het weinige geld dat ik overhoud spaar ik om af en toe naar het buitenland te kunnen om te relaxen, om zodoende nooit meer in een diep gat te vallen.’
Europa werd vanaf de jaren zestig regelmatig opgeschrikt door extreemlinks terroristisch geweld. De bekendste terroristische organisaties waren de Rote Armee Fraktion (RAF) in Duitsland en de Rode Brigades in Italië. In ons land was tussen 1984 en 1993 RaRa (Revolutionaire Anti-Racistische Actie) actief, een extreemlinkse actiegroep die onder andere verantwoordelijk was voor de aanslag op de Makro in Amsterdam in 1985 en op het huis van staatssecretaris van Justitie Aad Kosto in 1991.
Voor Elsevier deed Paul Andersson Toussaint enkele jaren geleden een onderzoek naar RaRa en andere extreemlinkse groeperingen in Nederland. ‘Tijdens mijn onderzoek kwam ik erachter hoeveel aanslagen er door extreemlinks zijn gepleegd. Veel aanslagen haalden het nieuws niet. En daarnaast is er niemand – behalve die jongens van het Rood Verzetsfront – veroordeeld door de rechter.’ Volgens hem kwam dit mede door incompetentie van de Nederlandse politie. ‘Ze deden nauwelijks sporenonderzoek en waren niet goed toegerust voor dit werk. Ze tapten wel telefoons af van RaRa-verdachten, maar de RaRa-terroristen waren wel zo slim om niks telefonisch te bespreken.’
In tegenstelling tot de RAF en de Rode Brigades heeft RaRa niemand vermoord, maar dat is volgens Paul Andersson Toussaint stom toeval. ‘Bij de eerste aanslag, op het monument voor generaal Van Heutz, raakte een jongetje zwaar gewond. En ook bij de aanslagen op het ministerie van Economische Zaken hadden doden kunnen vallen. Er liepen bewakers rond. RaRa waarschuwde altijd als er een aanslag plaats zou vinden, maar de tijd tussen de waarschuwing en de aanslag zelf was soms heel erg kort.’
Een meerderheid van de Turken wil nog steeds dat Turkije lid van de Europese Unie wordt. Dit schrijft de Turkse nieuwssite Diken, die een onderzoek van het opiniebureau Metropoll citeert.
53,7 procent van de ondervraagden hoopt dat Turkije lid van de EU wordt, ook al zijn de onderhandelingen over toetreding bijna tot hun einde gekomen.
De meeste voorstander van toetreding tot de EU zijn te vinden onder de aanhang van de pro-Koerdische HDP. 72,1 procent is voor een EU-lidmaatschap van Turkije. Onder de nationalistische IYI-achterban zijn de minste voorstanders van toetreding tot de EU te vinden (44,7 procent).
Ook de meerderheid van Erdogans AKP (52,8 procent) en de ultranationalistische MHP (51,2 procent) is voor een Turkse toetreding tot de Europese Unie.
De Rotterdamse Nida-fractie neemt afscheid van Nourdin el Ouali. Hij zat sinds 2014 voor de links-islamitische partij in de gemeenteraad.
Ouali vertelt aan RTV Rijnmond dat hij zich bezig wil gaan houden met de groei van Nida in de rest van Nederland.
Bas van Noppen neemt de komende maanden Ouali’s zetel in. Noppen was de afgelopen jaren actief als Nida-burgerlid in Rotterdam. Hij wordt vandaag als Nida-raadslid geïnstalleerd.
NIDA werd in 2013 opgericht. De partij is met twee zetels in de Rotterdamse gemeenteraad vertegenwoordigd. El Ouali werd in 2015 door journalisten van het AD, NRC, Metro en RTV Rijnmond verkozen tot Rotterdams politicus van het jaar.
Behalve in Rotterdam is Nida ook in Den Haag en in Almere in de gemeenteraad vertegenwoordigd. In Almere wordt Nida geleid door Hassan Buyatui, die in maart 2019 uit de PvdA-fractie stapte en tot begin deze week, toen hij zich bij Nida aansloot, de eenmansfractie Buyatui vormde.
Tevens overweegt de partij mee te doen aan de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar. ‘Wie weet. God weet het. De leden beslissen hier later dit jaar over,’ aldus El Ouali.
Ophef in de Amsterdamse gemeenteraad en op social media: Sylvana Simons beschuldigde de overheid van ‘islamofoob’ optreden tegen het Cornelius Haga Lyceum.
Volgens de fractievoorzitter van BIJ1 in Amsterdam is het Haga Lyceum ‘slachtoffer van islamofobie’ en is het overheidsoptreden tegen de school gebaseerd op ‘islamofobe sentimenten’. In de raadsvergadering en op social media werd fel op Simons’ beschuldiging gereageerd.
PvdA-wethouder Marjolein Moorman vindt het door Simons gelegde verband met islamofobie ‘ongepast en onprettig’, zo stelde zij in de Amsterdamse raadzaal. SP-raadslid Erik Flentge viel haar bij: ‘Ik werp dit verre van mij, de koppeling tussen kritiek op het Cornelius Haga Lyceum en islamofobie.’
Ook op social media werd verontwaardigd op Sylvana Simons gereageerd. Zo schrijft het Apeldoornse SP-raadslid Sunita Bihari:
Dit is waar het dus mis gaat. Het hele debat kapen en mensen de mond snoeren met ‘islamofobie’. #Salafisme is niet de islam. Veel moslims zijn hier ook de dupe van. Opstaan tegen indoctrinatie is niet islamfobie maar kwestie van mensenrechten! #hagaLyceumhttps://t.co/X7gpKmCoeF
Robert Bor, een uitgesproken FvD-sympathisant en blogger bij het radicaal-rechtse blog Opiniez, doet er nog een schepje bovenop:
Vaandeldraagster van het multiculturalisme en icoon van de slachtofferpolitiek, Sylvana Simons, heeft de islamofiele PvdA wethouder Moorman veroordeeld voor islamofobie inzake haar optreden in de Cornelius Haga Lyceum-zaak.
Het Haga Lyceum in Amsterdam ligt al een tijd onder vuur, omdat de school volgens de inlichtingendienst AIVD banden zou hebben het terreurgroepen en een salafistische ideologie zou propageren. De gemeente vond, naar aanleiding van het AIVD-rapport, dat het schoolbestuur moest aftreden, maar het bestuur weigerde dit.
Op het AIVD-rapport is veel kritiek gekomen. Zo stelt toezichthouder CTIVD dat de beschuldigingen in het rapport onvoldoende onderbouwd zijn. De zaak ligt nu voor de rechter.
In haar Volkskrant-column van 2 januari begint Elma Drayer met de taboewens van een ‘totaalverbod op Holocaustvergelijkingen’. ‘Elke Holocaustvergelijking banaliseert de grootste misdaad uit de geschiedenis der mensheid een beetje meer’ en ‘wie zich eraan waagt, is af’, aldus Drayer.
Maar dan is ze zelf dus ook ‘af’. In de kwalificatie ‘de grootste misdaad uit de geschiedenis der mensheid’ zit namelijk al de vergelijking met andere gebeurtenissen. Immers: als je die vergelijking(en) niet hebt gemaakt, hoe kan je dan tot de conclusie komen dat de Holocaust ‘de grootste misdaad was’?
Overigens zijn vergelijkende studies tussen genocides schering en inslag bij wetenschappelijke instituties als het NIOD. Dat is maar goed ook. Want onze kennis over massaal geweld wordt daardoor scherper en dieper. Hoe meer vergelijkingen, des te beter.
Het is niet de eerste keer dat Drayer de Holocaust bewaakt tegen ‘concurrentie’ van andere tragische gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis. In haar vorig jaar uitgekomen boek Witte schuld besteedt ze er een heel hoofdstuk aan. En onlangs, in een interview met journalist en historicus Ewout Klei, ageerde ze tegen zwarte activisten die spreken over de slavernij als de ‘Black Holocaust’ en net als Joden herstelbetalingen eisen. Drayer vindt dat ‘onzinnig’: ‘Het causale verband tussen het aangedane onrecht en wat de nazaten nu ervaren valt met geen mogelijkheid aan te tonen.’
Nu heeft Drayer een punt als ze zegt dat de trans-Atlantische slavenhandel en slavernij niet genocidaal waren: er was geen doelbewuste strategie om zwarte bevolkingsgroepen uit te roeien. Ze moesten werken, het moest iets opleveren. Maar het effect van de slavenhandel was natuurlijk wel vernietigend.
Hele bevolkingsgroepen verloren hun huis en haard. Tot slaaf gemaakten stierven door mensonterende omstandigheden tijdens de overtocht en op de plantages. Hun vrijheid, waardigheid, kinderen, taal, geschiedenis, bijna alles werd hen ontnomen. Hoezo kunnen er geen herstelbetalingen komen voor dit onbeschrijflijke onrecht?
Al is het geen genocide, het is een legitieme eis, die de Nederlandse staat zo snel mogelijk moet ophoesten aan de nazaten van de slachtoffers. En Groot-Brittannië, Spanje, Portugal en andere landen die zich schuldig hebben gemaakt aan de Trans-Atlantische slavenhandel moeten dit natuurlijk ook doen.
Identiteitsvorming rond dit uniciteitsdenken schept afstand naar andere slachtoffergroepen
En dan de claim dat de Holocaust uniek is. Is dat wel zo? Ja en nee. Ja, de Holocaust met hoofdletter H is uniek, omdat in geen enkel andere genocide het vernietigingsproces zo geraffineerd was opgezet, van transportsysteem tot vergassing. Verder was de Holocaust ook geografisch onbeperkt: de nazi’s wilden doorgaan totdat er geen enkele Jood meer was overgebleven. Ten slotte zijn de juridische strafvervolgingen na de Tweede Wereldoorlog bij geen enkel andere genocide zo uitgebreid geweest.
Tegelijkertijd is de Holocaust (waarbij we ook helaas vaak vergeten de Porajmosmee te nemen, de genocide op de Roma en Sinti) niet uniek in de wereldgeschiedenis. In absolute en relatieve aantallen is het geen ongeëvenaarde genocide. De Holodomor in Oekraïne (1932-1933), de Grote Sprong Voorwaarts in China (1958-1961), de Killing Fields in Cambodja (1975-1979) en de Rwandese Genocide (1994) hebben ook miljoenen slachtoffers geëist.
Mensen werden vermoord om wie ze waren: ‘wilden’, ‘koelakken’, stedelingen, Oekraïners, Tutsi’s, moslims, enzovoort. Meerdere staten hebben zich schuldig gemaakt aan genocide: de Verenigde Staten pleegden genocide tegen de Indianen, het Ottomaanse Rijk tegen de Armeniërs, Assyriërs en Grieken, het moderne Turkije tegen de Koerden. Nota bene Adolf Hitler zelf maakte in 1939, aan de vooravond van de Poolse veldtocht, een vergelijking tussen de misdaden die het Derde Rijk ging plegen en de Armeense Genocide: ‘Wie spreekt er vandaag nog van de vernietiging van de Armeniërs?’
Deze vormen van staatsgeweld tegen de eigen burgers waren onderdeel van het aanbreken van ‘moderne tijden’. Organische puurheid, racistische natievorming werden mondiaal als vooruitgang beschouwd. En dat gold niet alleen in Europa.
Het meest problematische aan het uniciteitsdenken rondom de Holocaust is de hiërarchie die het in slachtofferschap aanbrengt. Zeggen dat het de ergste misdaad was, de grootste, dan doe je automatisch mee aan een gepolitiseerde vorm van etnische concurrentie in slachtofferschap.
Identiteitsvorming rond dit uniciteitsdenken schept afstand naar andere slachtoffergroepen. Bij de Holocaustherdenkingen zie je dit ook vaak terug: het gaat vaak exclusief over de Joodse slachtoffers, terwijl er ook tussen de 200.000 en 600.000 Roma en Sinti zijn vermoord.
Het beste antwoord tegen dit exlusivistische slachtofferdenken werd afgelopen zaterdag gegeven door Rami Elhanan. Hij is een Israëliër die zijn dochter heeft verloren bij een Palestijnse zelfmoordaanslag:
‘We koesteren onze slachtoffermentaliteit. Wij zijn de ultieme slachtoffers, niemand anders mag slachtoffer zijn. En onze kinderen sturen we op hun zestiende, zeventiende naar Auschwitz om daar ook slachtoffer te worden. Ze komen ervandaan met de Israëlische vlag om hun schouders en de slogan ‘Never again’. Even later gaan ze het leger in en moeten ze bij een checkpoint beslissen of een 70-jarige Palestijn een wandelende tijdbom of een gewone grootvader is. Het is onmenselijk, een veel te zware verantwoordelijkheid.’
Moge er meer Elhanans opstaan die deze slachtoffermentaliteit hebben afgeschud en hun Palestijnse medemensen behandelen met de waardigheid die ieder mens verdient.
Sener Sahin (CSU) zal geen burgemeester in het Beierse stadje Wallerstein worden. De conservatief-christelijke achterban van zijn eigen partij heeft moeite met Sahin. De reden: hij is moslim.
Na protesten binnen de plaatselijke CSU-afdeling besloot Sahins om zijn kandidatuur in te trekken.
Eind vorig jaar besloot Sahin zich kandidaat te stellen. Toen dit bekend werd, kwam er fel verzet vanuit de plaatselijke CSU-afdeling. Sommige kandidaten voor de gemeenteraad dreigden zich zelfs terug te trekken. Zij waren het niet eens met Sahins kandidatuur voor het burgemeesterschap.
De plaatselijke CSU-voorzitter Georg Klink is zeer teleurgesteld, zo vertelt hij aan het Duitse weekblad der Spiegel: ‘We zijn een dorp en we zijn er nog niet.’
De CSU is een christendemocratische partij in Duitsland, die alleen in Beieren actief is. De CSU trekt veel op met de CDU, de partij van bondskanselier Angela Merkel. De CDU is actief in de andere Duitse deelstaten en minder conservatief dan de CSU.
De roman De laatste oorlog van Daan Heerma van Voss is in het Chinees vertaald, maar de Chinese uitgeverij heeft het boek gecensureerd. Het moslimpersonage is uit het boek verwijderd. Dit schrijft Heerma van Voss in een reportage over zijn Chinareis in de Volkskrant.
Een half jaar geleden vroeg de uitgever eerst of hij de religie van het moslimpersonage in het boek kon veranderen. Elke andere religie was in orde. Heerma van Voss weigerde dit, omdat zijn hele boek dan anders zou worden.
Hij meende dat hiermee de kous af was, maar vroeg voor de zekerheid toch aan de Chinese vertaler naar eventuele veranderingen in de tekst. Volgens de vertaler was er niets aan de hand, maar Heerma van Voss bleef achterdochtig. China is immers een communistische dictatuur en kent geen vrijheid van meningsuiting.
Dit wantrouwen bleek gegrond. Als de Chinese vertaling uitkomt blijkt dat dit boek moslimvrij gemaakt. Heerma van Voss: ‘Het in mijn naam uitgummen van een in werkelijkheid door de Chinese staat sterk gemarginaliseerde groep vind ik onvergeeflijk. Het is trouwens ook in strijd met het contract, waarin staat dat de tekst niet gewijzigd mag worden zonder toestemming van de auteur.’
In China ligt de islam onder vuur. Honderdduizenden Oeigoeren zijn op dit moment in heropvoedingskampen opgesloten, waar ze worden onderworpen aan een streng regime. Ook worden moskeeën systematisch gesloopt en worden Oeigoerse vrouwen gedwongen te trouwen met Han-Chinezen. De Britse zender BBC en de Amerikaanse bladen Foreign Policy Journal en Center for World Indigenous Studies spreken van ‘culturele genocide’.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
