16.2 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 763

Israël wil nieuwe nederzetting stichten in Hebron

de Kanttekening
-
0
Israël wil nieuwe nederzetting stichten in Hebron

Israël is van plan een nieuwe enclave te bouwen in Hebron, op de Westelijke Jordaanoever. Dat melden Israëlische media. Hier wonen op dit moment duizend Israeli’s in versterkte enclaves tussen 200.000 Palestijnen.

Minister van defensie Naftali Bennet heeft opdracht gegeven te beginnen aan de bouw van een wijk voor Joodse kolonisten midden in het centrum van Hebron. Vanuit Palestijnse zijde wordt woedend gereageerd. De Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) roept op tot internationale sancties tegen de nieuwe nederzettingen.

Onlangs verklaarde de VS dat de nederzettingen geen schending zijn van het internationale recht. De PLO zegt op Twitter dat het besluit om Joodse nederzettingen te bouwen op de Westelijke Jordaanoever het eerste tastbare resultaat is van het Amerikaanse besluit om kolonisatie te legitimeren.

Herbon vormt al decennia een centrum van geweld tussen Israëli’s en Palestijnen. In de Bijbel staat dat dit de begraafplaats is van Abraham, de aartsvader van zowel joden als moslims.

Het is de bedoeling dat de nieuwe enclave een verbinding vormt tussen Avraham Avinu, het spiritueel centrum van de joodse gemeenschap in Hebron, en de Grot van de Patriarchen, een heilige plaats voor zowel joden, christenen als moslims.

‘Neonazi-schandaal’ treft elite-eenheden in het Duitse leger

de Kanttekening
-
0
‘Neonazi-schandaal’ treft elite-eenheden in het Duitse leger

De Duitse krijgsmacht overweegt een hoge officier uit zijn functie te ontheven. Hij wordt verdacht van banden met extreemrechtse groeperingen, meldt het Duitse Bild. Het gaat om iemand uit de elite-eenheden die al maandenlang in de gaten werd gehouden.

Twee andere collega’s van de officier zijn eveneens beschuldigd van extreemrechtse opvattingen. Op een privéfeestje, georganiseerd door de gewraakte officier, zouden ze de Hitlergroet hebben gebracht.

Eén van hen is inmiddels al geschorst en mag zijn uniform niet langer dragen, de ander wordt nog onderzocht. Nazi-symbolen zoals de Hitlergroet zijn in Duitsland verboden.

Defensieminister Annegret Kramp-Karrenbauer (CDU) heeft harde maatregelen toegezegd. Wie ook maar de schijn wekt radicaal te zijn, hoort volgens haar niet thuis bij de krijgsmacht. De elite-eenheden, verantwoordelijk voor het redden van ontvoerden en gegijzelden en het tegengaan van terroristen, zouden juist ‘elke neiging tot radicalisme moeten tegengaan’.

De dreiging van rechts-extremisme lijkt te groeien binnen het Duitse leger. De inlichtingendienst onderzoekt momenteel twintig soldaten binnen de elite-eenheden op banden met rechts-extremisme.

In 2017 werden zelfs terroristische plannen van een Duitse officier verijdeld. De officier hoopte dat zijn terreurdaad zou worden aangezien voor een terroristische aanval uit islamitische hoek.

Topambtenaar VS: ‘Amerika steunt inlijving Westelijke Sahara door Marokko’

de Kanttekening
-
0
Topambtenaar VS: ‘Amerika steunt inlijving Westelijke Sahara door Marokko’

Amerika is tegen een onafhankelijke Westelijke Sahara, zegt een Amerikaanse topambtenaar.

Tegen het Marokkaanse staatsmedium Mapnews zegt de ambtenaar dat de Amerikanen het Marokkaanse ‘autonomieplan’ steunen. Dit plan, dat de Westelijke Sahara een relatief autonome status geeft onder Marokkaans gezag, is ‘serieus, realistisch en geloofwaardig’.

Deze zomer al schreef de Amerikaanse krant Wall Street Journal, op basis van gesprekken met andere ambtenaren, dat de Verenigde Staten tegen de onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara zijn. De onafhankelijkheidsbeweging Polisario, dat strijdt voor een eigen staat in de Westelijke Sahara, is niet blij met dit bericht.

Polisario heerst nu over een klein deel van de Westelijke Sahara, waar de Arabische Democratische Republiek Sahara (ADRS) is uitgeroepen. Deze staat wordt door 45 landen erkend. De ADRS eist het gezag in de gehele Westelijke Sahara op.

Van 1884 tot 1975 was de Westelijke Sahara een Spaanse kolonie. Na de dood van de Spaanse dictator Franco werd het gebied door de Marokkaanse koning Hassan II ingelijfd, een jaar later riep Polisario de onafhankelijkheid uit. Tot 1991 is er om de Westelijke Sahara gevochten. Sindsdien heerst er een wapenstilstand.

Turkije stuurt IS-strijders terug naar Frankrijk, België en Ierland

de Kanttekening
-
0
Turkije stuurt IS-strijders terug naar Frankrijk, België en Ierland

Turkije stuurt dit weekend IS-strijders terug naar België en Ierland. Begin december zal hetzelfde gelden voor elf Franse IS-strijders. Dit zegt binnenlandminister Süleyman Soylu, aldus de Turkse krant Hürriyet.

Enkele Europese landen verzetten zich tegen de Turkse pogingen om IS-strijders met een Europees paspoort terug te sturen, maar de Turkse regering zet haar beleid gewoon door.

De Syrische president Assad is tegen het repatriëren van IS-strijders naar Europese landen. Hij wil dat ze in Syrië de doodstraf krijgen. Dat vertelde hij gisteren aan het Franse medium Paris Match.

CIDI en NIW boos op Volkskrant-cartoonist vanwege ‘antisemitische’ cartoon

de Kanttekening
-
0
CIDI en NIW boos op Volkskrant-cartoonist vanwege ‘antisemitische’ cartoon

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en het Nieuw Israëlitisch Weekblad (NIW) zijn woedend op de Volkskrant. Dit komt door de nieuwste cartoon van Jos Collignon, die antisemitisch zou zijn. De cartoonist zegt zich van geen kwaad bewust te zijn.

In de cartoon, die gisteren in de Volkskrant stond, is de Britse Labourleider Jeremy Corbyn te zien. Corbyn wordt door zijn tegenstanders van antisemitisme beschuldigd. Collignon tekende de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, die op het punt om Corbyn te stenigen. Netanyahu heeft in zijn andere hand een dagvaarding vast, omdat hijzelf beschuldigd wordt van corruptie. Corbyn zegt: ‘Hij die zonder zonde is, werpe de eerste steen.’

Collignon lijkt met zijn cartoon partij te kiezen voor Corbyn. Die is een stevige criticus van Israël, maar ontkent een antisemiet te zijn. Sinds zijn aantreden als Labourleider in 2015 is Corbyn door zijn tegenstanders meerdere malen van antisemitisme beschuldigd. Ook zou hij te weinig doen om antisemitisme in zijn partij aan te pakken.

Het NIW schrijft: ‘Het gaat de critici die zich tegen de cartoon van Collignon keren niet om het feit dat de tekenaar Netanyahu belachelijk maakt, maar de grote onrust over Labour bagatelliseert. Dat hij daarvoor ook nog eens een tekst van Jezus gebruikt, alsof Corbyn ‘de messias’ zou zijn, ligt bij vele Joodse Nederlanders extra gevoelig.’

Het NIW beroept zich op een opiniepeiling van Jewish News, waaruit blijkt dat 87 procent van de Joods-Britse respondenten Corbyn ziet als antisemitisch. 47 procent van de respondenten overweegt bovendien te emigreren als Corbyn premier wordt.

Wetenschappers concludeerden vorige maand dat Labour geen antisemitische partij is en dat tegen Corbyn een heksenjacht wordt gevoerd. Volgens hen hebben zich wel antisemitische incidenten in de Labourpartij voorgedaan, maar worden deze enorm opgeblazen. Dat Labour niet tijdig en adequaat hierop heeft gereageerd ligt aan het interne functioneren van de partij. Corbyn treft geen blaam, stellen de wetenschappers.

Collignon, die in zijn cartoons regelmatig Israël op de korrel neemt, ‘loopt vaker langs het randje als het om antisemitisme gaat’, stelt het NIW. In 2012 kreeg Collignon een strafklacht aan zijn broek vanwege een cartoon over Geert Wilders die antisemitisch zou zijn. Ook werd Collignon aangeklaagd bij de Raad voor Journalistiek. Collignon tekende voor de Volkskrant een hand die geld in de binnenzak van Wilders stopt, waarna de PVV-voorman in het Hebreeuws bedankt: ‘Dank u beleefd en maakt u zich geen zorgen.’ De cartoonist werd toen niet veroordeeld.

Vanwege Collignons nieuwste cartoon heeft het CIDI een brief gestuurd naar de redactie van de Volkskrant en een artikel op de eigen site gepubliceerd. In zijn reactie op het CIDI ontkent Collignon een antisemitische tekening te hebben gemaakt: ‘Bij beschuldigingen van antisemitisme is de Israëllobby nooit ver weg. (…) Bij elke tekening met begrip voor het internationale recht en de Palestijnse bevolking en met afkeer van rechtse houwdegens die het voor het zeggen hebben, krijg ik u op mijn dak.’

‘We zijn de luis in de pels, houden iedereen scherp’

Ewout Klei
-
1
‘We zijn de luis in de pels, houden iedereen scherp’

De Kanttekening sprak Sylvana Simons over het racisme in Nederland, intersectionaliteit en de toekomst van BIJ1. Hoe wordt BIJ1 een machtsfactor in de Nederlandse politiek?

Racisme staat weer hoger op de politiek-maatschappelijke agenda. Twee recente gebeurtenissen spreken hierbij sterk tot de verbeelding. Begin november verstoorden extreemrechtse demonstranten een bijeenkomst van Kick Out Zwarte Piet in Den Haag en twee weken geleden werd de voetbalwedstrijd FC Den Bosch-Excelsior opgeschrikt door racistische spreekkoren tegen Excelsior-aanvaller Ahmad Mendes Moreira.

Sylvana Simons is één van de aanjagers van de antiracismebeweging in Nederland. De voormalige tv-presentatrice en tafeldame bij De Wereld Draait Door is nu gemeenteraadslid in Amsterdam voor BIJ1. Aanvankelijk had Simons zich aangesloten bij de partij DENK van Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk, maar ze besloot uiteindelijk om een eigen partij op te richten: Artikel 1. In het najaar van 2017 veranderde de partij haar naam in BIJ1.

Artikel 1 behaalde bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 nul zetels. BIJ1 slaagde er in maart 2018 wel in om met één zetel in de Amsterdamse gemeenteraad te komen. De agenda van BIJ1 is antiracistisch, intersectioneel en antikapitalistisch. De partij staat voor ‘radicale gelijkwaardigheid en economische rechtvaardigheid’. We spreken Sylvana Simons in de Amsterdamse Stopera over het racisme in Nederland, intersectionaliteit en de toekomst van BIJ1. Hoe wordt BIJ1 een machtsfactor in de Nederlandse politiek?

Racisme in het voetbal staat meer dan ooit op de agenda. Voetbalclubs en individuele voetballers spreken zich uit tegen racisme. Is dit genoeg, denkt u? Of ligt hier ook een rol voor de politiek?

‘Racisme staat in de voetbalwereld niet voor het eerst op de kaart. Het is een oudere discussie, die ook in de jaren tachtig van de vorige eeuw speelde. Onder anderen Frank Rijkaard en Stanley Menzo spraken zich er toen tegen uit. Maar de discussie toen was niet genoeg, want er is nog steeds veel racisme.

Het probleem met racismebestrijding is dat we dit gaan segmenteren. We bestrijden racisme in het voetbal, in het onderwijs, bij de Belastingdienst, enzovoort. Maar racisme is een groot probleem, dat in alle lagen van onze maatschappij speelt. Als we dit echt goed willen bestrijden is moreel leiderschap nodig. We moeten deze systemen afwijzen. Helemaal als racisme ook bij de Belastingdienst, onze overheid dus, speelt. De overheid is nu aan zet. Ze moet nu niet alleen het goede voorbeeld geven, maar ook duidelijke kaders stellen.’

De aanpak die u voorstaat, is die niet gewoon holistisch?

‘Dat is uw begrip, maar holistisch is voor mij geen vies woord. Racisme is een probleem dat zich op grote schaal voordoet in de maatschappij, met polarisatie in de samenleving als gevolg. Ik bedoel hiermee niet zozeer dat groepen in de samenleving tegen elkaar worden opgezet, maar dat er segregatie ontstaat. Mensen van allerlei kleuren herkennen zich niet in de overheid die hen moet vertegenwoordigen.’

Sinds kort is Piet in zowel de nationale tv-uitzendingen als in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht niet zwart meer. Ondertussen blijft hij in de rest van het land wel zwart. 71 procent van de Nederlanders is voor Zwarte Piet, zo bleek uit een opiniepeiling van EenVandaag. Ook schieten lokale Sinterklaasjournaals mét Zwarte Piet als paddenstoelen uit de grond. Bent u niet bang dat deze strijd nog heel lang gaat duren?

‘De strijd duurt lang en zal nog wel even duren. We zijn al bezig sinds begin vorige eeuw. Dat de strijd lang duurt, daar hebben we ons wel bij neergelegd. Maar dat betekent niet dat we hem niet moeten voeren. We moeten dit ook doen op gemeentelijk niveau. Het kan niet zo zijn dat we racisme subsidiëren door organisaties te ondersteunen die nog met Zwarte Piet werken.’

Maar is een verbod afdwingen, ook in de provincie, niet ontzettend lastig? Het wordt toch lokaal besloten of Zwarte Piet wel of niet mag?

‘Het is eigenlijk helemaal niet zo moeilijk. Racisme mag niet, volgens onze Grondwet en het Wetboek van Strafrecht. We zijn er nu inmiddels wel achter dat Zwarte Piet een racistisch figuur is. En het gaat ook om onze openbare ruimte, waar ook mensen als ik zich in moeten verkeren. De overheid heeft wel degelijk middelen om die openbare ruimte veilig te maken voor alle Nederlanders.’

Is Roetveegpiet wel een goed, niet-racistisch alternatief? Of moeten we helemaal van Piet af? 

‘Het gevaar bestaat inderdaad dat de Roetveegpiet een blackface-light wordt. In onze gemeente Amsterdam hebben we voor een mooie oplossing gekozen, waar Piet niet op blackface lijkt.’

En wat vindt u eigenlijk van de Nieuwe Sint? Ik zag allemaal posters van deze Sint van kleur in Amsterdam.

‘Ontzettend leuk natuurlijk, dit initiatief. Ik moet altijd even glimlachen als ik die poster weer zie. Maar als politiek bemoeien wij ons hier verder niet mee.’

‘Intersectionaliteit zou niet ingewikkeld moeten zijn, dit moet je leren op school’

BIJ1 heeft het intersectionele denken als ideologie omarmd. Wat houdt intersectionaliteit, kort gezegd, in?

‘Intersectionaliteit is de gedachte dat uitdagingen die verbonden zijn aan bepaalde aspecten van identiteiten elkaar tegenkomen op kruispunten, intersecties. Ik zal het concreet maken met een voorbeeld. Je hebt het probleem van onderadvisering in het onderwijs, dat leerlingen een te laag schooladvies krijgen. Dit overkomt kinderen uit lagere sociaaleconomische klassen, maar ook leerlingen van kleur. Tel daarbij op dat je ook een kind bent van kleur, dan word je dubbel gediscrimineerd hierin. En dat je dan daar bovenop een meisje bent. De verschillende manieren waarop mensen gemarginaliseerd worden ontmoeten elkaar en versterken elkaar op verschillende kruispunten. En dat betekent dat als je de oplossing voor die uitdagingen zoekt, je ook naar die kruispunten zou moeten kijken.’

Het complete plaatje. Dus eigenlijk is deze benadering holistisch?

‘Nogmaals: ik vind dat geen vies woord. Alles is met elkaar verbonden. Het klimaatdebat bijvoorbeeld staat ook niet op zichzelf, maar heeft in de eerste plaats gevolgen voor de mensen die hun landbouwgronden kwijtraken als gevolg van overstromingen of de oprukkende woestijn, of voor de mensen die leven in de regenwouden die gekapt worden. In Suriname worden de oerwouden gekapt door westerse bedrijven. Het is verschrikkelijk dat dit gebeurt, maar het is in de eerste plaats een probleem voor de Indianen en de Marrons, die hierdoor hun leefomgeving kwijtraken.’

Maar is het begrip intersectionaliteit niet veel te academisch voor de ‘gewone Nederlander van kleur’? Tante Es, Achmed de slager, enzovoort?

‘Mensen van kleur hoef je het begrip intersectionaliteit niet uit te leggen, want zij leven dit elke dag. Die weten dat de wijken waarin zij wonen minder goed onderhouden worden, die weten dat hun scholen de slechtste gebouwen hebben, die weten dat dit samenhangt met hun sociaaleconomische positie. Die weten ook dat de oplossing van de problemen waarmee zij dagelijks kampen in de verbondenheid van aanpak zit. Intersectionaliteit zou niet ingewikkeld moeten zijn, dit moet je leren op school. We moeten weten van welke vooroordelen en marginalisaties mensen van kleur elke dag last hebben, die ze met zich meedragen.

Er is helaas scepsis tegen de gedachte van intersectionaliteit. Dat komt omdat er weerstand is tegen het idee dat we alles tegelijk moeten aanpakken. Ik moet het begrip intersectionaliteit telkens weer uitleggen, valt mij op. Het begrip zou eigenlijk allang ingeburgerd moeten zijn. Er zijn zoveel moeilijke begrippen die we dagelijks in de mond nemen. Denk aan participatiemaatschappij. Waarom hoeven we dit begrip niet uit te leggen, maar intersectionaliteit wel?’

Vervreemdt BIJ1 zich niet van veel Nederlanders van kleur, die toch best wel conservatief over bijvoorbeeld homoseksualiteit en gendervraagstukken denken, door een superprogressieve LGBTQIA+-koers voor te staan?

‘Nee, ik denk van niet. We zijn een partij voor radicale gelijkheid en sociaaleconomische rechtvaardigheid en komen op voor mensen die worden uitgesloten. Ik zie in systemen van uitsluiting geen verschil; ze overlappen elkaar juist. Zo zijn er bijvoorbeeld ook moslims die queer zijn, een groep mensen die nauwelijks gehoord wordt. En bovendien zijn er genoeg witte mensen die homo- en transfoob zijn. Je moet niet denken dat transgender personen pas sinds kort bestaan. Zij waren er vroeger ook, maar hielden hun identiteit voor zich of werden vermoord. Groepen als queers zijn minder klein dat je zou denken.’

En hoe zit het eigenlijk met uw eigen achtergrond, als ik zo vrij mag zijn? Komt u ook uit een streng-religieus nest met homofobe opvattingen, waar u zich van heeft moeten losmaken? Jerry Afriyie vertelde in NRC dat hij van zijn vooroordelen over homoseksualiteit is afgekomen.

‘Nee, ik ben niet-religieus opgevoed. Queerness was voor mij nooit een issue. Maar ik geloof dat elke religie in de basis voor menselijkheid en menswaardigheid staat.’

Er komt waarschijnlijk een slavernijmuseum in Amsterdam. Het Amsterdam Museum haalt bordjes weg over de Gouden Eeuw. Wat vindt u van deze ontwikkelingen?

‘Heel positief. Ik vond het ook heel leuk om in een fototentoonstelling van het Amsterdam Museum te worden geportretteerd als Elisabeth Samson, de eerste vrijgeboren vrouw van Suriname. Ze was een handelsvrouw, een miljonair. Zij werd verbannen naar Nederland, omdat ze wilde trouwen met een witte man. Maar in Nederland heeft bijna niemand van haar gehoord.’

Ik hoor haar naam nu ook voor het eerst, en ik ben nog wel historicus.

‘Dit bedoel ik. In de geschiedenis moet niet alleen meer aandacht komen voor de misstanden van het kolonialisme, maar ook de Nederlandse geschiedenis van toe-eigening. Het Westen heeft veel van andere culturen geleerd. Arabische cijfers, bijvoorbeeld. Met het programma Voxpop ging een interviewer aan mensen op straat vragen wat ze vonden van Arabische cijfers vonden. Allemaal negatieve reacties natuurlijk, omdat mensen niet weten dat we onze cijfers van de Arabieren hebben. Er zit blijkbaar een groot gat in ons geschiedenisonderwijs.

Op het persoonlijke vlak word ik ook regelmatig met onwetendheid geconfronteerd, wat best pijnlijk is. Dikwijls zeggen mensen tegen mij: ‘Ga terug naar je eigen land.’ Maar ik ben in Nederland opgegroeid. Mijn familie komt uit Suriname, maar ze zijn daar gekomen dankzij de Nederlandse slavenhandel. Mensen die zeggen dat ik moet teruggaan naar mijn ‘eigen’ land kennen hun eigen verleden niet.’

U bent leider van BIJ1, een landelijke partij die op dit moment alleen in de Amsterdamse gemeenteraad vertegenwoordigd is. In 2017 kreeg BIJ1, dat toen nog Artikel 1 heette, heel veel media-aandacht. Maar we krijgen nu niet zoveel meer van BIJ1 mee, behalve als er ophef is over een van uw uitspraken, bijvoorbeeld over ‘dekolonisatie’ van wiskunde. Wat heeft uw partij intussen concreet bereikt?

‘Concreet hebben we in Amsterdam de klimaatcrisis uitgeroepen. Klimaatverandering nemen we als BIJ1 ontzettend serieus. De gemeenteraad heeft een motie van BIJ1 aangenomen, waarin staat dat aan elke beleidsmaatregel een klimaatparagraaf moet worden toegevoegd. We moeten ontgroeien. Ook hebben we bijvoorbeeld geld vrij weten te maken voor alleenstaande moeders in armoede, hebben we privilegetrainingen voor ambtenaren voor elkaar gekregen, extra duiding bij controversiële straatnamen en hebben we ervoor gezorgd dat de gemeente met leveranciers van de Voedselbank Amsterdam in gesprek gaat om het voedseltekort aan te pakken.’

Is ontgroeien hetzelfde als ‘consuminderen’, waar GroenLinks het weleens over heeft? 

‘Nee, het is breder. Bij consuminderen kijken we alleen naar de consument, ontgroeien gaat ook over bedrijven. Die moeten ook veranderen. Een motie van BIJ1 over zonnepanelen op daken van huizen van sociale woningbouw heeft het ook gehaald. We willen dat de opbrengst hiervan ten goede komt aan de sociale huurders. Want mensen uit kwetsbare sociale groepen hebben met meeste last van klimaatverandering. Niet iedereen kan vegan worden. Niet met die hoge prijzen voor veganistisch voedsel.’

Is de invloed van BIJ1 niet vooral de functie van links geweten die de partij speelt voor GroenLinks en andere linkse partijen?

‘Onze aanwezigheid in de gemeenteraad is een linkse reminder voor het college, maar ook voor de oppositie, dat het ook anders kan. We zijn de luis in de pels. We houden iedereen scherp, we beïnvloeden het discours.’

Dus dat het bestrijden van racisme een belangrijk thema is in de Amsterdamse politiek komt mede door de inzet van BIJ1?

‘Precies.’

Bij de verkiezingen in Amsterdam van 2018 kreeg u vooral stemmen uit de Bijlmer. Dreigt BIJ1 niet het DENK voor Afro-Nederlanders te worden?

‘BIJ1 wordt net als DENK als een etnische partij geframed, maar de VVD is ook een etnische partij: voor witte Nederlanders. Politiek gaat onder andere over identiteit. Wij zijn niet alleen de partij voor de Afro-Nederlanders, we zijn ook de partij voor bijvoorbeeld de dekoloniale Indische, Molukse en Indonesische community, voor de LHBTQIA+-gemeenschap en zo ook voor de docenten, de zorgmedewerkers en de alleenstaande moeders.

Overigens klopt het niet dat we onze zetel alleen maar aan de Bijlmer te danken hebben. We kregen ook in de rest van Amsterdam stemmen. En bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 kregen we stemmen uit het hele land.’

Naast Amsterdam kennen ook Rotterdam en Utrecht inmiddels een lokale afdeling. Wordt BIJ1 een grotestedenpartij, of zijn jullie er ook voor Boer Henk uit Klazienaveen?

‘Als boer Henk uit Klazienaveen begrijpt dat de intersectionele benadering hem dient, dan is hij natuurlijk welkom. Maar we zijn breder dan alleen de grote steden. In Hilversum en Leeuwarden zijn we ook bezig, daarnaast in Almere, Eindhoven, Leiden, Groningen en Haarlem zijn afdelingen in oprichting. Wel is het zo dat in de grote steden deze problematiek meer speelt, vanwege de bevolkingssamenstelling.’

‘Mensen van allerlei kleuren herkennen zich niet in de overheid’

Socioloog en BIJ1-stemmer Willem Schinkel zei onlangs op de Kanttekening dat ‘identiteitspolitiek’ niet gaat om erkenning, maar om omverwerping van het liberaal-democratische systeem. Is dit ook wat BIJ1 wil? Of doen jullie toch mee aan dit systeem?

‘We zijn als BIJ1 tegen assimilatie. Dat is een eenzijdige, paternalistische opdracht. Ons huidige systeem raakt failliet. Economisch, sociaal, religieus, cultureel. Het zal omver geworpen moeten worden.’

Maar bedoelt u met dit systeem de vertegenwoordigende democratie? Het parlement en de gemeenteraden? Is BIJ1 antiparlementair?

‘Nee. We doen mee aan de democratie, aan het politieke systeem, dus dan dragen we ook de consequenties hiervan. Maar we zijn wel tegen het kapitalisme en de liberale vorm van democratie die zich aan banden laat leggen door de vrije markt en het systeem van winst mogelijk maakt in plaats van het vervullen van de basisbehoeften van mensen. We willen een rechtvaardige samenleving waar radicale gelijkwaardigheid bestaat. Hiervoor moeten we alle betrokkenen aan tafel zien te krijgen, om over onze toekomst na te denken.’

Maar hoe wilt u dat ideaal bereiken?

‘Door te doen wat we nu al aan het doen zijn. We doen als activistische groepering mee aan de politiek en zijn nu vooral bezig om als partij te groeien en onze positie te consolideren. We verenigen mensen op basis van onze idealen.’

Maar als we toch naar de toekomst kijken: is BIJ1 bereid om compromissen te sluiten met andere partijen, stel als BIJ1 in het college komt of in de regering?

‘We sluiten natuurlijk geen compromissen die indruisen tegen onze idealen. Maar deelname aan het college of aan de regering is nog ver weg. Zover is het nog lang niet. Uiteraard wil elke partij aan de macht zijn, om het beleid vorm te geven. Wij willen echter niet meewerken aan een rechts, neoliberaal beleid.’

Dus u sluit de VVD op voorhand als coalitiepartner uit?

‘De VVD is inderdaad niet een partij waarmee we snel zouden willen samenwerken. Maar nogmaals: regeren is nog niet echt aan de orde. En oppositievoeren is ook heel belangrijk voor een gezonde democratie.’

Is BIJ1 een getuigenispartij, waarbij de kracht van de getuigenis belangrijker is dan de macht van het getal?

‘Vooralsnog is dat inderdaad het geval. Onze idealen staan nu voorop.’

Mocht het kabinet de rit uitzitten, dan komen er in maart 2021 verkiezingen aan. Hoeveel zetels gaat BIJ1 halen? En hoe wil BIJ1 dit bereiken?

‘Ons doel is inderdaad om weer aan de Tweede Kamerverkiezingen mee te doen. Het doel is één, twee of misschien wel drie zetels. In 2017 deden wij voor het eerst aan de parlementsverkiezingen mee, toen we nog heel jong waren. We hadden ook nauwelijks geld om een campagne te voeren. Het electorale resultaat dat we toen haalden gaf ons echter voldoende motivatie om als partij te blijven doorgaan. De kiezer gaf ons een motie van vertrouwen. Er was behoefte aan ons geluid.’

Wat is er in tussentijd veranderd? Is BIJ1 professioneler geworden?

‘Ja, we hebben nu een partijbureau en een landelijk bestuur, en dankzij onze ervaring in de Amsterdamse gemeenteraad raken we ook bekend met de politieke mores.’

‘De VVD is een etnische partij voor witte Nederlanders’

Hoe zit het eigenlijk met de banden tussen Kick Out Zwarte Piet en BIJ1? Werken beide clubs nauw met elkaar samen?

‘We ondersteunen hun acties natuurlijk, maar we hebben geen formele alliantie. Op de KOZP-vergadering in Den Haag van 8 november, die verstoord werd door extreemrechts, waren bijvoorbeeld ook veel BIJ1-leden aanwezig. We steunen ook andere organisaties, zoals Single SuperMom, die zich inzet voor alleenstaande moeders, en Extinction Rebellion. Maar we hebben geen formele banden met deze organisaties. Wel zitten er veel activisten bij BIJ1.’

En hoe zit het met de lokale partijen NIDA en de Haagse Stadspartij? Zijn dat potentiële samenwerkingspartners, bijvoorbeeld voor de komende Tweede Kamerverkiezingen?

‘We voelen verwantschap met beide partijen, dat klopt. Raadslid Fatima Faid van de Haagse Stadspartij is ook lid van BIJ1, maar we zijn vooralsnog van plan om op eigen kracht in de Tweede Kamer te komen.’

Zijn er ook buitenlandse voorbeelden waaraan u uzelf spiegelt, bijvoorbeeld de radicaal-linkse Democratische politica Alexandria Ocasio-Cortez?

‘Ik ben mijzelf, ik spiegel mijzelf niet aan anderen, die mij moeten plooien. Maar los daarvan heb ik wel enorme bewondering voor AOC en de rest van de The Squad. Zij willen de samenleving op een radicale manier opnieuw vormgeven en doen dat onbevreesd. Daarnaast is de aanpak van AOC ook heel breed. Ze begrijpt dat je klimaatverandering niet kan aanpakken als je geen kritiek hebt op het kapitalisme.’

En als we toch even internationaal blijven, zijn er in het buitenland ook partijen waarmee BIJ1 samenwerkt?

‘Nee, zover zijn we nog niet. Ik spreek in het buitenland wel eens met geestverwanten. Zij zijn negatief verrast dat een partij als BIJ1 nodig is, maar positief verrast dat deze partij bestaat. Ik denk dat er uiteindelijk wel potentie is voor partijen als BIJ1 in het buitenland, zeker in andere EU-landen zijn we nodig. maar onze focus is eerst de Tweede Kamerverkiezingen. Ik wil niet te ver de toekomst inkijken.’

Wat vindt u eigenlijk van actiegroep De Grauwe Eeuw, die het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen heeft beklad en ook zit achter de actie ‘4 mei niet voor mij’? Is deze club niet schadelijk voor de strijd van BIJ1 en KOZP?

‘Het is lastig om hier uitspraken over te doen. De methodes van De Grauwe Eeuw zijn niet onze methodes. Maar ik wil ze niet de maat nemen. Misschien zijn hun methodes ook effectief. Ik vind het een slechte zaak dat links heel veel kritiek heeft op elkaar. Daar doe ik niet aan mee.’

U was eerst actief voor DENK, een partij met een grotendeels islamitische achterban. Heeft BIJ1 de islamitische kiezers als doelgroep opgegeven? Op bijeenkomsten van BIJ1 zie je geen tot nauwelijks hoofddoeken.

‘Iedereen die onze waarden onderschrijft is welkom bij BIJ1, dus ook moslims. Er zijn ook moslimvrouwen actief voor BIJ1, maar niet iedereen draagt een hoofddoek. Wij zijn trouwens principieel tegen het boerkaverbod, want wij zijn voor het recht van zelfbeschikking. Wij komen voor moslima’s en hun rechten op.’

Toen u actief was voor DENK werd u vaak geconfronteerd met de Armeense Genocide, een historische gebeurtenis die door DENK wordt ontkend. U weigerde toen afstand van het standpunt van DENK te nemen. Toen u geen lid meer was van DENK bood u excuses aan voor uw houding van toen. Bent u hierover echt anders gaan denken?

‘De eerste vraag die ik kreeg toen ik nog bij DENK zat, ging over de Armeense Genocide. Het probleem is het frame. De Nederlandse regering heeft een standpunt over de Armeense Genocide en opeens wordt er aan DENK en aan Turkse Nederlanders gevraagd dat zij zich hierover kunnen verantwoorden. Terwijl witte Nederlanders niet om verantwoording wordt gevraagd over het slavernijverleden. Dat vind ik verkeerd en meten met twee maten. Ik bood mijn excuses aan voor het feit dat ik Nederlanders van Armeense afkomst misschien het gevoel gaf dat ik ze in de kou liet staan. Dat was nooit mijn bedoeling. Het is voor mij belangrijk dat iedereen zich gehoord voelt.’

‘Het doel is één, twee, misschien wel drie zetels’

Ten slotte nog heel iets anders. BIJ1 is, zoals de partij zelf zegt, voor radicale gelijkheid. Betekent dit dat de monarchie moet worden afgeschaft?

‘Die vraag had ik niet verwacht. Maar wel grappig dat we het er nu over hebben, want de monarchie staat als onderwerp op onze agenda. We gaan ons hier binnenkort over buigen, in het kader van ons verkiezingsprogramma. Omdat we hierover nog een standpunt moeten innemen kan ik er eigenlijk niet veel over zeggen. Vanuit onze principes van economische rechtvaardigheid en radicale gelijkwaardigheid hebben wij bezwaren bij het bestaan van de monarchie. Tegelijkertijd zijn er een hoop mensen die op ons stemmen die zich zeer verbonden voelen met het koningshuis. Ik kan dus, voor nu, enkel zeggen dat ons standpunt hierover nog geformuleerd gaat worden.’

Britse premier Johnson zegt sorry voor ‘islamofobie’ binnen Conservatieve Partij

de Kanttekening
-
0
Britse premier Johnson zegt sorry voor ‘islamofobie’ binnen Conservatieve Partij

Tijdens een bezoek aan de plaats Cornwall heeft de Britse premier Boris Johnson zijn excuses aangeboden voor ‘islamofobie’ vanuit zijn Conservatieve Partij.

De Conservatieven lagen al langer onder vuur vanwege uitspraken van partijleden over moslims en de islam. Alleen deze maand openbaarde the Guardian ‘anti-islamitische en racistische social mediaberichten’ door vijfentwintig Conservatieve kopstukken en onthulden Britse media dat een Lagerhuis kandidaat bang is voor ‘Eurabië’.

‘Natuurlijk’, antwoordde Johnson op de vraag of hij sorry wil zeggen voor de vermeende moslimhaat die Conservatieven zouden hebben geuit. ‘En voor alle pijn en afschuw die is veroorzaakt.’

Johnson herhaalde daarbij een ‘onafhankelijk onderzoek naar elke vorm van vooroordelen en discriminatie’ binnen de Conservatieve Partij toe te zeggen. Volgens critici buiten én binnen de partij dit nog onvoldoende. Zij eisen een apart onderzoek naar moslimhaat. Ook willen zij dat Johnson expliciet afstand doet van uitspraken die hij zelf deed.

Zo vergeleek Johnson vorig jaar boerka’s met brievenbussen en bankrovers en vroeg hij zich in een essay uit 2007 af ‘wanneer de 18e-eeuwse Verlichting doordringt tot de achterlijke islam’. ‘Islamofobie’ is volgens Johnson bovendien ‘een natuurlijke reactie’ op de islam, die hij ‘de meest kwaadaardige en sektarische religie wat betreft harteloosheid tegenover niet-gelovigen’ noemt.

Amnesty begint actie voor vrijlating Turkse schrijver Ahmet Altan

de Kanttekening
-
0
Amnesty begint actie voor vrijlating Turkse schrijver Ahmet Altan

Mensenrechtenorganisatie Amnesty International is een campagne gestart met als doel om de Turkse schrijver en journalist Ahmet Altan vrij te krijgen.

Altan werd eerder deze maand opnieuw gearresteerd. Een week eerder werd hij na drie jaar vrijgelaten uit de gevangenis omdat de aanklachten tegen hem volgens het hooggerechtshof ongegrond waren.

Altan werd in 2016 voor het eerst gearresteerd, na de mislukte coup van juli dat jaar. Hij zou volgens de Turkse aanklager betrokken zijn bij de Gülenbeweging, die volgens de  Turkse regering achter de mislukte staatsgreep zit. Ahmet Altan schreef in zijn eigen linkse krant Taraf kritische stukken over het Turkse leger en over president Recep Tayyip Erdogan zelf.

‘Ahmet Altan is een gewetensgevangene en moet onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrijgelaten worden’, zegt Amnesty International. De in Groot-Brittannië gevestigde organisatie heeft een briefactie op touw gezet om de Turkse regering onder druk te zetten.

Eerder deze week won Ahmet Altan de Geschwister-Scholl-Preis, een Duitse literaire prijs die vernoemd is naar broer en zus Hans en Sophie Scholl. Deze twee Duitse studenten waren lid van de Duitse verzetsgroep Die Weiße Rose en schreven pamfletten tegen de nazi’s. Begin 1943 werden ze terechtgesteld door middel van de guillotine.

Ahmet Altan: misschien wel de meest gehate man van Turkije

Ewout Klei
-
1
Ahmet Altan: misschien wel de meest gehate man van Turkije

De Turkse schrijver en journalist Ahmet Altan zit weer in de gevangenis. Zijn vrijheid duurde maar acht dagen. Haat het Turkse regime Altan werkelijk zo? Of spelen er nog andere belangen?

Afgelopen maand was de 69-jarige Ahmet Altan twee keer wereldnieuws. Op 5 november werd de beroemde Turkse schrijver, journalist en oud-hoofdredacteur van de linkse krant Taraf vrijgelaten uit de gevangenis. Altan zat drie jaar vast omdat hij zou hebben meegewerkt aan de mislukte couppoging van 2016. Op 12 november werd hij opnieuw opgepakt.

Altan vermoedde al dat hij gearresteerd zou worden, zo schreef hij in een stuk over zijn verblijf in de gevangenis, dat drie weken terug in het Turkse medium T24, de Britse the Guardian en – een paar dagen later – in de Kanttekening verscheen. ‘Ik schrijf terwijl ik wacht op de uitspraak die de rechter zal doen over het beroep dat de openbare aanklager aantekende tegen mijn vrijlating – ze kunnen mij terugsturen naar de gevangenis.’

De grote vraag is nu: zijn er krachten in Turkije die Altan graag voor altijd opgesloten willen zien? En wat zegt dit over de machtsverhoudingen in Turkije? De Kanttekening vroeg het aan oud-Zaman-hoofdredacteur Abdülhamit Bilici, hoogleraar Internationale Betrekkingen Henri Barkey, universitair Turkije-docent Petra de Bruijn en Joost Lagendijk, voormalig GroenLinks-Europarlementariër en nu Turkije-correspondent voor BNR Nieuwsradio.

Eigenwijze Einzelgänger

Oud-journalist Bilici, die in het voorjaar van 2016 naar de Verenigde Staten is gevlucht, vertelt dat zowel Altans vrijlaten als zijn her-arrestatie voor hem onverwacht kwamen. ‘Toch vond ik het eerste besluit onverwachter dan het tweede. Ik dacht: ze laten Altan nooit vrij, want hij heeft te veel vijanden gemaakt.’

Bilici vermoedt dat Altans artikel in the Guardian bijgedragen heeft aan zijn snelle arrestatie. ‘Misschien lag het plan om Altan opnieuw op te pakken sowieso al klaar. Maar Altan heeft zijn eigen zaak niet bepaald geholpen. Veel mensen die in de gevangenis hebben gezeten en daarna worden vrijgelaten kiezen ervoor om zich stil te houden. Altan deed dat niet. Hij kon niet zwijgen, zei hij ook op de dag dat hij werd vrijgelaten.’

Zijn eerste zonde, aldus Bilici. Altans tweede zonde was dat hij bleef schrijven. ‘Dat stuk in the Guardian kwam hard aan. En daarin maakte hij ook zijn derde zonde. Altan schrijft over Selman, de medegevangene die Altan en anderen wist te verrassen en ontroeren met zijn fluitspel. Dat is Selman Gülen, het neefje van Fethullah Gülen.’

Fethullah Gülen is de leider van de Hizmet-beweging en wordt door Erdogan verantwoordelijk gehouden voor de mislukte staatsgreep van 15 juli 2016. Door juist over zijn neefje Selman te schrijven stak Altan zijn tong uit naar de Turkse autoriteiten. ‘Misschien wilden de autoriteiten hem niet arresteren, maar na de publicatie van deze brief konden ze eigenlijk niet anders’, concludeert Bilici.

‘Altan is een Einzelgänger. Een man die vecht tegen het systeem’

Volgens Turkije-correspondent Joost Lagendijk hing de vrijlating van Ahmet Altan al een tijdje in de lucht. ‘Enkele maanden geleden had het hooggerechtshof gezegd dat de aanklacht tegen Altan niet goed was. De lagere rechtbank moet vervolgens besluiten dat iemand dan vrijgelaten moet worden, wat overigens niet altijd gebeurt. In het geval van Altan was dit wel het geval, maar vervolgens hoorde ik enkele dagen later via het geruchtencircuit dat Altan weer gearresteerd zou worden. Dus ook zijn her-arrestatie kwam voor mij niet als een donderslag bij heldere hemel. De aanklager liet het er namelijk niet bij zitten.’

‘Het past helemaal bij hem’, zegt Lagendijk over het opiniestuk in the Guardian. Lagendijk, die Altans boek Ik zal de wereld nooit meer zien gelezen en hem een paar keer ontmoette, typeert hem als een Einzelgänger, die vecht tegen het systeem. ‘Hij kijkt niet of iets wel of niet handig is, maar luistert naar zijn eigen morele kompas. Dit heeft hem veel fans opgeleverd, maar ook veel vijanden.’

Maar of het stuk in the Guardian er medeverantwoordelijk voor is dat hij na acht dagen vrijheid weer is opgepakt? Dat gelooft Lagendijk niet. ‘Ik denk dat de openbare aanklager het niet kon hebben dat Altan werd vrijgelaten en toen besloot om hem zo snel mogelijk weer achter slot en grendel te krijgen. Een volgende rechter kan weer een heel andere uitspraak doen. Het is totaal onvoorspelbaar.’

Petra de Bruijn, universitair docent Turkse Literatuur en Uitvoerende Kunsten aan de Universiteit van Leiden, vindt die onvoorspelbaarheid typisch voor het Turkije van nu. Volgens haar proberen sommige rechters nog een soort rechtvaardigheid in stand te houden, terwijl andere rechters ja-knikkers zijn die doen wat Erdogan wil.

‘Mensen worden opgepakt en gaan voor jaren de cel in, of worden opeens weer vrijgelaten, om in het geval van Ahmet Altan opeens weer opgepakt te worden. Het enige wat je kan doen in zo’n situatie is je koffers pakken, wat bijvoorbeeld Abdülhamit Bilici van Zaman en Can Dündar van Cumhuriyet hebben gedaan.’

En dat stuk in the Guardian? De Bruijn: ‘De inhoud van het artikel zal zijn her-arrestatie zeker niet vertraagd hebben. Maar ik denk dat het proces toch al in gang gezet was en eerder te wijten is aan een verschil van inzicht binnen het Turkse juridische apparaat.’

Seculiere critici van Erdogan komen regelmatig na een tijdje weer vrij, omdat een deel van de rechterlijke macht nog steeds bevolkt wordt door seculiere rechters van het oude establishment, zegt Lagendijk. Maar volgens hem heeft Altan het seculiere establishment tot vijand gemaakt vanwege publicaties van tien jaar geleden in zijn linkse krant Taraf over ‘Operatie Sloophamer’. Operatie Sloophamer zou een geheim plan zijn van seculiere elementen in het leger om in 2003 een staatsgreep tegen de toen net aangetreden Erdogan te plegen.

‘Seculiere rechters, die misschien geneigd zijn seculiere tegenstanders van Erdogan te helpen, moeten niets van Altan hebben. Altan is misschien wel de meest gehate man van Turkije, ondanks het feit dat men hem in het Westen bewondert.’

Ahmet Altan bij zijn vrijlating, begin november (Foto’s: YouTube)

Ergenekon en Operatie Sloophamer

Volgens oud-Zaman-hoofdredacteur Bilici wordt Altan gehaat door zowel Erdogan en de AKP als de ultranationalisten. ‘Altan heeft zijn kritiek op Erdogan en de AKP niet onder stoelen of banken gestoken. Maar hij heeft ook andere vijanden gemaakt, machtige vijanden: Ergenekon.’

Ergenekon is volgens Bilici een geheim genootschap van seculiere, ultranationalistische (ex-) militairen, rechters, prominente journalisten en kopstukken. Zij zouden ‘een staat binnen een staat’ vormen en verantwoordelijk zijn voor politieke moorden en verdwijningen. Ergenekon zou aanvankelijk de AKP-regering ten val willen brengen, maar zich na de mislukte coup van 2016 – waarvan Gülen de schuld kreeg – weer met Erdogan hebben verzoend. De aan de Gülenbeweging gelieerde krant Zaman en Altans krant Taraf berichtten vanaf 2007 over Ergenekon. Uit deze berichtgeving zou blijken hoe gevaarlijk deze organisatie was.

Volgens Bilici schreef Altan uitgebreid over Ergenekon en Sloophamer omdat hij zich zorgen maakte over de ultranationalistische kemalisten, die een gevaar zouden vormen voor de Turkse democratie. In 1960, 1971, 1980 en 1997 werd de democratisch gekozen regering in Turkije door middel van een staatsgreep aan de kant gezet. Zaman en Taraf steunden aanvankelijk het regime van Erdogan, toen dat nog democratisch was, tegen het gevaar van een eventuele kemalistische coup.

Een gerechtelijk onderzoek leidde in 2008 tot een aanklacht van meer dan 2.500 pagina’s tegen 86 verdachten in wat nu bekend staat als de ‘Ergenekon-zaak’. De verdachten werden beschuldigd van een samenzwering tegen de staat. Een netwerk van hoge militairen en intellectuelen zou gepoogd hebben door aanslagen een geschikte klimaat voor een militaire coup te creëren. Later werden er nog meer verdachten voor de rechter gedaagd.

Er kwam ook een ‘Sloophamer-zaak’, die van 2010 tot 2012 duurde. Deze werd tegen zo’n 250 verdachten gevoerd. In beide zaken werden tientallen verdachten veroordeeld tot hoge straffen, maar in 2015 is bijna iedereen weer op vrije voeten gesteld, omdat er met het bewijsmateriaal zou zijn geknoeid. Altan en de Gülenbeweging krijgen hiervan de schuld.

Bilici gelooft dat Erdogan en Ergenekon na de mislukte coup van juli 2016, waarvan de Gülenbeweging de schuld kreeg, een bondgenootschap hebben gesloten. Erdogan zou Ergenekon nodig hebben om zijn vermeend corrupte praktijken in de doofpot te kunnen stoppen. Ergenekon zou baat hebben bij Erdogan, die Ergenekon-leden uit de gevangenis kon halen. Daarbij zou Ergenekon zijn steun nodig hebben om wraak te nemen op die mensen van de Hizmet-beweging en Ahmet Altan, die de rechtszaken tegen ‘Ergenekon’ hadden gesteund.

Bilici: ‘Altan heeft nooit afstand genomen van zijn rol in de Ergenekon-zaak en de Sloophamer-zaak. Dit komt omdat hij oprecht geloofde en gelooft dat deze processen van levensbelang waren voor de democratisering van Turkije. In een echte democratie is geen ruimte voor een deep-state.’

Hoogleraar Barkey is een stuk terughoudender over Ergenekon. ‘Ik woon te ver weg van de feiten. Erdogan controleert de Turkse staat volledig en tolereert geen facties. Het kan natuurlijk zo zijn dat er in geheim facties bestaan, maar zij komen niet naar buiten. Aan speculaties hierover wil ik mij liever niet bezondigen. In Turkije bestaan genoeg complottheorieën.’

Ook universitair docent Petra de Bruijn vindt Ergenekon een lastig onderwerp. ‘Sommige onthullingen hierover zullen kloppen, maar ik heb de indruk dat alles is enorm opgeblazen. Er zijn wapens gevonden in het huis van een ex-generaal, maar andere ‘bewijzen’ zijn gefabriceerd. Enkele generaals zijn later ook weer gerehabiliteerd. Altans krant Taraf heeft in deze kwestie een dubieuze rol gespeeld en heeft zich, denk ik, laten gebruiken door de Gülenbeweging. Het leger heeft door de rechtszaken over Ergenekon en Operatie Sloophamer een trauma opgelopen. Erdogan, die het leger nu volledig onder controle heeft, vindt het niet erg om de militairen tegemoet te komen door Altan en de Gülenisten aan te pakken.’

‘Altan zwijgt niet. Ze kunnen hem wel fysiek opsluiten, maar zijn geest niet’

Lagendijk is van oordeel dat de rechtszaken tegen Ergenekon- en Operatie Sloophamer-verdachten zijn gedegenereerd tot een heksenjacht. ‘Sommige militairen die werden opgepakt hadden echt dingen op hun kerfstok, ze waren verantwoordelijk voor verdwijningen en dergelijke. Het is een goede zaak dat de rechter hier eens naar is gaan kijken en dat de stal werd schoongemaakt. Maar omdat de processen ontaarden in een heksenjacht en de stemming daarna 180 graden omsloeg zijn ook die foute mensen weer op vrije voeten gesteld.’

Volgens Lagendijk was Altan als hoofdredacteur van Taraf verantwoordelijk voor het publiceren van een aantal documenten in de Sloophamer-zaak. ‘Later bleek dat een aantal documenten was vervalst. Altan heeft hier onvoldoende rekenschap over afgelegd. Hij ziet niet in, of wil niet inzien, dat het te ver ging.’

De klopjacht tegen de Gülenbeweging lijkt, qua vorm, erg op de Ergenekon-zaak en de Sloophamer-zaak, stelt Lagendijk. ‘Maar de heksenjacht tegen de Gülenbeweging is vele malen groter. Bij Ergenekon ging het om enkele honderden mensen, bij Sloophamer om zo’n 250 mensen, Turkije heeft echter tienduizenden Gülenisten en vermeende Gülenisten gearresteerd en gevangengezet.’

Bilici benadrukt aan de telefoon dat wij deze mensen niet mogen vergeten. Ten slotte is Altan ook zijn medegevangenen niet vergeten. Toen hij zijn verhaal voor the Guardian schreef, kwam hij juist voor hen op. ‘Altan zwijgt niet. Ze kunnen hem wel fysiek opsluiten, maar zijn geest niet. De autoriteiten willen Altan breken, maar door hem op te sluiten hebben ze hem juist groot gemaakt.’

Druk of appeasement?

Dat brengt ons op de vraag of Altan weer vrij komt. De enige manier om hem eruit te krijgen is Europese druk, zegt Barkey. ‘De Verenigde Staten geloven niet meer in mensenrechten. Altan is een symbool. Je kunt een campagne beginnen in Europa om hem vrij te krijgen, posters met zijn beeltenis overal ophangen in grote steden, Turkije en Turkse diplomaten onder druk zetten. Daar is Turkije zeker gevoelig voor.’

Maar Barkey twijfelt of Europa dit wel wil. De EU reageert slap op provocaties uit Turkije en wil graag dat de vluchtelingendeal in stand blijft, zegt hij. ‘De mensenrechten in Turkije zijn nu helaas van ondergeschikt belang. En Altan heeft geen hoge prioriteit.’

Petra de Bruijn beaamt dit: ‘Ik denk dat Europese weinig voor Altan voor elkaar kan krijgen. De betrekkingen zijn slecht en er staat voor Europa, in verband met de terugkeer van IS-gevangenen en het indammen van andere migrantenstromen, te veel op het spel. Ze zijn te afhankelijk van Erdogan om echt een vuist te kunnen maken.’

Bilici is nog pessimistischer. ‘Ik heb weinig hoop. De Verenigde Staten en Europa zijn te laat. De democratie in Turkije is nu al behoorlijk stuk. De EU en de VS blijven echter deals met Erdogan sluiten, waardoor ze hem legitimeren. Ze sluiten hun ogen voor de mensenrechtenschendingen in Turkije, het verwoesten van democratische vrijheden. Europa’s appeasement gaat heel ver.’

Volgens Bilici maken Westerse landen zich alleen hard voor hun eigen staatsburgers die in een Turkse gevangenis zitten. ‘Denk aan die Amerikaanse dominee Andrew Brunson die tien jaar gevangenisstraf had gekregen, maar dankzij tussenkomst van Trump is vrijgelaten. En de Turks-Duitse journalist Deniz Yücel, die na onderhandelingen tussen Merkel en Erdogan na een jaar is vrijgekomen. Altan wordt gestraft omdat hij geen Amerikaans of Duits paspoort heeft.’

Lagendijk is hoopvoller. ‘Europa en de Verenigde Staten moeten blijven aankaarten en duidelijk maken dat die willekeurige arrestaties en rammelende rechtszaken een vlek op het blazoen van Turkije zijn. Op korte termijn levert dit wellicht niets op. Maar bij twijfel in Ankara kan de weegschaal – tussen wraak op critici enerzijds en de economische belangen van Turkije op langere termijn anderzijds – soms ook de andere kant op doorslaan.’

Wat maakt ons Nederlander? We vroegen het de ‘man in de straat’

Anne-Rose Hermer
-
1
Wat maakt ons Nederlander? We vroegen het de ‘man in de straat’

Ben je pas een echte Nederlander als je het Wilhelmus kunt zingen? Kun je als moslim wel een echte Nederlander zijn? En hoe zit het met dubbele paspoorten? We vroegen het aan voorbijgangers in hartje Rotterdam.  

Turkse Nederlanders voelen zich over het algemeen zeker verbonden met Nederland, maar koesteren ook een band met Turkije. Dat bleek begin deze maand uit een onderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Veel Turkse Nederlanders geven aan dat discriminatie en moslimhaat hun band met Nederland verslechtert.

Maar zien autochtonen hen wel als volwaardig Nederlander? Met andere woorden: wat moet je beslist doen om door autochtonen als een volwaardige Nederlander beschouwd te worden? Het Wilhelmus uit je hoofd kennen? De Nederlandse taal spreken? En in hoeverre kun je moslim zijn? Deze vragen legden we voor aan ‘de autochtone burger’ op straat in het centrum van Rotterdam.

Breder kijken

Veel voorbijgangers hechten aan één ding: meedoen. Marijke (47) vertelt dat ze vrijwilligers zocht voor een activiteit bij haar in het dorp. ‘Er meldde zich een Syrische asielzoeker die nog niet goed Nederlands sprak. Toch wilde hij graag een steentje bijdragen. Dat is voor mij veel belangrijker dan al die discussies over dubbele paspoorten, enzovoort.’ Ze is het ‘gezeur’ over wie er nu wel bij hoort en wie niet spuugzat. Er zijn belangrijker zaken, zegt ze, zoals de wachtlijsten bij de voedselbank.

‘Deel uitmaken van de samenleving. Breder kijken dan je eigen bevolkingsgroep,’ vindt Denis (54). Daar sluiten Ben (57) en Ernst (70) zich bij aan. ‘Als je hier komt, dan moet je je aanpassen zonder je eigen identiteit te verliezen. De taal leren.’ Het Wilhelmus kennen, daar zit het niet zo in volgens Ben en Ernst. Het draait om meedoen, accepteren hoe de dingen hier gaan.

Ernst vindt normen en waarden belangrijk. ‘Als ik in het buitenland ben, dan pas ik me ook aan. Ik ben daar te gast. Van veel mensen hier kun je niet meer zeggen dat ze te gast zijn, maar toch.’ Maar met mensen die moslims zijn, daarmee hebben ze geen probleem.

Moslimburgemeester

Ingrid, die alleen kwijt wil dat ze qua leeftijd ‘richting AOW’ gaat, denkt daar heel anders over. ‘De islam hoort wat mij betreft niet bij de Nederlandse samenleving, zeker niet als je iets wilt bereiken. Neem Zuid-Amerika, waar ik heb gewoond. Carlos Menem wilde graag de politiek in. Hij was moslim, maar heeft zich bekeerd tot het rooms-katholieke geloof. Zo hoort het wat mij betreft.’ Carlos Menem was van 1989 tot 1999 president van Argentinië. Hij is van oorsprong Syriër.

Ook wil Ingrid graag kwijt dat ze het niet vindt kunnen dat een moslim in dit land burgemeester kan worden. Overigens woont ze zelf niet in Rotterdam.

René (71) denkt er heel anders over. ‘Tja, je moet je aan normen en waarden houden. Maar dat is wel een vaag begrip, want niet iedereen heeft dezelfde normen en waarden.’ De Grondwet als uitgangspunt nemen vindt hij een goed idee. ‘Het Wilhelmus kennen, daar zit het niet in. Dan ga je iets opleggen en daar bereik je niets mee. Van moslims vragen om christen te worden? Nee! Geloof moet je niet opdringen. Dat geldt trouwens voor álle religies.’

‘Als je hier komt, dan moet je je aanpassen zonder je eigen identiteit te verliezen’

Ton en Ad zijn twee broers die een dagje Rotterdam doen. Ze onderbreken het eten van hun smakelijke broodje om kort en bondig antwoord te geven. Ton: ‘Je moet stoppen met onderscheid maken tussen Nederlanders en niet-Nederlanders. Klaar.’ Ad voegt er aan toe dat je gewoon moet zijn wie je bent.

Spierwitte Nederlanders

Jesse (‘begin twintig’) noemt het opzoeken van ‘de ander’ als voorwaarde voor het Nederlanderschap. Hij vond het zelf vervelend dat hij tijdens zijn opleiding in de pauze overal groepjes leerlingen zag staan van dezelfde afkomst. Een van oorsprong Turks groepje, een Marokkaans groepje en niet te vergeten spierwitte Nederlanders.

‘Als je gaat werken, dan moet je toch ook kunnen samenwerken met collega’s die andere achtergronden hebben? Ik heb daar een keer iets over gezegd tegen een docent, maar ik kreeg te horen dat leerlingen in de pauze moeten doen wat ze zelf willen. Dat begrijp ik, maar als we zelf werkgroepen moesten vormen gebeurde er precies hetzelfde en daar werd niets over gezegd. Jammer. De apartheid is toch zeker afgeschaft?’

Tijdens zijn stage ging het heel anders, vertelt Jesse. ‘Ik was als blanke in de minderheid, maar er was niets aan de hand. Als jij je gewoon gedraagt, dan doen je collega’s hetzelfde. Nou ja, tijdens mijn stage wel. Voor mij is meedoen en mixen met andere bevolkingsgroepen een voorwaarde om Nederlander te zijn.’

Dubbele paspoorten

‘Om te beginnen moet je de Nederlandse taal beheersen. Je moet ook het Wilhelmus kennen, maar niet alle 26 coupletten. Het eerste couplet is voldoende, zeg maar de voetbalwedstrijdversie’, zegt Kees (81). Als Kees hoort wat een andere dame over het Wilhelmus heeft gezegd, sluit hij zich daar helemaal bij aan. ‘Ons volkslied moet op school worden geleerd.’

Moslims zegt hij te accepteren, maar hij stelt daar wel een aantal voorwaarden aan. ‘Ze moeten de zeden in Nederland accepteren. Bovendien moeten moslims westers gekleed zijn. Geen djellaba en geen hoofddoek. Mijn huisarts had een moslima als assistente. Ze was altijd casual gekleed. Op een dag kwam ik daar en zag dat ze plotseling een hoofddoek droeg. Ik vroeg haar of ze hoofdpijn had. Nee, ze had zichzelf gevonden. Had ze daar dan 23 jaar voor nodig gehad? Was ze de weg kwijt? Wat is dat voor iets?’

Kees is ook geen voorstander van traditionele Marokkaanse kledij voor mannen. Hij wil dat ‘allochtonen’ assimileren. Hij is ook tegen dubbele paspoorten. ‘Het is of het één of het ander. Een Marokkaans paspoort kan nooit verlopen. Je kunt geen afstand doen van de Marokkaanse nationaliteit. Daarom vind ik dat de wet in Marokko moet veranderen. Het maakt mij overigens niet uit wie het is. Ik ben tegen het hebben van dubbele paspoorten. Dat we een minister Kajsa Ollongren hebben die twee paspoorten heeft, vind ik ook niet kunnen.’

Het feit dat er joodse mensen zijn die twee nationaliteiten hebben, uit angst dat ze op een dag moeten vluchten voor antisemitisme, speelt voor Kees geen rol. Ook dat kan wat hem betreft niet. Geen twee paspoorten en hij maakt géén uitzondering.

‘Op een dag zag ik dat ze een hoofddoek droeg. Ik vroeg haar of ze hoofdpijn had’

Vianne (26 jaar) is het absoluut niet met Kees eens. Het Wilhelmus kennen hoeft voor haar niet, maar ze begrijpt heel goed dat oudere mensen hier waarde aan hechten en waarom. ‘Iemand moet wat mij betreft gewoon zijn best doen om te integreren. We zijn niet allemaal hetzelfde. Assimilatie zie ik niet zo zitten, want ik houd van diversiteit. Ik werk samen met vrij veel mensen van niet-Nederlandse afkomst. Ik voel me bij hen op mijn gemak, omdat we ons best doen elkaar te begrijpen.’

Hollandse herrie

Loes (71 jaar) vindt dat je niets hoeft te doen om een echte Nederlander te zijn. ‘Je bent het of je bent het niet. Het is geen voordeel en geen nadeel. Soms schaam ik me voor mijn landgenoten.’ Ze vertelt dat ze een keer in een jeugdherberg was, waar een groep zeer luidruchtige Nederlandse jongeren een heleboel herrie maakte.

‘Dat vond ik geen reclame voor Nederland. Om twee uur ’s nachts had ik er echt genoeg van en ben naar ze toe gegaan. Eerlijk is eerlijk, ze waren daarna stil. Je ziet vaker dat mensen zich in het buitenland anders gedragen dan in hun eigen land. Ik ervaar dit als zeer vervelend. Net als dat onze regering de grens steeds dichter doet. Via een langzaam sluipend proces is dit al langer aan de gang, dat weet ik.’

Volgens Sylvia (‘ergens in de veertig’) zijn er geen vaste regels om toe te passen op het Nederlanderschap. Integreren is volgens haar maatwerk, omdat het een persoonlijk proces is. ‘Ik vind dat het integratiedebat is verziekt door de ongenuanceerde aanpak van Geert Wilders. Daarom ben ik blij met Forum voor Democratie. Thierry Baudet draait af en toe een beetje door, maar zijn kompaan Theo Hiddema houdt hem wel in bedwang.’

1...762763764...906Pagina 763 van 906

Over ons

de Kanttekening is een onafhankelijke en emancipatoire mediaorganisatie. Onze kernwaarden zijn: vrij, moedig en inclusief.

Over menu

© 2017 de Kanttekening B.V. Alle rechten voorbehouden.

Gebruiksvoorwaarden | Privacy statement | Adverteren & contact