17.3 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 282

Iedereen mag demonstreren

Saida Derrazi
-
0
Iedereen mag demonstreren

Afgelopen maand liet onze democratie weer luid van zich horen. Stakingen vonden plaats, zoals bij Albert Heijn en op andere arbeidsplekken. Steeds meer mensen zien dat banken de oorzaak zijn van veel leed. Zo investeren banken in de wapenindustrie, waar overigens niet tegen wordt gedemonstreerd. Activisten gaan wel de straat op tegen de investeringen in de fossiele industrie. Groepen mensen staan met megafoons en spandoeken voor de deuren van bankkantoren. Ze vinden dat banken ook hun verantwoordelijkheid moeten nemen.

Mag een burger daar een mening over hebben? Ook als je geen aandeelhouder bent van de bank? Best gek eigenlijk: je geeft je geld in bewaring bij een bank, maar je mag niet meebeslissen over wat die bank daarmee doet. Want je bent geen aandeelhouder.

Ook demonstreerden deze week studenten weer op de universiteiten. Het leidde zelfs tot heuse bezettingen. Studenten pikken het niet dat er bedrijven zijn die investeren in universiteiten en daarmee de objectieve kennis in gevaar brengen.

Het feit dat studenten demonstreren is onderdeel van onze politieke cultuur, van onze democratie. Een Maagdenhuisbezetting hebben we sinds 1969 elke generatie wel gehad. Dat is goed voor de democratisering van de universiteit, waar ook het geluid dat men niet wil horen, bediscussieerd dient te worden.

Studenten pikken het niet dat er bedrijven zijn die investeren in universiteiten

Ook in de politiek is het interessant, als het gaat om democratische waarden. BBB heeft nu zestien van de vijfenzeventig zetels in de Eerste Kamer en is daarmee de grootste fractie. De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU hebben slim gestemd, vinden ze, maar toch is het lastig in te schatten of er met hun vierentwintig zetels een meerderheid gevormd kan worden.

De coalitie kan linksom of rechtsom gaan bij grote vraagstukken. Dit zal nog een hele uitdaging worden, als het gaat om thema’s als klimaat en het vluchtelingenvraagstuk. Dat veel mensen Afrika en het Midden-Oosten willen verlaten, komt doordat het klimaat daar  is verwoest door bedrijven als Shell die, dankzij financiëring van banken en wetenschappelijke kennis en onderzoeken, naar olie boren en land afpakken en verwoesten.

Soedan, dat vluchtelingen opvangt uit buurlanden, kampt nu met een nieuwe burgeroorlog. Hoe financieren de strijdende partijen eigenlijk hun wapens? Immigratiedienst IND en het COA hebben stapels achterstand en onze premier voorspelt dat we op een nieuwe ramp à la Ter Apel zullen stuiten.

Een paar maanden geleden besloten vluchtelingen in asielzoekerscentra in hongerstaking te gaan. Ze demonstreerden voor azc’s voor betere omstandigheden en snellere procedures. Het demonstratierecht is bijna heilig in Nederland. Maar schijn bedriegt. Want op de plekken die het COA beheert, heerst een dictatuur. Doe je daar je mond open, ga je daar demonstreren of in hongerstaking, dan wordt je leefgeld stopgezet.

Wie bepaalt daar wat er gebeurt? Wie biedt het evenwichtig tegengeluid, dat zo belangrijk is voor onze democratische waarden? Hoe sterk wordt onze democratie als demonstranten hun huizen worden uitgetrokken en bespied, als studenten met harde hand de universiteiten worden uitgetrokken en klimaatactivisten zomaar opgepakt?

Iedereen en iedere groep heeft het recht om in het openbaar bij elkaar te komen, bijvoorbeeld voor een vergadering, een betoging of een demonstratie. Ook de vluchtelingen.

Keti Koti? Deze vijf boeken moet je gelezen hebben

Ewout Klei
-
0
Keti Koti? Deze vijf boeken moet je gelezen hebben

Op 1 juli herdenken we de afschaffing van de slavernij in Suriname en op de Nederlandse Antillen, die sinds 1 juli 1873 een feit is. Wat zijn de belangrijkste boeken over de zwarte periode van westerse slavenhandel en slavernij, die je gelezen moet hebben? Dit is de keuze van de Kanttekening.

Karwan Fatah Black (Beeld: Bete Photography)

Slavernij en beschaving. Kleine geschiedenis van een paradox door Karwan Fatah-Black (Ambo Anthos, 2021)

De belangrijkste historicus op het gebied van de slavernijgeschiedenis van Nederland is op dit moment zonder meer de Leidse universitair docent Karwan Fatah-Black. In november 2021 verscheen zijn boek Slavernij en beschaving, een felle aanklacht tegen wit Nederland dat volgens hem nog steeds door en door racistisch is.

Fatah-Black hekelt het ‘klassieke verhaal’ over slavernij, dat is opgetekend door de door hem bekritiseerde historici Henk den Heijer en Piet Emmer, die de geschiedenis van de trans-Atlantische slavernij contextualiseren en – in het geval van Emmer – bagatelliseren. Volgens Fatah-Black heeft het Westen een verkeerd zelfbeeld. Niks beschaving en Verlichting: het Westen is schuldig. Het christendom deed onvoldoende tegen de slavernij en veel kerkvaders verdedigden deze onmenselijke praktijken. En was het niet de Griekse filosoof Aristoteles die slavernij beschouwde als een belangrijk fundament van een beschaafde maatschappij? Ook is de afschaffing van slavernij niet te danken aan de abolitionisten, aldus de wetenschapper, maar aan de tot slaaf gemaakten zelf die in opstand kwamen tegen hun meesters.

Fatah-Blacks j’accuse is een must read voor iedereen die zich in het Nederlandse slavernijdebat verdiepen wil. Een debat dat mede door deze wetenschapper met activistische inslag is aangezwengeld.

Dick Harrison (beeld: Wikimedia Commons)

De geschiedenis van de slavernij. Van Mesopotamië tot moderne mensenhandel door Dick Harrison (Omniboek, 2019)

Een gans andere toon heeft het maar liefst 720 pagina’s tellende boek De geschiedenis van de slavernij van de Zweedse historicus Dick Harrison. Hij begint zijn verhaal met de slavernij in de bronstijd en de klassieke oudheid, en belandt via de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd in het heden.

Harrison bespreekt de grote lijnen, maar illustreert zijn verhaal ook met fragmenten uit dagboeken en brieven, zodat zijn verhaal de menselijke kant van deze onmenselijke geschiedenis ook laat zien. Voor deze Nederlandstalige editie voegde Harrison hoofdstukken toe over de voormalige Belgische kolonie Congo en de voormalige Nederlandse koloniën Indonesië en Suriname.

De Zweedse historicus laat zien dat de positie van slaafgemaakten per tijd en regio verschilt, maar ook afhankelijk was van de taken die ze moesten verrichten. Plantageslaven hadden een hele andere positie dan huisslaven. Soms konden ze zelfs grote macht verwerven, zoals de slaafsoldaten van het Ottomaanse Rijk.

Uiteraard krijgt de trans-Atlantische slavenhandel veel aandacht, maar Harrison vindt dat we ons hier niet exclusief op moeten richten. Want dan blijft ‘negentig procent van de slavernijgeschiedenis buiten beeld’.

Martijn Stoutjesdijk (beeld: Martijn Stoutjesdijk)

Kerk, kolonialisme en slavernij. Verhalen van een vervlochten geschiedenis door Bente de Leede en Martijn Stoutjesdijk (KokBoekencentrum, 2023)

Nederlandse kerkhistorici besteedden lange tijd amper aandacht aan de slavernij. De focus lag op dogmatische kwesties en kerkelijke schisma’s. Maar het maatschappelijke debat over racisme en slavernij heeft nu ook de kerken bereikt.

Wetenschapsorganisatie NWO verstrekte in 2022 een subsidie van 750.000 euro voor onderzoek naar hoe in Nederland het christendom werd gebruikt om de slavernij te legitimeren dan wel te bekritiseren. Dit jaar komen de eerste resultaten hiervan naar buiten. De nadruk ligt op de rol van de protestantse Nederduits Gereformeerde Kerk, die tijdens de slavernijperiode publieke kerk was en hechte banden had met de overheid.

De door historicus Stoutjesdijk en historica De Leede samengstelde bundel Kerk, kolonialisme en slavernij is een van de vruchten van dit onderzoek. Ze onderzoeken hoe het christendom, in het bijzonder het Nederlandse christendom, zich door de eeuwen heen tot de slavernij heeft verhouden. Deskundigen behandelen in deelstudies hoe de kerken op slavernij en kolonialisme reageerden, en hoezeer deze verschillende geschiedenissen met elkaar vervlochten waren.

Anton de Kom in 1924 (beeld: Wikimedia Commons)

Wij slaven van Suriname door Anton de Kom (Atlas Contact, 2020)

Uitgeverij Atlas Contact gaf drie jaar geleden het in 1934 gepubliceerde Wij slaven van Suriname van de communistische activist Anton de Kom opnieuw uit. De in 1898 in Paramaribo geboren de Kom behaalde zijn boekhoudersdiploma en werkte daarna een tijdje voor de Balata Compagnie. De Kom trok zich het lot van creoolse arbeiders aan die voor dit bedrijf rubber moesten oogsten. Hij besloot daarom ontslag te nemen en emigreerde in 1920 naar Nederland. Daar kwam hij in contact met Indonesische revolutionairen, die bij hem het revolutionaire vuur aanwakkerden. De Kom ging schrijven voor De Communistische Gids, een orgaan van de Communistische Partij Holland. Hij keerde zich tegen het kolonialisme en kwam op voor de rechten van zwarte arbeiders.

In 1932 keerde De Kom voor korte tijd terug naar Suriname. Hij werd in februari 1933 gearresteerd, toen hij een lijst met klachten wilde aanbieden aan het koloniale bestuur. Zijn aanhangers eisten daarop zijn vrijlating, maar de politie besloot met scherp te schieten, met twee doden een tweeëntwintig gewonden tot gevolg. Ruim drie maanden zat De Kom in de gevangenis, voordat hij naar Nederland werd gedeporteerd.

In 1934 schreef De Kom Wij slaven van Suriname, een felle aanklacht tegen de uitbuiting van Suriname door Nederland, tijdens de slavernij en het tijdperk der ‘vrijheid’. Hoewel het boek gaat over de onderdrukking van zwarte mensen door witte mensen is zijn pamflet niet zwart-wit. Zo schrijft De Kom ook over een hartelijke ontmoeting met een witte stoker, die door de kolen en het vuur die het stoomschip voortstuwen zwart is geworden. ‘Als hij halfweg de bak is wuift hij naar mij en de kinderen. In het zwart van zijn gezicht lachen het wit van zijn ogen en de blanke rij tanden. Ook dat is overal hetzelfde en overal schoon, de makkerschap der proletariërs en hun liefde tot vrijheid.’

Rotterdam in slavernij door Alex van Stipriaan (Boom, 2020)

Dit 496 pagina’s tellende boek Rotterdam in slavernij van Van Stipriaan is het resultaat van twee jaar onderzoek. In de kleine geschiedenissen van honderden individuen maakt hij duidelijk hoe het complexe slavernijsysteem werkte en veranderde en wie er bij dit systeem betrokken waren. Naast kooplieden, regenten en plantage-eigenaren waren ook vele gewone Rotterdammers bij het slavernijsysteem betrokken, zoals bijvoorbeeld de havensjouwers. ‘Rotterdam zat tot over zijn oren in de slavernij’, is de conclusie dan ook.

Slavernij was niet normaal. Ook in de zeventiende en achttiende eeuw niet. Zo was in Nederland zelf slavernij verboden en waren zwarte mensen hier vrij, hoewel ze wel veel bekijks trokken. Ook was er, vanaf eind achttiende eeuw, verzet. Een belangrijke rol speelden vrouwen, die volgens Van Stipriaan zo niet alleen aan de emancipatie van tot slaafgemaakten werkten, maar ook aan die van henzelf.

Het heden bevat nog steeds sporen van de slavernijgeschiedenis. Niet alleen in gebouwen, maar ook in de mensen. Eén op de acht Rotterdammers heeft voorouders die tijdens de trans-Atlantische slavenhandel tot slaaf zijn gemaakt. Dat is meer dan in welke stad in Nederland dan ook. Rotterdam telt ongeveer evenveel Surinaamse inwoners als Amsterdam, maar er wonen drie keer zoveel Antillianen. Bovendien wonen er in Rotterdam veel Kaapverdianen, met wortels in de Portugese slavernij.

Hertzbergers dédain geeft geen pas

Tineke Bennema
-
0
Hertzbergers dédain geeft geen pas

Weg met ‘De aardappeleters’, ‘Het melkmeisje’, ‘Meisje met de parel’ en ‘Het Joodse bruidje’. Weg met de vele Haagse beeldjes van anonieme meisjes: op een bankje, op een skippybal, bij de waterkraan, met een mandje. En, van over de grens: weg met de ‘Mona Lisa’, ‘Het danseresje’ van Degas, ‘Guernica’, en zo kan ik deze column wel vullen.

Wat hebben zij gemeen? Dat zij niets hebben gepresteerd, geen heldinnen of helden waren, niet geregeerd hebben. Ze waren geen koningen, keizers of admiralen. Integendeel, soms waren ze juist slachtoffers. Ook van hun schoonheid moeten ze het lang niet allemaal hebben. Maar als we Rosanne Hertzbergers ziedende, GeenStijlachtige column in de NRC moeten geloven, dan geldt voortaan als criterium voor menselijke afbeeldingen in de kunst dat mensen een verdienste moeten hebben.

Hertzberger zet zich af tegen het nieuwe, vier meter hoge standbeeld in Rotterdam van een zwarte jonge vrouw. Naast het arme beeld krijgen in de column ook kunstenaars, geëngageerde kunst, beleidsmakers en minderheden – ‘irrelevant randverschijnsel etniciteit’ – ervan langs. Breng dan liever de meritocratie in de kunst terug, vindt ze. Een winner takes all-mentaliteit, die gezellig de enorme verschillen in onze samenleving nog wat meer vergroot.

Naast haar – op de lachspieren werkende – idee dat alleen vips een standbeeld behoeven, heb ik twee serieuze bezwaren tegen Hertzbergers column. Allereerst is het een achterhaalde aanname dat gewone mensen geen onderwerp kunnen zijn van schrijvers, kunstenaars, wetenschappers en politici. Blijkbaar heeft ze gemist dat met name sociale wetenschappers in de twintigste eeuw juist de dominantie van onderzoek naar elites en machthebbers afwezen. Zo ging de Annales-school, een beweging in de geschiedwetenschap, op zoek naar stromingen, groepen, structuren en mentaliteit.

Maar mijn kritiek treft vooral haar gebrek aan empathie dat inmiddels een patroon vormt. Nog niet zolang geleden schreef ze ook een neerbuigende en provocerende column over de trots van Marokkaanse topvoetballers op hun moeders tijdens het WK. Dat deze vrouwen extra hard hebben moeten knokken, speelde voor Herzberger geen rol. Ze moeten blijkbaar niet te veel kapsones krijgen, die minderheden.

‘Probeer je in deze vrouw te verplaatsen, in plaats van te schuimbekken’

Vrouwen van kleur hebben het nieuwe beeld ontroerd en met trots verwelkomd. Herzberger zou respect kunnen tonen voor hun gevoel. Maar ze maakt ‘kunst met een boodschap’ belachelijk. In de shredder dus maar, Picasso’s ‘Guernica’. Ik denk ook aan de vele beelden over het leed uit de Tweede Wereldoorlog, waar we stil bij willen blijven staan. Het beeld van Zadkine, dat het verwoeste Rotterdam vertegenwoordigt, de vele sculpturen van weggevoerde Joodse mensen, ‘De dokwerker’. Is onrecht als reden voor kunst echt zo mal?

Herzbergers cynisme en dédain geven geen pas. Stuitend is haar gebrek aan solidariteit met mensen die zo lang zijn onderdrukt. Mensen voor wie de regering pas dit jaar excuses maakte voor alle niet te beschrijven schendingen van universele mensenrechten. Aan die schendingen en aan de morele overwinning daarop mag iedereen de daders en nazaten net zolang helpen herinneren, totdat er nooit meer een recht wordt geschonden.

Je hoeft geen jurist te zijn om respect op te brengen voor elementaire universele rechten. Dat is het uitgangspunt van echte gelijkwaardigheid, schrijft de Brits-Indiase schrijver Kenan Malik in zijn nieuwe boek Not so black and white.

Het onrecht dat de voorouders van deze jonge vrouw is aangedaan en het hedendaags racisme zouden ook mijn en Herzbergers aangedane onrecht moeten zijn. Haar succes moet juist ook onze blijdschap oproepen.

Zou het kunnen zijn dat het beeld van de jonge, zelfverzekerde en strijdbare vrouw ongenoegen oproept vanwege het simpele feit dat ze ‘is’? Dat ze ongenoegen oproept omdat we niet meer om haar heen kunnen, ook letterlijk niet? Omdat ze opeist dat we haar in ons leven toelaten en haar bestaan, en dat van haar ouders, haar voorouders en ons aandeel van schuld aan hun ellende en verdriet erkennen? En omdat zijzelf het bewijs is van hun kracht, waardoor niemand hen heeft klein gekregen.

Sarcastisch schrijven over anderen is zo makkelijk. Veel moeilijker is het om gewoon een beetje aardig voor elkaar te zijn. Het is ieders verantwoordelijkheid hoe naar je medemens te kijken en hoe je te verhouden. Deze zwarte vrouw is er. Zij gaat niet meer weg. Verdiep je in haar bestaan. Verbeeld je. Door de kunst. De rechterkant van haar gezicht is wat afstandelijk misschien, de linkerkant is lief. Zie de menselijkheid van het beeld, van mensen wiens menselijkheid en bestaan zo lang is ontkend. Probeer je in deze vrouw te verplaatsen, in plaats van te schuimbekken. Doe ‘s gek, beeld je in dat je vriendinnen kan worden.

Noam Chomsky: ‘Koerden moeten zich verenigen’

de Kanttekening
-
0
Noam Chomsky: ‘Koerden moeten zich verenigen’

De Amerikaanse denker en activist Noam Chomsky roept Koerden uit Turkije, Syrië, Iran en Irak op zich te verenigen. Door het opzij schuiven van verschillen, wordt zelfbestemming bereikbaar, aldus Chomsky in een live-uitzending van het Koerdische nieuwsplatform K24.

‘Vereniging is voor Koerden de beste bescherming tegen onderdrukking. Dat zal hun toekomst bepalen in het Midden-Oosten’, zegt Chomsky. ‘Koerden zijn in vier landen onderworpen aan onderdrukking, maar als ze verenigd zijn, kunnen ze een vreedzame weg naar onafhankelijkheid kiezen.’

Hij wijst er ook op dat de VS, Groot-Brittannië en Europa aan de ene kant en China en Rusland aan de andere kant veel conflicterende belangen hebben in het Midden-Oosten. Deze landen zijn volgens Chomsky niet geïnteresseerd in mensenrechten en democratie. ‘Zij streven ernaar hun macht en hegemonie te vergroten.’

Chomsky erkent wel dat er verschillende contexten zijn in de aparte delen van Koerdistan.’De Koerden zijn relatief onafhankelijk in Irak en Syrië, maar hun situatie in Turkije is ingewikkelder, en de enige manier om onderdrukking te overwinnen is eenheid.’

Over de relatie tussen de VS en de Koerden, is Chomsky kritisch. Hij haalt het beroemde Koerdische gezegde aan: ‘De Koerden hebben geen andere vrienden dan de bergen’. Ook brengt hij de Turkse invasie uit 2019 in herinnering. De VS onder oud-president Trump gaf daar groen licht voor met een gedeeltelijke terugtrekking van het Amerikaanse leger uit Syrië. De Turken bezetten sindsdien een lange strook land aan de Turks-Syrische grens, naast de stad Afrin in het noordwesten van Syrië.

Palestijnse peuter overlijdt door Israëlisch geweervuur

de Kanttekening
-
0
Palestijnse peuter overlijdt door Israëlisch geweervuur

In Israël is gister een tweejarig Palestijns jongetje overleden aan de gevolgen van een hoofdwond. De peuter en zijn vader waren bij vergissing onder vuur genomen door Israëlische soldaten.

Donderdag werden Muhammad Tamimi en zijn vader Haytham Tamini in het dorpje Nabi Salah aangevallen door Israëlische militairen. De vader had net zijn zoontje in het kinderzitje van zijn auto gezet toen ze werden beschoten. Vader Haytham werd in de borst geraakt en naar een ziekenhuis in Ramallah gebracht. Zijn zoontje Muhammed, die ernstig aan zijn hoofd gewond raakte, werd naar een Israëlisch ziekenhuis gebracht. Hij bleef daar aan de beademing liggen, totdat hij gisterochtend overleed.

Het Israëlische leger geeft toe een fout te hebben gemaakt. Ze zouden de twee per abuis hebben aangezien voor Palestijnse strijders.

Dit jaar zijn al meer dan twintig Palestijnse kinderen omgekomen als gevolg van Israëlisch geweld, meldt de Palestijnse actiegroep Electronic Intifadah.  In totaal heeft Israël sinds het begin van dit jaar 119 Palestijnen gedood op de bezette Westelijke Jordaanoever en in het bezette Oost-Jeruzalem, en nog eens 34 in de door Israël van de buitenwereld afgesloten Gazastrook.

Iran heropent ambassade in Saoedi-Arabië

de Kanttekening
-
0
Iran heropent ambassade in Saoedi-Arabië

Iran heropent deze week zijn ambassade in Saoedi-Arabië. De ambassade werd zeven jaar gesloten vanwege een diplomatieke breuk. 

‘De Iraanse ambassade en het consulaat zijn al in gebruik genomen om de hadj [islamitische bedevaart naar de stad Mekka] te vergemakkelijken’, zegt een woordvoerder van de Iraanse regering tegen de Arabische nieuwszender Al Jazeera.

De doorbraak is de vrucht van Chinese bemiddeling tussen de twee rivalen in het Midden-Oosten. De officiële bevestiging voor de opening van de Saoedische ambassade in Teheran, die eveneens werd gesloten, laat nog wel op zich wachten.

Riyad verbrak de diplomatieke betrekkingen met Teheran in 2016. Dat gebeurde nadat Saoedische ambassades in Iran werden bestormd, in reactie op pro-Iraanse sjiitische geestelijken die in het soennitische Saoedi-Arabië waren geëxecuteerd.

Saoedi-Arabië neemt ook de leiding in de normalisering van de betrekkingen met Syrië en zijn president, Bashar-al Assad. Hij is weer welkom bij de Arabische liga. De entente tussen Iran en Saoedi-Arabië kan ook voor het door oorlog verscheurde Jemen goed uitpakken. Ook daar staan het Saoedische koninkrijk en de sjiitische theocraten al jaren tegenover elkaar met meer dan honderdvijftigduizend doden en honger tot gevolg.

Afro-Amerikaanse emeritus professor Cornel West wil president worden

de Kanttekening
-
0
Afro-Amerikaanse emeritus professor Cornel West wil president worden

Emeritus hoogleraar en burgerrechtenactivist Cornel West (70) doet mee aan de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024. Hij maakte zijn kandidatuur bekend via een video, die hij op Twitter plaatste. West zegt daarin dat hij besloten heeft zich te kandideren ‘voor waarheid en gerechtigheid’.

De Verenigde Staten kennen een de facto tweepartijenstelsel, maar behalve de progressieve Democraten en de conservatieve Republikeinen zijn er ook kleine partijen, die niet in de senaat en het Huis van Afgevaardigden vertegenwoordigd zijn.
West komt uit voor de People’s Party, een radicaal-linkse partij. ‘Ik kom uit een traditie waar ik om je geef,’ zei West. ‘Ik geef om de kwaliteit van je leven, ik geef erom of je toegang hebt tot een baan met een leefbaar loon, fatsoenlijke huisvesting, vrouwen die controle hebben over hun lichaam, gezondheidszorg voor iedereen.’

West staat een marxistisch programma voor. Zo wil hij het lobbyen door bedrijven verbieden, alle militaire hulp stopzetten en de NAVO ontbinden, zo bericht de Britse krant The Guardian.

Cornel West was hoogleraar Theologie en Afro-Amerikaanse studies. In 1980 promoveerde hij op een studie over ethische aspecten van het marxisme. West is erevoorzitter van de Democratic Socialists of America, een Amerikaanse socialistische partij. In 2004 steunde West de kandidatuur van Al Sharpton, die dat jaar tevergeefs een gooi naar het Amerikaanse presidentschap deed. De radicale democraat en socialist West haalt zijn intellectuele inspiratie uit meerdere tradities, waaronder het christendom, de zwarte kerk, marxisme, neopragmatisme en transcendentalisme.

Asielzoekers klagen over beroerde opvang in Hendrik-Ido-Ambacht

Anne-Rose Hermer
-
0
Asielzoekers klagen over beroerde opvang in Hendrik-Ido-Ambacht

In Hendrik-Ido-Ambacht doet een sporthal dienst als noodopvang voor vluchtelingen. Bewoners luiden de noodklok over de slechte hygiëne en het gebrek aan privacy. 

De klachten komen van vier Turkse mannen, die hun verhaal onder pseudoniem vertellen. Hun identiteit is bij de redactie van de Kanttekening bekend. Ze zijn hoogopgeleid. Een van hen is ingenieur, de anderen zijn docent. De reden dat ze asiel aanvragen is dat ze tegen het regime van president Recep Tayyip Erdogan zijn.

In Turkije zouden ze gegarandeerd in de gevangenis belanden, vertellen ze. Ze horen bij de Gülenbeweging, die door de Turkse regering verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte coup van 15 juli 2016. De beweging ondervindt genadeloze vervolging en dat maakt de vier mannen heel voorzichtig. Twee van de mannen, Omer en Arif, zijn twintigers en spreken prima Engels. Af en toe vertalen ze iets in het Turks voor de twee anderen, die in de veertig zijn.

Buiten slapen

Natuurlijk zijn ze blij dat hier worden opgevangen, ook al zijn de omstandigheden niet altijd ideaal. Ze verblijven tussen de negen en twaalf maanden in Nederland. Ze hebben een pasje met daarop gegevens, waaruit blijkt dat ze legaal in ons land zijn, maar ze wachten op een datum voor de tweede beoordeling door immigratiedienst IND. Na het tweede gesprek valt de beslissing.

Omer is redelijk zeker van zijn zaak, ook omdat volgens hem veel Turkse asielzoekers hier mogen blijven. Wat nog veel belangrijker is: hij kan bewijzen dat hij in Turkije echt gevaar loopt om in de gevangenis te belanden. ‘Ik ben geen economische vluchteling, maar echt om politieke redenen naar Nederland gevlucht. Ik heb een technisch beroep en ik kan in mijn eigen land een goed salaris verdienen. Dát is het probleem niet.’

De vier mannen verbleven in het asielzoekerscentrum in Ter Apel toen daar vorig jaar mensen buiten moesten slapen. Dat leidde in de samenleving tot veel verontwaardiging. ‘We sliepen in het gras zonder enige beschutting’, vertelt Omer. Na Ter Apel kwamen ze terecht in diverse asielzoekerscentra in de regio Utrecht, waarvan één locatie een crisisnoodopvang was. Sinds kort verblijven ze in een sporthal aan de Weteringsingel in het Zuid-Hollandse Hendrik-Ido-Ambacht. En daar zijn de omstandigheden heel slecht.

Plastic bordjes hergebruiken

‘We wisten niet wat we zagen toen we in die sporthal arriveerden,’ vertelt Arif. ‘De toiletten zijn vies, we douchen in onfrisse cabines en er is amper voldoende privacy om je aan en uit te kleden. We slapen op opklapbedden en niet in een eigen kamer. Iedereen kan je zien liggen. Er is geen keuken. Het avondeten wordt bezorgd en daarna wordt het verdeeld bij de toiletten. Iedereen heeft plastic bestek, plastic bordjes en bekertjes. Die moeten we goed bij ons houden, na elke maaltijd afwassen en eindeloos hergebruiken.’

Omer en Arif hebben geprobeerd om hierover een gesprek met de manager aan te gaan. Eerst kregen ze te horen dat het plastic een kwestie van financiën is. Later was het antwoord dat dit vanwege veiligheidsredenen is. Met een glas of een metalen mes kunnen mensen zichzelf of een ander verwonden.

‘Een beetje begrijpen doe ik dat wel,’ zegt Omer. ‘Toch klopt hun redenering niet. We wezen naar een stoel en zeiden dat je daarmee ook iemand behoorlijk pijn kunt doen. ‘Nee, dat was iets anders’, werd er gezegd. En als het ons niet beviel, dan konden we vertrekken. Maar we kunnen niet vertrekken. We hebben dat asiel echt nodig. Daarom houden we ons aan de regels.’

‘Er is geen keuken. Het avondeten wordt bezorgd en daarna bij de toiletten verdeeld’

En er is nog iets. Een van de mannen laat een foto zien die een andere asielzoeker hen heeft gestuurd vanuit een andere noodlocatie. Hij zit achter een keurig gedekte tafel, compleet met een tafelkleed, met een normaal bord en metalen bestek. Ook het eten ziet er goed uit. Het kan dus wel, benadrukken de heren. Ze hebben in andere azc’s zelf ook veel betere omstandigheden meegemaakt.

De vier vinden het veiligheidsargument maar onzin. Arif: ‘We zijn het absoluut niet van plan, maar wie het wil, kan met gemak een mes de sporthal in smokkelen. Je tas wordt niet gecontroleerd als je weg bent geweest.’ Dat laatste is alleen gebeurd toen hij net aankwam, vertelt Arif. Toen is zijn tas wel grondig doorzocht.

Recreatieruimte in de noodopvang

Arif en Omer storen zich ook aan de huns inziens nogal willekeurige huisregels. Als je vertrekt en langer dan een kwartier wegblijft, moet je aangeven waar je naartoe gaat. Daar valt misschien iets voor te zeggen, maar ze vinden het storend dat je tussen elf uur ’s avonds en zes uur ’s ochtends de sporthal niet mag verlaten. Omer: ‘Dit voelt als een gevangenis. Precies waar we niet naartoe willen.’

Vervelende vragen van een bewaker

Het idee dat ze niet naar buiten mogen is op zich al genoeg om zich opgesloten te voelen. Maar de Turkse politieke vluchtelingen kampen met nog een ander probleem: de lange arm van Erdogan.

‘In Turkije bestaan twee meningen,’ legt Omer uit. ‘Je bent vóór Erdogan of je bent tegen hem. Ben je tegen Erdogan, dan wordt er automatisch gedacht dat je aan de kant van Fethullah Gülen staat en loop je het risico om in de cel te belanden. Van de Turkse mensen die in de USA, Canada of Engeland wonen, stemt ongeveer 10% op Erdogan. In Nederland stemde ruim 70% van de stembusgangers op Erdogan. We zijn best geschrokken van het aantal mensen dat in Nederland de straat op ging om de overwinning van Erdogan te vieren. Maar verbaasd hierover waren we niet. Sommige bewakers van het azc waarin wij eerder verbleven, waren van Turkse afkomst. We hebben ons een keer bedreigd gevoeld, omdat een Turkse bewaker heel erg op ons lette en allerlei persoonlijke vragen stelde. Maar nadat we een klacht indienden over hem, hebben we hem niet meer gezien. Gelukkig gedragen niet alle bewakers van Turkse afkomst zich zo.’

De lange arm van Erdogan maakt de mannen soms zenuwachtig. ‘Als ik hier mag blijven dan vertel ik op mijn werk aan niemand wat mijn politieke ideeën zijn,’ vertelt Arif. ‘Dat is veiliger.’

COA: ‘Niet onze verantwoordelijkheid’

Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers, het COA, is op de hoogte van de situatie in de sporthal, maar meldt dat het daarvoor geen verantwoordelijkheid draagt. ‘De opvang in deze sporthal is een crisisnoodopvang en die valt rechtstreeks onder de veiligheidsregio. In dit geval is de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht het directe aanspreekpunt,’ legt een woordvoerster uit.

Ze weet dat er vorige week een groep asielzoekers naar Hendrik-Ido-Ambacht is overgeplaatst vanuit Utrecht, omdat daar de crisisnoodopvang werd gesloten. Ze heeft begrip voor de klachten over de locatie in Hendrik-Ido-Ambacht en erkent dat de overgang naar de sporthal vrij pittig is. Er wordt op dit moment gezocht naar nieuwe locaties, verzekert ze. ‘Op dit moment zijn er te weinig locaties, vooral in Zuid-Holland. Daarom spreken wij niet van een asielcrisis, maar van een opvangcrisis. Als COA willen wij dat er goede, duurzame plekken ontstaan die voldoen aan de eisen. Daarom gaan we samen met gemeente op zoek naar die plekken. Een regulier azc is zodanig ingericht, dat je er drie jaar of langer kunt verblijven. Bij crisisnoodopvang is dat anders.’

De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht heeft ondanks meerdere verzoeken van de redactie nog niet gereageerd.

Belgisch-Turkse politica wordt minister van Familiezaken in Turkije

de Kanttekening
-
0
Belgisch-Turkse politica wordt minister van Familiezaken in Turkije

De Belgisch-Turkse politica Mahinur Özdemir Göktas wordt minister van Familiezaken in Turkije. Ze is de enige vrouw in het nieuwe kabinet van Recep Tayyip Erdogan. Dat meldt de Belgische krant De Standaard.

De geboren en getogen Belgische werd in 2009 als eerste gesluierde politica verkozen in het Brusselse parlement voor de centristische Belgische partij CDH.

In 2015 werd ze uit de partij gezet omdat ze de Armeense Genocide niet wilde erkennen. Hoewel ze als eenmansfractie in de gemeente Schaarbeek en in het Brusselse parlement aanbleef, betekende de weigering het einde van haar politieke carrière in België.

De Turkse regering lijkt graag gebruik te maken van de politieke ervaring van
Özdemir Göktas. In 2020 werd ze benoemd tot ambassadeur in Algerije. En nu is ze als enige vrouw minister in het nieuwe kabinet Erdogan.

Video-activist Max Mitchell maakt verschil door racisme live te streamen

Tayfun Balcik
-
0
Video-activist Max Mitchell maakt verschil door racisme live te streamen

Maxwell Mitchell is een Amerikaanse livestream-activist. Hij vraagt aandacht voor onrecht, door live beelden op zijn sociale media te plaatsen. Hij kreeg daarmee bekendheid tijdens de Black Lives Matter-protesten in de Verenigde Staten. Justitie gebruikt zijn beelden bij rechtszaken en hij is een veelgevraagd hulpverlener voor de zwarte gemeenschap.

Mitchell begon met zijn werk naar aanleiding van de politiemoord op Breonna Taylor op 13 maart 2020 in Louisville in Kentucky, naar aanleiding van de politiemoord op Breonna Taylor. Politieagenten schoten de 26-jarige zwarte vrouw dood in haar appartement in Louisville, Kentucky, tijdens een inval in het kader van een onderzoek naar drugshandel.

Mitchell gebruikte zijn mobiele telefoons meer dan duizend dagen om verslag te doen van wat er aan de hand was tijdens deze Black Lives Matter protesten. De beweging werd pas echt groot na de moord op George Floyd, een kleine drie maanden na de dood van Taylor. Maxwells werk werd vermeld in de New York Times. Ook Oprah Winfrey gebruikte zijn beelden, voor haar eigen strijd voor gerechtigheid voor Breonna Taylor.

‘Het mooiste is dat mijn werk een bijdrage kan leveren aan gerechtigheid voor mensen die dat anders niet krijgen’, vertelt Mitchell. De acrobatische ‘social justice warrior’ is twee weken in Nederland, als gastdocent voor de Amsterdamse Hogeschool voor Kunsten. Donderdag vindt een openbare bijeenkomst plaats in de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam, waar Mitchell te gast is. De Kanttekening spreekt hem over zijn werk als video-activist.

Hoe ben je met je livestreams begonnen?

‘Op 28 mei 2020 haalde ik voor het eerst een rode iPhone 10 tevoorschijn. Ik ging live op The Square in Louisville. Het was niet mijn plan om alles te gaan livestreamen, maar het gebeurde gewoon. Ik ging tot die tijd meestal live bij open mic-avonden en poetry slams die ik produceerde, dus ik was gewend om bijeenkomsten op beeld vast te leggen. Op de tweede dag van de protesten na de moord op George Floyd besloot ik om live te blijven gaan. Ik wist niet voor hoe lang dat zou zijn, maar ik ben nu nog altijd bezig met mijn livestreams. Overal waar ik kom.’

Wat heeft je gemotiveerd om video-activist te worden?

‘Ik ben altijd wel iemand met een gemeenschapsgevoel geweest. Alles waar ik bij betrokken was of wat ik produceerde, wilde ik delen met de gemeenschap waarvan ik deel uitmaak. Dit bestond meestal uit open mic-avonden, acroyoga-jams, tekensessies en muzieklessen. Dus nu wilde ik deze protesten met het grote publiek delen, ook met de gedachte dat ik verslag moest doen van de politiereactie op de protesten.’

Was het je intentie om een reactie van de politie uit te lokken?

‘Nee, het openlijke geweld tegen activisten, die niks anders deden dan hun rechten uitoefenen op grond van vrijheid van meningsuiting, was al genoeg. Het leek me goed om daar video-opnames van te hebben.’

Als je terugkijkt op die jaren van video-activisme, wat heeft dit jou en de wereld opgeleverd?

‘Een nieuw gevoel van vriendschap en familie. Mijn kijk op het leven en mijn blik op de wereld is aanzienlijk veranderd. Ik geloof dat veel mensen nu kunnen zien wat de gevolgen zijn van gewelddadig gedrag van de Louisville Metro Police Department (LMPD) voor de burgers van Louisville, terwijl demonstranten gewoon hun vrijheid van meningsuiting uitoefenden. De mensen konden door onze livestreams te weten komen wat er was gebeurd met Breonna Taylor en George Floyd. De wereld kon zien dat mensen opkwamen voor Breonna Taylor in de stad waar ze woonde. Ik geloof dat de wereld hierdoor een sterker verlangen kreeg om zichzelf en wetten en overheidsbeleid te onderzoeken op racisme.’

Heb je voor je activisme ook een prijs moeten betalen?

‘Om te beginnen heeft mijn geestelijke gezondheid eronder geleden. Betrokken zijn bij de strijd voor verandering, waarvan je het resultaat niet meteen ziet, gaat je niet in de koude kleren zitten. Het onrecht veroorzaakt een disbalans in je leven, waarmee je in het reine moet komen om een nieuw evenwicht te vinden. De enorme worsteling met die onrechtvaardige situatie heeft mensenlevens geëist – door zelfmoorden, maar ook door moorden uit frustratie en wanhoop. Mijn activisme heeft veel van mijn tijd in beslag genomen, tijd die ik nooit meer terugkrijg. Ik zeg dit als een geheugensteuntje voor iedereen. Voordat je met activisme begint, moet je er zeker van zijn dat dit iets is wat je echt wilt.’

Critici zeggen dat zwart activisme zich alleen richt tegen onrecht vanuit het ‘witte systeem’. Wat denk jij?

‘Dat is niet waar. Wat begon op 28 mei 2020 was voor velen een specifieke strijd tegen politiegeweld en voor gerechtigheid voor Breonna Taylor. Er is activisme tegen wapengeweld, uitzettingen, dakloosheid en nog veel meer. Om dit punt beter te illustreren, wil ik een citaat uit het liedje ‘The Bigger Picture’ van Lil Baby noemen, dat vaak werd gedraaid tijdens de protesten: ‘It’s bigger than black and white, there’s a problem with the whole way of life’.’

‘De diversiteit in Nederland is heel anders dan die in Louisville. Binnen een buurt hoor ik misschien wel acht tot tien verschillende talen’

Hebben zwarte activisten voldoende oog voor ‘zwart’ onrecht? Of is er nog onvoldoende zelfkritiek?

‘Ik kan alleen voor mijzelf spreken in dit opzicht.  Een gebrek aan zelfkritiek heb ik niet.  Ik merk dat we in de zwarte gemeenschap ook vaak kijken naar onze eigen verantwoordelijkheid. Er komen bijvoorbeeld veel onterechte politieoproepen vanuit die gemeenschap, waarbij het niet nodig is dat de politie komt omdat een neef, moeder, broer of ander familielid de situatie veel beter kan de-escaleren. Er zijn momenten waarop herstel of inbreng van de gemeenschap veel effectiever is dan de politie die ingrijpt en gewelddadig reageert op een oproep.’

Hoe is het nu met de beweging tegen politiegeweld?

‘De protesten vinden nu veel minder plaats op straat en veel meer in bestuurskamers, rechtszalen, gevangenissen, raadsvergaderingen, wetgevende vergaderingen enzovoorts. Veel activisten hebben hun perspectief op de ‘The Fight’ veranderd: van de straat naar de zaaltjes.’

Je bent nu iets meer dan een week in Europa. Hoe gaat het?

‘Het gaat geweldig. Ook vanuit Europa ben ik nog steeds betrokken bij livestreaming van dingen die in Louisville gebeuren. Een partner, die in Louisville is, livestreamt onder de nieuwe projectnaam Stay Live Streams, en ik zorg voor de sociale media eromheen. Het is heel belangrijk om een team te hebben.’

Welke overeenkomsten en verschillen zie, hoor en voel je tussen de VS en Nederland, als het gaat over racisme?

‘De overeenkomsten zijn naar mijn mening erg klein. Ik hoor weinig politiesirenes, af en toe zie ik wat zwaailichten hier en daar. Ik zie ook geen vijandigheid tussen de mensen die elkaar tegenkomen op straat, in de bus en in de tram. Iedereen lijkt bereid te zijn om te helpen. Dat vind ik geweldig. De diversiteit in Nederland is heel anders dan die in Louisville. Binnen een buurt hoor ik misschien wel acht tot tien verschillende talen. In Louisville is er ook diversiteit, maar de mensen zitten meestal in hun eigen groep.’

Waarop gaat je activisme zich de komende tijd richten?

‘Ik kijk ernaar uit om terug te keren naar Louisville. Daar wil ik me nog meer concentreren op het dagvaarden van machthebbers, zoals de politie. Ik kijk ernaar uit om op een steeds professionelere manier door te gaan met mijn livestreams. Ik ben vooral van plan om de overheidsstructuren van Louisville kritisch te blijven volgen. Ze zijn nog niet van me af daar.’

1...281282283...907Pagina 282 van 907

Over ons

de Kanttekening is een onafhankelijke en emancipatoire mediaorganisatie. Onze kernwaarden zijn: vrij, moedig en inclusief.

Over menu

© 2017 de Kanttekening B.V. Alle rechten voorbehouden.

Gebruiksvoorwaarden | Privacy statement | Adverteren & contact