Rusland heeft een lijst opgesteld van 40.000 Syriërs die in Oekraïne kunnen gaan vechten. Dat beweert het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, een NGO die toezicht houdt op de oorlog in Syrië en over een netwerk van bronnen in Syrië beschikt.
‘Tot nu toe hebben meer dan 40.000 Syriërs zich geregistreerd om samen met Rusland in Oekraïne te vechten.’ Russische officieren in Syrië zouden tot nu toe 22.000 vrijwilligers hebben goedgekeurd. Dat is fors meer dan het aantal van 16.000 Syrische strijders dat Rusland eind vorige week zei in te zullen zetten.
Deze Syriërs zijn militairen van het reguliere Syrische leger, maar ook leden van pro-regeringsmilities die ervaring met straatoorlog en Russische training hebben gevolgd.
In Syrië verdienen soldaten tussen de 15 en 35 dollar per maand, maar van de Russen krijgen ze een salaris van 1.100 dollar. Gewonde soldaten krijgen 7.700 dollar aan schadevergoeding, families van gesneuvelde Syrische strijders ruim het dubbele.
Het Observatorium zei gisteren dat het nog geen bevestigde berichten had over Syrische rekruten die naar Oekraïne zijn vertrokken.
Rusland steunt al vanaf het uitbreken van de Arabische revolutie in Syrië (2011) onafgebroken het Assad-regime. Vanaf 2015 is Rusland direct militair betrokken via luchtoperaties, waarbij het vuile werk op de grond werd gedaan door Syrische en Iraanse milities.
Voor het partijkantoor van Forum van Democratie is vannacht een groot spandoek opgehangen met de tekst ‘Geen fascisme/racisme in de raad – fck FvD’. Op het spandoek is ook een gebalde vuist te zien. Eerder deze week werd het pand aan de Herengracht al beklad.
‘Extremisten bezochten vannacht opnieuw ons kantoor’, reageert het FvD-twitteraccount. ‘Partijkartel en Mainstream Media creëren een klimaat van politiek geweld met hun voortdurende demonisering en stigmatisering van onze partij.’
Thierry Baudet heeft het de afgelopen dagen druk met het veroordelen van ‘demonisering’ jegens hem en zijn partijleden. En nadat het FvD-kantoor maandag was beklad zei Baudet dat dit ‘past in een patroon van bedreigingen, demonisering en hatelijkheden’.
‘Woorden doen ertoe’, twitterde Baudet gisteren ook naar aanleiding van een radiocolumn van. schrijver Marcel van Roosmalen. Die zei over FvD’ers ‘dat er mag worden gefilosofeerd over de uitsluiting uit onze samenleving. Bind ze vast, zet ze in een boot en sleep die naar de Atlantische oceaan. Naakt, zonder kleren’. Hij vergeleek FvD-Kamerlid Gideon van Meijeren met een reptiel.
Tegenstanders beschuldigen Baudet vaak zelf van demoniserende taal over minderheden en het de machtspartijen, waartegen FvD ‘tribunalen’ wil opzetten. Ook wordt Baudet vaker bekritiseerd vanwege zijn soms directe taalgebruik richting mede-politici. Zo noemde hij Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) vorige maand nog ‘acteur, poseur, nitwit, clown’ toen hij tegen Poetin inging.
De PvdA maakt een comeback onder biculturele Nederlanders. Dit is de opvallendste conclusie uit stemonderzoek onder biculturele Nederlanders in de grote steden, uitgevoerd door Het Opiniehuis/de EtnoBarometer in samenwerking met de Kanttekening.
Beeld: Opiniehuis
De PvdA staat achter Denk (19 procent) op de tweede plek met 12 procent, als je de stemvoorkeuren van alle gepeilde biculturele Amsterdammers, Rotterdammers, Hagenaren en Utrechters samenpakt. Daarmee lijkt de PvdA een beter resultaat te gaan halen onder biculturele Nederlanders dan bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018, zegt opiniepeiler Aziz el Kaddouri (Het Opiniehuis/de EtnoBarometer). ‘Vroeger stemden deze groepen heel vaak op de PvdA. Je ziet dat deze liefde lichtjes terug is.’
Een verklaring? El Kaddouri noemt de onvrede over het kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie, waartegen de PvdA oppositie voert. Ook is de PvdA de afgelopen tijd stabiel gebleven, zegt hij.
In 2018 onderzocht El Kaddouri het stemgedrag van Turkse en Marokkaanse Nederlanders bij de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam en Den Haag. Slechts 7 procent van hen in Rotterdam en 8 procent in Den Haag stemde toen PvdA.
‘Je ziet dat deze liefde lichtjes terug is’
Politicoloog Floris Vermeulen (Universiteit van Amsterdam) zou een comeback van de PvdA interessant vinden. ‘In 2018 waren Denk, BIJ1 en Nida nog nieuw. Misschien hebben deze partijen niet gebracht wat de kiezers wilden. Nida is er vorig jaar mee gestopt, nadat de partij er niet in slaagde om in de Tweede Kamer verkozen te worden.’
Volgens Vermeulen is de PvdA erg gericht op samenwerking en weet het daarom meer te bereiken dan kleine partijen in de oppositie. Ook zijn gezondheidszorg en veiligheid nu belangrijke verkiezingsthema’s. De PvdA scoort beter op deze thema’s dan de andere partijen, aldus Vermeulen. ‘Discriminatie en uitsluiting, hét thema waarop Denk en BIJ1 zich sterk profileren, is dit jaar minder belangrijk dan vier jaar geleden. Vanwege de coronacrisis staat gezondheidszorg nu op de eerste plek, discriminatie en uitsluiting op plek twee.’
Beeld: Opiniehuis
Slechts 36 procent van de gepeilde biculturele Nederlanders zegt te gaan stemmen. Dat is vier procent minder dan in 2018, blijkt uit de opiniepeiling. El Kaddouri wijst er wel op dat Denk veel kiezers weet te mobiliseren die anders niet zouden stemmen. ‘Dat zag je in 2018 in Amsterdam-West. Op plekken waar de opkomst normaal onder de 30 procent lag, steeg die naar boven de 50 procent. Biculturele kiezers voelden zich door Denk vertegenwoordigd.’
Vermeulen is sceptischer. ‘In 2018 was er echt sprake van nieuw elan. Je had drie nieuwe partijen: BIJ1, Denk en Nida. Nu is dat elan er niet meer. Nida is weg, Denk en BIJ1 zijn niet echt doorgebroken. Natuurlijk, ze hebben wel mensen naar de stembus getrokken en spelen deze emanciperende rol nog steeds. Maar tegelijkertijd weten ze afhakers onvoldoende over de streep te trekken, waardoor de opkomst onder biculturele Nederlanders lager is geworden.’
Beeld: Opiniehuis
Denk lijkt het anno 2022 beter te doen onder Marokkaanse dan onder Turkse Nederlanders. Van de Marokkaans-Nederlandse respondenten uit de grote steden die zegt te gaan stemmen, wil 51 procent dat doen op Denk, tegenover ‘slechts’ 35 procent van de Turks-Nederlandse kiezers. Volgens El Kaddouri komt dit door Farid Azarkan, de nieuwe leider van Denk. Hij weet als Marokkaanse Nederlander deze groep gemakkelijker aan zich te binden. En door het stapje terug van Tunahan Kuzu en het vertrek van Selcuk Öztürk zijn ‘Turkse’ thema’s als de Armeense Genocide en president Erdogan binnen Denk minder belangrijk geworden.
El Kaddouri: ‘Denk is nu een bredere partij geworden, die een andere toon aanslaat. Azarkan is een beroepspoliticus, die welbespraakt is. Hij had zo bij de PvdA of D66 gekund. Maar bij Denk heeft hij meer vrijheid om zijn eigen accenten te leggen, en aandacht te vragen voor thema’s die zijn achterban belangrijk vindt.’
Vermeulen: ‘In de Turkse gemeenschap is er meer discussie over Denk: over de voor- en nadelen van de partij, over de manier van politiek bedrijven door Denk en over het feit dat Denk zich aan Turkije heeft verbonden. Turkse Nederlanders die juist kritisch zijn over de Turkse regering zijn ook kritisch over Denk.’
Bij Marokkaanse Nederlanders spelen andere overwegingen in hun stem op Denk, aldus de politicoloog. ‘Zij hebben het gevoel dat er een harde tegenstem nodig is: tegen het beleid van de regering, maar ook tegen de PVV en het anti-islamdiscours dat nog steeds erg invloedrijk is in Nederland.’
‘Denk is nu een bredere partij geworden’
BIJ1 moet het doen met slechts vier procent van de potentiële stemmen onder de grootstedelijke biculturele Nederlanders in het onderzoek van de EtnoBarometer/Opiniehuis, daarbij aangetekend dat de partij niet meedoet in Den Haag. Onder Turkse en Marokkaanse Nederlanders geeft vrijwel niemand aan BIJ1 te zullen stemmen. Volgens politicoloog Vermeulen is BIJ1 voor moslimkiezers niet de partij die ze zoeken.
‘BIJ1 komt niet specifiek op voor moslims. Daarnaast is BIJ1 een hele progressieve partij, terwijl Denk-kiezers een conservatieve positie innemen.’ El Kaddouri beaamt: ‘Marokkaanse en Turkse Nederlanders hebben weinig met de feministische ideeën van BIJ1. Slechts een kleine groep vrouwen is hierin geïnteresseerd.’
Beeld: Opiniehuis
Zwarte Nederlanders hebben meer interesse in de partij van Sylvana Simons. Onder Surinaamse Nederlanders in de grote steden geeft 10 procent aan BIJ1 te stemmen; onder Antilliaanse Nederlanders is dit 12 procent. Maar ook dat is in beide gevallen minder dan op D66, GroenLinks of de PvdA.
Vermeulen verklaart: ‘De progressieve LGBTQIA-agenda van BIJ1 wordt niet onderschreven door veel christenen, die hierover conservatievere standpunten hebben.’ El Kaddouri: ‘Veel oudere Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders stemmen PvdA, uit traditie. BIJ1 moet jongeren aan zich binden, maar veel jongeren uit de Surinaamse en Antilliaanse gemeenschap stemmen niet.’
Ook populistische partijen – Forum voor Democratie, PVV, JA21, Belang van Nederland van Wybren van Haga, Leefbaar Rotterdam en Groep de Mos/Hart voor Den Haag – krijgen stemmen van biculturele Nederlanders. Zo geeft 5 procent van de Marokkaans-Nederlandse respondenten die gaat stemmen aan dit op FvD te zullen doen, evenals 4 procent van de Surinaamse Nederlanders en 2 procent van de Turkse en Antilliaanse Nederlanders.
‘Het anti-overheidsdiscours slaat aan bij deze kiezers’
De antimigratie- en anti-islamboodschap van Baudet klinkt in vergelijking met 2018 minder hard, vandaar dat FvD het nu beter doet onder Surinaamse en Marokkaanse Nederlanders dan toen, zegt El Kaddouri. Vermeulen vertelt dat Thierry Baudet en Wybren van Haga via social media jonge kiezers bereiken, ook biculturele. ‘Daarnaast slaat het anti-elite- en anti-overheidsdiscours van deze partijen aan bij deze kiezers.’
En voor Marokkaanse Nederlanders FvD-stemmers is het thema ‘vrijheid’ belangrijk, aldus El Kaddouri. Ze willen niet door de coronamaatregelen in hun vrijheid beperkt worden. FvD vertolkt die onvrede. Maar als Baudet weer op andere thema’s hamert – bijvoorbeeld over migranten – , dan haken Marokkaans-Nederlandse kiezers af, denkt de opiniepeiler.
6 procent van de Surinaamse Nederlanders die zegt te gaan stemmen, wil dat doen op de PVV, 4 procent op FvD en 3 procent op Leefbaar Rotterdam. Dat vindt Vermeulen opvallend.
‘Het gaat om meer dan alleen de pandemie en het verzet tegen de coronamaatregelen. Je ziet ook dat er sommige mensen met een migratieachtergrond zijn, die moeite hebben met andere migranten. Ik durf hier geen algemene uitspraken over te doen. Er zijn onderzoeken geweest naar de sympathie voor de PVV onder Hindoestaanse Surinaamse Nederlanders, maar ook deze groep is divers en hierover moeten we niet generaliseren.’
Voor dit onderzoek zijn tussen 7 en 13 maart 2.667 stemgerechtigde biculturele Nederlanders tussen de 18 en 70 jaar ondervraagd. Het gaat om 712 Turkse, 743 Marokkaanse, 681 Surinaamse en 531 Antilliaanse Nederlanders. De steekproef is getrokken op basis van de ideaalcijfers voor geslacht, leeftijd, opleiding voor de separate etnische groepen.
Bij deze steekproefomvang van 2.667 geldt bij een betrouwbaarheidsniveau van 0,95 een maximale onnauwkeurigheidsmarge van 1.89 procent. Dit betekent dat een in de steekproef gevonden percentage van 50 procent in de hele populatie tussen de 48,11 en 51,89 procent ligt.
Bij een steekproefomvang van (2.667 x 0,36 (procent dat daadwerkelijk gaat stemmen) =) 960 stemmers geldt bij een betrouwbaarheidsniveau van 0,95 een maximale onnauwkeurigheidsmarge van 3.16 procent.
De onderzoeksresultaten zijn representatief voor alle etniciteitsgroepen en steden bij elkaar. De foutmarge bij een deelpopulatie of -gebied is veel groter. We geven geen cijfers over bijvoorbeeld het stemgedrag van Marokkaanse of Surinaamse Nederlanders in Amsterdam, of Turkse Nederlanders in Rotterdam. Daarvoor zijn de geënquêteerde deelgroepen te klein.
De Verenigde Naties hebben vandaag een resolutie aangenomen om 15 maart uit te roepen tot Internationale Dag ter Bestrijding van Islamofobie. De resolutie was ingediend door Pakistan en de Organisatie voor Islamitische Samenwerking, waar verschillende islamitische landen bij zijn aangesloten.
De datum van 15 maart is niet toevallig gekozen. Precies drie jaar geleden vermoordde de extreemrechtse terrorist Brenton Tarrant 51 moslims in Christchurch, Nieuw-Zeeland.
15 maart zal wat de VN betreft vanaf vandaag gelden als dé dag waarop de wereld jaarlijks herinnerd wordt aan de noodzaak om moslimhaat te bestrijden.
De resolutie werd vandaag ingediend door de Pakistaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Munir Akram, namens de Organisatie voor Islamitische Samenwerking.
‘Islamofobie is een realiteit. De uitingen ervan – haatzaaiende uitlatingen, discriminatie en geweld tegen moslims – nemen in verschillende delen van de wereld toe’, zei hij.
‘Dergelijke daden van discriminatie, vijandigheid en geweld jegens islamitische individuen en gemeenschappen vormen een ernstige schending van hun mensenrechten en schenden hun vrijheid van godsdienst en levensovertuiging. Ze veroorzaken ook grote angst binnen de islamitische wereld.’
Akram citeerde met instemming de woorden van de speciale VN-rapporteur voor vrijheid van godsdienst en levensovertuiging. Die zei dat sinds 9/11 de ‘institutionele achterdocht en angst voor moslims en degenen die als moslims worden beschouwd is gegroeid tot epidemische proporties’.
Volgens Akram gaat haat tegen moslims vaak samen met afkeer van immigranten en vluchtelingen. Daarom is het volgens hem van cruciaal belang om informatie te verspreiden over moslimhaat, zodat dit door regeringen over de wereld beter kan worden bestreden.
De Turkse coalitiepartijen willen de kiesdrempel verlagen van tien naar zeven procent, meldt het Turkse staatspersbureau Anadolu. Hiertoe hebben ze een wetsvoorstel ingediend.
Door de hoge kiesdrempel kunnen kleine partijen niet in het Turkse parlement worden verkozen. De drempel werd ingevoerd na de geslaagde militaire staatsgreep van 1980, om te voorkomen dat radicaal-linkse en Koerdische splinterpartijen in het parlement zouden komen.
Maar de ultranationalistische MHP, die gelieerd is aan de Grijze Wolven, dreigt straks de kiesdrempel niet meer te zullen halen. De MHP is de coalitiepartner van de AKP van president Erdogan. De Turkse president wil graag aan de macht blijven; daarom zei hij in augustus vorig jaar bereid te zijn de kiesdrempel te verlagen naar zeven procent.
Bij de algemene verkiezingen van 2018 behaalde de AKP-MHP-alliantie een kleine meerderheid (54 procent) van de stemmen. De volgende verkiezingen staan gepland in 2023.
Op 23 maart reikt de Universiteit Gent de Amnesty International Leerstoel uit aan de Nederlandse wetenschapper Gloria Wekker. Zij krijgt deze vanwege haar ‘baanbrekende werk op het gebied van gender, seksualiteit, racisme, feminisme en kruispuntdenken’, aldus Amnesty België.
Het is de dertiende keer dat de Amnesty International Leerstoel toegekend wordt aan een persoon die een bijzondere bijdrage heeft geleverd aan de mensenrechten wereldwijd. Het betreft hier een symbolische leerstoel, niet een werkelijke academische post.
Wekker is emeritus hoogleraar Genderstudies aan de Universiteit Utrecht. Ze geldt als de belangrijkste academische stem in Nederland in het debat over racisme, gender en intersectionaliteit.
Wekker paste in haar boek Witte onschuld uit 2016 het concept ‘cultureel archief’ van de Palestijns-Amerikaanse literatuurwetenschapper Edward Saïd toe op het omgaan van mensen met een niet-witte huidskleur. In een lezing zal Wekker hier op 23 maart verder over spreken.
‘In het kort gaat het om de geschreven en ongeschreven manieren waarop leden van de dominante witte groep omgaan met mensen met een andere huidskleur. Via voorbeelden uit verschillende maatschappelijke terreinen, zoals educatie, gezondheid en de vaak ondoordachte manieren waarop we bepaalde domeinen organiseren, bv. in de wetenschap of in de media, laat ik de werking van het culturele archief zien’, zegt ze alvast op de Amnesty-site.
Precies drie jaar geleden werden 51 moslims in het Nieuw-Zeelandse Christchurch gedood bij een aanslag door een rechtsextremist. De Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern zei vandaag dat haar land hen altijd zal herinneren.
Ze wil de doden eren door van Nieuw-Zeeland ‘een beter thuis te maken voor iedereen die hier woont’, zei ze ook. Inmiddels heeft Nieuw-Zeeland een ministerie voor Etnische Gemeenschappen en werkt het land aan een strengere wapenwet.
Na de aanslag werd de ‘hele wereld geïnspireerd door de kracht en vastberadenheid van onze moslimgemeenschap, die ondanks onuitsprekelijk verdriet besloot te reageren vanuit een positie van liefde, en niet vanuit een positie van woede of angst’. aldus Ardern. ‘Drie jaar later blijven moslimgemeenschappen in Nieuw-Zeeland ons inspireren met hun veerkracht en vrijgevigheid.’
Behalve voor verdriet en eensgezindheid zorgde de aanslag ook voor een nieuwe golf van moslimhaat in Australië, het land waar aanslagpleger Brenton Tarrant vandaan komt. In de twee weken na de aanslag van 2019 werd er veel meer meldingen van offline (vier keer zoveel) en online (achttien keer zoveel) moslimhaat geregistreerd dan ‘normaal’, aldus de Britse krant the Guardian.
Een Indiase rechtbank zegt dat het hijabverbod op middelbare scholen in de Indiase staat Karnataka rechtmatig is. Karnataka wordt geregeerd door de hindoe-nationalistische BJP van premier Narendra Modi.
Nadat een openbare school in de stad Udupi in Karnataka in januari besloot dat islamitische studentes niet langer een hijab mochten dragen (foto), spreidde dit verbod zich snel uit naar andere onderwijsinstellingen in Karnataka. Hierdoor liepen de spanningen in India tussen hindoe-nationalisten en moslims op, met protesten over en weer.
Vorige maand steunde het hof al een voorlopig hijabverbod. En nu beoordeelt de rechtbank definitief dat ‘het dragen van hijab door moslimvrouwen geen onderdeel is van de essentiële religieuze praktijk’. Islamitische studentes, die menen dat het hijabverbod in strijd is met de grondwettelijke godsdienstvrijheid, krijgen daarmee nul op het rekest.
De advocaat van de moslimstudentes zegt tegen de Arabische nieuwszender al Jazeera dat hij de rechterlijke uitspraak ’teleurstellend’ en ‘fout’ vindt. De vraag had niet moeten zijn of het dragen van een hoofddoek wel of geen essiënteel onderdeel is van de islamitische geloofspraktijk, vindt hij, maar of het handelen van de autoriteiten wel rechtmatig is.
De uitspraak van het hooggerechtshof van Karnataka kan een precedent scheppen voor de rest van India, waar meer dan tweehonderd miljoen moslims wonen. Andere deelstaten kunnen ook besluiten om het dragen van de hijab op school te verbieden. Mensenrechtenactivisten maken zich daar zorgen over, gezien onder premier Modi en de BJP de haat en het geweld tegen moslims zienderogen is gegroeid.
Van de linkse partijen is de SP het buitenbeentje. Dit, vanwege de culturele hang naar rechts die leider Lilian Marijnissen volgens critici tentoonspreidt. Maar ondanks dat veel kiezers dezelfde mening delen, levert het haar electoraal niets op. ‘De SP zou zich moeten profileren op sociaaleconomisch gebied. Daar is ze écht onderscheidend in.’
Marijnissen zorgde onlangs voor commotie, door in een radio-interview bij WNL aandacht te vragen voor de schaduwzijden van arbeidsmigratie. D66, GroenLinks en in mindere mate de PvdA presenteren volgens Marijnissen arbeidsmigratie ‘als iets wat positief is’. Deze partijen ‘gaan compleet voorbij aan wat het bijvoorbeeld doet voor de sociale samenhang in de wijk’.
De SP-politica zei in hetzelfde interview dat de gemeenteraadsverkiezingen niet moeten gaan over het uitsluiten van PVV en FvD, iets waar D66 en GroenLinks zich hard voor maken. Liever zegt ze het te hebben over problemen van mensen in de oude volkswijken. Zo is ‘de wijkagent daar vaak verdwenen, de statushouders en arbeidsmigranten worden er gevestigd en de mensen uit de GGZ. Die mensen worden nooit in de wijken geplaatst waar de politici uit Den Haag wonen’. Bewoners van deze wijken voelen dit ‘heel goed aan’.
Op Twitter klonk veel linkse kritiek op Marijnissen, omdat zij hiermee de SP op de culturele rechterflank zou positioneren. De Turks-Nederlandse Serif Kurtdaylar, kandidaat-raadslid voor de lokale partij Arnhem Centraal, noemde Lilian Marijnissen een racist. Onder druk van zijn partij verwijderde Kurtdaylar zijn tweet, maar hij zei tegenOmroep Gelderland achter zijn kritiek te blijven staan. ‘Ik vind ze PVV-light. (…) Iemand moet die Bokito (Marijnissen, red.) stoppen.’
Ook de spraakmakende gemeente was niet te spreken over Marijnissen. ‘Met zulke linkse ‘vrienden’ heb je geen vijanden nodig’, twitterde de progressieve essayist Daniël Boosma (Vrij Nederland, de Groene Amsterdammer). Volgens hem is de SP ‘in verwarring’. Andere linkse twitteraars gingen een stapje verder in hun kritiek. Zo vergeleek literatuurcriticus Gijsbert Pols (vroeger Joop en NRC, nu de podcast Links Richten), Marijnissen met Marine Le Pen. En Sybren Kooistra, voormalig campagnemedewerker van GroenLinks, noemde de SP de ‘NSDSP’, een verwijzing naar de NSDAP van Adolf Hitler.
Het is niet de eerste keer dat de SP met nationalisme in verband wordt gebracht. Al in 2019 trok ze de hoeveelheid arbeidsmigratie in twijfel. En in 2016 voerde de partij, net als GeenStijl, Jan Roos en Thierry Baudet, campagne tegen het associatieverdrag met Oekraïne. Het zwarte oud-SP-lid Chris Dorsman spreekt van ‘een anti-Europese, links-populistische koers, waarbij geen aandacht is voor onderwerpen die bij biculturele Nederlanders spelen’. Hierdoor heeft SP zich volgens hem vervreemd van dat deel van haar achterban in bijvoorbeeld de grote steden, waar de SP nu verkiezing op verkiezing verliest.
Beeld: Chris Dorsman
De SP heeft volgens Dorsman ‘de afslag gemist’ toen de partijleden in 2015 Ron Meyer tot partijleider verkozen. ‘Zijn tegenkandidaat, Sharon Gesthuizen, stond voor een andere SP, een progressieve SP die op de toekomst gericht was, een SP die wilde kiezen voor verbreding, ook richting biculturele Nederlanders. Maar met Ron Meyer koos de SP voor de oude conservatieve koers, die extra bevestigd werd toen Lilian Marijnissen – de dochter van partijcoryfee Jan Marijnissen – eind 2017 als opvolger van Emile Roemer fractievoorzitter werd.’
Volgens Dorsman laat de ophef over de opmerkingen van Marijnissen bij WNL zien dat de geest van Gastarbeid en Kapitaal nog steeds waait door de SP. Dorsman doelt hierbij op de controversiële SP-brochure uit 1983, waarin Turkse en Marokkaanse gastarbeiders als ongewenste indringers werden weggezet die de witte arbeider zouden bedreigen.
‘Jan Marijnissen deinsde er niet voor terug om harde noten te kraken over migranten. Onder zijn opvolger Emile Roemer als fractievoorzitter verdween het thema naar de achtergrond, maar onder zijn dochter Lilian Marijnissen is het helemaal terug.’
‘Jan Marijnissen kraakte harde noten over migranten. Onder zijn dochter is dat terug’
Dorsman noemt de foto die Lilian Marijnissen in februari maakte met Shirin Musa van vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom, schrijver Lale Gül, journalisten Brenda Stoter en Fidan Ekiz, en het Apeldoornse SP-raadslid Sunita Bihari. Lale Gül en Fidan Ekiz staan bekend om hun stevige kritiek op de islamitische gemeenschap. Ook Shirin Musa is controversieel onder moslims, onder meer vanwege een poster van Femmes for Freedom met daarop een moslima met hijab die zoent met een Joodse man met keppeltje.
Dorsman: ‘De SP gaat op de foto met mensen die in linkse kringen omstreden zijn. Daarmee kiest de partij voor een anti-woke koers tegen de identiteitspolitiek van BIJ1, Denk en GroenLinks. Maar ik vraag mij af of een conservatieve koers wel zo verstandig is. SP hoopt onder andere PVV-stemmers in de oude wijken terug te winnen, dat begrijp ik, maar de offers die voor dit doel zijn gemaakt staan niet in verhouding tot het resultaat: een partij die bijna gehalveerd is en nagenoeg onherkenbaar is voor veel kiezers.’
De SP is echter niet nationalistisch, zegt oud-SP-lid Michel Eggermont. Hij is geroyeerd vanwege zijn lidmaatschap voor het Marxistisch Platform en is nu actief is voor de lokale Utrechtse partij Socialisten 030.
Michel Eggermont (Beeld: Socialisten Utrecht)
‘De meeste SP’ers die ik ken zijn geen nationalisten. De intentie bij de SP is goed. Ook als het gaat om gastarbeid. De SP wil de arbeidsomstandigheden van gastarbeiders verbeteren. Tegelijkertijd kiest de partij voor de verkeerde oplossing, door groepen mensen te willen verbieden naar Nederland te komen om als gastarbeider te gaan werken. Kijk, ik ben niet van de school om de SP van racisme te beschuldigen, maar de partij komt met slechte voorstellen die racistische gevolgen kunnen hebben. En daar is de SP zich te weinig van bewust.’
Eggermont ziet de SP niet als conservatief, vertelt hij. ‘Ik geloof niet zo in die twee assen, de cultureel-maatschappelijke as en de sociaaleconomische as. Als je links bent, dan ben je eigenlijk automatisch ook progressief. En als je rechts bent, dan ben je bijna automatisch ook conservatief. D66, een partij met rechtse sociaaleconomische standpunten en linkse cultureel-maatschappelijke standpunten, is de uitzondering die de regel bevestigt’, zegt hij.
De SP moet de focus blijven houden op sociaaleconomische onderwerpen, vindt Eggermont. ‘Als je meegaat in het conservatieve culturele frame, en cultuur belangrijker gaat vinden dan economie, dan ben je eigenlijk geen SP’er meer.’
Veel potentieel, weinig zetels
Toch zijn veel kiezers wel degelijk sociaaleconomisch links en cultureel rechts. Daar zit volgens veel politicologen een potentieel van zestig zetels, meldt de Leidse politicoloog Simon Otjes. Maar Otjes constateert ook dat de partij nu negen Kamerzetels heeft en het in de peilingen nog slechter doet. Hij gelooft dat de SP voor een verkeerde strategie heeft gekozen.
Beeld: Simon Otjes
‘De SP zou zich moeten profileren op sociaaleconomisch gebied. Daar is ze écht onderscheidend in, écht zichtbaar, maar de partij profileert zich nu te veel op culturele thema’s. Dat vind ik niet verstandig, want als links-conservatieve kiezers geloven dat culturele thema’s het belangrijkste zijn, dan stemmen ze liever op die partijen die het conservatieve geluid het beste vertegenwoordigen: de PVV, maar ook de VVD.’
SP-parlementariër Bart van Kent, fractiewoordvoerder Sociale Zaken en Werkgelegenheid, ziet dit toch anders. ‘Wij opereren als partij niet op basis van kiezersonderzoeken’, zegt Van Kent. ‘We zijn geworteld in de wijken, en willen daar belangrijke problemen aanpakken. Het gaat om problemen die veel mensen ondervinden, niet alleen de achterbannen van PVV en Forum voor Democratie.’
‘We luisteren naar mensen die zich zorgen maken over de leefbaarheid van hun wijk en nemen hen serieus’
Maar is Van Kent niet bang om met populisme geassocieerd te worden, omdat populistische partijen ook zeggen te luisteren naar de stem van het volk? Het SP-Kamerlid ziet dit toch anders, vertelt hij. ‘Ik luister naar de samenleving, als volksvertegenwoordiger. We luisteren naar mensen die zich zorgen maken over de leefbaarheid van hun wijk en nemen hen serieus. Juist als je deze mensen negeert, schep je een voedingsbodem voor partijen als de PVV.’
De SP-parlementariër zegt het te waarderen dat politicologen als Otjes meedenken over de strategie van de SP, maar ‘in het leven van mensen spelen meer zaken’. Het gaat volgens Van Kent om hele concrete zaken als schimmel in je huis, een wijk die verandert, het schrappen van een buslijn. ‘Het zijn reële problemen die niet onbenoemd mogen blijven. Wij willen niet wegkijken voor problemen.’
Bart van Kent (Beeld: Wikimedia Commons / SP / Bas Stoffelsen)
Is de SP niet nationalistisch, zoals critici beweren? ‘Absoluut niet’, antwoordt Van Kent resoluut. ‘We zijn niet tegen arbeidsmigratie an sich, maar willen het ontwrichten van de arbeidsmarkt tegengaan. Als dat gebeurt, dan moeten we migratie beperken. We komen ook op voor de rechten van gastarbeiders, die recht hebben op goede huisvesting en niet uitgebuit mogen worden door malafide uitzendbureaus. We vinden dat bestaande regels gehandhaafd moeten worden, om misstanden tegen te gaan, en vinden tegelijkertijd dat er nieuwe regels moeten komen om de positie van gastarbeiders te verbeteren. Op dit moment worden er nog kamers zonder ramen verhuurd aan gastarbeiders voor vierhonderd euro per persoon per maand. Wij vinden dat dit niet kan, maar het mag wel volgens de regels.’
In 1971 werd de Kommunistiese Partij Nederland/Marxisties Leninisties (KPN/ML) opgericht, die een jaar later haar naam veranderde in Socialistiese Partij (SP). De SP was aanvankelijk een buitenparlementaire communistische partij, die zich liet inspireren door de Chinese leider Mao Zedong. In de tweede helft van de jaren zeventig zette het proces van ‘demaoïsatie’ in en bewoog de SP zich steeds meer richting de sociaaldemocratie. De SP was een heel andere partij dan de PvdA en de voorlopers van GroenLinks, en zette kwaad bloed met de brochure Gastarbeid en Kapitaal uit 1983, waarin de rol van gastarbeiders binnen de klassenstrijd en het vermeende gevaar van de islam aan de orde werden gesteld. CPN en PSP, twee voorlopers van GroenLinks, hadden felle kritiek op de brochure; de Anne Frank Stichting noemde de SP zelfs racistisch.
In 1994 belandde de SP met twee zetels in de Tweede Kamer. Onder leiding van de charismatische en welbespraakte Jan Marijnissen groeide de partij naar 25 zetels in 2006. Marijnissen stopte in 2008 als fractievoorzitter, maar bleef wel in de Kamer zitten. Onder fractievoorzitters Agnes Kant en Emile Roemer zette de electorale daling in, die onder Lilian Marijnissen, de dochter van Jan, niet gestopt werd. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 zakte de SP van veertien zetels naar negen.
Ondertussen kampte de SP ook met interne problemen: bij jongerenorganisatie ROOD waren veel radicale socialisten actief, die sympathiseerden met het communisme. Ook waren er leden van de partij actief voor het Marxistisch Platform, dat de SP meer naar links wilde trekken. Het conflict liep uiteindelijk uit op een breuk: de SP verbrak haar banden met jongerenorganisatie ROOD en SP-leden die lid waren van het Marxistisch Platform werden geroyeerd. In Amsterdam, Rotterdam en Utrecht doet de politieke beweging Socialisten mee aan de gemeenteraadsverkiezingen: in Amsterdam als Democratisch Socialisten Amsterdam (DSA), in Rotterdam als Socialisten 010, en in Utrecht als Socialisten Utrecht. Jongerenorganisatie ROOD heeft haar leden opgeroepen om zich bij deze Socialisten aan te sluiten. De Socialisten hebben vooralsnog geen landelijke politieke partij gevormd.
Op sociale media is veel commotie ontstaan over een filmpje waarin een klas met islamitische immigranten in Malmö op een vernederende manier de Zweedse taal wordt onderwezen.
In het filmpje is een witte inburgeringslerares te zien in een klas met voornamelijk islamitische vluchtelingen. Ze staat voorovergebogen aan de tafel van een moslima en zegt met gebalde vuist: ‘Weet je wat een penis is? Weet je wat een man heeft?’
De leerling tegenover de lerares bladert met zichtbaar ongemak door haar boekje en deinst naar achteren terwijl de lerares intimiderend doorvraagt: ‘Ja, wat heeft hij? Wat heeft hij?’
Daarna begint de lerares ook te roepen en op tafel te slaan: ‘Zeg het, zeg het! Wat is het? Zeg, snel, snel, snel! Kom op, hoe lang leef je nu al in Zweden?!’
Op dat moment verontschuldigt een andere leerling zich en verklaart weg te willen. Dat leidt tot een nog grotere woede-uitbarsting: ‘Nee, je kan nergens naartoe, blijf zitten waar je zit!’, schreeuwt de lerares.
De studente zegt dat ze bang is, maar dat is aan dovemansoren gericht. ‘Je blijft zitten waar je zit, al kots je ervan’, zegt de lerares.
Andere leerlingen kijken vertwijfeld om zich heen. ‘Dwing je me om te blijven?’, vraagt de student. Voor de lerares kennelijk aanleiding om de vernedering van vluchtelingen een tandje op te voeren: ‘Je kan toch nergens naartoe, je zit hier vast.’
‘Ik ben verschrikt. Ik ben bang’, zegt de student nu in tranen. Daar begrijpt de lerares niks van: ‘Waar ben je bang van? Ga maar huilen’, zegt ze klappend en loopt naar de deur, die op slot gaat.
De onderwijsinstelling heeft afstand genomen van de behandeling door de lerares. Zij is met ziekenverlof gestuurd en de studenten hebben een vervangende leraar gekregen.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
