Voor een bezoek van de koning of de koningin komt heel wat kijken. Daar kwam ik in 1986 achter. Onze nieuwe synagoge in het Haagse Bezuidenhout opende in dat jaar haar deuren. Voor de inwijding nodigden wij als Joodse Gemeente Hare Majesteit Koningin Beatrix uit. Eerst was er een kleine teleurstelling. We kregen te horen dat de koningin niet lang daarvoor al een andere synagoge in ons land heeft bezocht. Twee Joodse gebedshuizen in zo’n korte tijd, dat ging het niet worden.
Maar toen kwam een verlossend telefoontje.
‘Rabbijn Van de Kamp, de koningin heeft aangegeven dat zij toch graag wil komen. Het paleis Huis den Bosch waar Hare Majesteit woont ligt nagenoeg tegenover de straat waar de synagoge is gevestigd. Dus komt zij niet als regerend vorstin maar gewoon als ‘buurvrouw’’.
Ik dacht dus aan een ‘privébezoek’, maar nee hoor. Enkele dagen later zaten we met een volledig team aan tafel. De adjudant van de vorstin, een hofdame, haar secretaris, de Koninklijke Marechaussee en de Rijksvoorlichtingsdienst.
Misschien ben ik nog iemand vergeten. Ieder deed zijn of haar zegje, en ik kreeg een stapel huiswerk. Er moest een draaiboek komen waarin het bezoek dat maximaal 55 minuten mocht duren van minuut tot minuut werd vastgelegd.
Een lijst van tien personen moest worden overlegd aan het secretariaat. Deze personen vervulden een rol binnen het Joodse leven van de gemeente of waren betrokken bij het ontwerp en de bouw van de synagoge. Met deze mensen wilde de koningin graag kennismaken. Wij moesten precies aangeven wie zij waren, wat hun taak of hun betrokkenheid was en over welke periode. En zo waren er nog meer zaken die geregeld moesten worden.
Onze vorstin en nu haar zoon als opvolger vervullen hun taak met betrokkenheid en inhoudelijkheid. En dat mag iedereen weten
Ter gelegenheid van het plechtige moment van de inwijding van ons gebedshuis werd het nieuwe gebouw opgesierd met een expositie van de joodse kunstenaar Ralph Prins. Hij is de ontwerper van onder meer het bekende Nationaal Monument Westerbork, de omhoog gebogen spoorrails.
Ralph Prins bleek in het bezit te zijn van een mapje met foto’s die allemaal de geschiedenis van onze Haags Joodse gemeenschap aangingen. Van die foto’s maakte hij schetsen, die hij voor deze gelegenheid graag voor de eerste keer wilde tonen bij de opening van het gebouw.
Het was nog maar een week te gaan tot het grote moment. Ik kreeg een telefoontje van het secretariaat van de koningin. Hare Majesteit wilde zich graag wat inlezen in de geschiedenis van Joods Den Haag en of ik ‘een boek heb’.
En of! Uiteraard dacht ik meteen aan Kehillo Kedousje Den Haag, geschreven door mijn goede vriend en gemeentelid journalist Dick Houwaart. Voorop het boek prijkt een foto van Ies Zadoks, de man die het aandurfde om na de grote vernietiging van de Haags Joodse gemeenschap de draad weer op te pakken, om zo het Jodendom in de residentie opnieuw leven in te blazen.
Op de grote dag zelve begeleid ik samen met mijn voorzitter, wijlen de heer Bram Baumgarten, de koningin naar haar plaats. Bij de schetsen van Ralph Prins staat zij even stil en wijst zij naar de eerste plaat in het rijtje: ‘Dat is de heer Zadoks, de man die zoveel heeft gedaan voor Joods Den Haag, direct na de oorlog’.
Onze vraag is of koningin Beatrix hem heeft gekend. ‘Nee’ is het antwoord, ‘maar deze heer staat vóór op het boek dat ik van u heb gekregen.’
Op dat moment besef ik dat het bezoek van de ‘buurvrouw’ van de overkant niet alleen maar een beleefdheidsbezoekje was. De koningin had zich wel degelijk heel goed voorbereid.
Dat blijkt ook nog eens tijdens de ontvangst van de tien uitverkorenen die aan haar mochten worden voorgesteld. Ze stelt meteen de vragen die van toepassing zijn op de betrokkenheid van de persoon.
Sinds die middag, nu alweer vijfendertig jaar geleden, is de monarchie voor mij niet alleen maar symboliek. Onze vorstin en nu haar zoon als opvolger vervullen hun taak met betrokkenheid en inhoudelijkheid. En dat mag iedereen weten.
