‘Toeval? In ieder geval opvallend… ‘ Dat twittert Denk over het feit dat media als NOS, Noordhollands Dagblad en Metro foto’s van moslima’s gebruiken met een mondkapje bij nieuws over het coronavirus.
Ook Denk-Kamerlid Farid Azarkan verbaast zich over zulke foto’s. ‘Zie ik nou overal vrouwen met hoofddoek bij berichtgeving over Corona of lijkt dat maar zo?’
Zie ik nou overal vrouwen met hoofddoek bij berichtgeving over Corona of lijkt dat maar zo? @NOS pic.twitter.com/sFoAJZRBX4
Denk is niet de enige die zich verbaasd over de hoeveelheid hoofddoeken in foto’s bij berichtgeving over corona. Ook de salafistische prediker Abou Hafs wijdt er een tweet aan.
Vraagje aan journalisten: is het toeval dat bij al deze berichten over het coronavirus gekozen is voor foto’s van moslims? Zo nee, waarom doet men dit? Zo ja, hoe verklaar je dit anders👇 pic.twitter.com/ULIiEf8BbO
Volgens AD-journalist Chris Klomp zien zij spoken. Zulke foto’s zijn slechts een selectie uit de vele foto’s die er de afgelopen tijd over het coronavirus verschenen in de Nederlandse media, aldus Klomp.
Vorige maand was het weer zover. Ik moest vrij nemen omdat de leraren van de basisschool van mijn kinderen zouden staken. Nu ondersteun ik de leerkrachten van het primair en het voortgezet onderwijs hierin van harte, want de urgentie is groot dat zij een duidelijk signaal naar de overheid afgeven. Met een tekort van 1.700 leerkrachten in het primair onderwijs staan niet alleen de leerkrachten onder grote druk, maar ook de kwaliteit van het onderwijs. De komende vier jaren zal dit tekort alleen maar toenemen tot 5.000 leerkrachten. Maar of de stakingen helpen om het tekort tegen te gaan?
Ook de zorg- en welzijnssector kampt met een tekort, dat nog vele malen groter is. Er staan meer dan 30.000 vacatures open die vervuld moeten worden. En het verwachte personeelstekort in 2022 wordt geschat op 80.000. Ook hier staat de kwaliteit van de zorg door het tekort onder druk en wordt er een groot beroep gedaan op zogenoemde ‘mantelzorgers’. Dat is geen vanzelfsprekendheid, omdat de mentaliteit er niet naar is en de structuur in de samenleving qua tijdsindeling een dergelijke inzet nauwelijks toelaat. Met als gevolg dat een groot deel van patiënten en ouderen niet de juiste zorg en ondersteuning zullen krijgen.
Het tekort aan personeel in de bouwsector is eveneens historisch hoog. Meer dan ooit moet er gebouwd worden, niet alleen woningen, maar ook wegen, bruggen, kantoren en dergelijke. De bouw heeft de komende jaren 94.000 mensen nodig. Waar halen we die vandaan?
Het tekort aan werknemers is niet alleen in deze sectoren, het is overal. De NS, de detailhandel, de horeca, de ICT sector, en zelfs de IND – ze kampen allemaal met hetzelfde probleem. Dit wordt veroorzaakt door een demografische nood in de samenleving.
Op relatief korte termijn kan deze nood opgelost worden door arbeidsmigranten, statushouders en vluchtelingen in te zetten. Maar helaas is Nederland graag geneigd om deze mensen te beschouwen als probleem, niet als de oplossing. Men zoekt die oplossing liever in het verhogen van salarissen binnen een branche. Maar als er niet genoeg mensen in de samenleving zijn, kun je de salarissen oneindig gaan opvoeren zonder het gewenste effect te sorteren. Het demografisch tekort blijft bestaan.
Dat geldt ook voor de ‘oplossing’ van D66: het mogelijk maken voor werknemers van buiten de EU om in Europa met een tijdelijke vergunning van maximaal vier jaar te werken. Want na die vier blijft het demografisch tekort voortbestaan. Ondertussen zijn de nieuwe werknemers ingewerkt, geïntegreerd en onmisbaar voor de economie. Maar zozeer is Nederland gewend om niet-Europese buitenlanders als probleem te zien, dat een dergelijke elementaire logica menigeen ontgaat.
Ondertussen laten we 38.000 vluchtelingen op Lesbos in erbarmelijke omstandigheden leven in opvangkampen. Detentiekampen! Alsof het criminelen zijn. Nu Turkije het afgelopen weekend voor Syriërs de poort naar Europa heeft geopend is de toestroom van vluchtelingen toegenomen. Europa siddert op haar grondvesten en doet er van alles aan om de vluchtelingen tegen te houden.
Nederlandse studenten zitten vaak hun tijd in de klas uit voor studiepunten, terwijl statushouders aan de slag willen gaan
De beelden die ons via de media bereiken zijn schokkend. Zoals bijvoorbeeld hoe de kustwacht inhakt op een bootje met vluchtelingen om een lek te veroorzaken. Of de inzet van traangas waardoor kinderen kunnen stikken. Vluchtelingen mogen dus verdrinken in de zee of wegrotten in gettokampen op de Griekse eilanden, maar geen voet zetten op het vaste Europese continent?
Europa, het werelddeel dat zogenaamd mensenrechten hoog in het vaandel heeft staan en humaan wil zijn. Dit is een ander gezicht van Europa: we willen geen vluchtelingen. En we deinzen er niet voor terug om hun mensenrechten te schenden.
Op De Haagse Hogeschool, waar ik werk, zijn veel van de studenten in de schakelklas statushouders. Zij zijn de meest gedreven studenten die ik heb meegemaakt. Ze zijn dankbaar voor het feit dat ze een opleiding kunnen volgen, ze zijn gemotiveerd, nieuwsgierig en leergierig. Ze staan te popelen om aan de slag te gaan en willen een onderdeel worden van de Nederlandse samenleving.
Als ze na hun schakeljaar in de reguliere opleiding terecht komen is het contrast met de Nederlandse studenten groot, ook met studenten met een migratieachtergrond. Nederlandse studenten zitten vaak, ongenuanceerd gezegd, hun tijd in de klas uit voor studiepunten, terwijl statushouders willen leren en aan de slag willen gaan.
Ook in mijn onderzoeksprojecten in de wijk ontmoet ik regelmatig vluchtelingen die staan te trappelen om te gaan werken. Maar door tal van regels, wetten en procedures mogen ze vaak niet aan de slag gaan. Het is deze bureaucratie die de gedrevenheid de das omdoet, niet de onwil van de vluchtelingen.
Ondanks dat we migranten nodig hebben om onze eigen nood op te lossen, wordt er alles aan gedaan om hen niet toe te laten. Zelfs met het aantal vluchtelingen op het eiland Lesbos zou ons tekort aan personeel niet zijn opgelost, maar het zou een begin zijn. Maar dan moet de samenleving eerst erkennen dat migranten en vluchtelingen een arbeidspotentieel vormen en dat wij als samenleving er beter van worden. Overigens niet alleen in economische zin. Hier zijn twee handen die elkaar kunnen wassen.
Er is een directe relatie tussen het maatschappelijk debat in Duitsland en extreemrechts geweld tegen moslims. Dat stelt de Turks-Duitse moskeekoepelTurkse Islamitische Unie van Religieuze Zaken (DITIB).
De extreemrechtse aanslag op twee shishalounges in Hanau kwam als een dreun voor Duitse moslims. Bij deze aanslag vielen tien doden. ‘Islamofobie is niet langer te verbergen’, zegt de Duitse DITIB-bestuurder Zekeriya Altug tegen radiozender Deutschlandfunk Kultur.
DITIB-voorzitter Kazim Türkmen beaamt deze analyse. ‘De DITIB-gemeenschappen maken zich grote zorgen over de ontwikkelingen van de afgelopen weken’, zei hij na de aanslag in Hanau. ‘Er is een verband tussen maatschappelijke debatten en aanvallen op moskeeën en moslims. DITIB wijst hier al jaren op.’
De Duitse regering heeft na de aanslag in Hanau het thema moslimhaat geen enkele keer genoemd, claimt DITIB-bestuurder Altug. ‘Je moet ook zeggen dat rechtse terreur anti-islamitische terreur is.’ Wel heeft de Duitse regering onlangs nog een panel in het leven geroepen met experts die de regering gaan adviseren over moslimhaat.
DITIB is gelieerd aan het Turkse Diyanet, het Turkse presidium voor Godsdienstzaken. Bij DITIB zijn ongeveer negenhonderd Duitse moskeeën aangesloten.
De shariaraad van de Verenigde Arabische Emiraten heeft een fatwa uitgevaardigd in reactie op het coronavirus.
Ouderen, minderjarigen en astmapatiënten hoeven niet langer verplicht mee te doen aan het gezamenlijke gebed. Voor mensen die zich niet gezond voelen of minder weerstand hebben is vanaf nu het zelfs verboden om in moskeeën te bidden.
‘Voor iedereen die deze ziekte heeft, of ervan verdacht wordt deze te hebben, is het volgens de sharia verboden om publieke ruimtes te bezoeken of naar de moskee te gaan’, aldus de shariaraad. Ze moeten thuis maar bidden.
Door het uitvaardigen van deze fatwa hoopt de VAE de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.
In de VAE zijn nu 27 mensen met het coronavirus besmet. Het ministerie van Onderwijs van de VAE kondigde aan dat vanaf komende zondag de scholen in het land voor vier week worden gesloten.
Vorige week, in de trein op weg naar Brussel, raakte ik in gesprek met een vrouw die haar hart bij mij wilde luchten. Ik vertelde haar dat ik onderweg was naar een panel over migratie. Na het horen van die woorden moedigde de vrouw mij aan om tijdens dat panel ‘de waarheid’ te spreken.
‘Witte mensen moeten begrijpen dat wij ook mensen zijn’, vertelde de vrouw uit Guinee huilend. Vervolgens somde ze op wat zij had meegemaakt in het dorp waar zij woonde, dichtbij Emmeloord.
De vrouw, ik schatte haar midden dertig, vertelde dat haar dochter een keer thuis kwam van school en vroeg: ‘Mama, wat is er mis met onze huidskleur?’ Buren vroegen haar hoe vaak ze zich doucht en of ze elke dag rijst eet. Ze vertelde mij ook dat ze op straat werd door toegeroepen door haar overbuurman: ‘Wat denk jij dat jij hier doet? Ga terug naar je eigen land.’
Het is onomstreden dat de Nederlandse samenleving racistische en discriminatoire aspecten kent. Zwarte Piet is een perfect voorbeeld. Net als het toeschreeuwen van apengeluiden naar zwarte voetballers en alle racistische bagger die zwarte schrijvers zoals ik online krijgen. De vraag: wat kun je tegen al dit racisme doen?
Je kunt, met de Grondwet in de hand, een klacht indienen. Maar in de praktijk verloopt dit niet altijd even soepel. Vraag het aan Racheal Botha, wiens video over haar ervaring met racisme op de werkvloer vorige week viral ging.
De in Zambia geboren artieste kwam voor de liefde in Nederland. Ze leerde de Nederlandse taal en deed een zorgopleiding. Na haar afstuderen ging ze als verzorgende aan de slag. Een beroep dat zij vol liefde en trots uitvoert, vertelt ze in haar video. Maar ze heeft moeten slikken dat een cliënt weigerde om door haar te worden geholpen omdat zij zwart is. De familieleden van de cliënt en de werkgever stopten deze situatie in de doofpot.
Toen ze bij de politie een aanklacht indiende, kreeg ze te horen dat die niets voor haar kon betekenen. Dankzij steun van het juridische loket ontdekte Botha dat de discriminerende cliënt als ‘overleden’ was geregistreerd. Maar in de praktijk leefde de vrouw, en zowel de werkgever als de politie wilden geen prioriteit geven aan de zaak.
De strijd beperkt zich niet tot een juridisch gevecht
De Eindhovense politieke ster Mpanzu Bamenga heeft onlangs samen met zijn team de Koninklijke Marechaussee gedagvaard vanwege etnisch profileren bij grenscontroles. Bamenga heeft dit zelf aan den lijve ondervonden. Toen hij in april 2018 vanuit Italië landde op vliegveld Eindhoven, werd hij aangehouden en extra gecontroleerd.
De grenspolitie zag hem voor een ‘Nigeriaanse geldsmokkelaar’ aan. Zijn witte medepassagiers mochten doorlopen, de niet-witten mochten dat niet. Volgens de marechaussee had Bamenga een ‘een niet-Nederlands uiterlijk’, liep hij snel en was hij ‘keurig gekleed’.
Over zijn motivatie om de Koninklijke Marechaussee voor de rechter te slepen verklaarde Bamenga: ‘Het gaat mij om die stagiair die vanwege zijn achternaam niet aan een echte baan komt. Die is kwetsbaar en drijft door dit soort ervaringen verder af van de samenleving. Juist omdat ik mij wel kan verweren, voel ik de noodzaak om hier voor iedereen wat tegen te doen.’
Vervang ‘die stagiair’ door de huilende vrouw in de trein, die bij mij haar hart luchtte over het racisme dat zij ondergaat. Of denk aan Botha, die tegen een muur aanliep bij haar poging om racisme op de werkvloer te bestrijden – maar de wereld wist te bereiken nadat ze haar verhaal op social media zette.
Een effectieve strijd tegen racisme begint met het delen van verhalen. De strijd beperkt zich niet tot een juridisch gevecht. Deel wat je meemaakt, zodat landgenoten niet kunnen stellen dat ze blind en doof waren. Want pas als je een probleem onder ogen ziet, kun je het daadwerkelijk aanpakken.
Volgens het Britse antidiscriminatiebureau Hope Not Hate heeft het Brexit-debat in Groot-Brittannië ervoor gezorgd dat antimoslim- en antimigrantensentimenten mainstream zijn geworden.
De organisatie concludeert dit in haar nieuwste jaarverslag. Volgens het rapport heeft de Brexit een debat over loyaliteit en patriottisme gevoed, waarbij het politieke midden rechtse ideeën heeft overgenomen om zo meer steun te krijgen.
Dat de Brexit leidt tot meer vreemdelingenhaat en moslimhaat werd eind vorig jaar al voorspeld door biculturele Britse jongeren in de Kanttekening. ‘Het is nu makkelijker om openlijk xenofoob, islamofoob en racistisch te zijn, want deze mensen voelen zich gesteund door de politiek.’
Het veranderende politieke klimaat in Groot-Brittannië heeft geleid tot een kleine exodus van moslims, meldden Britse media vorige week. Ondertussen worstelt de Conservatieve Partij nog steeds met moslimhaat. Sky News berichtte gisteren dat de partij 23 leden heeft geschorst – waaronder raadsleden en oud-raadsleden – die zich aan moslimhaat zouden hebben bezondigd.
Ook extreemrechts geweld vormt in in Groot-Brittannië een groeiend gevaar, aldus het jaarverslag van Hope Not Hate. Twaalf Britse extreemrechtse activisten zijn vorig jaar veroordeeld voor terroristische misdrijven. Tien extreemrechtse terreurverdachten staan dit jaar voor de rechter. Volgens Hope Not Hate zijn extreemrechtse terreurorganisaties bovendien veel extremer dan vroeger.
Vorige week nog verbood Groot-Brittannië de neonazi-organisatie Sonnenkrieg Division Twee leden daarvan werden vorige zomer tot hoge gevangenisstraffen veroordeeld. Ze hadden opgeroepen prins Harry aan te vallen om zijn huwelijk met de donkere Meghan Markle. Ook wensten ze witte vrouwen die daten met zwarte mannen ‘de galg’ toe en verheerlijkten ze Anders Breivik, de Noorse massamoordenaar die in 2011 op het eiland Utøya 69 linkse jongeren doodschoot.
De Nederlandse activist Shawintala Banwarie is een inzamelingsactie gestart voor de slachtoffers van het anti-moslimgeweld in het Indiase Delhi.
Vorige week was Delhi het toneel van de hevigste religieuze rellen in jaren, waarbij hindoenationalisten moslims aanvielen. Onder de slachtoffers bevonden zich ook hindoes die protesteerden tegen de nieuwe burgerschapswet. Volgens critici maakt deze wet van moslims tweederangs burgers.
Het geweld leidde tot 47 doden en ruim tweehonderd gewonden, waarvan de grote meerderheid moslims. Ook werden auto’s vernield, huizen geplunderd en vernield en zijn vier moskeeën in brand gestoken. Volgens Indiase activisten zijn duizenden Indiërs hun eigendommen kwijt en dakloos.
Shawintala Banwarie wil nu geld inzamelen om de gewonden en daklozen te voorzien van onder meer voedselpakketten, medische hulp, kleding, medicatie en EHBO-materialen. Ze doet dit in samenwerking met de Human Welfare Foundation, een Indiase NGO gevestigd in Delhi.
Ik ben een fundraising campagne gestart om de slachtoffers van het anti-moslim geweld te helpen. Met de donaties gaan we eten, drinken en medische hulp bieden aan de slachtoffers. Voor meer info klik op onderstaande link. Alle kleine beetjes helpen!https://t.co/qPFETgo3u0
De Turkse president Erdogan waarschuwt dat Europa straks te maken krijgt met miljoenen migranten. Hij beschuldigt Europa ervan Turkije de zwaarste lasten te laten dragen, een visie die gedeeld wordt door migratiewetenschappers aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Turkije zei vrijdag dat het de grenzen heeft opengezet. Volgens critici stapt het land daarmee af van de deal uit 2016 met de EU, waarbij in ruil voor extra financiële steun de route tussen Griekenland en Turkije werd afgesneden.
In NRCschrijven migratiewetenschappers Martijn Stronk en Thomas Spijkerboer dat Turkije per inwoner twintig keer zoveel vluchtelingen opvangt als Europa. Volgens de twee heeft de EU de situatie op haar beloop gelaten en financieel onvoldoende bijgedragen. ‘In het licht van deze geschiedenis is het openen van de grenzen naar Europa te begrijpen.’
Dat Turkije de vluchtelingendeal uit 2016 verbreekt is niet waar, zeggen de wetenschappers. Volgens Stronk en Spijkerboer is Turkije dan wel verplicht om Syrische vluchtelingen aan de grens met Syrië asiel te bieden, maar is het land niet verplicht te voorkomen dat deze vluchtelingen richting Europa reizen.
‘Bovendien is de EU twee Europese verplichtingen uit de Turkije-deal niet nagekomen (visumvrijstelling voor Turkije en versnelde toetredingsonderhandelingen). Erdogan speelt het spel zoals Europa het al jaren doet’, concluderen Stronk en Spijkerboer.
Griekenland zit niet op de migranten te wachten en heeft het leger naar de grens gebracht. Turkije herbergt bijna vier miljoen vluchtelingen.
Volgens Gloria Wekker mocht Sylvana Simons op televisie wel mooi zijn, maar ging het mis toen ze zich begon uit te spreken. Daar is moed voor nodig, want het levert flinke tegenstand op. Die tegenstand is de rode draad door de korte geschiedenis van BIJ1, een linkse partij die compromisloos wil zeggen waar het op staat. Verslaggever Chris Aalberts was bij de verkiezingsaftrap van Simons’ partij BIJ1 en sprak met experts over haar kansen. Lukt het BIJ1 deze keer wél om een Kamerzetel te bemachtigen?
Hoogleraar Gloria Wekker staat op het podium om de BIJ1-aanhang toe te spreken. Het is een regenachtige middag begin februari. Er zijn zo’n driehonderd mensen naar een hal in Amsterdam-Zuid gekomen voor de aftrap van de landelijke verkiezingscampagne van BIJ1. Wekker, bekend van haar boek Witte Onschuld, prijst de moed van partijleider Sylvana Simons. Ze heeft de moed om zich uit te spreken en dat is verre van vanzelfsprekend. Meer mensen zouden, net als Simons, op kleine schaal hun mond moeten opendoen, zo houdt Wekker haar publiek voor.
‘We will not shut up’
BIJ1 wil meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 en verwacht behoorlijke tegenstand. De partij heeft daar na twee eerdere campagnes inmiddels ervaring mee. Simons meldt dat de toon van BIJ1 is dat racisten racisten zijn, fascisten fascisten en seksisten seksisten: ‘We will not shut up.’ Volgens Simons is haar partij direct en duidelijk, maar heeft BIJ1 tevens een hart vol compassie en mededogen: ‘Onze toon zal niet voor iedereen prettig zijn, maar jammer dan.’
BIJ1 lijkt een tegenreactie op partijen als Forum voor Democratie. Simons accepteert niet dat de norm rechts of zelfs extreemrechts is: ‘Als dat de norm is, zijn wij het tegengeluid’, meldt ze. De Rotterdamse socioloog Willem Schinkel valt haar bij: het is volgens hem een goed teken dat BIJ1 irritant wordt gevonden. BIJ1 moet niet willen regeren, maar moet naar Den Haag ‘om te irriteren’. Deze woorden illustreren de ambitie om te agenderen en het debat te veranderen. Simons hoopt op zoveel mogelijk zetels, maar legt zich niet vast op een getal. Twee tot vijf zetels vindt ze een mooi resultaat.
Een vroege kick-off
Na haar politieke avontuur bij Denk in 2016, waar ze ruim een half jaar actief was, richtte Simons eind dat jaar haar eigen partij op, toen nog onder de naam Artikel 1. Het was destijds slechts tweeënhalve maand voor de verkiezingen. Simons is opmerkelijk eerlijk: de partij stelde tijdens die eerste campagne niet zoveel voor. Deze was niet veel meer dan een rekeningnummer en een kandidatenlijst.
BIJ1 haalde destijds 28.700 stemmen, minder dan de helft van de kiesdeler. Andere partijen die de Tweede Kamer niet haalden, zoals Voor Nederland (VNL) van Jan Roos en de Piratenpartij, waren succesvoller. Toch is er een groot verschil: VNL werd alweer snel opgeheven en de Piratenpartij leidt sindsdien een kwijnend bestaan. Dit is het voorland van nieuwe partijen die niet verkozen worden, maar niet van BIJ1: Simons kwam een jaar later terug en werd met ruim 6.500 stemmen in de Amsterdamse gemeenteraad gekozen. Nu probeert ze het landelijk opnieuw.
Een serieuze partij?
Aanvankelijk leek BIJ1 vooral een vehikel voor Simons om de politiek in te kunnen gaan. Ze is beeldbepalend en kreeg bij zowel de landelijke als de Amsterdamse campagne veruit de meeste BIJ1-stemmen. Toch relativeert ze haar rol: ‘Dit is niet de partij van Sylvana’, zegt ze, ‘BIJ1 is de partij van ons allemaal’. Ze vergelijkt BIJ1 met het maken van televisie: je kunt het niet in je eentje. BIJ1 is van de leden, aldus Simons, die zichzelf ‘vooralsnog de partijleider’ noemt en zich ‘formeel kandideert als lijsttrekker’. Niemand twijfelt eraan dat ze dat al is.
BIJ1 kreeg bij eerdere verkiezingen steun van bekende sympathisanten als Anja Meulenbelt, Simone van Saarloos, Anusha Nzume en Sunny Bergman. Inmiddels presenteert de partij zich echter als grassroots-organisatie. BIJ1 heeft naar eigen zeggen tweeduizend leden en is afdelingen aan het opzetten. In Amsterdam, Rotterdam en Utrecht zijn die er al. Er komen er steeds meer bij, vertelt bestuurslid Rebekka Timmer: zo begint men binnenkort ook in Almere, Eindhoven en Leeuwarden.
‘BIJ1 is de partij van ons allemaal’
Volgens Simons is BIJ1 geen partij die naar een stad gaat om te zeggen ‘Hier zijn we’. De partij komt ‘als we gevraagd worden’ en er mensen zijn die zelf een afdeling willen beginnen. Zo wil BIJ1 organisch groeien. Het doel van BIJ1 is niet om racisten en fascisten te overtuigen, zegt Simons ferm, maar om een plek te bieden voor mensen die beter weten. BIJ1 wil hen verenigen en de mogelijkheid bieden om samen te komen.
Gloria Wekker tijdens de kick-off van BIJ1
Een intersectionele visie
BIJ1 heeft opvallend veel oog voor de academische onderbouwing van haar ideeën. Gloria Wekker fungeert als belangrijke inspiratiebron, stond twee keer op de kandidatenlijst en staat ook deze kick-off weer op het podium. Ze vertelt dat ze bij de start van de partij werd gevraagd Simons bij te spijkeren in intersectioneel denken. Wekker wilde dat graag doen want ze was blij dat Simons weg was bij Denk, vertelt ze. Er viel echter weinig bij te spijkeren want Simons begrijpt zelf prima wat intersectionaliteit is, aldus Wekker. De term vat de ideologische basis van BIJ1 samen.
In Simons’ visie was er nog geen partij met een intersectionele visie en dus moest BIJ1 wel opgericht worden. Het denken over intersectionaliteit ontstond in de jaren tachtig in Amerika. In Nederland werd het ook wel bekend als ‘kruispuntdenken’. Het onderliggende idee is dat meerdere factoren tegelijk een rol spelen bij discriminatie en onderdrukking. Racisme, seksisme en homofobie worden in hun onderlinge verband bekeken en dus niet afzonderlijk van elkaar. Een zwarte vrouw kan discriminatie ervaren door een unieke combinatie van het feit dat zij zwart én vrouw is. Dit idee staat tegenover feministische stromingen die alleen kijken naar discriminatie op basis van geslacht.
Dit kruispuntdenken is een holistische benadering waarin problemen vanuit verschillende perspectieven worden geanalyseerd. We horen dit goed terug bij Simons. Volgens haar hebben problemen die normaliter los van elkaar worden gepresenteerd veel met elkaar te maken. BIJ1 begrijpt bijvoorbeeld dat feminisme te maken heeft met de economie, de afbraak van de zorg met de belastingen en het klimaat met antiracisme, aangezien niet-witte gemeenschappen het zwaarst door klimaatverandering worden geraakt. BIJ1 is er voor mensen die dit soort verbanden doorleven.
Wat wil BIJ1?
BIJ1 wil solidair zijn over de verschillen tussen mensen heen, zoals sociaaleconomische status, geslacht en seksuele voorkeur. Dat doet BIJ1 door niet over maar mét mensen te praten, stelt Simons. Ze wil dat Nederland een land is waar ruimte is voor iedereen en dus het idee uitbannen dat de één meer waard is dan de ander. We zijn in Nederland destructieve politiek gewoon gaan vinden, denkt ze: als ergens twintig koekjes liggen zijn er negentien voor bankiers, waarna die tegen arbeiders zeggen dat ze op moeten passen dat het laatste koekje niet door immigranten wordt ingepikt.
Willem Schinkel bekritiseert bestaande linkse ideeën over emancipatie waarin helemaal geen sprake is van gelijkwaardigheid: ‘Emancipatie in Nederland is een zelfgenoegzame zelffelicitatie van een door witheid en bezit bezeten burgerij. Nederlanders, is het idee, zijn al bevrijd, en ze zijn nu zo grootmoedig ook anderen te helpen bevrijden. Voor deze Nederlanders is er geen bevrijding meer mogelijk, die was er al, dus een politiek van emancipatie, dat kan alleen een politiek voor anderen zijn, voor marginalen, voor nog-niet-bevrijden, niet-geïntegreerden, migranten…’ Volgens Schinkel prikt de intersectionele benadering hier dwars doorheen.
‘Emancipatie in Nederland is een zelfgenoegzame zelffelicitatie van een door witheid en bezit bezeten burgerij’
De koers van Simons wordt hier gepresenteerd als ‘links-van-links’: BIJ1 is niet vies van het geven van systeemkritiek. Aanwezigen wijzen de suggestie van de hand dat GroenLinks en de SP alternatieven kunnen zijn. GroenLinks wordt door meerdere sympathisanten gezien als een marketing-partij rond Jesse Klaver, die weliswaar goede standpunten heeft maar niet echt tegen de publieke opinie in durft te gaan. Voor de SP geldt dit eveneens. Meerdere sympathisanten, zoals Rebekka Timmer en Anja Meulenbelt, komen van de SP, maar die partij zegt niets over racisme en mist een intersectionele visie. Daarmee is de SP even irrelevant als de rest.
Amsterdamse koers
De zaal klapt enthousiast dat het is gelukt om in Amsterdam een zetel binnen te halen. Daar gebeuren de dingen die straks een landelijk podium moeten krijgen. Duo-raadslid So Roustayar vertelt dat er informatiebordjes komen bij straatnamen van schurken zodat mensen begrijpen wat de achtergrond van deze personen is. Door BIJ1 worden daklozen niet meer beboet als ze buiten slapen. Ook worden ze begeleid richting zorg. Er wordt werk gemaakt om alleenstaande moeders uit de armoede te krijgen. Door BIJ1 staat bij alle beleidsstukken voortaan wat de invloed is op het klimaat. Ook vraagt BIJ1 aandacht voor een monument voor Kerwin Duinmeijer, op de plek waar hij in 1983 om racistische redenen werd vermoord.
We zien allerlei typisch linkse thema’s terug in de moties die BIJ1 van november 2019 tot en met januari 2020 alleen of samen met andere partijen indiende. BIJ1 tekent moties die vergroening tot doel hebben, zoals het vrijmaken van de haven van fossiele brandstoffen. BIJ1 wil een minimumloon van veertien euro, de voedselbank actiever ondersteunen, geen verkoop van sociale huurwoningen, een realistischer drugsbeleid en geen kraakpanden ontruimen voor leegstand.
Een behoorlijk aantal moties gaat over specifieke doelgroepen. Zo wil BIJ1 dat organisaties die zich inzetten voor vrouwen en meisjes er beter op worden gewezen dat ze subsidie kunnen krijgen. Ook wil BIJ1 dat deze organisaties gebruik kunnen maken van leegstaand vastgoed. BIJ1 wil meer aandacht voor alleenstaand moederschap en wil onderzoek of armoedevoorzieningen gehandicapten en chronisch zieken wel voldoende bereiken. BIJ1 wil de capaciteit van de daklozenopvang vergroten en een uitbreiding van de opvang voor ongedocumenteerden. Ook steunt BIJ1 het idee dat sekswerk als normaal werk moet worden gezien.
Een van de meest concrete gevolgen van de komst van BIJ1 is een Amsterdams onderzoek naar de rol van de hoofdstad in de slavernij. Critici stellen dat dit onderzoek meer het gevolg is van de inspanningen van Denk, maar BIJ1 heeft het wel van harte gesteund. Het onderzoek moet laten zien welke rol Amsterdam heeft gespeeld, zodat het duidelijk is waar Amsterdam excuses voor kan aanbieden. Gloria Wekker zegt dat Amsterdam dat allang kan weten, maar toch is het onderzoek nuttig want het kan een opmaat naar echte excuses zijn.
Sylvana Simons geeft de microfoon aan een bezoeker tijdens de BIJ1-campagnebijeenkomst
Electorale kansen
Of BIJ1 electoraal kansrijk is blijft afwachten, maar onderzoekers zijn sceptisch. Floris Vermeulen van de Universiteit van Amsterdam onderzocht het stemgedrag van kiezers met een migratieachtergrond bij de Amsterdamse lokale verkiezingen van 2018. Alleen de Surinaamse gemeenschap liep warm voor BIJ1: Simons kreeg 19 procent van deze stemmen. Nederlanders zonder migratie-achtergrond stemden nauwelijks BIJ1, net als de Turkse en Marokkaanse gemeenschap.
BIJ1 focust zich niet op een specifieke gemeenschap en heeft daarom moeite om goed campagne te voeren, denkt Vermeulen. Bij de Surinaamse gemeenschap is BIJ1 weliswaar populair, maar de opkomst onder deze kiezers is laag en ze zijn via bestaande netwerken relatief moeilijk te bereiken zoals dat bij de Turkse gemeenschap juist wel kan. Voor de landelijke verkiezingen is het relevant dat de Surinaamse gemeenschap buiten Amsterdam veel kleiner is dan in de hoofdstad: daar zijn dus relatief minder stemmen te halen.
Aziz el Kaddouri, opiniepeiler bij de EtnoBarometer, denkt dan ook dat het potentieel voor BIJ1 beperkt is tot hooguit één zetel. Bij een brede doelgroep roept Simons simpelweg te veel weerstand op. Een peiling in 2017 liet al zien dat ook onder biculturele Nederlanders de steun beperkt is. Simons moet het vooral hebben van de Surinaams-Antilliaanse doelgroep en het feit dat het racisme-thema de afgelopen jaren meer aandacht heeft gekregen, door bijvoorbeeld racistische spreekkoren bij voetbal en Zwarte Piet. De actualiteit vlak voor de verkiezingen zou Simons ook meer wind in de zeilen kunnen geven.
Intersectionaliteit in de praktijk
Al met al profileert BIJ1 zich als een linkse partij ‘links van de concurrentie’, die compromisloos voor alle minderheden opkomt. Alle minderheden samen vormen de meerderheid, houdt Simons haar publiek voor. Grote groepen in de samenleving hebben volgens haar baat bij de ideeën van BIJ1. De inhoudelijke lijn in Amsterdam correspondeert met die visie. Voor de aanhang is het onderscheid met GroenLinks en de SP duidelijk, aangezien die partijen minder compromisloos zijn en racisme niet of te weinig benoemen. Toch zal het lastig zijn deze kiezers naar BIJ1 te trekken.
De inhoudelijke vraag blijft wat deze aandacht voor minderheden ‘intersectioneel’ maakt. Simons noemt deze middag onderadvisering van allochtone kinderen in het onderwijs en racisme op school en op de arbeidsmarkt. Al deze thema’s doen pijn maar moeten toch geadresseerd worden, zegt ze. Dit zijn zeker thema’s die bij GroenLinks en SP weinig aandacht krijgen, maar de vraag blijft wat er precies ‘intersectioneel’ aan is.
BIJ1 doet zowel bij de kick-off als in Amsterdam voorstellen die de achterstelling van specifieke groepen betreffen en daarmee onderscheidt de partij zich van de concurrentie, maar per voorstel gaat het steeds om één specifieke minderheid en niet om een kruispunt. De analyse van problemen is intersectioneel, maar de praktische meerwaarde van dat kruispuntdenken moet zich nog bewijzen.
In Duitsland is het project ‘Meet a Jew’ van start gegaan. Honderden Joodse vrijwilligers gaan langs scholen, universiteiten, sportclubs en andere instellingen om over hun Joodse identiteit te vertellen en vragen te beantwoorden.
In Duitsland wonen ongeveer 200.000 Joden op een bevolking van 83 miljoen. Vooroordelen, discriminatie en haatmisdrijven tegen Joden zijn er een groeiend probleem, aldus de Duitse website the Berlin Spectator.
De Joodse Centrale Raad en de Duitse regering willen antisemitisme bestrijden via het project ‘Meet a Jew’. De bedoeling is om via persoonlijke ontmoetingen met Joden vooroordelen weg te nemen.
Joodse vrijwilligers bezoeken scholen, universiteiten en andere instellingen. Daar spreken ze over hun leven als Jood in Duitsland en het antisemitisme dat ze tegenkomen. Ze beantwoorden elke vraag die ze voor de voeten geworpen krijgen. Doel is om een breed pallet van Joodse stemmen aan het woord te laten.
Mensen die Joden persoonlijk kennen zijn minder vatbaar voor vooroordelen, zegt Joseph Schuster van de Joodse Centrale Raad in Duitsland. ‘Eén ontmoeting bereikt meer dan duizend boeken.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
