Jorinde Brandligt verkoopt multiculturele poppen via haar goedlopende webshop Homeland Dolls. Haar ambities reiken nu verder: ze wil het aanzien van Nederland veranderen. ‘Ik wil dat elke poppenhoek op school in Nederland etnische poppen heeft.’
Toen ze ermee startte in 2002, wist Brandligt niet dat er een behoefte aan etnische poppen was. Destijds had ze nog een speelgoedwinkel van ‘cement en steen’, waar ze ander speelgoed verkocht. ‘Ik had echter een vermoeden’, zegt ze, ‘Nederland is immers een multicultureel land. Dan verwacht je dat er ook mensen wonen die poppen met een heel ander soort uiterlijk willen.’
Ze begon enkele poppen af te nemen van een Spaanse poppenvervaardiger. Het begon storm te lopen vanaf 2008, toen ze via internet begon te verkopen. Ze stopte met het andere speelgoed en ging zich enkel richten op de multiculti-poppen. ‘Ik breidde uit met andere poppen. Meer soorten, meer huidskleuren.’
De eerste pop die ze aanschafte was een Latijns-Amerikaanse. ‘Ik probeer zoveel mogelijk nationaliteiten te hebben.’ We vragen haar waarom er geen Arabische poppen of poppen met een hoofddoek zijn. Ze heeft geen idee, maar vindt het een fantastisch plan. ‘Ik zal vragen aan de fabrikant of hij ermee wil starten’, zegt ze enthousiast.
Gaandeweg zijn steeds meer winkels de poppen ook gaan verkopen. Zo is er inmiddels een fysieke zaak in de Amsterdam en zijn er verscheidene webwinkels. Maar Brandligt heeft een unique selling point, zegt ze: ’Ik heb het grootste aanbod.’
‘Ik krijg zeer veel berichtjes van mensen die vinden dat de pop zo op hun kindje lijkt’
De favoriete in haar collectie is toch wel de Aziatische pop. Veel mensen die een kindje uit China hebben geadopteerd kopen er één. ‘Ik krijg zeer veel berichtjes van mensen die vinden dat de pop zo op hun kindje lijkt.’
Ook zijn er veel autochtone Nederlanders die voor hun kind een donkere pop willen hebben, vertelt Brandligt. Het zijn moeders die vroeger vaak zelf ook een donkere pop hebben gehad.
‘En dan heb je nog de mensen die hun kind zelf een pop laten uitkiezen: de kinderen opteren dan voor een donkerhuidige pop. Hoe dat kan? ‘Omdat ze die er vaak ontzettend schattig uit vinden zien. Terwijl ze zelf zo blond zijn als het maar kan.’
In de bijna twintig jaar dat ze har etnische poppen verkoopt hebben de poppen zelf geen evolutie ondergaan. ‘Wél zijn er een paar type poppen uit gegaan. Vroeger had de fabrikant nog meer soorten. Dat vind ik jammer. Ik had het liever andersom gezien. Maar wie weet, in de toekomst.’
Multiculturele missie
De poppen, die waterdicht en batterij-vrij zijn, zijn ook ontwikkeld voor scholen. Brandligt verkoopt daarnaast aan instellingen als BSO’s en ziekenhuizen. ‘Die bestellen vaak tien verschillende poppen’, zegt ze.
Een goede klant van haar is kinderopvang Mijn Blokje in Amsterdam. Leidinggevende Ouarda el Bardai zocht specifiek naar multiculturele poppen en kwam via internet uit bij Homeland Dolls. In haar kinderdagverblijf zijn er peuters en kleuters met verschillende etnische achtergronden. ‘We hebben dan ook alle soorten poppen die verkrijgbaar waren besteld’, zegt ze.
Waarom El Bardai de poppen heeft aangeschaft? ‘Onze samenleving is divers en het is belangrijk dat jonge kinderen die diversiteit meekrijgen.’
Wat de leidster ziet is dat kinderen ook spelen met poppen die een andere afkomst hebben dan henzelf. Voor de kinderen zijn de verschillende type poppen van meet af aan gewoon geweest. ‘Dit zijn duidelijk Amsterdamse kinderen, die gewend zijn in een diverse samenleving op te groeien.’
Brandligt heeft gaandeweg een missie gekregen: ze wil de multiculturele samenleving stimuleren. ‘Voor mij begint die al in de poppenhoek’, zegt ze. ‘Daar laat je zien dat alle kindjes erbij horen en niemand anders is. Ik wil dat poppenhoeken bij bijvoorbeeld scholen meer multi-etnisch worden. Het is toch vreemd dat die vaak helemaal alleen uit witte poppen bestaan, terwijl de klas totaal gemengd is en er kinderen uit verschillende culturen rondlopen?’
Met de poppen in haar assortiment wil ze dit ondersteunen. ‘Het is belangrijk dat kindjes zichzelf herkennen in de pop en zichzelf niet heel anders voelen. De naam Homeland Dolls is ook op die gedachte gebaseerd. Kindjes die geadopteerd zijn en een pop zoeken die qua uiterlijk op hen lijkt. Zo hoopt onze poppenzaak een piepkleine steen bij te dragen aan een tolerante en multiculturele samenleving.’
‘Het is belangrijk dat kindjes zichzelf herkennen in de pop en zichzelf niet heel anders voelen’
De Armeens-Nederlandse sociologe Armine Stepanyan deed in 2015 een etnische poppen-experiment met kinderen van verschillende etnische achtergronden. Ze vroeg zich af in hoeverre de kinderen ‘kleurenblind’ zijn ten opzichte van ras en etniciteit en een voorkeur voor een bepaalde pop hadden.
Ze ‘testte’ 159 Haagse en Rotterdamse basisschoolkinderen in de leeftijd van vijf tot elf jaar. De kinderen waren van autochtone, Surinaamse, Marokkaanse, Turkse, Oost-Europese en Dominicaanse komaf, met wortels in verschillende Afrikaanse landen. Stepanyan gebruikte een witte pop, een pop met een donkere huid en een pop met een zeer lichte huid én donker haar.
Ze vroeg de kinderen met welke pop ze het liefst willen spelen, welke pop de mooiste huidskleur heeft en op welke pop ze zichzelf vinden lijken. Met de eerste twee vragen werd de voorkeur van het kind gemeten, met de laatste onderzocht ze in welke mate het kind zichzelf correct kon identificeren.
De uitslag: witte kinderen kiezen voor een pop van hun eigen kleur en kinderen met een Marokkaanse en Turkse achtergrond doen dit, in mindere mate, ook. Zwarte kinderen daarentegen vinden zwarte pop niet mooi, wat volgens Stepanyan betekent dat ‘wit’ onbewust de norm is in onze samenleving.
Zelf heb ik als ondernemer ook last van de crisis. We zitten in de auto-onderdelen. Mensen rijden minder, dus auto’s slijten minder. Onze omzet in aanzienlijk gedaald, maar we werken internationaal dus we gaan het wel redden. Onze vrachtwagens rijden gewoon en we mogen ook de grens over. Het is gewoon even wat minder geld verdienen.
Ik denk dat we de economie beter draaiende kunnen houden door zoveel mogelijk te gaan kijken naar alternatieve manieren van werken. We hebben het internet. Daarmee kunnen we heel veel manieren verzinnen om toch geld te verdienen. En als we kijken naar de horeca en de cultuursector: als iedereen gezichtsmaskers zou dragen, of je nu ziek bent of niet, dan daalt het besmettingsgevaar echt enorm.
We moeten stapsgewijs de horeca en de cultuurhuizen weer openen, net zoals we dat doen met de scholen. De coronacrisis heeft vervelende economische gevolgen, maar we moeten nu niet de mensen de terrasjes willen opjagen.’
Zelf werk ik ook in de zorg als verpleegkundige. Ik zie dus hoe heftig het virus is. Als je ziet wat er nu in ziekenhuizen gebeurt, dan krijg je daar een brok van in je keel. En je denkt ook iedere dag: wat als ik het krijg? Als je ziet wat wij zien, dan besef je dat je de zorg echt niet wil overbelasten met nog meer besmettingen.
Toen ik naar de persconferentie keek en zag dat we het basisonderwijs weer gaan opengooien, dacht ik: oei oei! Ik heb er een hard hoofd in. In landen als Zweden, waar men eigenlijk gewoon doorgaat met het gewone leven, zie je dat de besmettingscurve stijl omhoog schiet. De wetenschap zegt wel dat kinderen zelf minder vatbaar zijn voor corona, maar ze kunnen het virus weer overdragen aan volwassenen.
