Het parlement van Assam heeft besloten om alle islamitische scholen in de Indiase staat te sluiten.
Het gaat om meer dan zevenhonderd zogeheten madrassa’s. In deze deelstaat met ruim 30 miljoen inwoners is de hindoe-nationalistische partij BJP van premier Narendra Modi aan de macht.
Oppositiepolitici hebben felle kritiek op het verbod. Assam zou hiermee toegeven aan antimoslimgevoelens van de hindoenationalisten. ‘Het idee is om moslims uit te roeien’, aldus Wajed Ali Choudhury, die namens de links-seculiere oppositie in het deelparlement van Assam zit.
Volgens onderwijsminister Himanta Biswa Sarma (BJP) bieden islamitische scholen ondermaats onderwijs. ‘We hebben meer dokters, agenten, bureaucraten en leraren nodig uit de islamitische minderheidsgemeenschap, in plaats van imams voor de moskee.’ Hij vertelt dat de madrassa’s zullen worden omgevormd tot algemene scholen.
Assam kwam vorig jaar al in het nieuws, toen twee miljoen moslims er plotsklaps stateloos werden.
De Rotterdamse agent die tijdens een aanhouding een verdachte uitmaakte voor ‘kutneger’ is nog steeds aan het werk. Wel heeft de Rotterdamse politie afstand genomen van deze racistische uitspraak, schrijft RTV Rijnmond.
Op 5 december werden drie gezinsleden uit Dordrecht opgepakt: een 37-jarige moeder, haar 45-jarige partner en haar 18-jarige zoon. Na een handgemeen scholden de agenten de drie gezinsleden uit. In een video hoor je ‘Grijp die vieze negers’ en ‘kutneger’, aldus NRC, dat het voorval deze week naar buiten bracht.
De advocaat van het gezin heeft aangifte gedaan tegen de politie wegens mishandeling en racisme. De agent is nog steeds aan het werk, omdat het onderzoek tegen de agenten nog loopt.
De advocaat vindt dit onbegrijpelijk: ‘Er loopt nu in de regio Rotterdam een man, die zich racistisch uit tegenover zwarte mensen, maar die wel in uniform en met dienstwapen over straat mag gaan. Dat geeft wel aan hoe serieus de politie de zaak neemt: niet echt, lijkt mij.’
Een nieuw jaar, een nieuwe rubriek: het hoofdredactioneel commentaar. Nee, de Kanttekening is geen Volkskrant, Trouw of NRC. Sterker nog: we zien ons als een aanvulling op deze en andere mainstream media in de berichtgeving over de multiculturele samenleving. En juist daarom deze nieuwe rubriek. Om, vanuit onze eigen visie, te belichten waarom en welke keuzes we maken.
De Kanttekening is een emancipatoir cross-cultureel medium, het meest diverse van het Nederlandse medialandschap. Wij doen wat de mainstream media laten liggen. Wij schrijven niet enkel óver nieuwe Nederlanders, maar met regelmaat vanuit nieuwe Nederlanders. Neem hoe wij Black Lives Matter, het verharde Franse islambeleid en de zaak rond GroenLinks-kandidaat Kauthar Bouchallikht belichtten. Of hoe onze columnisten omgaan met zaken als de ‘Marokkanentweet’ van Thierry Baudet, diversiteit in de media en het Zwarte Pietendebat.
In 2021 gaan wij onverstoorbaar door met waar wij goed in zijn
Wij behandelen niet enkel de multiculturele samenleving als thematisch domein, maar geven speciale aandacht aan genuanceerde berichtgeving en het overbruggen van angsten en tegenstellingen tussen groepen in onze samenleving. Bijvoorbeeld toen we Nederlanders met een Armeense en een Azeri-achtergrond de Armeens-Azerbeidzjaanse oorlog om Nagorno-Karabach lieten duiden. Of via ons recente artikel over Moluks-Nederlandse jongeren, die hard bezig zijn het negatieve stigma rondom deze bevolkingsgroep te doorbreken.
Wij zijn emancipatoir en willen tegenstellingen overbruggen, maar sluiten onze ogen niet voor misstanden en controverses. Een van onze best gelezen artikelen van 2020 behandelt felle kritiek van het Landelijk Platform Slavernijverleden, dat de corona-aanpak ‘te wit’ noemt. Ons onthullende artikel over de greep vanuit Turkije op Nederlandse moskeeën leidde in februari tot vragen vanuit de Kamercommissie tegen ‘ongewenste invloed’ en stond ook in het eindrapport.
Onze invloedpositie groeide in 2020. We haalden naast de Kamer ook de Amsterdamse gemeenteraad. De online bezoekcijfers verdubbelden, scoops werden overgenomen door de mainstream media. De brief van de Amerikaanse predikant Jesse Jackson aan premier Rutte over Zwarte Piet haalde het NOS Journaal en the New York Times, maar dook als eerste op bij de Kanttekening. Het SP-raadslid dat uitgedost als Zwarte Piet een online partijvergadering bezocht, kon zich na ons graafwerk teruglezen op media als de Volkskrant en Linda.
Wij zijn ook niet blind voor wat in het buitenland gebeurt. Van etnische en religieuze onderdrukking in Marokko en Turkije tot in China en India, en van Cambodja tot Colombia: wij zien het en zullen dat blijven doen. Waar mogelijk benoemen wij de raakvlakken met Nederland. Turkse Nederlanders die anti-Erdogan zijn, Marokkaanse Nederlanders die anti-koninklijk zijn. Chinese Nederlanders die Oeigoers zijn, Indiase Nederlanders die moslim zijn. Allemaal merken ze dagelijks de negatieve gevolgen van de situatie in hun moederland.
Wijzelf komen vanuit een diepe crisis die ontstond na de Turkse coup van 2016. Onze abonnees, adverteerders en donateurs werden aangesproken, geïntimideerd en soms zelfs bedreigd omdat zij de Kanttekening op de mat kregen of erin adverteerden. Oplage en financiën kelderden. Maar het coronajaar 2020 was voor de Kanttekening een financieel behapbaar jaar, met een stabiele oplage van ons maandblad, adverteerders die bleven aanhaken en een reeks nieuwe donateurs.
Daarom een woord van dank aan onze betalende lezers en sponsoren. Tezamen met onze redactie, freelancers en columnisten hebben jullie een heuse heldendaad verricht en de Kanttekening nog relevanter weten te maken.
Wie dit leest, weet zich van één ding verzekerd. Ook in 2021, het jaar van corona-moeheid, verkiezingen, voortdurende spanningen en emancipatie onder minderheden, gaan wij onverstoorbaar door met waar wij als klein, multicultureel medium goed in zijn: het leveren van diepgaande journalistiek over en vanuit de multiculturele samenleving, als betrouwbare aanvulling op de mainstream media.
De Al Kabir-moskee in Amsterdam roept stadsbewoners op vannacht thuis te blijven. Dit meldt de Amsterdamse omroep AT5.
‘Wij willen u en uw kinderen vragen om de komende dagen en met name met oud en nieuw zeer voorzichtig te zijn en geen vuurwerk af te gaan steken’, schrijft de moskee op Facebook. ‘Blijf thuis tijdens nieuwjaarsnacht.’
De Al Kabir-moskee richt zich in het bijzonder op jongeren. ‘Wij willen graag de zorg zoveel mogelijk ontlasten. Ook willen we de brandweer en politie geen extra werk bezorgen.’
Ook stuurt de moskee vrijwilligers op pad, die door verschillende Amsterdamse buurten zullen surveilleren om de rust te bewaren.
Vanwege de coronapandemie geldt in Nederland een algemeen vuurwerkverbod. De ziekenhuizen zijn immers al overbelast.
De islamitische Partij van de Eenheid van ex-PVV’er Arnoud van Doorn wil meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen.
Van Doorn mikt op drie tot vijf zetels, schrijft Omroep West. ‘Er zijn een miljoen moslims in Nederland, ik denk dat het niet onrealistisch is.’
Van Doorn had graag samengewerkt met Denk en Nida, maar dat wilden deze partijen niet. Toch zijn er inhoudelijke verschillen. Denk komt op voor moslims en Nida noemt zich islamitisch geïnspireerd, maar zijn volgens Van Doorn geen expliciete moslimpartijen. ‘De Partij van de Eenheid is de enige Islamitische partij die mee zal doen, vergelijk het met een ChristenUnie of SGP.’
Zijn partij zal gesteund worden vanuit Turkije, vertelt van Doorn: ‘Er is steun vanuit verschillende hoeken, ook vanuit Ankara. Er zijn bekende ondernemers die ons steunen en er is steun van een politieke partij. Daarvan zal ik de naam niet noemen, want dat vind ik niet netjes. Daar zullen vragen over komen, maar dat kan gewoon. Wij zijn open en eerlijk over steun uit Turkije, het is binnen de kaders van de wet.’
In totaal 89 partijen willen meedoen aan de parlementsverkiezingen. Partijen moeten hiervoor dertig ondersteuningsverklaringen in alle negentien kieskringen verzamelen en een waarborgsom van 11.250 euro betalen.
Van Doorn maakte eerst carrière bij de Haagse PVV. In 2011 werd hij uit de raadsfractie gezet omdat hij geld uit het fractiebudget had gebruikt voor privédoeleinden. ‘Maar ik heb het geld altijd direct weer teruggestort’, verdedigde hij zich toen. Hij bekeerde zich tot de islam en sloot zich aan bij de Partij van de Eenheid. In 2014 werd hij veroordeeld voor verboden wapenbezit, wietverkoop en schending van een raadsgeheim.
Geen jaar in de recente geschiedenis zal door de voortwoekerende coronapandemie zo erg de boeken ingaan als ‘rampjaar’. Ondertussen sluimerden de culturele spanningen als nooit te voren na de moorden op George Floyd en Samuel Paty, zowel in Nederland als elders op de wereld. Hoeveel schade is er in 2020 aangericht? En welke lessen kunnen we trekken voor in 2021? We vroegen het aan elf bekende en minder bekende Nederlanders, met elk een eigen verhaal.
Abbie Chalgoum, docent en acteur
‘Het jaar 2020 begon nog zo goed. We speelden mijn promo-theatervoorstelling Ik blijf bij je in het Muziekgebouw aan het IJ, waarin we de kijker meenamen in mijn hoofd en de totale waanzin lieten beleven dat depressie heet. Men had na afloop de behoefte om met elkaar in gesprek te gaan. Er werd naar elkaar geluisterd en dat is precies wat we wilden bereiken? Maar toen… Toen kwam COVID-19.
Beeld: Jean-Pierre Jans
‘Het voelde alsof we in een sciencefiction waren beland. Niemand die wist hoe we het virus konden verslaan of enigszins konden temmen. Hoe zouden we dit in hemelsnaam overleven? In de tussentijd mochten we elkaar weer ontmoeten, maar wel op 1,5 meter. We mochten weer een pilsje drinken op het terras, maar wel op 1,5 meter. We mochten niks en toch weer heel veel.
‘En als je dacht dat 2020 niet erger zou kunnen, kwam daar een door Allah verlaten randdebiel. Deze zelfbenoemde moslim onthoofde op klaarlichte dag de geschiedenisleraar Samuel Paty, om een spotprent. Het was afschuwelijk. Het debat was ook afschuwelijk. Enerzijds: ‘Jullie moeten afstand nemen!’ Populisten smulden van deze aanslag, want ze konden de haat jegens moslims verder aanwoekeren. Anderzijds: Er werden handtekeningen verzameld tegen het beledigen van de profeet Mohammed. De timing was afschuwelijk. Iedereen schreeuwt, maar niemand luistert.
‘Als je dacht dat 2020 niet erger zou kunnen, kwam daar een door Allah verlaten randdebiel’
‘We eindigen in mineur, terwijl we zo goed waren begonnen. Het jaar 2020 heeft voor meer verdeeldheid gezorgd dan dat het ons lief is geweest. Ik kan niet wachten op 2021.’
Reyis Kurt, arts
‘Op zondagavond 22 maart hebben we met onze artsen online vergaderd om de patiëntenzorg tijdens de lockdown te organiseren. Hoe moesten we de stroom patiënten opvangen? Hoe konden we mensen overtuigen om zo min mogelijk naar de praktijk te komen? De volgende dag werden we verrast. De telefoon viel nagenoeg stil. Dat ging de volgende dagen ook zo door. De patiënten die belden stelden hun vraag heel verontschuldigend. De angst in de stem was goed hoorbaar.
Beeld: Reyis Kurt
‘De eerste maandag, tegen de middag, belde een vrouw. Haar man was al ruim een week ziek en herstelde maar niet. In deze situatie zouden we met FFP2-mondkapjes de visite moeten afleggen. We belden een organisatie van wie we die hadden kunnen krijgen, maar helaas: het zou niet lukken. Ik deed de visite met een gewoon mondkapje, mijn gele jack en handschoenen. De man was erg ziek. Bij het beluisteren van de longen schrok ik. Dubbelzijdige longontsteking. De noodkreten van ziekenhuizen galmden in mijn oren. Met de echtgenote besprak ik dat ik medicijnen zou voorschrijven en dat ik de patiënt thuis wilde behandelen. Onderweg naar de praktijk bedacht ik me. Hoe groot de druk op de zorg ook is, deze patiënt zal het thuis niet kunnen redden. Ik belde de internist. Na een kort collegiaal overleg was de patiënt welkom in het ziekenhuis.
‘De noodkreten van ziekenhuizen galmden in mijn oren’
‘Na de opname is hij overgeplaatst naar de IC. Een week later is de patiënt aan de beademing overleden. 2020 was voor mij op maandag 23 maart begonnen.’
Sylvana Simons, lijsttrekker BIJ1
‘Tussen hoop en vrees. Als een uitdrukking ooit tot leven kwam was het wel in het afgelopen jaar. De meeste mensen zullen zeggen dat dat door corona komt. Velen van ons kregen daar persoonlijk mee te maken. We vreesden voor onze dierbaren omdat ze kwetsbaar zijn vanwege gezondheid of hoge leeftijd. We vreesden voor onze baan, het dak boven ons hoofd. Voor onze toekomst.
Beeld: Sylvana Simons
‘Persoonlijk scheid ik de pandemie van de reactie op de pandemie. En dan vooral die uit Den Haag. Wankelend en zwabberend beleid, met focus op miljarden aan financiële hulp voor sectoren die bestaan bij de gratie van vernietiging – luchtvaart, nertsenfokkerijen, vuurwerkondernemers – en een schamel applaus voor de zorgmedewerkers, die met te weinig bescherming op overvolle IC’s voor onze COVID-patiënten zorgden.
‘Het is niet COVID maar het zijn Mark Rutte en co die verantwoordelijk zijn voor de vele zzp’ers, artiesten en kunstenaars die het nakijken hebben en met niets thuis zitten. Het is niet COVID maar Rutte die mensen met onzekere contracten en lage lonen tot grootste slachtoffer maakt. Het is niet COVID maar Rutte die onze kinderen naar school blijft sturen, wetende dat gebouwen slecht geventileerd zijn en in de gangen en kantines onmogelijk afstand kan worden gehouden. En het was al lang voor COVID dat de kloof tussen arm en rijk toenam en nu haast niet meer te dichten lijkt. Tijdens de coronapandemie werden de armen nóg armer en de rijken nóg rijker.
‘Tijdens corona werden de armen nóg armer en de rijken nóg rijker’
‘Maar ik heb hoop. De hoop dat we na COVID sterker en solidair zullen zijn. De hoop op een wereld die werkt voor iedereen, op basis van gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid en solidariteit. De hoop op een samenleving waarin iedereen meetelt. En de hoop dat we op 17 maart 2021 kiezen voor verandering.’
Ibtissam Abaaziz, onderzoeker en medeoprichter Stichting Meld Islamofobie
‘Door corona en de ‘intelligente’ lockdown leek ons leven even on hold te staan. Hierdoor ben ik meer stil gaan staan bij hoe we ons leven inrichten en werken. Waar ik me vooral bewust van geworden ben, is hoe we doorgeslagen zijn als ‘productiesamenleving’. Daarmee bedoel ik dat de waarde van burgers en in hoeverre ze maatschappelijk nuttig zijn vooral afhangt van hun economisch nut. Het thuiswerken liet op verschillende manieren zien hoe problematisch deze gedachtegang is en hoe sterk dit idee geïnternaliseerd is. Het jaar 2020 heeft me vooral geleerd om dit idee van ‘productief’ moeten zijn los te laten, de situatie te accepteren zoals die is en vooral te genieten van de kleine dingen.
Beeld: Podcast Baaaz
‘Ook ben ik nog meer tot het besef gekomen hoe belangrijk face-to-face-ontmoetingen en bijeenkomsten zijn. Vele bijeenkomsten zijn afgelast, uitgesteld of uiteindelijk doorgegaan in een online-versie. Wat ik enorm miste, waren juist de spontane gesprekken en nagesprekken die je voert met mensen op bijeenkomsten. Mijn ervaring is dat juist tijdens de informele momenten vaak nieuwe ideeën en samenwerkingen ontstaan en dat je elkaar weer inspireert.
‘Wat ik enorm miste, waren juist de spontane gesprekken en nagesprekken die je voert met mensen op bijeenkomsten’
‘Mijn hoogtepunt van afgelopen jaar is de publicatie van ons zwartboek over het ‘boerkaverbod’ en de impact daarvan. We hebben niet alleen alle landelijke kranten gehaald, maar stonden ook op NOS Teletekst en we hebben internationale media bereikt zoals Euronews. Ook hebben we het voor elkaar gekregen dat de politiek in beweging kwam en het ‘boerkaverbod’ weer onderwerp van discussie is. Achter de schermen zijn we nog bezig met meer politieke impact. Met deze energie luiden wij het nieuwe jaar in.’
Lody van de Kamp, rabbi en publicist
‘2020 is het jaar dat beheerst wordt door een virus waarvan wij twaalf maanden geleden de naam nog nooit hadden gehoord. 2020 is het jaar waarin termen als discriminatie, racisme, islamofobie en antisemitisme dominante thema’s waren op alle opiniepagina’s. Het virus bracht velen om ons heen tot wanhoop. De termen die te maken hebben met achterstelling en uitsluiting leidden voor velen weer tot vertwijfeling en moedeloosheid.
Beeld: Lody van de Kamp
‘Maakte de combinatie van beiden dit jaar tot een rampjaar? Wanhoop en moedeloosheid zijn als pijn lijden. De pijngrens ligt voor ieder mens anders. De verdraagzaamheid ten opzichte van ellende is voor iedereen anders. En is ook sterk afhankelijk van persoonlijke omstandigheden. Ook ik ben meerdere weken dit jaar behoorlijk ziek geweest. Zoals meerderen binnen mijn familie. Maar G’ddank is er in mijn naaste omgeving geen IC-opname in beeld geweest.
‘2020, het jaar waarin discriminatie, racisme, islamofobie en antisemitisme dominante thema’s waren’
‘Ook ik moest het doen zonder theaterbezoek, de sportschool of buitenshuis een lekker hapje eten. Maar ik hoefde mijn bedrijfje van de een op de ander dag niet te sluiten, zoals de kapper of de kroegbaas op de hoek. Achter zijn laptop tikte Lody van de Kamp dit jaar, ongediscrimineerd, gewoon door. Ik hoefde nergens te solliciteren, op zoek gaan naar een stageplek of een woningvereniging aan te schrijven om een dak boven mijn hoofd te krijgen met een naam als Karima of Achmed. Voor mij was 2020 geen rampjaar. Behalve dat ik moet blijven beseffen dat het voor anderen wel zeker wordt ervaren als een jaar vol met rampspoed.’
Lammert Kamphuis, filosoof
‘In Vloeken: Een cultuurbepaalde reactie op woede, irritatie en frustratie van taalkundige Piet van Sterkenburg kunnen we genieten van een uitgebreide lijst Nederlandse scheld- en vloekwoorden. Bij de ‘c’ komen we ‘Crisis nog aan toe!’ tegen. Met ‘crisis’ kunnen we dus enerzijds schelden en anderzijds een gevaarlijke situatie of periode van neergang beschrijven. Aan het eind van Het Jaar van de Crises lijkt het me hoog tijd eens stil te staan bij de oorsprong van dit woord.
Beeld: Lammert Kamphuis
‘Het komt van het Griekse werkwoord ‘krinomai’, wat zoveel betekent als ‘onderscheiden’ of ‘beslissen’. Crises zijn beslissende scharniermomenten, periodes waarin we ontdekken wie en wat ons leven de moeite waard maken. Het zou mooi zijn als we in de toekomst terugkijken op 2020 als het jaar waarin ons de ogen werden geopend.
‘In workshops en lezingen vraag ik deelnemers de afgelopen maanden regelmatig wat ze hebben geleerd tijdens de lockdowns. Er volgen prachtige antwoorden: dat ze genoeg hebben aan zichzelf, dat ze hun leven niet meer zo willen laten opslokken door hun werk, hoe zielloos een stad is zonder horeca, dat niet alles maakbaar blijkt te zijn, hoe onmisbaar aanraking is… Er zijn dingen die we door alle crises heen scherper zijn gaan zien dit jaar.
‘Ik vermoedde altijd dat crises ons dichter bij elkaar zouden brengen. Niets bleek minder waar’
‘Helaas ben ik zelf ook een illusie armer: ik vermoedde altijd dat crises ons als samenleving dichter bij elkaar zouden brengen. Niets bleek minder waar. Laten we ‘crisis nog aan toe!’ na dit jaar proberen wat meer begrip voor andersdenkenden op te brengen, juist in tijden van crisis.’
‘Aan het begin van dit jaar zagen we door het coronavirus hoe Nederlands-Chinese burgers onder het mom van humor gediscrimineerd werden met een carnavalslied. En dat in een tijd waar men denkt te geloven in sociale rechtvaardigheid, gelijkheid, vrede en fatsoen. Opmerkelijk aan de lockdown en corona was dat de politiek en media het ruim acht maanden heeft volgehouden om berichtgeving te verspreiden zonder daarbij islamofobie te verkondigen. Moskeeën hadden vanaf het begin van de lockdown gelijk hun deuren gesloten. Moslims brachten maaltijden rond aan de zwakkeren in de samenleving. Dus ja, er was ook niet veel opzienbarend nieuws.
Beeld: Saida Derrazi
‘Wekenlang waren mensen racisme en discriminatie zat. Geen festivals, maar demonstraties tegen politiegeweld in de Verenigde Staten. Black Lives Matter, toch ook in Nederland. De vernietiging van kamp Moria gaf een wereldwijde shock:12.000 mensen, kinderen en ouders dakloos in een vluchtelingenkamp door een brand. Van de 12.000 mensen mogen er uit empathie en solidariteit – heel spectaculair – honderd Nederlandse grond betreden.
‘Wekenlang waren mensen racisme en discriminatie zat. Geen festivals, maar demonstraties’
‘Vrijheid van meningsuiting is ook dit jaar weer ter discussie gesteld. De gruwelijke moord op de Franse geschiedenisleraar Samuel Paty was het einde van de stilte rondom moslims dankzij corona. Wel of niet Charlie Hebdo bespreken in de klas? Ondertussen laat het reformatorisch onderwijs anno 2020 ouders nog steeds een ‘identiteitsverklaring’ ondertekenen om homoseksualiteit af te wijzen. Hoe dan?’
Arthur van Amerongen, schrijver en columnist
‘Ik had ooit kennis aan een meisje dat doodsbang was voor kernraketten. Het verpeste haar hele leven en ze lag bij wijze van spreken de godganse dag onder haar ledikant te bibberen van angst. Het liefst was ze in een atoomvrije bunker gaan wonen, omringd door duizenden blikken kapucijners en tomatenpuree, een ton wonderstamppot van Maggi en een flink brok hasjiesj. Enfin, we zijn toen op 23 oktober 1983 gaan demonstreren op het Malieveld in Den Haag en ik ben na een woeste vrijage – ze was door het dolle heen die dag en daarom zo krols als een kat – het contact met haar verloren. Als ze nog leeft, heeft ze de afgelopen vier jaar ongetwijfeld opnieuw onder haar bed liggen bibberen, dit keer doodsbang voor de Grote Boze Trump. En wat zal ze dan euforisch zijn geweest toen ze hoorde dat Joe Biden in Washington ging neerdalen, als een ietwat demente messias.
Beeld: Mieke Meesen
‘Twitter en Facebook werden overspoeld door hysterische berichten van bewoners in Vinex-wijken die het vertrek van Trump nog mooier vonden dat hun huwelijksdag en de geboorte van hun eerste kind. Ik heb nooit geweten dat een Amerikaanse president zoveel invloed kon uitoefenen op het dagelijks leven in Leidsche Rijn, Ypenburg, Carnisselande en Wateringse Veld.
‘Flikker die televisie het raam uit’
‘Ik woon al negen jaar in de Algarve en ik heb nog nooit maar dan ook nooit een boertje of een visser of een middenstander iets over Trump horen zeggen. Maar wij hebben dan ook geen Jinek, Twan, M of Charles Groenhuijsen – We Shall Overcome zingend, zichzelf begeleidend op de ukulele – die de toch al zo afgestompte bankbintjes dag in dag uit voorhouden dat Trump de duivel is en Biden de nieuwe Jezus. Flikker die televisie het raam uit, beperk internet tot porno – bij voorkeur Mia Khalifa – en ga eens wat vaker wandelen in het bos. Met andere woorden: get a life. Dan wordt 2021 vanzelf een annus mirabilis.’
Shawintala Banwarie, activist voor moslims in India
‘Sinds Modi met zijn hindoe-nationalistische partij aan de macht is in India wordt het gevaar voor minderheden met een dag groter. Dit jaar heeft het hindoe-extremisme het toppunt bereikt, toen in februari in Delhi een anti-moslim pogrom plaatsvond waarbij meer dan vijftig Indiërs werden vermoord en meer dan vijfhonderd burgers gewond raakten. Ik kan mij nog herinneren hoe dit nieuws mij vanuit India naar Nederland bereikte. Dit brute geweld deed me denken aan de Kristallnacht; moskeeën en bezittingen van moslims werden verbrand. De hindoes die moslims in huis namen om ze te beschermen werden ook slachtoffer. Het is duidelijk dat de hindoe-extremisten uit zijn op een India zonder islam en moslims.
Beeld: Shawintala Banwarie
‘De haat tegen moslims in India hield hiermee niet op. Tijdens de coronapandemie werden moslimpelgrims beschuldigd van het verspreiden van het coronavirus. Maar toen door hindoes ceremonies werden georganiseerd, waar soms honderden en soms zelfs duizenden pelgrims bijeen kwamen, was er geen ophef. En dan heb ik het nog niet gehad over de systematische onderdrukking van en het geweld tegen de Daliths, de vredesactivisten die zonder pardon worden opgepakt, terwijl hindoe-nationalisten die schuldig zijn aan geweldsdelicten worden vrijgelaten.
‘Dit jaar heeft het hindoe-extremisme in India het toppunt bereikt’
‘Wanneer komt er een eind aan deze horror? Het feit dat tijdens de protesten tegen de moslims discriminerende burgerschapswet duizenden hindoes de straat op gingen uit solidariteit met moslims laat zien dat er wel degelijk een tegengeluid is. Ook op de Hindoe Universiteit in Banaras werd door hindoe professoren geprotesteerd tegen de burgerschapswet en spraken studenten zich uit tegen moslimhaat. Deze protesten door liberale hindoes geven mij nog een sprankje hoop.’
Sarah Izat, adviseur Politie Rotterdam
‘Terugblikkend op het afgelopen jaar, kan ik zeggen dat het voor mij als adviseur van de eenheidsleiding politie eenheid Rotterdam een bijzonder leerzaam en spannend jaar is geweest. Een drietal situaties waarin ik heb geadviseerd blijven mij bij: de Black Lives Matter-demonstratie op de Erasmusbrug, de onrust in het Roel Langerak Park en het bijtincident op de Hilledijk. Als secretaris van de Commissie Geweldsaanwending beoordeel ik samen met andere collega’s het toegepaste geweld door politiemedewerkers. Het is ongemakkelijk om het optreden van je collega in sommige gevallen als onrechtmatig en niet professioneel te moeten beoordelen, maar het gebeurt wel.
Beeld: Sarah Izat
‘Tijdens de BLM-demonstraties was ik samen met onze Staf Groot en Bijzonder Optreden achter de schermen bezig met het coördineren van de demonstratie. Ons doel was om een toegankelijke, vriendelijke en verbindende politie te zijn. Het was fantastisch om te zien hoe de operationele collega’s hierop acteerden. Reageren vanuit macht en gezag is soms op zijn plaats, maar leidt in sommige gevallen tot een pijnlijke afgang. Als wij vanuit macht en gezag hadden gereageerd, liep de demonstratie voor beide partijen nadelig af. Continuïteit biedt veiligheid, maar leidt niet tot een verbindende relatie. Er moet ruimte zijn voor aanpassing en verandering. Maar dat gaat niet met gemak als je van nature statisch bent georganiseerd. Toch moeten we het lef hebben om die metamorfose in onszelf teweeg te brengen.
‘Als wij vanuit macht en gezag hadden gereageerd, liep de demonstratie voor beide partijen nadelig af’
‘Ik heb geleerd dat rechtvaardigheid lef vergt. Zowel toegeven als verdedigen vergen lef. Toegeven als je fout hebt gehandeld, maar jezelf en je omgeving verdedigen als dat niet het geval is. En dat moeten we blijven doen als we willen groeien; dat laatste vergt lef. Lef hebben om kritisch te reflecteren op jezelf en je omgeving om vervolgens te handelen naar je nieuwe inzichten.’
Don Ceder, raadslid ChristenUnie Amsterdam en kandidaat-Kamerlid
‘De Afrikaanse tot slaaf gemaakte en daarna vrijgekochte theaterschrijver Publius Terentius Afer, die leefde in de tijd van de Romeinse Republiek, schreef het toneelstuk Heauton Timorumenos. In dit stuk komt de volgende quote langs: ‘Modo liceat vivere, est spes’. Zolang er leven is, is er hoop.
2020 is een roerig jaar geweest dat niemand had kunnen voorspellen. Een jaar van verdriet, verlies en waarin we hebben gezien dat de maakbare samenleving haar grenzen kent. Het is ook een jaar waarin landelijke maatschappelijk uitdagingen ook veel zichtbaarder zijn geworden. Denk bijvoorbeeld aan de toegenomen rijen voedselbanken en de ontstane sociale onrust vanwege discriminatie en uitsluiting en de Black Lives Matter-protesten als gevolg daarvan.
Beeld: Isaac Owusu
‘Nu we aan het einde van het jaar zijn gekomen, is het goed om terug te blikken. En dan denk ik dat de woorden van Terentius 2020 goed omschrijven: ‘Zolang er leven is, is er hoop.’ 2020 heeft ons niet alleen laten zie hoe verwoestend een minuscuul virus kan werken, maar ook waar mensen toe in staat zijn als ze voor een gigantische uitdaging staan. Ik heb de afgelopen maanden zoveel mooie initiatieven en mensen die zich voor hun medemens hebben ingezet leren kennen. Zolang we nog in staat zijn om naar elkaar om te zien is er leven. En waar leven is, is hoop.
‘Waar leven is, is hoop’
‘Ik hoop dan ook dat 2020 een vertrekpunt mag zijn waar we lessen uit mogen leren. En mogen bouwen aan een toekomst en een duurzamere, rechtvaardigere en weerbare samenleving. Voor iedereen.’
Een boek is als een ontdekkingsreis door een gebied waar je nog nooit bent geweest, of het nu gaat om een psyche, een land, de ziel van een volk of een geschiedenis. Eigenlijk over alles dat je niet kunt verzinnen.
Dan verwacht je van de beste boeken gekozen door krantenredacties een veelkleurig mozaïek aan onderwerpen. Twee jaar geleden vergeleek ik de beste boekenlijstjes en stuitte op een muur van eenvormigheid: van de 72 recensenten van Trouw, NRC en de Volkskrant was er niemand van kleur noch met een exotische achternaam of achtergrond. En wat nog opvallender was: de boeken betroffen geen verre horizonten, maar hielden op bij de Europese grenzen en die van de Verenigde Staten.
Ik had gehoopt dat twee jaar tot nieuwe inzichten en vergezichten zou hebben geleid en sloeg weer aan het turven. In Trouw kozen 14 witte Nederlanders 45 beste boeken. Hun expertisegebieden staan vermeld: Engelse, Nederlandse, Italiaanse, Spaanse en Portugese, Franse, historische, divers, thrillers en kinderboeken. Met uitzondering van de jeugdliteratuur speelt geen enkel boek zich af in Latijns-Amerika of Afrika. Het is duidelijk dat de interesse van de redactie niet verder reikt dan de westerse horizon. Laat staan wat multiculti-onderwerpen betreft.
Door naar de Volkskrant. Wilma de Rek, chef boeken, stelt in het woord vooraf dat de lijst incompleet is en de recensent subjectief. Dat is natuurlijk winst. Nog meer zelfreflectie had een breder palet aan onderwerpen en schrijvers kunnen opleveren. Want ook bij deze redactie van 24 medewerkers die de 56 beste werken koos, is niemand met een exotische achternaam. De overgrote meerderheid van de boeken speelt zich bovendien ook af in Europa en het Westen, met opvallend veel boeken over de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog. Uitzonderingen zijn drie boeken uit Latijns-Amerika en het boek Bezette gebieden van Arnon Grunberg. En gelukkig treffen we David van Reybrouck aan met Revolusi, over de Onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië, maar afhankelijk van hoe je er tegenaan kijkt, behoorde deze kolonie destijds ook nog tot ons continent.
De NRC pakt het dit jaar anders aan en laat twintig schrijvers aan het woord over de beste boeken. En zowaar, halleluja, onder hen een eerste Arabische schrijfster, Kim Ghattas. Maar ook voor onze nationale schrijvers geldt dat zij allen boeken kiezen die zich in Europa en/of de VS afspelen of problemen beschrijven die de westerse mens bezighoudt – zoals identiteit, populisme, complot-denken. Enige uitzondering is een hertaling van De minnaar van Marguerite Duras.
Ook 24 recensenten mogen hun top 5 etaleren, in totaal 120 boeken. Van één ontdek ik nog een Arabische naam, Jamal Ouariachi. Er is een boek over Japanse geschiedenis, het eerder genoemde boek over de bezette gebieden van Grunberg en nog een boek over het koloniale verleden van Martin Bossenbroek, De wraak van Diponegoro. Maar de rest speelt zich af in Europa, de VS en een enkele in Rusland en ook hier veel WOII onderwerpen. Moslims en Afrikanen, Aziaten, ze laten iedereen onverschillig.
Er zijn nog werelden te winnen met boeken
Nu kun je stellen: wat maakt het nou uit? Het is toch duidelijk, de redacties zijn er open over, het gaat om persoonlijke voorkeur. Maar laten we wel zijn, die is aantoonbaar beperkt. Dat de media hun best doen om diverser te worden weten we, en dat dat moeilijk gaat ook. Maar dat staat los van de voorkeur van deze 58 voor Europa en de VS als centrum van de wereld.
Onbekend zou nu juist nieuwsgierig moeten maken. Literatuur kan ogen en harten openen en wijsheid overbrengen, beter dan de politiek, en inlevingsvermogen bevorderen. Dus waar blijft de verwondering van de medewerkers? Waarom schittert de prachtige vertaling van de internationaal bejubelde De Parijzenaar van Isabella Hammad door afwezigheid? Of Albert Cossery en zijn veelgeprezen De luiaardin de vruchtbare vallei? Waar zijn verwijzingen naar onze eigen multiculti-schrijvers, zoals het poëtische De ogen van Fadil van Mohammed Benzakour? Of Abdelkader Benali met zijn toepasselijke en goed ontvangen Boekenweekgeschenk, Reizigers van een nieuwe tijd?
82 schrijvers en medewerkers van drie toonaangevende kranten bevelen ons 242 boeken aan waaraan zij het meeste plezier beleefden. Aardig zou zijn als zij ons, de hunkerende lezers op het spoor brengen van ander nog niet blootgelegd terrein. Maar zij blijven rondcirkelen in hun eigen contreien, met hun eigen geschiedenis, gewoonten en burgers.
Het Turkse Constitutionele Hof heeft besloten dat filantroop en zakenman Osman Kavala (63) in de gevangenis moet blijven zitten. Het hof verwerpt een recente uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat stelt dat Kavala’s vrijheidsrechten zijn geschonden.
Gisteren nam het Constitutionele Hof het besluit, meldt het Turkse staatspersbureau Anadolu. De zaak-Kavala wordt nauwlettend in de gaten gehouden door de Europese Unie en mensenrechtengroeperingen, die hebben opgeroepen tot zijn onmiddellijke vrijlating.
De Turkse president Erdogan beloofde onlangs aan Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, een nieuwe start in de betrekkingen met de EU. Dat wekte de hoop dat Kavala in het kader zou worden vrijgelaten, maar dat is dus niet gebeurd.
De zakenman en mensenrechtenactivist, die zich inzet voor de dialoog tussen Turken en Armeniërs, werd in november 2017 gearresteerd. Hij zou de Geziparkprotesten van 2013 aan hebben willen grijpen om een staatsgreep te plegen. Hij werd begin dit 2020 onverwacht vrijgesproken in de Gezi-rechtszaak. Maar vijf uur na zijn vrijlating werd Kavala opnieuw gearresteerd vanwege een onderzoek naar de mislukte coup van juli 2016.
Volgens Kavala laat het Constitutionele Hof zijn besluiten afhangen van wat Erdogan en de zijnen willen. Dit is ook het oordeel van Europarlementariër Kati Piri (PvdA). ‘Helaas is het Turkse Constitutionele Hof een gepolitiseerde instelling geworden, die niets te maken heeft met recht en rechtvaardigheid’, twitterde ze gisteren.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens verklaarde vorige week nogde gevangen oppositieleider Selahattin Demirtas vrij van banden met de PKK. Turkije is niet gebonden aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dus is het ook hier de vraag of het land zich hier iets van aantrekt.
De Marokkaanse autoriteiten hebben historicus en journalist Maati Monjib gearresteerd, die officieel verdacht wordt van het witwassen van geld. Hij schrijft onder meer voor de Arabische krant al Quds al Arabi.
Monjib werd gearresteerd in een restaurant in Rabat door agenten in burger, meldt de onafhankelijke Marokkaanse nieuwssite le Desk. De internationale persvrijheidswaakhond Commitee to Project Journalists roept Marokko op Monjib onmiddelijk vrij te laten.
Amnesty International meldde vorig jaar dat dat de Marokkaanse autoriteiten geprobeerd hadden om spionagesoftware op zijn telefoon te installeren. Monjib vertelde toen dat hij doelwit is om zijn uitgesproken kritiek op machtige Marokkaanse figuren en het feit dat hij in het Engels heeft gepubliceerd.
In 2015 moest hij voor de rechter verschijnen omdat hij de staatsveiligheid in gevaar zou hebben gebracht. Drie maanden geleden meldde Human Rights Watch dat het proces tegen de journalist en historicus was uitgesteld, maar niet geseponeerd.
De Marokkaanse autoriteiten pakken kritische journalisten keihard aan. Vorig jaar werd journaliste Hajar Raissouni van de Arabischtalige krant Akhbar al Yaoum opgepakt voor ‘buitenechtelijke seks’ en abortus. Na haar veroordeling kreeg ze gratie van de koning. Haar oom Soulaiman Raissouni, die bij dezelfde krant werkt, zit in voorarrest vanwege ‘aanranding’. En journalist Omar Radi hangt tien jaar celstraf boven het hoofd vanwege ‘spionage en verkrachting’.
Volgens de Duitse aanklager wilde een officier uit het Duitse leger vermomd als vluchteling een aanslag plegen, waar vluchtelingen vervolgens de schuld van zouden krijgen.
De rechtszaak tegen Franco A., die begin volgend jaar van start gaat, trekt internationale belangstelling. Hem hangt tien jaar gevangenisstraf boven het hoofd.
Het Openbaar Ministerie heeft een sterke zaak tegen Franco A., aldus the New York Times. In zijn voice memo’s en dagboeken prijst hij Adolf Hitler, hekelt hij de Duitse spijt over de Holocaust, heeft hij het over een wereldwijd Joods complot en dat asielzoekers de ‘puurheid’ van het Duitse ras bedreigen.
Franco A. ontkent zelf dat hij een terroristische aanslag wilde plegen. Hij zou zich hebben verkleed als een vluchteling om de fouten in het Duitse asielsysteem aan te tonen.
Het dubbelleven van Franco A. duurde zestien maanden. Hij werd in april 2017 gearresteerd toen hij probeerde een pistool te pakken dat hij had verstopt in een toilet op het vliegveld van Wenen. De politie nam zijn telefoon en USB-stick in beslag. Zo kwamen ze achter zijn extreemrechtse netwerk en het feit dat hij zich als Syrische vluchteling had verkleed en twee identiteiten had.
In Duitsland zijn er al langere tijd zorgen over extreemrechtse infiltraties in het leger en de veiligheidsdiensten. Een groep extremisten, geleid door een voormalige militair, verzamelde wapens en hield een lijst bij van vijanden. Ook waren er alvast lijkzakken besteld.
Afgelopen zomer werd een hele eenheid van het Duitse elitekorps ontbonden, nadat er bij deze groep explosieven en SS-memorabilia werden gevonden.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
