Israël onderdrukt de Palestijnen op een vergelijkbare wijze als het witte apartheidsregime in Zuid-Afrika de zwarte bevolking onderdrukte. Dat stellen twee voormalige Israëlische diplomaten, allebei ooit ambassadeur in Zuid-Afrika.

Het gaat om Ilan Baruch, die in Zuid-Afrika als ambassadeur diende van 2005 tot 2008 en Alon Liel, die diende tot 1992-1994, het jaar waarin de apartheid formeel werd opgeheven. Hun ervaringen in Zuid-Afrika helpen hen de realiteit in hun thuisland te begrijpen, schrijven de twee op de Zuid-Afrikaanse website GroundUp.

‘Al meer dan een halve eeuw regeert Israël over de bezette Palestijnse gebieden met een tweeledig rechtssysteem, waarin binnen hetzelfde stuk land op de Westelijke Jordaanoever Israëlische kolonisten onder Israëlisch burgerlijk recht leven, terwijl Palestijnen onder militair recht leven. Het is een systeem van inherente ongelijkheid.’

Door hun verbindingen met het eigenlijke Israël vormen deze – internationaalrechtelijk illegale – nederzettingen op Westelijke Jordaanoever ‘een comfortabele versie van een buitenwijk’. Ondertussen wordt veel Palestijns land onteigend en overgenomen, schrijven de oud-ambassadeurs, wat gepaard gaat met uitzettingen en verwoestingen van huizen van Palestijnen, ‘die gedwongen worden om op steeds kleinere stukken land te wonen’.

De auteurs wijzen op een opmerkelijk verhaal in de autobiografie van Avi Primor, voormalig Israëlisch ambassadeur in Europa, over een reis door het Zuid-Afrika van de jaren tachtig. Primor reisde samen met de latere Israëlische premier Ariel Sharon (2001-2006), toen nog minister van Defensie. Sharon toonde er grote belangstelling voor het Zuid-Afrikaanse Bantustan-project: in naam autonome ’thuislanden’ binnen de grenzen van Zuid-Afrika, die aan de zwarte bevolking werden toegewezen.

Een blik op de kaart van de Westelijke Jordaanoever laat weinig twijfel over bestaan waar Sharon zijn inspiratie vandaan haalde, schrijven de oud-ambassadeurs. ‘De Westelijke Jordaanoever bestaat vandaag de dag uit 165 ‘enclaves’ – dat wil zeggen Palestijnse gemeenschappen die worden omringd door grondgebied dat is overgenomen door het nederzettingenproject. In 2005, met de verwijdering van de nederzettingen uit Gaza en het begin van de belegering, werd Gaza gewoon nóg een enclave – een blok grondgebied zonder autonomie, grotendeels omringd door Israël en dus ook effectief gecontroleerd door Israël.’

De bantustans van Zuid-Afrika onder het apartheidsregime en de kaart van de bezette Palestijnse gebieden vandaag zijn gebaseerd op hetzelfde idee: namelijk om de ‘ongewenste’ bevolking in een zo klein mogelijk gebied te concentreren, in een reeks niet-aaneengesloten enclaves, stellen Baruch en Liel.

‘Door deze bevolkingsgroepen geleidelijk van hun land te verdrijven en ze te concentreren in dichte en verdeelde enclaves, hebben zowel Zuid-Afrika destijds als Israël vandaag gewerkt aan het dwarsbomen van politieke autonomie en echte democratie.’

De oud-ambassadeurs merken op dat de Israëlische regering niet de politieke wil heeft om een eind aan te maken aan de bezettingen. Ze wijzen op het recente rapport van Human Rights Watch, dat het Israëlische optreden definieert als ‘apartheid’, op basis van het internationale recht.

Baruch en Liel: ‘Het wordt tijd dat de wereld erkent dat wat wij decennia geleden in Zuid-Afrika hebben gezien, ook in de bezette Palestijnse gebieden gebeurt. En net zoals de wereld zich heeft aangesloten bij de strijd tegen de apartheid in Zuid-Afrika, is het tijd dat de wereld ook in ons geval vastberaden diplomatieke actie onderneemt en werkt aan een toekomst van gelijkheid, waardigheid en veiligheid voor zowel Palestijnen als Israëliërs.’

De Turkse hoofdaanklager probeert opnieuw om de pro-Koerdische partij HDP te laten verbieden. De reden: vermeende banden met de PKK, die in Turkije, de VS en de EU op de terreurlijst staat.

Onder het mom van ‘banden met de PKK’ draaiden de afgelopen jaren al vele Koerdische kopstukken de bak in, waaronder oud-HDP-leider Selahattin Demirtas. Volgens critici gebruikt Turkije de aantijging van ‘banden met de PKK’ om dissidente stemmen de kop in te drukken.

In de 850 pagina’s tellende aanklacht, die werd aangeboden aan het Constitutionele Hof, riep de hoofdaanklager op om de HDP te sluiten en vijfhonderd partijleden politiek uit te sluiten, zodat ze zich niet langer kandidaat mogen stellen bij verkiezingen. Ook moet het rekeningnummer van de pro-Koerdische partij worden bevroren.

In april bepaalde het Constitutionele Hof dat de HDP niet gesloten hoefde te worden. Er zou onvoldoende bewijs zijn voor de link van de partij met terrorisme. Met de 850 pagina’s tellende aanklacht doet de hoofdaanklager een nieuwe poging om de HDP uit te schakelen. Deze ‘politiek gemotiveerde’ aanval maakt de partij alleen maar sterker, reageert voorzitter Pervin Buldan.

De laatste twee jaar heeft de Turkse regering de toch al harde aanpak van de HDP opgevoerd. Sinds 2019 zijn bijna alle 65 gekozen HDP-burgemeesters in de overwegend Koerdische oostelijke regio’s van Turkije uit hun ambt ontheven op grond van ’terreur’-onderzoeken.

De Oeigoerse kok Zainidin Tursun uit Rotterdam is samen met Amnesty International een ‘avondje gerechtigheid’ gestart: een maaltijdbox met een driegangendiner. Met de opbrengst kan Amnesty vervolgde Oeigoeren in China helpen.

Chefkok Zainidin Tursun heeft een Oeigoers restaurant in Rotterdam. Hij is China ontvlucht, omdat hij Oeigoer is. De islamitische Oeigoeren worden door het communistische China onderdrukt. Minstens een miljoen Oeigoeren en mensen uit andere islamitische volkeren zitten opgesloten in kampen in hun thuisregio Xinjiang, in het westen van China.

‘Wij kunnen via deze maaltijdbox veel vertellen over waar wij vandaan komen en wat typisch Oeigoers is. Maar ook wat onze cultuur is en wat er aan de hand is in China’, vertelt Kaherman Tursun, een Oeigoerse activist en broer van chefkok Zainidin, aan RTV Rijnmond. De broers hebben al twintig jaar geen contact meer met hun familie in China.

De Oeigoerse keuken is door de Turkse en Aziatische keuken beïnvloed. Bekende gerechten zijn onder andere Pidigan Qorumisi – gestoomde aubergine met szechuanpeper en steranijs – en Polo, langzaam gegaarde rijst met kikkererwten en noten of lamsvlees.

Een ‘avondje gerechtigheid’ loopt tot donderdag 17 juni.

De regering van Benjamin Netanyahu staat een omstreden extreemrechtse vlaggenmars door Oost-Jeruzalem alsnog toe, terwijl de politie aanvankelijk een streep door deze demonstratie had gezet. Dit bericht de Arabische nieuwszender al Jazeera.

De Israëlische regering heeft alsnog toestemming gegeven voor een extreemrechtse mars van extreem-nationalistische groepen en kolonisten, die ook door Oost-Jeruzalem willen marcheren. Palestijnen beschouwen deze mars als een regelrechte provocatie.

Aanvankelijk zou de demonstratie niet doorgaan, vanwege de veiligheidsrisico’s. De demonstranten wilden namelijk ook langs de Arabische wijk Sheikh Jarrah komen, de wijk waar vier Palestijnse families uit hun huis dreigen te worden gezet. In reactie daarop dreigde Hamas met hervattingen van de vijandelijkheden, mocht de mars doorgaan.

De extreemrechtse groepen annuleerden hun mars nadat de politie hen een vergunning had geweigerd. Maar na een vergadering van het kabinet van premier Benjamin Netanyahu gisteren, zei zijn kantoor dat de ministers de mars alsnog hebben goedgekeurd.

‘De parade zal komende dinsdag (15 juni) plaatsvinden in een format waar de politie en de organisatoren van de parade het over eens moeten worden’, aldus het kantoor van de premier.

De mars stond aanvankelijk gepland op 10 mei, de dag waarop in 1967 Oost-Jeruzalem werd veroverd. Vanwege de spanningen door de huisuitzettingen werd de route op het laatste moment gewijzigd en werd de mars vroegtijdig gestaakt. Hamas schoot die dag alsnog rakketten af, het begin van elf dagen over-en-weer geschiet tussen Israël en Gaza.

Eergisteren waarschuwde een woordvoerder van Hamas de Israëlische regering nog de mars niet in de buurt van Oost-Jeruzalem en de Al Aqsa-moskee te laten plaatsvinden. ‘We hopen dat de boodschap duidelijk is, zodat donderdag niet een nieuwe 10 mei wordt’.

Volgens de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) staat de Turks-Nederlandse schrijfster Lale Gül ‘model voor heel veel jonge meiden’ en ‘voor veel vrouwen die proberen vrij te zijn’.

Bij College Tour (KRO/NCRV) brak Femke Halsema gisteravond een lans voor Gül, de ex-moslima die vanwege haar ongezouten islamkritiek in haar autobiografische debuutroman Ik ga leven wordt bedreigd.

‘Ja, ik geef heel veel om haar’, aldus een zichtbaar geëmotioneerde Halsema. ‘Maar ze staat voor mij ook model voor heel veel jonge meiden. Voor vrouwen die proberen vrij te zijn en proberen zich te emanciperen. En hun eigen weg willen zoeken en daar te vaak in worden gehinderd. Dus ik voel mij daar heel sterk mee verbonden.’

Eerder dit jaar belde Lale Gül midden in de nacht burgemeester Halsema om hulp, omdat ze zich bij haar ouders thuis niet meer veilig voelde vanwege de ruzies. Halsema adviseerde Gül om bij een bekende te logeren en organiseerde een dag later een nieuwe woning voor de schrijfster. Halsema belde Gül dagelijks, vertrouwde de schrijfster later toe aan een journalist van de Belgische krant De Morgen.

Eerder dit jaar nam Halsema het in een Instagrambericht openlijk op voor Gül. Zij staat in een ‘lange Amsterdamse traditie van vrijdenkers die met grote persoonlijke risico’s hun vrijheid opeisen. Lale is moedig en verdient alle steun. Amsterdam mag trots op haar zijn.’

Halsema wilde vorige maand echter geen onderzoek naar koranlessen in de Turks-Nederlandse Mevlana-moskee. Deze moskee kwam in opspraak als gevolg van Güls roman. De burgemeester zei geen aanleiding te hebben om met de conservatieve Milli Görüs-moskee in gesprek te gaan, laat staan een onderzoek. Ze wil alleen reageren op ‘concrete signalen’ over misstanden, zegt ze, niet op een roman.

Islamitische basisscholen hebben een belangrijke bijdrage aan de emancipatie van moslims in Nederland geleverd. Dat concludeert promovendus Bahaeddin Budak (Universiteit Leiden) in zijn onderzoek.

‘Islamitische basisscholen hebben laten zien dat ze typisch Nederlands zijn’, aldus Budak. ‘Net als katholieke en protestantse scholen hebben ze hun plek moeten veroveren in het Nederlandse onderwijslandschap.’

De onderzoeker sprak voor zijn proefschrift met zestien bestuurders van islamitische basisscholen, die allen meer dan tien jaar actief zijn geweest bij hun school. Zij vertelden dat de identiteit van islamitische basisscholen is veranderd, vaak door druk van buitenaf en maatschappelijk wantrouwen.

Een belangrijk keerpunt was 9/11. Deze aanslag veranderde de kijk van de Nederlandse overheid op islamitische basisscholen compleet: er kwam wet- en regelgeving om de oprichting van nieuwe islamitische basisscholen te belemmeren. Ook kwamen de scholen onder het vergrootglas van de Onderwijsinspectie, de media en de AIVD te liggen.

Budak: ‘Was er bijvoorbeeld bij een school een verdenking van extremistische invloeden, dan werden alle islamitische basisscholen gecontroleerd.’

Hierdoor veranderde de identiteit van islamitische basisscholen ingrijpend. Sommige scholen besloten godsdienstonderwijs voortaan in het Nederlands te geven, in plaats van in het Arabisch of Turks. Ook besloten sommige scholen af te stappen van een hoofddoekverplichting voor vrouwelijke docenten..

Budak: ‘Er is afgestapt van regels die niet per se islamitisch zijn, het dynamische proces van identiteit heeft een volwassenwording doorgemaakt, zo zie ik dat. Daarnaast hebben schoolbesturen moeten laten zien wie ze zijn, ze moesten zich verantwoorden en zijn daardoor strijdbaar geworden.’

Bahaeddin Budak is voorzitter van het college van bestuur van de Islamitische theologische faculteit Amsterdam. Hij schreef meerdere lesboeken voor islamitische basisscholen en was bestuurder bij het Contactorgaan Moslims en Overheid. Morgen promoveert hij in Leiden op zijn onderzoek over islamitische basisscholen.

Egypte, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten hebben Oeigoerse vluchtelingen terug naar China gestuurd. Dat blijkt uit verslagen en getuigenissen die door de Amerikaanse nieuwszender CNN zijn verzameld.

In Egypte hebben mensenrechtenorganisaties honderden detenties van Oeigoeren en tenminste twintig deportaties van Oeigoeren gedocumenteerd, aldus CNN. De meerderheid van de gedeporteerden waren studenten van de prestigieuze islamitische universiteit van Al-Azhar.

In Saoedi-Arabië werd tussen 2018 en 2020 tenminste één Oeigoerse moslim vastgehouden en gedeporteerd naar China, nadat hij de Umrah-bedevaart maakte in Mekka en Medina. Een andere Oeigoer werd gearresteerd na een bedevaart, en zal mogelijk worden gedeporteerd.

De Verenigde Arabische Emiraten hebben tenminste één Oeigoer aan China uitgeleverd.

Volgens CNN gaan islamitische landen over tot de deportatie van Oeigoeren vanwege de groeiende macht van China.

Ook in Turkije vrezen gevluchte Oeigoeren, die de Turken als een soort broedervolk zien, dat zij zullen worden overgeleverd aan China. CNN vond daar nog geen bewijs voor.

Eenmaal terug in China, wacht deze Oeigoerse vluchtelingen zeer waarschijnlijk een bitter lot. Minstens een miljoen Oeigoeren en mensen uit andere islamitische volkeren zitten opgesloten in kampen in hun thuisregio Xinjiang, in het westen van China.

Onlangs deed een voormalige Chinese ex-agent huiveringwekkende onthullingen tijdens een online congres over wat er in deze kampen gebeurd. Hij bevestigde dat de ‘heropvoedingskampen’ in Xinjiang niets te maken hadden met opvoeding of training, maar alles met het hersenspoelen van islamitische Oeigoeren. Ook worden Oeigoeren daar gemarteld, met als doel dat ze de islam vaarwel zeggen.

Onder meer vanwege deze praktijken, die tot doel hebben de Oeigoerse identiteit te wissen, betichten sommige experts China van culturele genocide.

Meerdere westerse parlementen, waaronder die van Nederland en Groot-Brittannië, beschuldigen de Chinese regering van genocide op de Oeigoeren, ook omdat China bezig is met een gedwongen anticonceptiebeleid om de Oeigoerse bevolking te beperken. Uit een analyse door de Duitse onderzoeker Andrian Zenz blijkt dat hierdoor 2,6 tot 4,5 miljoen minder Oeigoerse baby’s zullen worden geboren, binnen twintig jaar.

In maart sprak een internationale set van deskundigen in een mensenrechtenrapport van ‘een intentie om de Oeigoeren als groep geheel of gedeeltelijk te vernietigen’.

Egypte, Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en andere islamitische landen zwijgen intussen in alle talen over de islamitische Oeigoeren. De Arabische Liga heeft zelfs enkele keren hun expliciete goedkeuring verleend aan de Oeigoeren-politiek van China, onder het mom van wat China zelf ook altijd beweert: namelijk dat China het terrorisme, separatisme en extremisme aanpakt onder de Oeigoeren.

Het besluit van moslimlanden om zich achter China te scharen is keiharde Realpolitik, zei Bernard Haykel, hoogleraar Midden-Oostenstudies aan de universiteit van Princeton, eerder tegen de Kanttekening:

‘Het is overduidelijk dat de overheden een dubbele standaard hanteren door wel op te komen voor de Rohingya-moslims in Myanmar, maar niet voor de Oeigoeren. Ook binnen eigen gelederen is deze hypocrisie geen geheim, maar de kosten wegen simpelweg niet op tegen de baten. Natuurlijk is er sympathie voor de Oeigoerse moslims, maar niemand is bereid zijn waardevolle relatie met China ervoor op het spel te zetten.’

Volgens moslimorganisaties in Oostenrijk kent het land een piek in anti-islamitische aanvallen. De reden: het publiceren van een controversiële ‘nationale islamkaart’ door de overheid.

De ‘nationale islamkaart’ (foto) is een website met de namen en locaties van meer dan 620 moskeeën, verenigingen en functionarissen en hun mogelijke connecties in het buitenland.

Op deze website is nu veel kritiek door Oostenrijkse moslimorganisaties. Zo waarschuwt de Islamitische Religieuze Gemeenschap in Oostenrijk (IGGOE) tegen het stigmatiseren van alle in Oostenrijk wonende moslims als potentieel gevaar.

Deze campagne wakkert racisme aan en ‘stelt moslimburgers bloot aan een enorm veiligheidsrisico’. Dat zegt Ümit Vural, voorzitter van IGGOE aan het Turkse persagentschap Anadolu.

‘Aanvallen tegen moslims zijn na dit incident toegenomen. Lelijke borden werden aan onze moskeeën gehangen’, aldus Vural.

Zo hingen onbekenden in Wenen bij moskeeën borden op met de boodschap ‘Waarschuwing: politieke islam in uw buurt’. De borden, die inmiddels zijn weggehaald door de gemeente, waren vergezeld van een prent van een boos kijkende imam.

Vural: ‘We hadden al gezegd dat deze website zo snel mogelijk offline moest worden gehaald – dat het gevaarlijk zou kunnen zijn. Het spijt me, maar al onze zorgen zijn waar gebleken.’

De Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz heeft herhaaldelijk zijn afkeuring uitgesproken over wat hij de ‘politieke islam’ noemt. Ook sympathiseert hij met het islambeleid van de Franse president Emmanuel Macron, die de politieke islam en islamitisch ‘separatisme’ in zijn land wil aanpakken.

De kaart zorgt voor spanningen tussen Kurz’ conservatieve ÖVP en zijn coalitiepartner de Groene Partij. Groenen-parlementslid Faika el Nagashi zegt dat haar partij vooraf niet eens afwist van de kaart, die ‘in strijd is met hoe integratiebeleid en dialoog eruit zouden moeten zien’.

De katholieke kerk voegt zich bij de critici en keurt de aanpak met deze ‘islam-kaart’ af. Het hoofd van de kerk vindt dat de islam nu ‘onder algemene verdenking staat’. Hij vraagt zich af waarom de islam wel een kaart heeft en andere geloofsgemeenschappen niet.

‘Dit is geenszins een algemene verdachtmaking van moslims. Het gaat om de gemeenschappelijke strijd tegen de politieke islam als voedingsbodem voor extremisme’, zei de Oostenrijkse minister van Integratie vorige week nog. Inmiddels heeft de regering besloten de kaart offline te halen.