15.2 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 590

Welke boeken neem je mee op vakantie? Dit zijn onze tips

0

Afgelopen jaar kwamen er weer veel wonderbaarlijke boeken uit over biculturaliteit, zingeving en vrijheid. Redactie, journalisten en columnisten van de Kanttekening selecteerden de boeken die je deze zomer móét lezen – ook als je thuisblijft dit jaar.


Nikki Sterkenburg – Maar dat mag je niet zeggen | Er wordt in de journalistiek veel over extreemrechts gesproken, maar weinig mét. Dat maakt deze handelseditie van Sterkenburgs proefschrift zo interessant. Jarenlang volgde ze volbloed nazi’s, geharde anti-islamactivisten en leden van studiegenootschap Erkenbrand. Die laatsten betuigen opvallend openhartig hun interesse in Forum voor Democratie. Arnout Maat


Marjolein van Pagee – Banda: De genocide van Jan Pieterszoon Coen | Van Pagee beschrijft de systemen die in 1621 leidden tot genocide op de bevolking van de Indonesische Banda-eilanden, gepleegd onder Jan Pieterszoon Coen. Door ‘verdeel- en heers’ speelde Coen de Bandanezen tegen elkaar uit. Ook moslimhaat speelde een rol. Inzichtvolle geschiedvertelling die in bestaande literatuur ontbreekt, en de bloedige koloniale geschiedenis van Nederland in Indonesië in zijn volledigheid blootlegt. Fitria Jelyta


Maarten Reijnders – Complotdenkers: Hoe gevaarlijk zijn QAnon, nepnieuws en samenzweringstheorieën? | Complotdenkers stamt uit 2016, maar kent nu een nieuwe editie. Daarin passeren ook Thierry Baudet, Willem Engel en de opstomende complottheorie QAnon – over een satanische elite die zich schuldig zou maken aan kindermisbruik – de revu. Reijnders heeft een vlotte pen en zijn boek leest als een trein. En in tegenstelling tot de complottheorieën die hij bespreekt en analyseert ontspoort de onderzoeksjournalist niet. Ewout Klei


Naeeda Aurangzeb – 365 dagen Nederlander | 43 jaar is auteur, journalist en radio- en tv-host Aurangzeb al Nederlander. En al 43 jaar, 365 dagen per jaar hoort ze ongevraagde opmerkingen over haar culturele achtergrond en religie. Soms een grap, soms goedbedoeld, maar daarom niet minder pijnlijk. Soms openlijk racistisch en wreed. En allemaal gebaseerd op vastgeroeste, soms onbewuste, vooroordelen. 365 willekeurige momenten uit het leven van Aurangzeb. Hoda Hamdaoui


Angie Cruz – Dominicana | Een herkenbaar pijnlijk verhaal voor vele migrantenvrouwen. Cruz schetst een schitterend portret van een jonge vrouw die haar weg probeert te vinden in New York, terwijl ze verstrengeld raakt tussen haar eigen verlangens en het belang van haar familie. Gebaseerd op het leven van haar moeder, vertelt Cruz een historisch coming of age-verhaal van een 15-jarige Dominicaan die emigreert naar de Verenigde Staten. Nadia Murady


Andrzej Sapkowsi – The Witcher | Dwergen, reuzen, draken en nog meer. Een wereld die niet echt lijkt, maar het toch is. The Witcher is bekend van de game en de Netflix-original, maar begon als een verhalenserie van Poolse schrijver Sapkowsi. Hij creëert een fantasiewereld met een cynische blik op de wereld. Thema’s zoals discriminatie zitten met een roden draad door de boeken heen, waardoor fictie al snel realiteit wordt. Caner Mert


Edouard Louis – Strijd en metamorfose van een vrouw | Het werk van Louis, opgegroeid in armoede, staat ver af van het elitaire. Eerder schreef hij Ze hebben mijn vader vermoord, over hoe zijn vader het slachtoffer werd van diens jarenlange zware fabriekswerk. Strijd en metamorfose van een vrouw gaat over zijn moeder. Het begint bij een foto die hij vindt van de toen achttienjarige vrouw vol dromen. Die raken in de loop van haar leven uitgedoofd – tot ze de vijftig passeert en eindelijk voor zichzelf kiest. Süheyla Yalcin


Coen Verbraak – De Molukkers: een vergeten geschiedenis | Verbraak maakte dit jaar een documentaireserie over een van de eerste groepen migranten die naar Nederland kwam. De geschiedenis van de Molukkers is vooral bekend van de treinkapingen, maar dat is niet hun hele verhaal. In De Molukkers komt vooral de slechte behandeling van de overheid die de Molukkers ten deel viel uitgebreid aan bod. Een goede aanvulling op de recente Nederlandse migratiegeschiedenis. Chris Aalberts

 

‘Turkije wil Syrische milities inzetten in Afghanistan’

0

Turkije is naar verluidt van plan Syrische huurlingen te rekruteren, die de luchthaven van de Afghaanse hoofdstad Kabul straks moeten gaan beveiligen.

Leden van de Turkse inlichtingendienst ontmoetten op 24 juni vertegenwoordigers van rebellengroeperingen in Syrië om de rekrutering van tweeduizend strijders te bespreken. Dat meldt de Turkse columnist Fehim Tastekin op de website al-Monitor, zich baserend op Syrisch-Koerdische media.

Het zou onder meer gaan om de Hamza-divisie uit het zogeheten ‘Nationale Syrische Leger’. Vorig jaar werd bekend dat de Hamza-divisie vrouwen naakt vasthield in gevangenissen en hen misbruikte. De divisie bestaat voornamelijk uit Arabieren en Turkmenen. Het is een flexibele proxy-eenheid voor de Turkse president Erdogan, die de strijders ook heeft ingezet in de Libische burgeroorlog.

Syrische huurlingen zijn al eerder door Turkije ingezet in oorlogen in Syrië en Nagorno-Karabach.

Turkije en de Verenigde Staten onderhandelen nu over een voorstel van Turkije om de internationale luchthaven van Kabul te beheren en te beveiligen. Het vliegveld wordt beschouwd als een cruciale toegangspoort voor de internationale gemeenschap, die een diplomatieke aanwezigheid in Afghanistan wil handhaven na het aanstaande vertrek van de Westerse strijdkrachten.

Omdat het Afghaanse regime niet meer kan rekenen op de steun van de Westerse troepen, dreigt het in te storten waardoor de Taliban het straks kunnen overnemen. Daardoor vluchten nu al dagelijks duizenden Afghanen Turkije binnen via de oostgrenzen, terwijl tienduizenden een manier zoeken om te ontsnappen aan de toenemende greep van de Taliban op Afghanistan.

Marokko veroordeelt dissidente journalist tot vijf jaar cel

0

De Marokkaanse journalist Soulaiman Raissouni (49) is veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf wegens ‘aanranding’. Raissouni was hoofdredacteur van de inmiddels ter ziele gegane krant Akhbar al Yaoum, die de Marokkaanse regering regelmatig bekritiseerde.

Volgens Marokko heeft de veroordeling van Raissouni niets te maken met zijn werk als journalist. Hij is veroordeeld voor de aanranding van een homoseksuele man, iets wat de journalist stellig ontkent.

Maar persvrijheidsorganisaties schaarden zich achter Raissouni. Marokko pakt wel vaker kritische journalisten keihard aan, officieel niet op grond van hun journalistieke werk.

Zo werd in 2019 Raissouni’s nichtje opgepakt voor ‘buitenechtelijke seks’ en abortus. Journalist Omar Radi hangt tien jaar celstraf boven het hoofd voor ‘spionage en verkrachting’. Ook is journalist Maati Monjib begin 2021 tot een jaar gevangenisstraf veroordeeld vanwege ‘witwassing’.

Raissouni was al weken in hongerstaking uit protest tegen zijn gevangenschap. Het ging de laatste tijd zo slecht met hem, dat hij zijn eigen proces niet kon bijwonen. Eind juni werd hij twee keer opgenomen in het ziekenhuis nadat hij zijn bewustzijn had verloren, aldus zijn advocaten. Volgens zijn familie was hij ‘bijna dood’.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft stevige kritiek op Raissouni’s veroordeling. Volgens de Verenigde Staten heeft Raissouni geen eerlijk proces gekregen en staat de persvrijheid in het koninkrijk steeds meer onder druk. Ook maken de VS zich hard voor andere journalisten in gevangenschap in Marokko, waaronder Omar Radi, die net als Raissouni in hongerstaking is gegaan.

Daten voor vlag en vaderland: Iran ontwikkelt islamitische Tinder-variant

0

De nieuwe Iraanse datingapp Hamdan – ‘metgezel’ – moet gebruikers helpen om een huwelijkspartner te vinden. Dit schrijft de Britse krant the Guardian.

De app is ontwikkeld door een staatsinstelling, als antwoord op andere datingsapps, zoals Tinder, Bumble en Inner Circle, die officieel zijn verboden in Iran.

‘Familie is het doelwit de duivel, en [Irans vijanden] proberen hun eigen ideeën hierover op te leggen’, aldus een woordvoerder van Hamdan.

Hamdan is bedoeld voor mannen en vrouwen die expliciet op zoek zijn naar een huwelijkspartner. Gebruikers moeten hun identiteit verifiëren en zich onderwerpen aan een psychologische test voordat ze de app mogen gebruiken.

Wanneer een match is gemaakt, introduceert de app de families aan elkaar. Een speciale consulent zal het koppel begeleiden en de eerste vier jaar na het huwelijk bijstaan.

De Iraanse ayatollahs maken zich zorgen over het feit dat mensen steeds later trouwen en het geboortecijfer afneemt. De islamitisch verantwoorde datingapp moet dit tegengaan.

‘Nederlandse universiteiten moeten micro-agressies uit gebouwen bannen’

0

Onderwijsminister Ingrid van Engelshoven (D66) heeft haar plannen om de universiteiten diverser te maken nog niet opgegeven, schrijft ScienceGuide.

De Tweede Kamer stemde eind vorig jaar tegen haar diversiteitsplannen, maar de minister schrijft de Kamer dat Nederland anders vijf miljard euro aan Europese subsidies misloopt.

Van Engelshoven meldt dat de Europese Commissie instellingen verplicht om vanaf 2022 te beschikken over een zogeheten ‘gender equality plan’ (GEP). Nederlandse universiteiten zonder GEP komen niet meer in aanmerking voor onderzoeksfinanciering vanuit Europa – een bedrag dat oploopt tot 5 miljard euro per jaar.

Van Engelshoven vroeg daarom een adviescommissie een ‘handreiking’ – een niet-bindende handleiding – te maken voor universiteiten, met het GEP als richtlijn. Vrouwen moeten een betere positie krijgen in de wetenschap via positieve discriminatie, vindt deze commissie.

‘Hierbij kan het gaan om het creëren van speciale posities voor vrouwelijke wetenschappers, maar ook om maatregelen gericht op het vergroten van de zichtbaarheid van vrouwen in commissies, panels en externe communicatie.’

De commissie bepleit in haar handreiking een intersectionele aanpak. Genderbeleid moet niet enkel gericht moet zijn op witte heterovrouwen uit de middenklasse, zonder beperking en met een vaste aanstelling aan de universiteit. Er moet ook oog zijn voor vrouwen van kleur en LHBT-vrouwen.

Dataverzameling rondom diversiteit en het geslacht van medewerkers, waar de Tweede Kamer in meerderheid tegen was, is als het aan de adviescommissie ligt een voorwaarde om in aanmerking te komen voor onderzoeksfinanciering.

Ook adviseert de commissie om het curriculum inclusiever te maken, door meer vakken aan te bieden die gaan aan over diversiteit, gendergelijkheid en intersectionaliteit.

Bovendien moeten onderwijsinstellingen strenger zijn ten aanzien van kunst, namen van gebouwen en foto’s die kunnen zorgen voor ‘microagressies’. Met ‘microagressie’ wordt een subtiele uiting bedoeld die minderheidsgroepen onbewust of onbedoeld bevooroordeelt.

Ook moeten alle universiteiten genderneutrale toiletten hebben in hun gebouwen, aldus de adviescommissie.

Het probleem met het begrip ‘white privilege’

‘White privilege’ – ‘wit privilege’: het is één van de vanuit Amerika overgewaaide begrippen uit het nieuwe Angelsaksische ‘woke’-jargon, dat sinds een paar jaar ook in Nederland in zwang is geraakt. Daarmee wordt bedoeld dat blanke/witte – de woordkeus bij de vertaling is al beladen – inwoners dankzij hun huidskleur een grote maatschappelijke voorsprong hebben op gekleurde landgenoten.

Volgens mij – maar ik heb dit niet in detail onderzocht – is het in hoge mate aan Gloria Wekker te danken, iemand die in woke-kring een cultstatus bezit, dat het begrip ook bij ons zo’n opgang heeft gemaakt.

Het valt niet te ontkennen dat veel inwoners met een migratie-achtergrond vanwege herkomst en/of huidskleur hardnekkig maatschappelijke nadelen ondervinden, deels omdat ze de culturele codes en daarmee de sluiproutes naar succes onvoldoende kennen, maar zeker ook omdat zij vaak expliciet op de arbeidsmarkt en woningmarkt gediscrimineerd worden. Zie het toeslagenschandaal.

Maar is daarmee ook – want dat suggereert de term ‘privilege’ – het omgekeerde waar: dat alle inwoners zónder migratieachtergrond automatisch een enorme voorsprong hebben?

Ga dat dan maar eens vertellen aan de alfahulp, vuilnisman of nul-uren-contract-oproepkracht in de horeca. Sterker: dat is hen de afgelopen jaren al vaak indirect verteld – met de misschien onbedoelde, maar wel impliciete boodschap: zonder jouw onverdiende etnische voorsprong had je het nog minder ver geschopt.

Dat leidt ertoe dat een deel van de sappelende kiezers zich tegen de woke-ideologie schrap zet en zich in de armen van extreemrechtse populisten stort, wat psychologisch dan niet zo gek is.

Het cruciale punt: bij ‘white privilege’ gaat het hooguit om gemiddelden, niet om afzonderlijke casussen, en dat wordt door degenen die met de term schermen te vaak vergeten.

Percentueel is het aantal arme niet-blanke inwoners in zowel Nederland als Amerika veel groter dan het aantal arme blanke – maar qua absolute aantallen ligt dat in beide landen precies omgekeerd. En tegenover die vele arme niet-blanken en nog talrijkere arme blanken staan niet alleen rijke blanken, maar ook rijke niet-blanken. Niet alleen binnen westerse landen, maar ook wereldwijd.

Denk aan zwarte voetballers en Arabische sjeiks die voetbalclubs opkopen. Je kunt moeilijk volhouden dat die er slechter aan toe zijn dan de onderbetaalde alfahulp of vuilnisman. In ieder geval zal je er een harde dobber aan hebben om die laatsten daarvan te overtuigen. Ook Gloria Wekker zelf lijkt mij nog altijd beter af.

Laten we liever weer wat vaker van ‘rich privilege’ spreken

Waar het om gaat: bij alle noodzaak om discriminatie en racisme te bestrijden speelt een eenzijdige nadruk op huidskleur en herkomst als doorslaggevende factor arme burgers juist tegen elkaar uit. Terwijl zij eigenlijk in hetzelfde schuitje zitten: slechtere banen, slechtere huizen, slechter onderwijs, slechtere gezondheidszorg.

Laten we daarom liever weer wat vaker van ‘rich privilege’ spreken: over de dankzij het neoliberalisme zo sterk gegroeide economische ongelijkheid in het algemeen. Zeker, daarvan profiteren in absolute en relatieve zin minder gekleurde mensen, maar ze zijn er wel – en ze stemmen dan ook prompt even vanzelfsprekend VVD als de al generaties in Nederland woonachtige villabezittende klasse in het Gooi.

Kortom: de enorme nadruk die met het woke-denken op identiteit is komen te liggen, laat het aan het kapitalistische systeem inherente onrecht voor grote delen van álle etnische groeperingen buiten zicht.

Het is misschien ongemakkelijk, maar in dat opzicht fungeert de linkse identiteitspolitiek als spiegelbeeld van de extreemrechtse. Geert Wilders en Thierry Baudet weten juist onder lagerbetaalde blanken aanhang te verwerven door niet-blanken als bedreiging weg te zetten – ‘Ze pikken onze huizen en banen in’ – en tegelijk over de neoliberale ontsporing te zwijgen: dat er daardoor gewoon te weinig huizen en banen voor lagerbetaalden zijn.

Het teveel schermen met ‘white privilege’ zullen die armere blanke kiezers als bedreiging zien – en niet de rijke blanken. Hún bevoorrechte positie blijft zo, omdat zo vooral twee groepen armen tegen elkaar worden opgezet, buiten zicht.

Het electorale effect daarvan is in Nederland al zichtbaar: totale versplintering op links. Met als gevolg dat de VVD ook met slechts 22 procent van de stemmen al oppermachtig is, en zo het ‘rich privilege’ van háár in weelde badende achterban moeiteloos continueert.

Nabestaanden aanslag op moslims boos over script Christchurch-film

0

Nabestaanden van de moslimslachtoffers van de aanslagen in Christchurch in Nieuw-Zeeland reageren met verdriet en verontwaardiging op het script van They Are Us, een biopic over de gebeurtenissen in Christchurch en de nasleep daarvan.

Ruim een kwartier van de film zal de aanslag zelf laten zien, waarbij vijftien van de 51 doden expliciet worden getoond.

Een van de nabestaanden zegt dat het script erger is dan de livestream die terrorist Brenton Tarrant toentertijd van de aanslag maakte, en dat de film niet vertoond mag worden omdat veel details niet kloppen.

De film lag vorige maand ook al onder vuur, omdat niet de slachtoffers centraal staan maar de Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern (foto), die kort na de aanslag een indrukwekkende speech hield. Volgens kiest zou de film, door de nadruk op Ardern, voor het perspectief van de ‘white savior’.

Ardern zelf is ook niet blij met de film. ‘Hoewel er veel verhalen over deze aanslag zijn die verteld moeten worden, is mijn verhaal daar géén van’, aldus de premier. ‘Het zijn de verhalen uit de gemeenschap en de families die aandacht verdienen.’

Duizenden Afghanen komen Turkije binnen, bang voor Taliban-overname

0

Dagelijks komen duizenden Afghanen Turkije illegaal binnen via de oostgrenzen, terwijl tienduizenden een manier zoeken om te ontsnappen aan de toenemende greep van de Taliban op Afghanistan. Dit melden Turkse media.

Vorige week alleen al verlieten zo’n 56.000 Afghanen hun huizen na aanvallen van de Taliban, aldus Hürriyet, verwijzend naar VN-cijfers. Sinds januari zijn meer dan 223.000 Afghanen hun land ontvlucht. In heel 2020 hebben zo’n 500.000 burgers Afghanistan verlaten.

Volgens de Turkse grensautoriteiten zijn de meeste Afghaanse staatsburgers die het Turkse grondgebied bereiken jonge mannen van 16 tot 25 jaar, die na een reis van een maand meestal te voet in Turkije aankomen.

Afghanen die Turkije binnenkomen krijgen geen vluchtelingenstatus, maar kunnen tijdelijke bescherming aanvragen bij de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties. Afghanen die Turkije illegaal binnenkomen worden vastgehouden in detentiecentra voor migranten. Ze worden vervolgens terug gedeporteerd.

Dat er duizenden Afghanen Turkije binnenkomen, komt omdat de Taliban aan de winnende hand zijn. Het Afghaanse regime krijgt niet meer de steun van de Westerse troepen, die zich terugtrekken uit Afghanistan, en dreigt daarom in te storten.

‘Afghanen zijn bezorgd dat de regering van Kabul het niet zal kunnen volhouden, en dat noopt mensen ertoe om te migreren’, meldt het Turkse Onderzoekscentrum voor Asiel en Migratie. Onder degenen die willen emigreren zijn ambtenaren die bang zijn voor een volledige Taliban-heerschappij, en mensen in de steden met goede banen. Volgens het onderzoekscentrum willen deze vluchtelingen in Turkije blijven en is het niet hun bedoeling om verder te reizen naar Europa.

Zaterdag meldde de Turkse president Erdogan een overeenkomst met Amerika over de omvang van de Turkse betrokkenheid bij de beveiliging van de luchthaven van Kabul na de terugtrekking. Turkije heeft zo’n 500 militairen gestationeerd in Afghanistan en is niet van plan dat aantal uit te breiden. Bij zijn NAVO-bondgenoten had het land een verzoek ingediend voor financiële, politieke en logistieke steun om de luchthaven te beveiligen.

België: ex-topambtenaar ondervraagd om ‘contact met Moslimbroederschap’

0

De Belgische Ihsane Haouach, die vrijdag ontslag nam als regeringscommissaris voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, wordt deze week door de veiligheidsdienst gehoord. Dat meldt de Belgische pers.

Een nota van de veiligheidsdienst stelt dat Haouach (foto) deelnam aan bijeenkomsten met organisaties en mensen die gelieerd zijn met de islamistische Moslimbroederschap, maar dat het niet is duidelijk of ze zich hiervan bewust was.

Afgelopen vrijdag nam Haouach ontslag als regeringscommissaris. Dit deed ze na ophef over uitspraken waarin ze de scheiding tussen kerk en staat in twijfel leek te trekken. In een interview met Le Soir vroeg ze zich af hoe de scheiding tussen kerk en staat ‘kan passen in een veranderende demografie’.

Haouach was sowieso al omstreden bij veel Belgen, omdat ze als hijabi regeringscommissaris voor gelijkheid van mannen en vrouwen.

De nota van de Belgische veiligheidsdienst staat los van deze rel en het feit dat ze ontslag nam. De Belgische staatssecretaris voor Gelijke Kansen, waar Haouach voor werkte, meldt dat Haouach ook niet wist van dit onderzoek toen ze ontslag nam.

BIJ1 en CU slaan terug na kritiek op tegenstem meisjesbesnijdenis-motie

0

BIJ1 en ChristenUnie lagen dit weekend onder vuur op Twitter, omdat deze partijen stemden tegen een PVV-motie over een actiever opsporingsbeleid tegen besnijdenis bij meisjes.

Deze motie verzocht de regering afgelopen week een scherper opsporingsbeleid te voeren’. 4.200 meisjes zouden risico lopen besneden te worden. BIJ1 en ChristenUnie stemden tegen. Dit kwam de partijen op veel boze twitteraars te staan.

‘Woke = misdadig’, schreef bijvoorbeeld ex-journalist en voormalig politicus Jan Roos. Nieuws- en opiniesite ThePostOnline sprak sarcastisch over een ‘emanciperende vuist vóór meisjesbesnijdenis’.

Simons vindt de ophef over haar tegenstem onterecht, zegt ze, want vrouwenbesnijdenis ‘wordt ook al actief bestreden. Op verschillende manieren. En dat is onder meer waarom de minister de motie ontraadde’.

ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers stemde tegen de motie. Hij twittert: ‘Vrouwenbesnijdenis is een vreselijke misdaad. Onze wetten verbieden het, het kabinet bestrijdt het al en had daarom de motie ontraden.’

Toch zegt Segers ook dat zijn fractie achteraf gezien vóór had moeten stemmen, omdat nu wordt gesuggereerd dat de ChristenUnie vrouwenbesnijdenis helemaal niet erg vindt. ‘Vrouwenbesnijdenis moet bestreden worden. Altijd. Punt.’

BIJ1 werd op Twitter ook bekritiseerd omdat het als enige partij stemde tegen een motie die, naar aanleiding van de aanslag op Peter R. de Vries, de regering oproept met voorstellen te komen om de strijd tegen de georganiseerde misdaad te intensiveren. Volgens Simons is dit een ‘populistische, holle en niet uitvoerbare motie over de rug van iemand die voor z’n leven vecht’.

Simons stemde ook tegen deze moties vanwege de ‘dubbele, soms xenofobe bodem’, twittert ze. ‘Veel van de problemen nu, zoals het toeslagenschandaal, zijn ontstaan doordat onuitvoerbare plannen op basis van politiek winstbejag zijn aangenomen en doorgedrukt.’

Simons: ‘En zullen we afspreken dat we niet alleen de stemmingsuitslagen van moties delen maar daarbij ook de tekst van de moties? Want prima dat mensen vragen stellen over stemgedrag maar dan wel graag op basis van volledige info?’

Ze krijgt hierin steun van historicus en Elsevier-columnist Geerten Waling. ‘Helemaal eens’, schrijft hij. ‘En kijk ook altijd naar de context: waren er andere moties die een vergelijkbare strekking hadden, maar beter/realistischer geformuleerd? Was de motie inhoudelijk nuttig, of een wassen neus en een kreet voor de bühne?’