De uit Deventer afkomstige rapper Convex Kafka (Bouke van de Vrugt) heeft een videoclip gemaakt met Willem Engel van actiegroep Viruswaarheid. Ze roepen luisteraars op in opstand te komen tegen het coronabeleid van de overheid. De clip staat sinds woensdag op YouTube.
‘De oude Nederlandse vrijheid is kwijt’, rapt Kafka. ‘Kom in opstand. Het is dom dat je zwicht, daardoor die nutteloze mondkapjesplicht.’ Volgens Kafka worden critici van het coronabeleid ‘gestigmatiseerd, gecriminaliseerd, als opstandeling gearresteerd, gedemoniseerd en geïntimideerd, totdat je je toch maar vaccineert.’
De rapper vertrouwt de Nederlandse overheid niet. Achter het regeringsbeleid zit een plan om van Nederland een dictatuur te maken, de media zijn onbetrouwbaar en minister-president Mark Rutte is een NSB’er, aldus Kafka. Ook pakt Nederland ‘goede mensen’ op en biedt ons land ‘bescherming aan pedo’s’. En mensen die daar kritiek op hebben worden weggezet als ‘complotgek’.
De videoclip ‘Kom in Opstand’ bevat veel rebelse symboliek: een omgekeerde Nederlandse vlag (blauw, wit rood, in plaats van rood, wit blauw), Guy Fawkes-maskers en een galg.
In de videoclip figureert bovendien Willem Engel, de roemruchte voorman van Viruswaarheid, de actiegroep die strijd tegen het coronabeleid van de regering. Tevens hoor je in de videoclip uitspraken van Thierry Baudet van Forum voor Democratie, ook een criticus van het coronabeleid.
Voor de zekerheid heeft Convex Kafka wel een disclaimer bij zijn video gezet. ‘Wat er met opstand wordt bedoeld: vreedzaam demonstreren, je ongenoegen uiten in muziek of een andere kunstvorm, jezelf laten horen op social media, mits het zonder schelden of oproepen tot geweld is, en de gevestigde orde wegstemmen op 17 maart aanstaande.’
De autochtone Convex Kafka is vanwege zijn felle kritiek op Israël ook erg populair onder jongeren met een islamitische achtergrond. Drie jaar geleden werd Convex Kafka bedreigd door PVV-aanhangers en werd zijn woonadres op internet verspreid, nadat hij twitterde dat Geert Wilders ‘500 stenen op zijn smoel’ verdiende. Eerder wenste de rapper de PVV-voorman een nekschot toe.
De rapper kwam drie maanden geleden nogmaals in opspraak omdat hij een Facebookpagina startte om vermeende pedofielen te ontmaskeren. Politie en justitie spreken van eigenrichting, terwijl Kafka volhoudt dat veel slachtoffers zich hierdoor eindelijk gehoord voelen. In 2019 veroordeelde de rechter hem wegens smaad en laster, omdat hij een vlogger uit Nijmegen voor ‘pedo’ uitmaakte.
Het kabinet is gevallen vanwege de toeslagenaffaire. Lodewijk Asscher is opgestapt als lijsttrekker van de PvdA vanwege zijn persoonlijke rol in de kwestie. Moet Mark Rutte ook terugtreden als VVD-lijsttrekker vanwege zijn eindverantwoordelijkheid als minister-president? We vroegen het aan het dK-panel.
Daryll Landbrug (34), HvA-docent, jongerenwerker en nummer 5 op de lijst van BIJ1
‘Uiteraard moet Mark Rutte zich terugtrekken als lijsttrekker. Meneer heeft niks geleerd van zijn veroordeling voor discriminatie in 2003, toen hij stelde dat de wet veranderd moest worden om etnische profilering mogelijk te maken. Dat feit alleen al zegt genoeg over Ruttes mindset: vrijheid en gelijkheid zijn afhankelijk van je etniciteit.
‘Het aftreden van het kabinet vlak voor de verkiezingen is een truc om geen verantwoording te hoeven nemen voor het institutioneel racisme namens dit kabinet. Rutte beweert ‘niet weg te willen lopen’ voor wat er is gebeurd. Maar als je hoofdverantwoordelijke bent in een zaak als deze, betekent niet weglopen voor je verantwoordelijkheid juist dat je moet opzouten. Maar goed, Rutte is een man bij een politieke partij die inmiddels een symbool geworden is voor fraude en oplichting.
‘Meneer heeft niks geleerd van zijn veroordeling voor discriminatie in 2003’
‘Laten we overigens ook niet vergeten dat het Faris Azarkan van Denk is geweest die dit schandaal al sinds 2017 boven water probeerde te krijgen. Nul credits voor gekregen, terwijl zijn politieke collega’s Omtzigt en Leijten er met de shine ervandoor gaan. Misschien is dat ook de reden dat er in het rapport met geen woord wordt gerept over institutioneel racisme of discriminatie. Helemaal niks. Het lijkt net op een ongelukje. Net zoals Rutte. Een ongelukje. Lekker aftreden, vent. En even bellen met je liegende partijgenoot Fred Teeven. We hebben nog buschauffeurs nodig.’
Lourdes Boasman (69), gepensioneerd en taalvrijwilliger
‘Die hele toeslagenaffaire is niet te wijten aan onwetendheid of aan fouten, maar aan machtswellust en aan bewust wegkijken. Iets anders kan ik er niet in zien. Rutte en alle andere leidinggevende politici hebben natuurlijk boter op hun hoofd. Zij worden gevoed door hun ambtenaren, maar er waren ook ambtenaren die waarschuwden voor wantoestanden. Het is niet meer dan correct dat mensen worden afgerekend op de daden waarvoor ze verantwoordelijkheid dragen. In dat licht is de val van het kabinet niet meer dan logisch en de enige juiste beslissing.
‘Maar of dat genoegdoening geeft, als de direct verantwoordelijken doodleuk vooraan staan om te tekenen voor een volgende bestuurstermijn? Dat betekent dat je zelf vindt dat je uitermate geschikt bent voor het werk waarin je overduidelijk hebt gefaald. Ik vind dat van een stuitende arrogantie getuigen.
‘Of Rutte lijsttrekker kan blijven is aan de VVD’
‘Of Rutte lijsttrekker kan blijven van de VVD? Dat is aan de partij. Als de leden van de VVD vinden dat Rutte niet verder kan als lijsttrekker dan moeten ze dat aangeven. Als ze vinden dat hij kan blijven moeten ze aan hem vasthouden. Het is dan in maart aan de kiezer om duidelijk te maken of zij dat een goed idee vonden van de VVD of niet.
Ibrahim Özgül (35), finance- en project professional
‘Of Rutte ook moet opstappen als lijsttrekker van de VVD? Ja, moeilijke vraag. Kijk, die toeslagenaffaire en wat er daar allemaal is gebeurd met onschuldige mensen is compleet not done. En aan de ene kant zou je kunnen zeggen: de mensen onder wie het gebeurd is, die hiervoor verantwoordelijkheid dragen, die moeten het ook oplossen. Maar aan de andere kant denk je ook: er moeten koppen rollen, juist de mensen die verantwoordelijk waren voor de affaire hebben hun kans verspeeld. Hoe goed ze andere dingen misschien ook hebben gedaan – het is best wel grof wat er is gebeurd.
‘Wat Mark Rutte hierover heeft gezegd heb ik niet zo goed meegekregen. Volgens mij waren de toeslagen ook niet zijn directe verantwoordelijkheid. Wel die van Lodewijk Asscher. Hij is dan ook opgestapt als lijsttrekker van de PvdA. De vraag die Rutte en de VVD zichzelf moeten stellen: of de affaire straks tegen hem gebruikt gaat worden in de verkiezingscampagne, dat hij zich in ieder debat persoonlijk moet gaan verdedigen.
‘De vraag die Rutte zichzelf moet stellen: of de affaire in de campagne tegen hem gebruikt wordt’
‘Eerlijk gezegd weet ik niet echt wat ik ervan moet vinden. Als er over een jaar weer iets vergelijkbaars gebeurt – want laten we er maar even vanuit gaan dat de VVD weer in het volgende kabinet gaat komen – is het strike two voor de VVD en direct einde oefening voor het kabinet. Dat is niet goed voor het land.’
Pritam Soekhradj (18), student
‘Een hele moeilijke kwestie, vind ik. Mark en de VVD moeten het natuurlijk helemaal zelf weten of hij als lijsttrekker kan aanblijven. Als ik het vanuit het VVD-standpunt bekijk zou het denk ik beter zijn om niet op te stappen. Heel veel mensen in Nederland zijn immers helemaal niet bezig met de ellende van de slachtoffers. En als Rutte nu zou opstappen als lijsttrekker en een onbekende VVD’er hem zou opvolgen, gaan ze denk ik toch veel stemmen missen. Rutte is toch een bekende naam en voor net teveel mensen een niet al te beroerde minister-president geweest – anders zou hij er niet al zolang zitten.
‘Ook denk ik niet dat de gemiddelde VVD’er ook maar iemand kent die iets te maken heeft gehad met die hele toeslagenaffaire, tenzij misschien bij de Belastingdienst. Het raakt ze niet. Mensen die echt iets geven om wat er in Nederland gebeurt met kwetsbare mensen stemmen sowieso geen VVD.
‘Iemand onder wie zoveel mensen leed is aangedaan, moet zijn verantwoordelijkheid nemen’
‘Wat ik zelf vind, los van het VVD-belang? Dat hij moet opstappen, gewoon helemaal. Iemand onder wiens verantwoordelijkheid zoveel mensen onterecht leed is aangedaan, moet zijn politieke verantwoordelijkheid nemen. Rutte moet dus ook niet doen alsof hij zomaar door kan gaan voor een volgende ronde. Maar goed, dat is mijn mening. Ik voel mij ook verbonden met mensen die onrecht is aangedaan, of ik er nu zelf iets mee te maken heb of niet.’
Salma Karim (25), CEO en graphic designer
‘Of Rutte nog een betrouwbare lijsttrekker is? Nee, natuurlijk niet. Maar dat was hij sowieso al niet. Nou ja, misschien wel voor de VVD-stemmer. Voor de economie van de bezittende klasse is hij namelijk wel goed. De VVD is er vooral voor de rijke Nederlanders, de grote bedrijven. Ook wat betreft het coronabeleid vind ik hem niet consistent, maar dat ligt niet alleen aan Rutte.
‘De toeslagenaffaire is wel het echte dieptepunt van wanbeleid, institutioneel racisme en het onvermogen van de zittende politieke elite. Mij maak je trouwens ook niet wijs dat niemand dit wist. Er is gewoon weggekeken, ook toen duidelijk werd dat die arme mensen niet fraudeerden. Door belastingambtenaren, door de mensen die hen moesten controleren en signalen kregen dat het uit de hand liep.
‘Iemand die zijn werk niet goed doet moet ook geen lijsttrekker zijn, zou ik zeggen’
‘En je ziet: zelfs na dit alles blijft de VVD roepen dat het wel meevalt met racisme in Nederland. Terwijl de waarheid is: als het kabinet-Rutte zijn werk goed had gedaan, dan was dit voorkomen. Rutte is geen goede leider van het kabinet, geen goede minister-president. Dat is nu wel duidelijk bewezen. En iemand die zijn werk niet goed doet moet ook geen lijsttrekker zijn, zou ik zeggen. Maar goed, in Nederland kan iedereen politicus worden, hoe slecht je je werk ook doet. Dat gegeven kleeft nu meer dan ooit aan de VVD. Maar mensen kennen de partij inmiddels wel. Niks boeit een VVD’er, zolang het maar goed gaat met hemzelf.’
Afgelopen week werd in Turkije zeven jaar cel geëist tegen de Belgische Marisa Papen, omdat ze naakt had geposeerd in de Hagia Sophia. Dat had ze namelijk ook al eens gedaan in het Vaticaan en bij de Klaagmuur in Jeruzalem. Of dat laatste ook in de aanklacht werd meegenomen, verhaalt de geschiedenis niet.
De Volkskrant meldde in het desbetreffende berichtje van 18 januari onderkoeld: ‘Ze wilde daarmee een statement maken, als is niet helemaal duidelijk welk statement.’ Datzelfde gold ongetwijfeld voor de andere vorm van heiligschennis waarvoor zij veroordeeld werd, het liggen op de Turkse vlag in de bergen van Cappadocië. Of dat ook naakt gebeurde, was onduidelijk.
Zelf betitelde de daadster haar activiteiten als ‘een schreeuw om verandering. Als ik me naakt laat fotograferen op plekken die als heilig worden gezien, wil ik op een knopje drukken bij mensen’.
Welk knopje precies vertelde ze er niet bij, maar het enige knopje waar ze voorlopig met succes op heeft gedrukt is dat van de openbaar aanklager, die haar schreeuw om verandering met een grondige verandering van haar eigen leven in de komende zeven jaar wenst te honoreren.
De aanklacht was nog in ouderwetse termen vervat: obsceniteit en belediging van symbolen van de staat. In dat opzicht is de Turkse justitie toch niet helemaal bij de tijd. In het nieuwe woke-jargon dat inmiddels wereldwijd opgeld doet, zou de beschuldiging ‘culturele toe-eigening’ luiden: je pikt andermans symbolen in om er voor je eigen culturele genoegens mee te pronken.
Of zouden we in het geval van de Hagia Sophia liever moeten spreken van ‘culturele terug-eigening’? Wat sinds kort weer dankzij Erdogan als moskee fungeert, was oorspronkelijk immers een kerk, christelijk cultureel erfgoed dat de Ottomanen zich na 1453 hadden toegeëigend, precies zoals de Spanjaarden dat twee eeuwen eerder omgekeerd deden met de Grote Moskee in Cordoba en Sevilla.
Of zouden we in het geval van de Hagia Sophia liever moeten spreken van ‘culturele terug-eigening’?
En wat als zij zich niet op de Turkse, maar Libanese vlag te ruste had gelegd? Die is een kopie van de Oostenrijkse, slechts met een ceder in het witte veld aangevuld. Het ontwerp was van een van de vaders van de onafhankelijkheid van Libanon in 1943, Henri Pharaon, telg uit een familie die tijdens de Habsburgers enkele generaties lang de Oostenrijkse honorair consul geleverd had.
Het feit dat België – anders dan Libanon – ooit als de Oostenrijkse Nederlanden Habsburgs bezit is geweest, maakt dat mevrouw Papen dan ook best een historische claim op die vlag had kunnen leggen.
Culturele toe-eigening, culturele terug-eigening – diezelfde 18 januari wist de Volkskrant ook te melden dat een hoogleraar Postkoloniale Literatuur aan de universiteit van Leicester verklaard had dat de Britse liefde voor tuinieren racistisch was, en de direct daaraan gekoppelde populariteit van de fazant een vorm van culturele toe-eigening, omdat het van oorsprong een Aziatische vogel is. Eruit met dat beest!
Ik dacht even op de satirische site de Speld terechtgekomen te zijn. Of op een webpagina van de Partij voor de Dieren, dat komt soms op hetzelfde neer.
Ik wist niet dat ook dieren door culturen als eigendom geclaimd konden worden. Wat, om te beginnen, zouden die fazanten – dat lijkt mij een mooie eerste Kamervraag voor Esther Ouwehand – daar zelf van vinden dat zij door een zoogdier als hun eigendom worden geclaimd? Speciësisme! Discriminatie van levende wezens op basis van hun soort!
Daar is natuurlijk de hele wereldgeschiedenis van doordrenkt. Sinds de oertijd is overal in dieren gehandeld en met dieren gesleept, ook binnen Azië zelf. In hetzelfde Volkskrant-stukje werd overigens ook nog een BBC-presentator geciteerd die als bewijs van Engels racisme tevens het tuinieren opvoerde. Racisme bestaat namelijk eveneens uit het bepalen welke bloemen of planten niet op Britse boden thuishoren.
Dus het weren van een bepaalde plant in je tuin is racistisch en het juist níet weren van een fazant is dat ook? Volgens mij staat het ene verwijt haaks op het andere. Vooral lijkt mij zo het einde zoek.
Frankrijk overweegt om de extreemrechtse, anti-islamitische jeugdorganisatie Génération Identitaire, die in Nederland actievoert onder de vlag Identitair Verzet, te verbieden. Dit schrijft de Arabische nieuwszender al Jazeera.
In Frankrijk zijn de spanningen flink opgelopen sinds de moord op geschiedenisleraar Samuel Paty. De regering-Macron heeft zijn strijd tegen ‘islamistisch separatisme’ sindsdien opgevoerd door ‘radicale’ moskeeën en moslimorganisaties te sluiten. Maar nu is wellicht een extreemrechtse organisatie aan de beurt.
Minister van Binnenlandse Zaken Gerald Darmanin zei gisteren dat hij woedend was over pogingen van de organisatie om ‘de Republiek te ondermijnen’. ‘Als er genoeg bewijs, is zal ik niet aarzelen om het te sluiten.’
Zijn opmerkingen komen enkele dagen nadat dertig leden van Génération Identitaire zich hadden verzameld aan de Frans-Spaanse grens, in wat zij een ‘bewakingsoperatie ter verdediging van Europa’ noemden. Deze grensblokkades leidde tot schermutselingen met migranten en activisten.
In 2018 zond Al Jazeera een kritische documentaire over Génération Identitaire uit. Doel van de organisatie bleek om alle moslims uit Europa te deporteren.
Na onderzoek door Al Jazeera werd Remi Falize, een voormalig vooraanstaand lid van de organisatie, veroordeeld wegens aanzetten tot ‘terrorisme’ en mishandeling. Hij werd veroordeeld tot acht maanden gevangenisstraf, met een voorwaardelijke gevangenisstraf van achttien maanden.
Falize werd op een verborgen camera betrapt, toen hij verklaarde dat het zijn laatste wens was om met een auto in te rijden op een overvolle markt in Lille die populair is bij moslims. In de documentaire was ook te zien hoe hij een dertienjarig meisje buiten een bar in Lille vier keer op het hoofd sloeg.
De Rotterdamse VVD-fractie vindt niet dat er vanuit de Rotterdamse samenleving spijt betuigd moet worden voor het slavernijverleden. Dit schrijft Dagblad 010.
Volgens VVD-raadslid Tim Versnel draagt zo’n excuus namelijk niet bij aan het helen van breuklijnen in de samenleving. Hij vermoedt dat de spanningen juist versterkt worden.
Het VVD-raadslid niet vraagt zich af wie excuses moet aanbieden, en aan wie precies. ‘In beladen kwesties zoals deze vraagt de samenleving van ons dat we een kant kiezen, maar die samenleving heeft juist verbroedering nodig. Als we dat niet voor ogen houden, maken we alleen maar verder kapot, wat zou moeten helen.’
Omdat de VVD niet meedoet heeft de coalitie voor een dergelijk voorstel vijf stemmen tekort. De islamitische fracties van Denk en Nida zullen echter hoogstwaarschijnlijk wel voor het voorstel zijn.
Eind vorig jaar presenteerde het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde een twee jaar durend onderzoek naar het slavernijverleden van Rotterdam. ‘Rotterdam zat tot over zijn oren in de slavernij, luidde de conclusie. De stedelijke elite en kooplieden waren nauw betrokken bij slavernij. Eén op de acht Rotterdammers stamt af van tot slaaf gemaakten.
Vanuit het hele land krijgen politie- en brandweermedewerkers steunbetuigingen, vanwege hun optreden tegen relschoppers.
Ook veel nieuwe Nederlanders steken een hart onder de riem, zoals afgevaardigden van de Turks-Nederlandse stichtingen Stichting Educatie Centrum Utrecht, Stip Utrecht en de Utrechtse studentenvereniging Legulas.
Agenten en brandweerlui in onder meer Rotterdam, Zeist en Utrecht werden door hen met spandoeken en met hartjes van stoepkrijt bedankt. Ze kregen ook bloemen, taarten en andere lekkernijen.
De politie is er maar wat blij mee, meldt Hart van Nederland. De Rotterdamse politie vindt het ‘hartverwarmend’, aldus het SBS-programma.
Ook de hindoeïstische winkel Laxmi Nagar Store in Rotterdam-Zuid was maandag het doelwit van relschoppers. Een opslagcontainer voor de winkel werd in brand gestoken, evenals de uithangvlaggen van de winkel met daarop hindoegod Laxmi Mata. Boze hindoes geven op Facebook moslims de schuld.
‘Ik kan wel raden wat voor k*tta volk dit doet’, zegt een vrouw. Ze spreekt over ‘anti-Hindoe en crimineel tuig’, dat ‘steeds maar klaagt dat ze gediscrimineerd worden’.
‘God gaat ze straffen, echt’, schrijft een vrouw. En een andere vrouw schrijft: ‘Vreselijk. Degene zal zeker gestraft worden door Laxmi Mata.’
Een andere reageerder roept op tot geweld. ‘Gewoon moskeeën in de fik steken als tegengeluid’, schrijft hij woedend. De Laxmi Nagar Store laat deze reactie staan. ‘Ik ben niet verplicht om op alles te reageren’, aldus de eigenaar, die boos is omdat de vlag van Laxmi Nagar en de container van de winkel verbrand zijn.
Een vrouw ergert zich aan ‘de hindoes die hier islamofobisch gedrag laten zien’, schrijft ze. ‘Rotterdam is nu eenmaal gekleurd en de wijk waar de winkel staat is overwegend islamitisch. We moeten niet doen alsof dit een aanslag was op een hindoewinkel. Want in de andere steden waren het witte Nederlanders die witte winkels plunderden. Daarnaast zijn er genoeg islamitische winkels geraakt gisteren.’
Het einde van de lockdown lijkt nog lang niet in zicht. Nu de avondklok is ingeluid, kan dat bij sommigen leiden tot nog meer stress. Voor sommige moslims is deze periode van isolement echter een kans op spirituele bezinning. Daarmee willen ze iets doen tegen sombere gevoelens door het alsmaar thuiszitten.
Zes op de tien Nederlanders kreeg er door de coronacrisis psychische klachten bij, bleek uit het EenVandaag-opiniepanel van september vorig jaar. Deze klachten variëren van lichte effecten als piekeren en geprikkeldheid tot depressies en paniekaanvallen. Vooral jongeren tot 35 jaar lijden aan stress, eenzaamheid en aanhoudende vermoeidheid.
Beeld: Handenur Taspinar
Dit herkent de Turks-Nederlandse Handenur Taspinar (26). Aan het begin van de pandemie rondde zij haar studie culturele antropologie af, en sinds kort werkt ze bij een stichting die aanvullend onderwijs geeft aan kinderen uit sociaaleconomisch achtergestelde wijken. ‘De uitzichtloosheid begint nu wel te komen’, zegt zij. ‘In de zomer hadden we meer hoop op het einde van corona. We konden plannen maken en de maatregelen werden versoepeld. Dat lijkt nu te zijn verdwenen.’
Voor Taspinar waren de afgelopen negen maanden in lockdown in sneltreinvaart gegaan, maar ook langzaam. Chaotisch, maar ook rustig, zegt zij. ‘Ik heb het ervaren als een rollercoaster. Aan het begin van de pandemie had ik er veel moeite mee, omdat ik een hele drukke periode had van afstuderen, voorzitter was van een islamitische studentenorganisatie en daarnaast nog 32 uur per week werkte.’
Ik besloot afstand te nemen van alles wat mijn energie onnodig opslokt, en te reflecteren op mijzelf en mijn geloof’
Niet lang na haar afstuderen werd Taspinar positief getest op COVID. Onder andere vermoeidheid en het verlies van smaak en reukzin als gevolg van het coronavirus hadden haar getroffen. Inmiddels is zij volledig hersteld en negatief getest. ‘Na het herstellen van corona moest ik mezelf wel pushen om de draad weer op te pakken. Mijn ouders, bij wie ik nu nog woon, hebben mij daar enorm bij geholpen. Ze hebben goed voor mij gezorgd, en mij gemotiveerd om te wandelen en te sporten, waardoor ik nauwelijks meer last had van fysieke klachten.’
Zij beseft dat zij zich in een luxepositie bevond, omdat ze op haar ouders kon terugvallen. ‘Sommige mensen kunnen het zich niet veroorloven om goed te herstellen van een ziekte, omdat ze niemand om zich heen hebben. Daardoor ben ik wel heel bewust geworden van mijn privileges.’ Voor Taspinar was dit de motivatie die zij nodig had om beter voor zichzelf te zorgen, onder andere door zich te verdiepen in haar geloof: de islam.
Het fijnste aan de lockdown, vindt Taspinar, is dat je voldoende tijd en ruimte hebt om de verplichte dagelijkse vijf gebeden op tijd te verrichten. ‘Tegelijkertijd merk ik wel dat mijn brein vol zit met gedachten die mij afleiden van het gebed, waardoor ik soms niet de aandacht en concentratie in mijn gebeden kan opbrengen die ik zou moeten hebben’, vertelt zij. ‘Dan voel ik mij schuldig, en vraag ik mij af hoe het komt dat ik niet de focus heb die ik voorheen wel had. Zodoende besloot ik om afstand te nemen van alles wat mijn energie onnodig opslokt, en deze tijd in lockdown te gebruiken om te reflecteren op mijzelf en mijn geloof.’
Drie verschillende lockdowns
Dat de lockdown veel tijd overlaat om te reflecteren, vindt ook de Marokkaans-Nederlandse Mohammed Kechouh (31), die zichzelf een ‘proberende moslim’ noemt. ‘Ik worstel elke dag in volledige overgave aan Allah, en probeer daarin te groeien. Ik probeer altijd bewust bij Allah terug te keren, en alles wat ik in mijn leven doe staat in het teken daarvan’, vertelt hij. Als introvert ervaart hij de lockdown niet als een grote uitdaging.
Beeld: Mohammed Kechouh
‘Aan het begin van de pandemie was ik wel nerveus, omdat ik mijn inkomsten zag wegvallen’, zegt hij. ‘Grote projecten waar ik aan wilde beginnen, zoals een wereldreis, gingen niet meer door. Toen moest ik wel achter mijn oren krabben, en heb ik mij hardop afgevraagd wat ik nog kon doen.’
Kechouh heeft de pandemie in verschillende landen doorgebracht. Zo was hij in Maleisië, waar hij samen met zijn echtgenote verbleef gedurende zijn masteropleiding communicatie aan de International Islamic University of Malaysia. Ook heeft hij de lockdown nog in Egypte en in Nederland meegemaakt.
‘Ik heb nu drie verschillende lockdowns meegemaakt, en dat is wel bijzonder. De ene lockdown is de andere niet’, aldus Kechouh. ‘In Egypte is er veel zichtbare armoede. De mensen nemen het niet zo nauw met de regels, omdat ze niet nog verder in de armoede willen belanden’.
In Maleisië merkte hij dat er juist weinig weerstand was tegen de ingevoerde coronamaatregelen, omdat de mensen veel vertrouwen hebben in de overheid. Dat komt volgens hem onder andere omdat de Maleisische overheid veel financiële steun bood aan haar burgers. Zo nam de overheid een gedeelte van de kosten voor water, gas en elektriciteit van de burgers op zich.
Dit, in tegenstelling tot Nederland, waar het financiële steunpakket aan multinationals een prioriteit werd, stelt Kechouh. Daarnaast merkt hij dat er in Nederland veel onduidelijkheid is over de ingevoerde coronamaatregelen.
‘De informatievoorziening, zowel op mainstream als op social media, maakt dat je door de bomen het bos niet meer kunt zien’, stelt Kechouh. De complottheorieën en fake news-verhalen die worden gedeeld verspreiden snel, wat volgens hem in sommige gevallen gevaarlijker kan zijn dan het virus.
‘Daardoor moet je extra scherp zijn op wat je tot je neemt. Maar vaak heb je niet voldoende kennis of middelen om de informatie die je krijgt voorgeschoteld te verifiëren’, zegt hij. ‘Hierdoor word ik gestimuleerd en als het ware ‘gedwongen’ om mijn vertrouwen te leggen in Allah en te bidden voor Zijn bescherming.’
‘Toen ik aan het begin van de pandemie mijn inkomsten zag wegvallen moest ik leren dat God Al-Wahab is, de Voorziener’
Elke moeilijke periode in zijn leven nodigt hem uit om zich te verdiepen in zijn geloof door God te gedenken, stelt Kechouh. Volgens de islamitische leer heeft God 99 namen. Elke naam vertegenwoordigt een eigenschap die Hij aan de mensheid heeft geschonken.
‘Toen ik aan het begin van de pandemie mijn inkomsten zag wegvallen moest ik leren dat God Al-Wahab is, de Voorziener. Ik moet mijn vertrouwen daarom niet leggen in potentiële opdrachtgevers, maar in Hem’, zegt Kechouh. ‘Door te reflecteren op de 99 namen van Allah, leer ik Hem kennen, en daarmee ook mijzelf, omdat ik mijzelf definieer in relatie tot God. Dat geeft mij rust en duurzaam geluk.’
Een dag zonder prikkels
Voor de Nederlandse Saida Franken (65) staat de lockdown in het teken van een innerlijke reis. De kunstenares bekeerde zich jaren geleden tot de islam. Sindsdien heeft zij onder andere de stichting Salaam Art opgericht, waar ze via kunst kinderen, leraren en jonge gezinnen helpt om te groeien in hun geloofsbeleving en kennis over de islam. Zo publiceerde ze onlangs het boek De 25 Profeten in de Koran. Dit is een kunst- en activiteitenboek waar jonge gezinnen thuis samen kunstwerken kunnen maken, en tegelijkertijd leren over de levensverhalen van de profeten die in de Koran worden verteld.
Beeld: Saida Franken
‘Het geïsoleerd zijn in de lockdown vind ik prettig, omdat ik een beetje een kluizenaar ben en een sterke binnenwereld heb’, vertelt Franken. ‘Maar het lijden in de wereld maakt het moeilijker voor mij om de coronacrisis door te komen. Verder denk ik na over het vaccineren tegen corona. Vanwege alle informatie die daarbij komt kijken, krijg je elke dag toch veel prikkels binnen.’
Om zichzelf tegen de dagelijkse prikkels te beschermen en de tijd te nemen om zich te verdiepen in haar geloof, plant Franken sinds kort haar zondagen in als een soort retraite. Zij zet dan haar mobiele telefoon, computer en televisie uit om zich volledig te richten op het Woord van God. Voor deze handeling heeft ze zich laten inspireren door de profetische traditie i’tikaf, die tijdens de heilige vastenmaand ramadan wordt verricht. Hiervoor verblijven moslims hele dagen en nachten in de moskee, om God te aanbidden door middel van het rituele gebed en het reciteren van de Koran.
‘De i’tikaf kun je ook gemakkelijk thuis uitvoeren nu de moskeeën dicht zijn. En je hoeft het ook niet alleen tijdens de ramadan te doen. Alles wat moslims in de ramadan doen, kunnen ze namelijk ook de rest van het jaar doen’, zegt Franken. ‘De beperkingen tijdens de lockdown doen mij denken aan de ramadan. Net zoals tijdens de vastenmaand ervaren sommigen hun emoties tijdens de lockdown sterker dan in andere periodes, omdat ze bijvoorbeeld niet naar een winkel of restaurant kunnen gaan voor de nodige afleiding. Door de lockdown worden emoties uitvergroot, omdat je alleen bent met jezelf.’
‘De beperkingen tijdens de lockdown doen mij denken aan de ramadan’
Mohammed Kechouh beaamt dit. ‘Tijdens de lockdown zijn we geïsoleerd, en sommigen zijn helemaal alleen. Wees dan alleen met jezelf, en niet tegen jezelf’, zegt hij. ‘Voer constructieve dialogen uit met jezelf, en weet dat je je eigen grootste vijand bent.’
Volgens Handenur Taspinar gaat het ook om barmhartigheid, wat moslims in de Koran wordt aangeleerd. ‘De reden dat moslims elke dag God gedenken als de meest barmhartige en de meest genadevolle laat eigenlijk zien dat alles begint bij barmhartigheid en genadevol zijn, dus ook tegenover jezelf. Dat is de spirituele bezinning die ons tijdens deze moeilijke periode er doorheen kan helpen’, zegt zij.
De barmhartigheid naar onszelf is afhankelijk van ieders situatie, vindt Saida Franken. ‘Ik probeer door middel van alle hulpmiddelen en kennis die de islam biedt controle te krijgen over mijn neigingen. Maar ook leer ik meer barmhartiger naar mijzelf te zijn, als het mij niet lukt’, zegt zij.
‘Wij bepalen zelf vanuit een bepaalde optiek wat goed of kwaad is. Voor mij is Allah daarin leidend, omdat de religie mij hoedt voor mijn neigingen.’ God heeft ons die neigingen gegeven, omdat Hij ons onvervuld heeft gemaakt, gaat zij verder. ‘Daardoor kan ik mijn tekortkomingen accepteren en barmhartiger zijn naar mijzelf en anderen, maar ik probeer wel bewust terug te keren naar Allah. Want wanneer ik mij tot Hem richt in mijn gebeden, voel ik mij vervuld.’
De nieuwe dageraad bloeit open nu wij hem bevrijden
Want het licht blijft altijd schijnen
Als je maar de moed hebt het te zien
Als je maar de moed hebt het te zijn
Met deze woorden (vertaling: Katelijne de Vuyst) bracht de 22-jarige Amanda Gorman de wereld een enorme brok inspiratie. Omdat ze zo prachtig het begin markeerde van een nieuw tijdperk in Amerika. Haar schitterende voordracht, vol gevoel, maakt nog meer indruk als je weet dat zij opgroeide met een spraakgebrek. Met jarenlange therapie en doorzetten wist ze dit om te buigen. Niet alleen een dichter, maar ook een strijder.
Haar woorden luidden op verbindende wijze een nieuw tijdperk van een land in. Daar waren ze voor bedoeld en geschreven. Maar taal is verbonden met onze emoties. Zodra we het horen of lezen vormen we het met onze eigen kleuren en ervaringen. Ik hoorde het gedicht van Gorman vlak nadat ik van mijn vader hoorde dat mijn oudste oom in Suriname was overleden. Gormans woorden werden hoopvol in een tijd waarin het zoeken was naar omgaan met een permanent afscheid.
De wereldwijde coronapandemie toont zich te vaak in onze intieme domeinen. Het heeft ons levensritme veranderd. Het stuurt en dicteert waar we gaan en staan, wie en hoeveel mensen we zien, en definieert de aard van ons werk. Wegschuiven als een ver-van-mijn-bed-show is onmogelijk. Iedereen wordt hierdoor geraakt en erdoor beperkt. Intens duidelijk wordt dit bij momenten van permanent afscheid, als een geliefde komt te overlijden.
Ja, corona is doorgedrongen tot alle intieme plekken van ons bestaan. Maar er zijn zaken die onveranderd voort blijven gaan
Mijn vader woont inmiddels al meer dan veertig jaar in Nederland, maar een deel van hem, namelijk het grootste deel van zijn familie, woont aan de andere kant van de oceaan in Suriname. Het nieuws over het overlijden brak een mythe, namelijk dat mijn oom onverwoestbaar was.
Natuurlijk, zulke mythes horen niet bij mensen. Maar door de vele avonturen van mijn oom, wat hij allemaal had doorstaan en beleefd, is het niet raar dat er om zijn figuur een zweem van mythes en legendes ontstond. Er zijn van die zeldzame mensen die je daarin doen geloven, simpelweg door wie ze zijn en hoe ze leven. Simpelweg leven kunnen sommige mensen tot een kunst verheffen. Een licht voor de mensen die het mogen observeren en aanschouwen.
Het nieuws brak ook iets anders: de afstand tot Suriname is in deze coronatijd niet meer vloeibaar en overbrugbaar, wat het pre-corona wel eens leek. Alsof Suriname opeens in een andere wereld lag. Verdriet en vertwijfeling over mijn vaders gezicht. Alsof hij niet meer begreep waarom hij ooit had besloten te migreren naar de andere kant van de wereld. Vliegen naar Suriname was nu geen optie.
Dus volgden we alle afscheidsrituelen via een livestream. Iets wat we nooit eerder zo hadden beleefd. Samen met ons vele andere Nederlandse Surinamers die mijn oom hadden gekend. Bij iedere stap werden we meegenomen.
We zagen hoe corona alles ingewikkelder maakte, logistiek, vervoer, maximaal aantal aanwezigen. Iedereen met een mondkapje op, waardoor niet altijd duidelijk was wie wie is.
De urenlange ritten met de lijkwagen door Suriname. Van het ziekenhuis in Paramaribo naar Nieuw-Nickerie, en van daar naar Rijsdijk, de crematieplek aan het water. De camera registreerde alles. We reden mee langs het frisse groen langs de wegen, herkenden huizen langs de kant van bekenden.
Door de livestream was het alsof we over iemands schouder meekeken. We volgden alles, helemaal aan de andere kant van de wereld, vanuit verschillende huiskamers. Tussendoor belden we elkaar of stuurden appjes. Een bizarre setting. Toch voelden we een wonderlijk gevoel van nabijheid en verbinding.
Op de laatste beelden is te zien hoe het vuur het lichaam teruggeeft aan de natuur. Ja, corona is doorgedrongen tot alle intieme plekken van ons bestaan. Maar er zijn zaken die onveranderd voort blijven gaan. Mensen worden geboren, mensen sterven. Wat achterblijft zijn de herinneringen. Het licht dat iemand achterlaat. En dat is er altijd, voor degenen die dapper genoeg zijn om dat te zien en dit verder te laten leven.
In de woorden van Amanda Gorman:
Als het dag wordt vragen we ons af
wanneer zien we ooit licht in deze eindeloze nacht?
Dichter en activist Jerry Afriyie, onder meer leider van Kick Out Zwarte Piet, doet niet mee aan de avondklokrellen. In een lang Facebookbericht legt hij uit waarom.
Afriyie werd via WhatsApp uitgenodigd om te gaan rellen in Amsterdam Zuidoost, zo schrijft hij. Maar daar voelt hij niets voor.
‘Fok dat. Jouw boosheid is niet mijn boosheid. Als jouw rechten pas zijn geschonden bij het instellen van een avondklok, zegt dat genoeg over hoe geprivilegieerd jij bent. Zeggen dat wij (zwart en wit) onze rechten kwijtraken, laat mij zien dat je geen benul hebt van wat echte onvrijheid is. Jij vecht zodat je ‘s avonds naar buiten kan, maar vergeet dat het ‘s avonds voor veel zwarte mensen, met name zwarte LHBT’ers en vrouwen, helemaal niet veilig is.’
Aan het einde van zijn Facebookbericht richt Afriyie zich expliciet tot zwarte ouders en jongeren. ‘Alle ouders in Zuidoost wil ik verzoeken om thuiswonende kind(eren) (tiener of jongvolwassen) thuis te houden’, schrijft Afriyie. ‘Houd je kind thuis, geef ze liefde en laat ze weten dat de strijd voor zwarte emancipatie niet te vergelijken is met de strijd om restaurants en café’s open te houden, die ons in veel gevallen niet eens binnen willen.’
Afriyie begrijpt het gevoel van onmacht, maar wijst zwarte ouders op het grote plaatje: ‘Natuurlijk raakt deze zogenaamde intelligente avondklok zwarte mensen ook. En hoe! Echter, dit gevecht is begonnen met voornamelijk witte mensen die ‘onrechtvaardige wetten’ niet gewend zijn. Dezelfde mensen die agenten toejuichen wanneer die op ons inslaan tijdens vreedzame demonstraties.’
Tegenover de zwarte jongeren speelt Afriyie de rol van oudere broer: ‘Beste zwarte jeugd en jongvolwassenen, beste broertjes en zusjes: het is aantrekkelijk, aanstekelijk, maar wij hebben genoeg issues met de politie en genoeg op ons bord om ons op te centreren tijdens deze witte woedeaanval’, schrijft hij.
Ook wijst hij zwarte jongeren op het gevaar een strafblad op te lopen, wat gevolgen heeft voor hun verdere carrière. ‘Je wilt naar buiten, nieuwe schoenen of PS5 scoren, maar denk hieraan: alle witte kinderen en volwassenen komen veilig thuis en zij die opgepakt zijn, mogen gewoon solliciteren voor een baan en hebben hier weinig tot geen last van. Voordat jij vanavond je huis verlaat, wil ik dat je jezelf de volgende vraag stelt: kan jij hetzelfde over jezelf zeggen?’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
