Nu Turkije besloten heeft om de Bosporus en de Dardanellen af te sluiten voor Russische oorlogsschepen, vrezen sommige analisten voor een mogelijke escalatie van de Russisch-Oekraïense oorlog.

Turkije beroept zich op het verdrag van Montreux uit 1936. Volgens dit verdrag heeft Turkije het recht om de doorgang van oorlogsschepen door de zeestraten te beperken in oorlogstijd, of als er dreiging is van oorlog.

Een bron vertelde eergisteren aan het internationale persbureau Reuters dat minstens vier Russische schepen wachten voor de Bosporus. Twee daarvan, een fregat en een torpedobootjager, verzochten Turkije formeel om de doorsteek te mogen maken. Dit, zodat ze aan kunnen komen in de Zwarte Zee, die grenst aan de Krim en het zuiden van het Oekraïense vasteland.

Het afsluiten van de Bosporus en de Dardanellen door Turkije, een NAVO-lid, kan volgens sommige experts Turkije, en daarmee ook het hele NAVO-bondgenootschap, in conflict brengen met Rusland.

‘Met het afsluiten van de Bosporus heeft de NAVO zich bij monde van Turkije toch wel stiekem in deze oorlog gemengd’, zegt BNR-journalist Geert Jan Hahn.

Ook Rob de Wijk maakt zich zorgen. ‘Als Turkije de Bosporus afsluit, is een NAVO-land betrokken bij de strijd. Denk niet dat veel mensen zich dat realiseren’, twittert de Leidse hoogleraar Internationale Betrekkingen.

‘Mogelijk zullen de Russen proberen Turkije te intimideren door opnieuw schepen door de straat te sturen’, zegt Emre Acikgönül, een Turkse expert in maritiem recht, in de Volkskrant. ‘Ze hebben dat eerder gedaan, om Turkije uit te dagen.’

Zes Turkse oppositieleiders hebben gezworen de democratie in Turkije te willen herstellen. Ze willen het in 2018 ingevoerde presidentiële systeem, dat Erdogan veel macht geeft, beëindigen en de rechterlijke macht weer onafhankelijk maken. In 2023 zijn er verkiezingen.

Gisteren werd een 48-pagina’s tellende verklaring ondertekend door de leiders (foto, van links naar rechts) van de seculier-nationalistische CHP, de grootste oppositiepartij van Turkije, de liberale Partij voor Democratie en Vooruitgang (DEVA), de liberaal-conservatieve Democratische Partij (DP), de conservatieve Toekomst Partij (FP), seculier-nationalistisch Goede Partij (IYI) en de islamistische Gelukzaligheidspartij (SP)

Lieders Ali Babacan van DEBA en Ahmet Davutoglu van de FP waren in het verleden minister onder Erdogan, maar ze braken met de AKP vanwege politieke meningsverschillen. Volgens critici hebben zij en de andere vier oppositiepartijen niets gemeen, behalve hun verlangen naar het ‘oude Turkije’.

De pro-Koerdische partij HDP, de op één na grootste oppositiepartij in Turkije, heeft het document niet ondertekend. De HDP hangt een partijverbod boven het hoofd, vanwege vermeende banden met de PKK, die in Turkije, de Verenigde Staten en de Europese Unie op de terreurlijst staat. Veel HDP-politici zitten nu in de gevangenis en democratisch verkozen HDP-burgemeesters in het overwegend Koerdische oosten van het land zijn vervangen door zetmannen van president Erdogan.

Amsterdam wil racisme in de zorg aanpakken, meldt het Parool. In de zorg zou (onbewust) racisme leiden tot verkeerde diagnoses en gevoelens van discriminatie bij Nederlanders van kleur. 

Zorgorganisaties worden nu verplicht om ‘cultuursensitieve zorg’ te verlenen, zo besliste de gemeenteraad gisteren. Organisaties moeten zorg dragen voor een ‘representatief personeelsbestand’ en ‘training van medewerkers’. Ook moeten opleidingen hier meer aandacht aan geven.

Daarnaast moet discriminatie worden aangepakt. Vijftien procent van de zorgmedewerkers heeft een niet-westerse migratieachtergrond. Zij krijgen vaak te maken met discriminerende opmerkingen van patiënten. In 2020 sprak RTL Nieuws met ruim honderd zorgmedewerkers van kleur. Elf daarvan zeiden te stoppen vanwege discriminatie. De gemeente Amsterdam onderzoekt sancties voor zorginstellingen die over de schreef gaan.

Een ander probleem in de zorg is dat kinderen vaak als tolk voor hun ouders moeten optreden. Zij moeten de soms heftige diagnoses van de dokter voor hun ouders in het Nederlands vertalen in het Arabisch, Turks of een andere taal, wat emotioneel zwaar kan zijn. De gemeente wil meer professionele tolken om deze taak over te nemen.

GroenLinks, D66, PvdA, Denk, BIJ1 en ChristenUnie werkten ruim een jaar aan hun initiatiefvoorstel. ‘In de zorg wordt racisme vaak gebagatelliseerd of geaccepteerd, ook doordat patiënten kwetsbaar zijn of cognitieve beperkingen hebben’, stelt GroenLinks. ‘Het is onze taak om grenzen en normen te stellen en om zorgmedewerkers te beschermen.’

Op verkiezingsborden van enkele politieke partijen in Rotterdam zijn stickers geplakt met de teksten ‘White Lives Matter’ en ‘Landverraders’.

‘Smakeloos, bedreigend en onacceptabel: Dit is 100% racisme. Daarom bestrijden we als partij elke vorm van discriminatie en racisme’, twittert PvdA-lijsttrekker Richard Moti. Op een verkiezingsposter met zijn portret (foto) is een sticker van White Lives Matter geplakt. Moti vindt dit een onacceptabele actie en zegt snel aangifte te zullen doen.

Moti krijgt van PvdA-leider Lilianne Ploumen een hart onder de riem. ‘Walgelijke en verwerpelijke poging om de democratie te ondermijnen. Alle steun voor Richard Moti, die zich niet laat intimideren en blijft strijden tegen racisme en discriminatie’, schrijft ze.

Ook GroenLinks-leider Jesse Klaver spreekt zich uit tegen de racistische stickeractie. ‘Walgelijk hoe onze kandidaat-raadsleden van kleur worden belaagd met intimidatie en racisme. De politiek is er voor en van iedereen. Alle steun voor iedereen die zich inzet voor een mooier Nederland’, twittert hij.

In Rotterdam zijn borden van PvdA, GroenLinks, Denk en 50Plus beplakt met ‘White Lives Matter’-stickers, aldus RTV Rijnmond. Zij zullen ook aangifte doen. Rijnmond meldt dat racistische activisten ook in andere gemeenten borden met zulke stickers hebben beplakt.

Nog meer sticker-controverse in Rotterdam: gisteravond betrapte een PvdA-kandidaat  FvD’ers bij het plakken van een Forum voor Democratie-sticker op de poster van PvdA-lijsttrekker Moti. Aan debatten durft de FvD-lijsttrekker niet mee te doen, aldus Moti. ‘Maar als het donker is, komt dit gespuis wel uit zijn rechts-extremistische hol om andermans spullen te vernielen.’

Vanwege de aandacht in Nederland voor het onlangs gepubliceerde Indonesië-onderzoek heeft uitgeverij De Bezige Bij de website Revolusi.nl gelanceerd. Daarop kunnen verhalen over Indonesië worden gedeeld.

De Vlaamse schrijver David van Reybrouck, die in 2020 het populair-wetenschappelijke boek Revolusi uitbracht, is de initiatiefnemer van de website. Hij sprak voor zijn boek bijna tweehonderd getuigen van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd (1945-1949). Veel verhalen zijn niet in zijn boek terecht komen, maar wel het vertellen waard, zegt hij.

‘Toen ik aan Revolusi werkte, was het een voorrecht om al die getuigen te mogen spreken. Tegelijk besefte ik dat er nog zoveel verhalen onbekend zijn. Ik hoop echt dat deze site een aantal nieuwe stemmen en perspectieven zichtbaar mag maken. De vele lezersbrieven die ik kreeg bevatten alvast schatten aan informatie.’

Daarnaast bestaat er de mogelijkheid om nieuwe verhalen te delen. Inzendingen kunnen desgewenst ook anoniem worden opgenomen. Aangrijpende getuigenissen, taboes in de familie, ongeopende kisten met correspondentie en foto’s op zolder, maar ook vragen over de kolonisatie van Indonesië krijgen een plekje op Revolusi.nl.

Op dit moment draait ook de tentoonstelling Revolusi! Indonesië onafhankelijk in het Rijksmuseum. Ook deze tentoonstelling gaat over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog.

Mohsen Baharvand, de Iraanse ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk, is teruggeroepen door Teheran. De reden: in een video van een receptie op de ambassade zijn enkele vrouwen te zien zonder islamitische hoofdbedekking.

Tijdens het evenement, waarop de 43e verjaardag van de Iraanse Revolutie van 1979 werd herdacht, speelde onder meer een vrouw piano terwijl ze geen hijab droeg, schrijft de Britse krant the Guardian.

Een Iraniër uit Londen deelde een video (beeld) van het evenement op Twitter. Daarop werd Baharvand teruggeroepen naar Iran. De receptie, die twee weken geleden plaatsvond, zou in strijd zijn met de normen en waarden van de Iraanse Revolutie.

Baharvand werd ambassadeur in 2021. Hij was voorheen een jaar plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken voor internationale en juridische zaken. Op beide posten werd hij benoemd onder de vorige regering van president Hassan Rouhani.

Na drie jaar wachten is de Tulastraat dan eindelijk gerealiseerd. De straat is vernoemd naar Tula, de leider van de Curacaose slavenopstand van 1795, en ligt achter Zuidplein bij het Zuiderpark in Rotterdam.

Na Utrecht en Amsterdam is Rotterdam de derde stad in Nederland met een straat die herinnert aan Tula. Initiatiefnemer Simao Miguel, die de Gemeente Rotterdam voorstelde om een straat naar Tula te noemde, is tevreden, zo schrijft hij op Facebook.

‘In 2019 stelde ik een straatnaam voor ter ere van Curaçaose verzetsheld Tula. 2022 is de Tulastraat een feit. Blijf geloven in jouw dromen.’

De activist roept zijn Facebookvrienden en -volgers op ook een Tulastraat te realiseren in hun gemeenten.

In 1795 kwamen de slaafgemaakten van Curacao in opstand tegen het Nederlandse gezag. De Bataafse Republiek moest in navolging van Frankrijk ook de slavernij afschaffen, vond Tula. Door verraad mislukte de opstand en werd Tula geradbraakt en onthoofd.

In de Nederlandse geschiedschrijving werd Tula lange tijd verzwegen, maar in de volksverhalen van Curacao werd Tula een held. Hij kreeg er standbeelden en er is een ‘Ruta Tula’: een route langs de plekken waar Tula kwam tijdens zijn opstand. Ook kwam er een Tula Museum. In 2010 werd hij uitgeroepen tot de nationale held van het eiland. Drie jaar later kwam er een Engelstalige speelfilm over hem uit.

Een vooraanstaande groep van Krim-Tataren roept de wereld op solidair te zijn met de Oekraïners en Oekraïne te steunen tegen de militaire invasie door Rusland. Dit meldt de Turkse nieuwssite Ahval.

Het Wereldcongres van Krim-Tataren heeft gisteren in een verklaring de Russische invasie ‘een daad van bandieterij’ genoemd. De Tataarse diasporagemeenschap en de internationale gemeenschap zou ‘op welke manier dan ook’ moeten ‘strijden tegen deze immorele aanval van Rusland’.

De Krim-Tataren zijn een gemarginaliseerde moslimminderheid op de Krim en een aan de Turken verwant volk. Veel Krim-Tataren leven nu als diasporagemeenschap in Turkije en Centraal-Azië, mede vanwege de al langer gaande Russische bezetting van de Krim. Vorig jaar veroordeelde Amnesty International in een rapport het schenden van basale mensenrechten, zoals het verbieden van taalonderwijs in de Tataarse moedertaal.

In de oproep richten de Krim-Tataren zich ook naar ‘normale Russen’. Zij moeten van het Kremlin ‘eisen’ de oorlog ‘onmiddellijk te stoppen’.

Sinds de oorlog in Oekraïne begon, zijn al tweeduizend Russische anti-oorlogsactivisten opgepakt door de autoriteiten. Ook is de toegang tot sociale media zoals Facebook beperkt door Rusland. Het Kremlin beschouwt alle protest tegen de oorlog als een criminele daad van ‘verraad’.

Terwijl de oorlog in Oekraïne de vijfde dag ingaat, is er op sociale media ophef over uitspraken door sommige westerse verslaggevers.

‘Met alle respect: Oekraïne is geen Irak of Afghanistan, dit is een relatief beschaafd en relatief Europees land (…) waar je dit niet zou verwachten’, zei verslaggever Charlie D’Agata van de Amerikaanse zender CBS in Kiev.

En zijn Amerikaanse NBC-collega Kelly Cobiella van NBC beschreef de reden van de warme ontvangst van Oekraïense vluchtelingen in Polen als volgt: ‘Dit zijn geen vluchtelingen uit Syrië, dit zijn witte, christelijke vluchtelingen die op ons lijken.’

Veel twitteraars, voornamelijk met een niet-westerse achtergrond, reppen over ‘racistische verslaglegging’. Het narratief van D’Agata en Cobiella: Oekraïners lijken ‘op ons’ en daarom zou deze oorlog ‘nu zo schokkend zijn’, stellen deze twitteraars vast. Het zou de dehumanisering van niet-witte, niet-Europese mensen aanwakkeren.

Vergelijkbare woorden werden door meer westerse journalisten gebruikt. Zoals dat Oekraïne ‘geen derdewereldland [is], dit is Europa’, werd de ander ‘emotioneel’, omdat ‘blonde Europeanen met blauwe ogen worden gedood’ en een ander dat ‘Oekraïne een Europees land is, waar mensen Netflixen en op Instagram zitten’.

Inmiddels heeft de Arabische en Midden-Oosterse Journalisten Vereniging (AMEJA) een statement naar buiten gebracht waarin alle nieuwsorganisaties worden oproepen bedachtzaam te zijn tegen ‘impliciete en expliciete vooroordelen’.

‘Alleen al de laatste paar dagen hebben we vele voorbeelden van racistische verslaglegging waargenomen die meer belang lijkt te hechten aan deze oorlogsslachtoffers boven andere slachtoffers van oorlog,’ aldus AMEJA.

De Amerikaanse journalist D’Agata heeft inmiddels excuses gemaakt voor zijn woorden: ‘Ik heb op een manier gepraat waar ik spijt van heb. Wat ik probeer te benadrukken is dat de oorlog die nu in Oekraïne woedt het land zelf niet eerder heeft meegemaakt in recente jaren’.